rach zarz cz2

background image

RACHUNKOWOŚĆ

RACHUNKOWOŚĆ

ZARZĄDCZA

ZARZĄDCZA

część II

część II

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

STATYSTYCZNE METODY WYODRĘBNIANIA

STATYSTYCZNE METODY WYODRĘBNIANIA

KOSZTÓW STAŁYCH I ZMIENNYCH

KOSZTÓW STAŁYCH I ZMIENNYCH

gdzie:

gdzie:

KC = v * X + f

KC – teoretyczny poziom kosztów całkowitych

X – wielkość (wolumen) produkcji

v – jednostkowy koszt zmienny

f – koszty stałe

– metodą dwóch punktów

– metodą najmniejszych kwadratów

– metodą

wizualną (graficzną)

Problem sprowadza się do oszacowania parametrów liniowej funkcji regresji

Problem sprowadza się do oszacowania parametrów liniowej funkcji regresji

dwóch zmiennych: v i F. Można tego dokonać następująco:

dwóch zmiennych: v i F. Można tego dokonać następująco:

Przyjmuje się uproszczone założenie, że koszty całkowite są w sposób

Przyjmuje się uproszczone założenie, że koszty całkowite są w sposób

liniowy zależne od wielkości produkcji, co wyraża poniższy zapis:

liniowy zależne od wielkości produkcji, co wyraża poniższy zapis:

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

STATYSTYCZNE METODY WYODRĘBNIANIA

STATYSTYCZNE METODY WYODRĘBNIANIA

KOSZTÓW STAŁYCH I ZMIENNYCH

KOSZTÓW STAŁYCH I ZMIENNYCH

Przykład

Przykład

Mamy następujące informacje o wielkości produkcji i kosztach całkowitych
Spółki AST w pierwszych sześciu miesiącach roku 200X, na podstawie których
wyszacujemy parametry

v

i

F

.

Miesiąc Wielkość produkcji X (szt.) Koszty całkowite KC (j.p.)

(1) Najwyższe koszty 13 700 j.p. = v * 120 szt. + f

Metoda dwóch punktów

Styczeń 80 10 200

Luty 90 10 900

Marzec 100 12 100

Kwiecień 80 10 800

Maj 120 13 700

Czerwiec 110 12 500

(2) Najniższe koszty 10 200 j.p. = v * 80 szt. + f

Odejmujemy od

(1)

równanie (2) 3 500 j.p. = v * 40 szt.

Stąd

3 500 j.p.

40 szt.

v =

= 87,5 j.p./szt.

13 700 j.p

.

= 87,5 j.p./szt. * 120 szt. + f

13 700 j.p

.

= 10 800 j.p. + f

3 200 j.p

.

= f

KC = 87,5 * X + 3 200

funkcja kosztów całkowitych

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

METODA WIZUALNA

Metoda ta wymaga sporządzenia dokładnego wykresu, na który należy nanieść
współrzędne punktów odpowiadających kosztom i wielkości produkcji
(korelacyjny diagram rozrzutu).

Odczytujemy na osi „Y” wielkość kosztów stałych i podstawiając
do równania kosztów np. w punkcie najwyższym, otrzymujemy następującą
funkcję kosztów:

KC = 85,8 * X + 3 400

wielkość produkcji

120

100

80

60

40

20

0

14 000

8 000

6 000

4 000

2 000

12 000

10 000

koszty

całkowite

f 3 400

styczeń

luty

kwiecień

marzec

maj

czerwiec

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

METODA NAJMNIEJSZYCH

METODA NAJMNIEJSZYCH

KWADRATÓW

KWADRATÓW

n

K

i=1

MNK polega na znalezieniu rozwiązania układu dwóch równań pozwalających
jednoznacznie określić parametry

v

i

f

równania KC = v * X + f.

Równania, o których mowa,, przybierają postać:

= v

n

x

*

K

i=1

n

*

x

i=1

n

x – suma obserwacji wielkości produkcji

i=1

n

x

i=1

n

x

2

+

f

*

i=1

C n

*

f

= v

*

gdzie: n – liczba obserwacji,

V=78, f=4160

KC = 78 * X + 4 160

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Kształtowanie się kosztów usług remontowych w roku X w przekrojach miesięcznych

w przedsiębiorstwie Y

Kształtowanie się wolumenu produkcji w roku X w przekrojach miesięcznych

w przedsiębiorstwie Y

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII t - miesiące

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII t - miesiące

100

100

200

300

400

500

600

700

0

400

300

200

0

700

600

500

W

o

lu

m

e

n

p

ro

d

u

k

c

ji

w

t

y

s

.

n

p

.

li

tr

ó

w

K

o

s

zt

y

w

t

y

s

.

P

L

N

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRÓG RENTOWNOŚCI – WYKRES I

PRÓG RENTOWNOŚCI – WYKRES I

-

-

.

.

480

480

-

-

Zysk

Zysk

400

400

-

-

Marża

Marża

zysku

zysku

300

300

-

-

200

200

-

-

160

160

-

-

100

100

-

-

| | | | | |

| | | | | |

20 40

20 40

60

60

80 100 120

80 100 120

Wielkość sprzedaży

Wielkość sprzedaży

K

o

s

z

ty

i

w

a

rt

o

ś

ć

s

p

rz

e

d

a

ż

y

K

o

s

z

ty

i

w

a

rt

o

ś

ć

s

p

rz

e

d

a

ż

y

Sp

rz

ed

Kos

zty

Kos

zty

zm

ien

ne

zm

ien

ne

Kos

zty

cał

kow

ite

Kos

zty

pie

nię

żne

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRÓG RENTOWNOŚCI

PRÓG RENTOWNOŚCI

PRZYCHÓD

PRZYCHÓD

- KOSZT ZMIENNY ( TECHNICZNY) SPRZEDANYCH PRODUKTÓW

- KOSZT ZMIENNY ( TECHNICZNY) SPRZEDANYCH PRODUKTÓW

MARŻA BRUTTO

MARŻA BRUTTO

(POKRYCIA) (WYNIK BRUTTO ZE SPRZEDAŻY)

(POKRYCIA) (WYNIK BRUTTO ZE SPRZEDAŻY)

- KOSZTY STAŁE

- KOSZTY STAŁE

WYNIK „NETTO”

WYNIK „NETTO”

PRODUKCJA JEDNORODNA

PRODUKCJA JEDNORODNA

CENA – JEDNOSTK. KOSZT ZMIENNY (TECHN.) = JEDNOSTK. MARŻA BRUTTO

CENA – JEDNOSTK. KOSZT ZMIENNY (TECHN.) = JEDNOSTK. MARŻA BRUTTO

    

    

KOSZTY STAŁE             

KOSZTY STAŁE             

PR

PR

(ILOŚCIOWY)

(ILOŚCIOWY)

= ------------------------------------

= ------------------------------------

JEDNOSTK. MARŻA BRUTTO

JEDNOSTK. MARŻA BRUTTO

PR

PR

(WARTOŚCIOWY)

(WARTOŚCIOWY)

=

=

PR

PR

(ILOŚCIOWY)

(ILOŚCIOWY)

x CENA

x CENA

PRODUKCJA RÓŻNORODNA

PRODUKCJA RÓŻNORODNA

MARŻA BRUTTO    

MARŻA BRUTTO    

WSKAŹNIK MARŻY BRUTTO = -----------------------

WSKAŹNIK MARŻY BRUTTO = -----------------------

PRZYCHÓD

PRZYCHÓD

KOSZTY STAŁE

KOSZTY STAŁE

PR

PR

(WARTOŚCIOWY)

(WARTOŚCIOWY)

= ------------------------------------

= ------------------------------------

                             

                             

WSKAŹNIK MARŻY BRUTTO

WSKAŹNIK MARŻY BRUTTO

n

n

MARŻA BRUTTO =

MARŻA BRUTTO =

jednost. marża brutto X

jednost. marża brutto X

i

i

* ilość X

* ilość X

i

i

i=1

i=1

PRÓG OPŁACALNOŚCI

PRÓG OPŁACALNOŚCI

MARŻA BEZPIECZEŃSTWA = PRZYCHÓD -

MARŻA BEZPIECZEŃSTWA = PRZYCHÓD -

PR

PR

(WARTOŚCIOWY)

(WARTOŚCIOWY)

MARŻA BEZPIECZEŃSTWA

MARŻA BEZPIECZEŃSTWA

STOPA MARŻY BEZP. = ----------------------------------- x 100%

STOPA MARŻY BEZP. = ----------------------------------- x 100%

PRZYCHÓD

PRZYCHÓD

PR

PR

(WARTOŚCIOWY)

(WARTOŚCIOWY)

PRÓG OPŁACALNOŚCI = --------------------------- x 100%

PRÓG OPŁACALNOŚCI = --------------------------- x 100%

PRZYCHÓD

PRZYCHÓD

STOPA MARŻY BEZP. + PRÓG OPŁACALNOŚCI = 100%

STOPA MARŻY BEZP. + PRÓG OPŁACALNOŚCI = 100%

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRÓG

PRÓG

RENTOWNOŚCI

RENTOWNOŚCI

ZYSK

ZYSK

18 000 -

ZYSK

ZYSK

|

| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |

10 000 106 700 160 000

PRZYCHÓD

MARŻA BEZPIECZEŃSTWA

PRÓG RENTOWNOŚI

PRÓG RENTOWNOŚI

zł 122 352,94

zł 122 352,94

-52 000 -

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WIELOSTOPNIOWY RACHUNEK KOSZTÓW

ZMIENYCH

PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY
MATERIAŁY BEZPOŚREDNIE PRZYPADAJĄCE NA SPRZEDANE PRODUKTY -

MARŻA I

O

ROBOCIZNA BEZPOŚREDNIA PRZYPADAJĄCA NA SPRZEDANE PRODUKTY -

MARŻA II

O

KOSZTY WYDZIAŁOWE ZMIENNE PRZYPADAJĄCE NA SPRZEDANE PRODUKTY -

MARŻA III

O

KOSZTY WYDZIAŁOWE STAŁE -

MARŻA IV

O

KOSZTY SPRZEDAŻY -

MARŻA V

O

KOSZTY ZARZĄDU -

WYNIK ZE SPRZEDAŻY (zgodnie z polskimi formułami ustalania wyniku)
POZOSTAŁE KOSZTY O CHARAKTERZE STAŁYM (np. koszty obsługi zadłużenia)

-

WYNIK „NETTO” W ROZUMIENIU EKONOMICZNYM

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WIELOSTOPNIOWY I WIELOBLOKOWY

WIELOSTOPNIOWY I WIELOBLOKOWY

RACHUNEK KOSZTÓW I MARŻ

RACHUNEK KOSZTÓW I MARŻ

TREŚĆ

TREŚĆ

Wydział A

Wydział A

Wydział B

Wydział B

Asortyment X

Asortyment X

Asortyment Y

Asortyment Y

Asort. Z

Asort. Z

X

X

1

X

X

2

X

X

3

Y

Y

1

Y

Y

2

Z

Z

1

CENA

CENA

20

20

30

30

50

50

50

50

60

60

80

80

JEDN. KOSZT MAT. BEZP.

JEDN. KOSZT MAT. BEZP.

12

12

21

21

28

28

30

30

31

31

32

32

JEDN. MARŻA I

JEDN. MARŻA I

O

8

8

9

9

22

22

20

20

29

29

48

48

JEDN. KOSZT ROB. BEZP.

JEDN. KOSZT ROB. BEZP.

2

2

3

3

10

10

9

9

12

12

20

20

JEDN. MARŻA II

JEDN. MARŻA II

O

6

6

6

6

12

12

11

11

17

17

28

28

JEDN. KOSZT ZMIENNY

JEDN. KOSZT ZMIENNY

WYDZ.

WYDZ.

2

2

1

1

4

4

5

5

8

8

10

10

JEDN. MARŻA III

JEDN. MARŻA III

O

4

4

5

5

8

8

6

6

9

9

18

18

ILOŚĆ SPRZED. PROD.

ILOŚĆ SPRZED. PROD.

20 000

20 000

20 000

20 000

10 000

10 000

10 000

10 000

5 000

5 000

3 000

3 000

MARŻA III

MARŻA III

O

ZREAL. NA PROD.

80 000

80 000

100 000

100 000

80 000

80 000

60 000

60 000

45 000

45 000

54 000

54 000

MARŻA III

MARŻA III

O

WG ASORT.

260 000

260 000

105 000

105 000

54 000

54 000

KOSZTY STAŁE ASORT.

KOSZTY STAŁE ASORT.

100 000

100 000

40 000

40 000

20 000

20 000

MARŻA IV

MARŻA IV

O

WG ASORT.

160 000

160 000

65 000

65 000

34 000

34 000

MARŻA IV

MARŻA IV

O

WG WYDZ.

160 000

160 000

99 000

99 000

KOSZTY STAŁE WYDZ.

KOSZTY STAŁE WYDZ.

-

-

30 000

30 000

MARŻA V

MARŻA V

O

WG WYDZ.

160 000

160 000

69 000

69 000

MARŻA ZREALIZ. W

MARŻA ZREALIZ. W

PRZEDSIĘB.

PRZEDSIĘB.

229 000

229 000

KOSZTY ZARZĄDU

KOSZTY ZARZĄDU

140 000

140 000

ZYSK

ZYSK

89 000

89 000

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

OCENA RENTOWNOŚCI PRODUKTÓW PO I

OCENA RENTOWNOŚCI PRODUKTÓW PO I

PRZED ROZLICZENIEM KOSZTÓW ZARZĄDU

PRZED ROZLICZENIEM KOSZTÓW ZARZĄDU

Oceny rentowności produktów dokonano na przykładzie przedsiębiorstwa

Oceny rentowności produktów dokonano na przykładzie przedsiębiorstwa

budowlanego X z dwóch powodów:

budowlanego X z dwóch powodów:

Sytuacja ta miała miejsce w rzeczywistości,

Sytuacja ta miała miejsce w rzeczywistości,

W przedsiębiorstwie budowlanym istnieje bardzo luźny związek (jeżeli w

W przedsiębiorstwie budowlanym istnieje bardzo luźny związek (jeżeli w

ogóle) pomiędzy kosztami zarządu i „produktami” (budowami), gdyż

ogóle) pomiędzy kosztami zarządu i „produktami” (budowami), gdyż

wszystkie koszty o charakterze ogólnym, które są związane z daną

wszystkie koszty o charakterze ogólnym, które są związane z daną

budową, stanowią tzw. koszty ogólne budowy i są pokrywane

budową, stanowią tzw. koszty ogólne budowy i są pokrywane

przychodem generowanym przez tę budowę (cenę tego kontraktu)

przychodem generowanym przez tę budowę (cenę tego kontraktu)

Założenia dotyczące prezentowanego przykładu:

Założenia dotyczące prezentowanego przykładu:

Przedsiębiorstwo zakontraktowało w pierwszym kwartale roku 200X 5

Przedsiębiorstwo zakontraktowało w pierwszym kwartale roku 200X 5

budów,

budów,

W maju pojawili się inwestorzy, szukający wykonawcy dla trzech dużych

W maju pojawili się inwestorzy, szukający wykonawcy dla trzech dużych

kontraktów budowlanych,

kontraktów budowlanych,

Koszty zarządu zaplanowano w oparciu o ich poziom z roku

Koszty zarządu zaplanowano w oparciu o ich poziom z roku

poprzedniego, uwzględniając wskaźnik inflacji, co dało kwotę 13.000 tys.

poprzedniego, uwzględniając wskaźnik inflacji, co dało kwotę 13.000 tys.

zł,

zł,

Przyjęto tzw. „stabilizowany” wskaźnik narzutu kosztów zarządu,

Przyjęto tzw. „stabilizowany” wskaźnik narzutu kosztów zarządu,

wynoszący 20% łącznych kosztów budowy, gdyż w ciągu ostatnich pięciu

wynoszący 20% łącznych kosztów budowy, gdyż w ciągu ostatnich pięciu

lat na takim mniej więcej poziomie on się kształtował.

lat na takim mniej więcej poziomie on się kształtował.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Tabela 1. Klasyczna kalkulacja kosztów budów –

Tabela 1. Klasyczna kalkulacja kosztów budów –

„stabilizowany” narzut kosztów zarządu 20% (w

„stabilizowany” narzut kosztów zarządu 20% (w

tys. zł)

tys. zł)

Treść

Treść

Budowy zakontraktowane

Budowy zakontraktowane

w I kwartale i dodatkowe

w I kwartale i dodatkowe

Budowy

Budowy

„dodatkowe”

„dodatkowe”

I

I

II

II

III

III

IV

IV

V

V

VI

VI

VII

VII

VIII

VIII

1. Koszty bezpośrednie budowy

1. Koszty bezpośrednie budowy

10 000

10 000

15 000

15 000

12 000

12 000

9 000

9 000

8 000

8 000

20 000

20 000

18 000

18 000

21 000

21 000

2. Koszty ogólne budowy

2. Koszty ogólne budowy

2 000

2 000

4 000

4 000

3 000

3 000

2 000

2 000

2 000

2 000

4 000

4 000

5 000

5 000

6 000

6 000

1. Razem koszty budowy

1. Razem koszty budowy

12 000

12 000

19 000

19 000

15 000

15 000

11 000

11 000

10 000

10 000

24 000

24 000

23 000

23 000

27 000

27 000

4. „Stabilizowany” narzut

4. „Stabilizowany” narzut

kosztów zarządu: 20% kosztów

kosztów zarządu: 20% kosztów

budowy

budowy

2 400

2 400

3 800

3 800

3 000

3 000

2 200

2 200

2 000

2 000

4 800

4 800

4 600

4 600

5 400

5 400

5. Razem koszt własny budowy

5. Razem koszt własny budowy

14 400

14 400

22 800

22 800

18 000

18 000

13 200

13 200

12 000

12 000

28 800

28 800

27 600

27 600

32 400

32 400

6.

6.

Przychód (cena kontraktu

Przychód (cena kontraktu

budow.)

budow.)

16 000

16 000

24 000

24 000

20 000

20 000

14 000

14 000

13 500

13 500

28 000

28 000

26 500

26 500

30 000

30 000

7.

7.

Wynik

Wynik

1 600

1 600

1 200

1 200

2 000

2 000

800

800

1 500

1 500

(800)

(800)

(1 100)

(1 100)

(2 400)

(2 400)

8. Rentowność wynikowa:

8. Rentowność wynikowa:

wynik/przychód

wynik/przychód

10%

10%

5%

5%

10%

10%

5,7%

5,7%

11%

11%

Wynik (bez dodatkowych budów)

Wynik (bez dodatkowych budów)

7 100

7 100

Rentowność sprzedaży ogółem

Rentowność sprzedaży ogółem

(7 100/87 500)

(7 100/87 500)

8,11%

8,11%

Wynik łączny

Wynik łączny

7 100 +

7 100 +

(-4 300)

(-4 300)

=

=

2 800

2 800

Rentowność sprzedaży łączna

Rentowność sprzedaży łączna

(

(

2 800

2 800

/

/

172 000

172 000

)

)

1,63%

1,63%

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Tabela 2. Kalkulacja kosztów budów przy

Tabela 2. Kalkulacja kosztów budów przy

rozliczeniu kosztów zarządu w proporcji do marży

rozliczeniu kosztów zarządu w proporcji do marży

brutto (w tys. zł)

brutto (w tys. zł)

Treść

Treść

Budowy zakontraktowane w I kwartale i dodatkowe

Budowy zakontraktowane w I kwartale i dodatkowe

I

I

II

II

III

III

IV

IV

V

V

VI

VI

VII

VII

VIII

VIII

1. Przychód (cena kontraktu)

1. Przychód (cena kontraktu)

16 000

16 000

24 000

24 000

20 000

20 000

14 000

14 000

13 500

13 500

28 000

28 000

26 500

26 500

30 000

30 000

2. Koszty bezpośrednie budowy

2. Koszty bezpośrednie budowy

10 000

10 000

15 000

15 000

12 000

12 000

9 000

9 000

8 000

8 000

20 000

20 000

18 000

18 000

21 000

21 000

3. Koszty ogólne budowy

3. Koszty ogólne budowy

2 000

2 000

4 000

4 000

3 000

3 000

2 000

2 000

2 000

2 000

4 000

4 000

5 000

5 000

6 000

6 000

4. Razem koszty budowy

4. Razem koszty budowy

12 000

12 000

19 000

19 000

15 000

15 000

11 000

11 000

10 000

10 000

24 000

24 000

23 000

23 000

27 000

27 000

5.

5.

Marża brutto (1 – 4)

Marża brutto (1 – 4)

4 000

4 000

5 000

5 000

5 000

5 000

3 000

3 000

3 500

3 500

4 000

4 000

3 500

3 500

3 000

3 000

6. Koszty zarządu (63% od

6. Koszty zarządu (63% od

marży)

marży)

2 520

2 520

3 150

3 150

3 150

3 150

1 890

1 890

2 205

2 205

2 520

2 520

2 205

2 205

1 890

1 890

7. Wynik

7. Wynik

1 480

1 480

1 850

1 850

1 850

1 850

1 110

1 110

1 295

1 295

1 480

1 480

1 295

1 295

1 110

1 110

8. Rentowność wynikowa

8. Rentowność wynikowa

(wynik/przychody)

(wynik/przychody)

9,25%

9,25%

7,7%

7,7%

9,25%

9,25%

7,92%

7,92%

9,59%

9,59%

5,28%

5,28%

4,88%

4,88%

3,7%

3,7%

Łączny zrealizowany wynik

Łączny zrealizowany wynik

11 470

11 470

Rentowność sprzedaży ogółem

Rentowność sprzedaży ogółem

6,66%

6,66%

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Tabela 3.

Tabela 3.

Wielostopniowy rachunek wyników według budów

Wielostopniowy rachunek wyników według budów

Treść

Treść

Budowy zakontraktowane w I kwartale i dodatkowe

Budowy zakontraktowane w I kwartale i dodatkowe

I

I

II

II

III

III

IV

IV

V

V

VI

VI

VII

VII

VIII

VIII

1. Przychód (cena kontraktu)

1. Przychód (cena kontraktu)

16 000

16 000

24 000

24 000

20 000

20 000

14 000

14 000

13 500

13 500

28 000

28 000

26 500

26 500

30 000

30 000

2. Koszty bezpośrednie budowy

2. Koszty bezpośrednie budowy

10 000

10 000

15 000

15 000

12 000

12 000

9 000

9 000

8 000

8 000

20 000

20 000

18 000

18 000

21 000

21 000

3.

3. Marża I

o

6 000

6 000

9 000

9 000

8 000

8 000

5 000

5 000

5 500

5 500

8 000

8 000

8 500

8 500

9 000

9 000

4. Koszty ogólne budowy

4. Koszty ogólne budowy

2 000

2 000

4 000

4 000

3 000

3 000

2 000

2 000

2 000

2 000

4 000

4 000

5 000

5 000

6 000

6 000

5. Marża I

5. Marża II

o

4 000

4 000

5 000

5 000

5 000

5 000

3 000

3 000

3 500

3 500

4 000

4 000

3 500

3 500

3 000

3 000

6. Wskaźnik marży I

6. Wskaźnik marży II

o

(marża I

(marża II

o

/

przychód

)

25%

25%

20,8%

20,8%

25%

25%

21,4%

21,4%

25,9%

25,9%

14,3%

14,3%

13,2%

13,2%

10%

10%

Suma marży II

Suma marży II

o

o

31 000

31 000

Koszty zarządu

Koszty zarządu

13 000

13 000

Wynik netto

Wynik netto

18 000

18 000

Rentowność sprzedaży

Rentowność sprzedaży

(wynikowa)

(wynikowa)

(

(

wynik netto

wynik netto

/

/

przychód

przychód

)

)

18 000

18 000

/

/

172 000

172 000

=10,46%

=10,46%

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WYTWORZYĆ CZY KUPIĆ. Przykład.

WYTWORZYĆ CZY KUPIĆ. Przykład.

Pozycja

Pozycja

Produkcja podzespołu

Produkcja podzespołu

(zł)

(zł)

Kupno podzespołu

Kupno podzespołu

(zł)

(zł)

Materiały bezpośrednie

Materiały bezpośrednie

300

300

-

-

Płace bezpośrednie

Płace bezpośrednie

100

100

-

-

Pozostałe koszty

Pozostałe koszty

zmienne

zmienne

50

50

-

-

Koszty stałe (ogólne)

Koszty stałe (ogólne)

100

100

100

100

Oferta zakupu

Oferta zakupu

-

-

500

500

Razem

Razem

550

550

600

600

W przykładzie koszty stałe są kosztami nieistotnymi z punktu widzenia decyzji o kupnie lub

W przykładzie koszty stałe są kosztami nieistotnymi z punktu widzenia decyzji o kupnie lub

produkowaniu, albowiem niezależnie od wyboru: kupić czy wytwarzać, koszty te zostaną

produkowaniu, albowiem niezależnie od wyboru: kupić czy wytwarzać, koszty te zostaną

poniesione przez przedsiębiorstwo. Natomiast koszty: płac, materiałów i inne zmienne są kosztami

poniesione przez przedsiębiorstwo. Natomiast koszty: płac, materiałów i inne zmienne są kosztami

istotnymi, podobnie jak cena ofertowa

istotnymi, podobnie jak cena ofertowa

Pozycja

Pozycja

Produkcja podzespołu

Produkcja podzespołu

(zł)

(zł)

Kupno podzespołu

Kupno podzespołu

(zł)

(zł)

Materiały bezpośrednie

Materiały bezpośrednie

300

300

-

-

Płace bezpośrednie

Płace bezpośrednie

100

100

-

-

Pozostałe koszty

Pozostałe koszty

zmienne

zmienne

50

50

-

-

Oferta zakupu

Oferta zakupu

-

-

500

500

Razem

Razem

450

450

500

500

Niezależnie od danych do przyjętego wariantu rachunku kosztów i wyników kierownictwo powinno

Niezależnie od danych do przyjętego wariantu rachunku kosztów i wyników kierownictwo powinno

w tym przypadku podjąć decyzję o wytwarzaniu podzespołu we własnym zakresie.

w tym przypadku podjąć decyzję o wytwarzaniu podzespołu we własnym zakresie.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WYTWORZYĆ CZY KUPIĆ. c.d.

WYTWORZYĆ CZY KUPIĆ. c.d.

Załóżmy, że maszyna przeznaczona do produkcji podzespołu może być wykorzystana

Załóżmy, że maszyna przeznaczona do produkcji podzespołu może być wykorzystana

inaczej. Można na niej wytwarzać produkty finalne, generujące określoną marżę.

inaczej. Można na niej wytwarzać produkty finalne, generujące określoną marżę.

Zatem w rachunku musimy uwzględnić koszty utraconych korzyści. Jeżeli w

Zatem w rachunku musimy uwzględnić koszty utraconych korzyści. Jeżeli w

omawianym przypadku na produkcję podzespołu potrzebujemy 20 maszynogodzin, a

omawianym przypadku na produkcję podzespołu potrzebujemy 20 maszynogodzin, a

wykorzystując tę maszynerię dla produkcji produktu finalnego zarabiamy w godzinie

wykorzystując tę maszynerię dla produkcji produktu finalnego zarabiamy w godzinie

8 j.p, to koszt utraconych korzyści wyniesie:

8 j.p, to koszt utraconych korzyści wyniesie:

20 godz. x 8 j. p. = 160 j. p.

20 godz. x 8 j. p. = 160 j. p.

W tej sytuacji rachunek kosztów istotnych przedstawiałby się następująco:

W tej sytuacji rachunek kosztów istotnych przedstawiałby się następująco:

Materiały bezpośrednie

Materiały bezpośrednie

Płace bezpośrednie

Płace bezpośrednie

Pozostałe koszty zmienne

Pozostałe koszty zmienne

Koszty utraconych korzyści

Koszty utraconych korzyści

300 j. p.

300 j. p.

100 j. p.

100 j. p.

50 j. p.

50 j. p.

160 j. p.

160 j. p.

Razem

Razem

610 j. p.

610 j. p.

Przedsiębiorstwo nie powinno więc produkować podzespołu we własnym zakresie, lecz

Przedsiębiorstwo nie powinno więc produkować podzespołu we własnym zakresie, lecz

kupować, ponieważ

kupować, ponieważ

610 j. p. > 500 j. p.

610 j. p. > 500 j. p.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRÓG KOSZTÓW OBOJĘTNYCH

PRÓG KOSZTÓW OBOJĘTNYCH

Przykład: Przedsiębiorstwo może kupować podzespół po cenie 500

Przykład: Przedsiębiorstwo może kupować podzespół po cenie 500

zł/szt. lub produkować we własnym zakresie. Koszt zmienny

zł/szt. lub produkować we własnym zakresie. Koszt zmienny

podzespołu wynosi 400 zł/szt. Przedsiębiorstwo musi jednak

podzespołu wynosi 400 zł/szt. Przedsiębiorstwo musi jednak

zakupić dodatkową maszynę, której amortyzacja będzie wynosić

zakupić dodatkową maszynę, której amortyzacja będzie wynosić

20 000 zł.

20 000 zł.

Dla jakiej ilości koszty podzespołów produkowanych (kupowanych)

Dla jakiej ilości koszty podzespołów produkowanych (kupowanych)

będą takie same?

będą takie same?

500 * x

500 * x

500x – 400x

500x – 400x

x

x

x

x

x

x

=

=

=

=

=

=

<

<

>

>

400 * x + 20 000

400 * x + 20 000

20 000

20 000

200

200

200 kupujemy

200 kupujemy

200

200

produkujemy

produkujemy

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WYBÓR TECHNOLOGII WYTWARZANIA.

WYBÓR TECHNOLOGII WYTWARZANIA.

Przykład

Przykład

Załóżmy, że chcemy

Załóżmy, że chcemy

zorganizować od

zorganizować od

podstaw produkcję

podstaw produkcję

wyrobów. Według

wyrobów. Według

wstępnej analizy wynika,

wstępnej analizy wynika,

że można to zrobić

że można to zrobić

według dwóch

według dwóch

wariantów A i B.

wariantów A i B.

Przeprowadzona analiza

Przeprowadzona analiza

kosztów pozwoliła

kosztów pozwoliła

ustalić następujące

ustalić następujące

koszty:

koszty:

Koszty

Koszty

Wariant A

Wariant A

Wariant B

Wariant B

Koszty

Koszty

relewantne

relewantne

(1)

(1)

(2)

(2)

(3)

(3)

( 4 = 2 – 3 )

( 4 = 2 – 3 )

Koszty zmienne:

Koszty zmienne:

- materiały

- materiały

- płace

- płace

- 20,00

- 20,00

- 30,00

- 30,00

- 20,00

- 20,00

- 10,00

- 10,00

0,00

0,00

- 20,00

- 20,00

Razem koszty zmienne

Razem koszty zmienne

- 50,00

- 50,00

- 30,00

- 30,00

- 20,00

- 20,00

Koszty stałe:

Koszty stałe:

- dzierżawa

- dzierżawa

pomieszczeń

pomieszczeń

- leasing sprzętu

- leasing sprzętu

- 80 000,00

- 80 000,00

- 60 000,00

- 60 000,00

- 80 000,00

- 80 000,00

- 180 000,00

- 180 000,00

0,00

0,00

+ 120 000,00

+ 120 000,00

Razem koszty stałe

Razem koszty stałe

- 140 000,00

- 140 000,00

- 260 000,00

- 260 000,00

+ 120

+ 120

000,00

000,00

Jeśli decyzja będzie podjęta włącznie w oparciu o zysk, jaki przynosi wariant A lub B, to przy stałej cenie sprzedaży wynoszącej

Jeśli decyzja będzie podjęta włącznie w oparciu o zysk, jaki przynosi wariant A lub B, to przy stałej cenie sprzedaży wynoszącej

100,00 zł wybierzemy wariant przynoszący wyższy zysk. Przyjmijmy, że w następnym roku sprzedamy 5 000 sztuk wyrobów po

100,00 zł wybierzemy wariant przynoszący wyższy zysk. Przyjmijmy, że w następnym roku sprzedamy 5 000 sztuk wyrobów po

100,00 zł za sztukę. Rachunek zysków i strat będzie wyglądał następująco:

100,00 zł za sztukę. Rachunek zysków i strat będzie wyglądał następująco:

Korzystniejszy jest więc wariant

Korzystniejszy jest więc wariant

A, przynosi bowiem wyższy

A, przynosi bowiem wyższy

zysk.

zysk.

Treść

Treść

Wariant A

Wariant A

Wariant B

Wariant B

Sprzedaż

Sprzedaż

Koszty zmienne

Koszty zmienne

Marża brutto

Marża brutto

Koszty stałe

Koszty stałe

5 000 x 100,00

5 000 x 100,00

=

=

5 000 x 50,00

5 000 x 50,00

=

=

500 000,00

500 000,00

250 000,00

250 000,00

250 000,00

250 000,00

140 000,00

140 000,00

5 000 x 100,00

5 000 x 100,00

=

=

5 000 x 50,00

5 000 x 50,00

=

=

500

500

000,00

000,00

150

150

000,00

000,00

350

350

000,00

000,00

260

260

000,00

000,00

Zysk

Zysk

110 000,00

110 000,00

90 000,00

90 000,00

Jeśli jednak przyjmiemy w naszym założeniu, że zdołamy wytworzyć i sprzedać 9 000 wyrobów, to nasz rachunek będzie

Jeśli jednak przyjmiemy w naszym założeniu, że zdołamy wytworzyć i sprzedać 9 000 wyrobów, to nasz rachunek będzie

następujący:

następujący:

W tym przypadku opłaca się

W tym przypadku opłaca się

wybrać wariant B, bo zysk jest

wybrać wariant B, bo zysk jest

wyższy.

wyższy.

Wybór wariantu zależy

Wybór wariantu zależy

więc od rozmiaru sprzedaży.

więc od rozmiaru sprzedaży.

Wynika z tego, że przy niższej

Wynika z tego, że przy niższej

sprzedaży należy wybrać

sprzedaży należy wybrać

wariant mający niższe koszty

wariant mający niższe koszty

stałe, wyższe koszty zmienne, a

stałe, wyższe koszty zmienne, a

więc mający niższą

więc mający niższą

Treść

Treść

Wariant A

Wariant A

Wariant B

Wariant B

Sprzedaż

Sprzedaż

Koszty zmienne

Koszty zmienne

Marża brutto

Marża brutto

Koszty stałe

Koszty stałe

9 000 x 100,00

9 000 x 100,00

=

=

9 000 x 50,00

9 000 x 50,00

=

=

900 000,00

900 000,00

450 000,00

450 000,00

450 000,00

450 000,00

140 000,00

140 000,00

9 000 x 100,00

9 000 x 100,00

=

=

9 000 x 30,00

9 000 x 30,00

=

=

900

900

000,00

000,00

270

270

000,00

000,00

630

630

000,00

000,00

260

260

000,00

000,00

Zysk

Zysk

310 000,00

310 000,00

370 000,00

370 000,00

marżę brutto (100,00 zł – 50,00 zł = 50 zł) i odwrotnie – przy wyższej sprzedaży możemy wybrać wariant mający wyższe koszty

marżę brutto (100,00 zł – 50,00 zł = 50 zł) i odwrotnie – przy wyższej sprzedaży możemy wybrać wariant mający wyższe koszty

stałe i niższe koszty zmienne, a więc mający wyższą marżę brutto (100,00 zł – 30,00 zł = 70,00 zł).

stałe i niższe koszty zmienne, a więc mający wyższą marżę brutto (100,00 zł – 30,00 zł = 70,00 zł).

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRÓG KOSZTÓW OBOJĘTNYCH ZE

PRÓG KOSZTÓW OBOJĘTNYCH ZE

WZGLĘDU NA WYBRANY WARIANT

WZGLĘDU NA WYBRANY WARIANT

PRODUKCJI

PRODUKCJI

Powstaje wobec tego pytanie:

Powstaje wobec tego pytanie:

przy jakim poziomie sprzedaży należy zmienić wariant A na

przy jakim poziomie sprzedaży należy zmienić wariant A na

wariant B

wariant B

. Powinno to nastąpić w punkcie, w którym koszty całkowite wariantu A

. Powinno to nastąpić w punkcie, w którym koszty całkowite wariantu A

równają się kosztom całkowitym wariantu B.

równają się kosztom całkowitym wariantu B.

K

K

A

A

= K

= K

B

B

czyli

czyli

50,00x + 140 000,00 = 30,00x + 260 000,00

50,00x + 140 000,00 = 30,00x + 260 000,00

Rozwiązując to równanie, ustalimy wielkość produkcji, przy której równanie to jest

Rozwiązując to równanie, ustalimy wielkość produkcji, przy której równanie to jest

prawdziwe:

prawdziwe:

20,00x = 120 000,00

20,00x = 120 000,00

x = 6 000 sztuk

x = 6 000 sztuk

Jest to więc taka

Jest to więc taka

wielkość produkcji (sprzedaży), która jest obojętna na wybrany wariant

wielkość produkcji (sprzedaży), która jest obojętna na wybrany wariant

.

.

Mówimy także, że jest to

Mówimy także, że jest to

próg kosztów obojętnych bądź neutralnych

próg kosztów obojętnych bądź neutralnych

. W punkcie tym

. W punkcie tym

różnica w wysokości kosztów stałych jest dokładnie równa różnicy w wysokości kosztów

różnica w wysokości kosztów stałych jest dokładnie równa różnicy w wysokości kosztów

zmiennych w obu wariantach.

zmiennych w obu wariantach.

Z

Z

A

A

– Z

– Z

B

B

= S

= S

B

B

– S

– S

A

A

czyli

czyli

(6 000 x 50,00) – (6 000 x 30,00) = 260 000,00 – 140 000,00

(6 000 x 50,00) – (6 000 x 30,00) = 260 000,00 – 140 000,00

300 000,00 – 180 000,00 = 120 000,00

300 000,00 – 180 000,00 = 120 000,00

120 000,00 = 120 000,00

120 000,00 = 120 000,00

Próg kosztów obojętnych (P

Próg kosztów obojętnych (P

o

o

) można wyliczyć także wykorzystując wyłącznie koszty istotne

) można wyliczyć także wykorzystując wyłącznie koszty istotne

dla podejmowanego wariantu, a więc różniące oba warianty:

dla podejmowanego wariantu, a więc różniące oba warianty:

S

S

B

B

- S

- S

A

A

P

P

o

o

=

=

Z

Z

A

A

– Z

– Z

B

B

Gdzie w liczniku mamy dodatnią różnicę między całkowitymi kosztami stałymi a w

Gdzie w liczniku mamy dodatnią różnicę między całkowitymi kosztami stałymi a w

mianowniku dodatnią różnicę między kosztami jednostkowymi zmiennymi obydwu

mianowniku dodatnią różnicę między kosztami jednostkowymi zmiennymi obydwu

wariantów produkcji.

wariantów produkcji.

260 000,00 – 140 000,00 120 000,00

260 000,00 – 140 000,00 120 000,00

P

P

o

o

= = = 6 000 [sztuk]

= = = 6 000 [sztuk]

50,00 – 30,00 20,00

50,00 – 30,00 20,00

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WSPÓŁZALEŻNOŚĆ MIĘDZY PROGIEM

WSPÓŁZALEŻNOŚĆ MIĘDZY PROGIEM

RENTOWNOŚCI

RENTOWNOŚCI

A PROGIEM KOSZTÓW OBOJĘTNYCH

A PROGIEM KOSZTÓW OBOJĘTNYCH

700 -

700 -

600 -

600 -

500 -

500 -

400 -

400 -

300 -

300 -

200 -

200 -

100 -

100 -

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

1000 2000 3000 4000 5 000 6000 7 000 8 000 9000 Sprzedaż w sztukach

1000 2000 3000 4000 5 000 6000 7 000 8 000 9000 Sprzedaż w sztukach

Warto przeanalizować tu także zależność między progiem kosztów obojętnych a progiem rentowności.

Warto przeanalizować tu także zależność między progiem kosztów obojętnych a progiem rentowności.

Próg rentowności dla wariantu A będzie wynosił:

Próg rentowności dla wariantu A będzie wynosił:

x

x

A

A

= = 2 800 sztuk a dla wariantu B: x

= = 2 800 sztuk a dla wariantu B: x

B

B

= = 3 714,29

= = 3 714,29

sztuk.

sztuk.

B

A

próg kosztów

obojętnych

(X = 6000)

Koszty

(tys. zł)

140 000,00

140 000,00

100,00 – 50,00

100,00 – 50,00

260 000,00

260 000,00

10,00 – 30,00

10,00 – 30,00

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WSPÓŁZALEŻNOŚĆ MIĘDZY PROGIEM

WSPÓŁZALEŻNOŚĆ MIĘDZY PROGIEM

RENTOWNOŚCI

RENTOWNOŚCI

A PROGIEM KOSZTÓW OBOJĘTNYCH

A PROGIEM KOSZTÓW OBOJĘTNYCH

700 -

700 -

600 -

600 -

500 -

500 -

400 -

400 -

300 -

300 -

200 -

200 -

100 -

100 -

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

1000 2000 3000 4000 5 000 6000 7 000 8 000 9000 Sprzedaż w sztukach

1000 2000 3000 4000 5 000 6000 7 000 8 000 9000 Sprzedaż w sztukach

Margines bezpieczeństwa dla tej wielkości produkcji w wariancie A wynosi 65%, a w

Margines bezpieczeństwa dla tej wielkości produkcji w wariancie A wynosi 65%, a w

wariancie B – 53,57%. Menedżerowie muszą więc dokonać wyboru między wyższą

wariancie B – 53,57%. Menedżerowie muszą więc dokonać wyboru między wyższą

rentownością wariantu B, a wyższym bezpieczeństwem działalności w ramach

rentownością wariantu B, a wyższym bezpieczeństwem działalności w ramach

wariantu A.

wariantu A.

B

A

X

B

= 3714,29

X

A

= 2800

próg kosztów

obojętnych

(X = 6000)

pr

zy

ch

od

y

Koszty

(tys. zł)

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRODUKOWAĆ CZY ZANIECHAĆ PRODUKCJI

PRODUKOWAĆ CZY ZANIECHAĆ PRODUKCJI

P o z y c j a

P o z y c j a

Narzędzie

Narzędzie

Łącznie (j.p.)

Łącznie (j.p.)

A (j. p.)

A (j. p.)

B (j. p.)

B (j. p.)

C (j. p.)

C (j. p.)

Przychód ze sprzedaży

Przychód ze sprzedaży

200 000

200 000

100 000

100 000

150

150

000

000

450 000

450 000

Koszty zmienne wyrobu (wytwarzania,

Koszty zmienne wyrobu (wytwarzania,

sprzedaży)

sprzedaży)

100 000

100 000

70 000

70 000

80

80

000

000

250 000

250 000

Marża brutto

Marża brutto

100 000

100 000

30 000

30 000

70

70

000

000

200 000

200 000

Koszty stała wytarzania

Koszty stała wytarzania

60 000

60 000

40 000

40 000

50

50

000

000

150 000

150 000

Wynik

Wynik

40 000

40 000

(10 000)

(10 000)

20

20

000

000

50 000

50 000

Wstępna analiza kosztów i wyników zasugerowała kierownictwu przedsiębiorstwa wniosek polegający na rezygnacji

Wstępna analiza kosztów i wyników zasugerowała kierownictwu przedsiębiorstwa wniosek polegający na rezygnacji

z nierentownej produkcji narzędzia B. Jednak dalsza, pogłębiona analiza konsekwencji tej decyzji pozwoliła na

z nierentownej produkcji narzędzia B. Jednak dalsza, pogłębiona analiza konsekwencji tej decyzji pozwoliła na

zebranie dodatkowych danych i weryfikację pierwotnego postanowienia. Otóż, jak wykazały badania,

zebranie dodatkowych danych i weryfikację pierwotnego postanowienia. Otóż, jak wykazały badania,

zaprzestanie wytwarzania narzędzi B doprowadziłoby do ograniczenia stałych kosztów wytwarzania jedynie o

zaprzestanie wytwarzania narzędzi B doprowadziłoby do ograniczenia stałych kosztów wytwarzania jedynie o

10 000 j.p. natomiast pozostałe 30 000 j.p. kosztów stałych (40 000 j.p. - 30 000 j.p. ) odniesionych na wyrób B

10 000 j.p. natomiast pozostałe 30 000 j.p. kosztów stałych (40 000 j.p. - 30 000 j.p. ) odniesionych na wyrób B

zostałyby przeniesione na dwa pozostałe wyroby, tj. A i C. W rezultacie opracowano nowe zestawienie kosztów i

zostałyby przeniesione na dwa pozostałe wyroby, tj. A i C. W rezultacie opracowano nowe zestawienie kosztów i

wyników:

wyników:

P o z y c j a

P o z y c j a

Produkcja B

Produkcja B

utrzymana (j. p.)

utrzymana (j. p.)

zaniechana (j. p.)

zaniechana (j. p.)

Przychód ze sprzedaży

Przychód ze sprzedaży

450 000

450 000

350 000

350 000

Koszty zmienne wyrobu

Koszty zmienne wyrobu

250 000

250 000

180 000

180 000

Marża brutto

Marża brutto

200 000

200 000

170 000

170 000

Koszty stała wytarzania

Koszty stała wytarzania

150 000

150 000

140 000

140 000

Wynik

Wynik

50 000

50 000

30 000

30 000

Pogłębiona analiza wykazała zatem, iż przy danych kosztach stałych produkcji, utrzymanie nierentownej produkcji

Pogłębiona analiza wykazała zatem, iż przy danych kosztach stałych produkcji, utrzymanie nierentownej produkcji

narzędzia B pozwoli na uzyskanie zysku netto wyższego o 20 000 j. p. niż w przypadku zaniechania jego

narzędzia B pozwoli na uzyskanie zysku netto wyższego o 20 000 j. p. niż w przypadku zaniechania jego

wytwarzania. W tym przykładzie kwota 30 000 j. p. jest kosztem utraconych korzyści dla decyzji o utrzymaniu

wytwarzania. W tym przykładzie kwota 30 000 j. p. jest kosztem utraconych korzyści dla decyzji o utrzymaniu

wytwarzania narzędzia B.

wytwarzania narzędzia B.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WYBÓR STRUKTURY PRODUKCJI

WYBÓR STRUKTURY PRODUKCJI

W WARUNKACH

W WARUNKACH

OGRANICZENIA ZE

OGRANICZENIA ZE

STRONY CZYNNIKÓW PRODUKCJI

STRONY CZYNNIKÓW PRODUKCJI

PRZYKŁAD

PRZYKŁAD

Pozycja

Pozycja

Wyrób

Wyrób

X

X

Wyrób

Wyrób

Y

Y

Wyrób

Wyrób

Z

Z

Jednostkowa marża brutto (j. p.)

Jednostkowa marża brutto (j. p.)

Czas pracy maszyny/1 szt. (godz.)

Czas pracy maszyny/1 szt. (godz.)

Szacowany popyt w ciągu roku (szt.)

Szacowany popyt w ciągu roku (szt.)

Łączny czas pracy maszyny w ciągu roku (godz.)

Łączny czas pracy maszyny w ciągu roku (godz.)

12

12

6

6

200

200

1 200

1 200

10

10

2

2

200

200

400

400

6

6

1

1

200

200

200

200

Zdolności produkcyjne maszyny są ograniczone i wynoszą 1 200 godz. Pracy w ciągu

Zdolności produkcyjne maszyny są ograniczone i wynoszą 1 200 godz. Pracy w ciągu

roku. Jakie priorytety powinno nadać kierownictwo przedsiębiorstwa poszczególnym

roku. Jakie priorytety powinno nadać kierownictwo przedsiębiorstwa poszczególnym

wyrobom?

wyrobom?

Pobieżna ocena danych prowadzi do wniosku, iż kierownictwo przedsiębiorstwa

Pobieżna ocena danych prowadzi do wniosku, iż kierownictwo przedsiębiorstwa

powinno dać priorytet produkcji wyrobu X, bowiem jednostkowa marża brutto

powinno dać priorytet produkcji wyrobu X, bowiem jednostkowa marża brutto

uzyskiwana przy produkcji X jest wyższa niż przy innych wyrobach. Zatem łączna

uzyskiwana przy produkcji X jest wyższa niż przy innych wyrobach. Zatem łączna

marża, jaką przedsiębiorstwo uzyskałoby przy produkcji jedynie wyrobów X

marża, jaką przedsiębiorstwo uzyskałoby przy produkcji jedynie wyrobów X

wyniosłaby 2 400 j. p. (gdyż łączny czas produkcji X = łączny czas pracy maszyny =

wyniosłaby 2 400 j. p. (gdyż łączny czas produkcji X = łączny czas pracy maszyny =

1 200 godz.).

1 200 godz.).

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

WYBÓR STRUKTURY PRODUKCJI

WYBÓR STRUKTURY PRODUKCJI

W WARUNKACH OGRANICZENIA

W WARUNKACH OGRANICZENIA

ZE STRONY CZYNNIKÓW

ZE STRONY CZYNNIKÓW

PRODUKCJI c.d.

PRODUKCJI c.d.

Pozycja

Pozycja

Wyrób

Wyrób

X

X

Wyrób Y

Wyrób Y

Wyrób

Wyrób

Z

Z

Jednostkowa marża brutto (j. p.)

Jednostkowa marża brutto (j. p.)

Czas pracy maszyny/1 szt. (godz.)

Czas pracy maszyny/1 szt. (godz.)

Marża/1 godz. Pracy maszyny (j. p.)

Marża/1 godz. Pracy maszyny (j. p.)

Priorytety

Priorytety

12

12

6

6

2

2

3

3

10

10

2

2

5

5

2

2

6

6

1

1

6

6

1

1

Analiza czasu pracy maszyny (tj. ograniczającego w tym przypadku czynnika produkcji) pozwoliła

Analiza czasu pracy maszyny (tj. ograniczającego w tym przypadku czynnika produkcji) pozwoliła

na zweryfikowanie pierwotnego wniosku o priorytecie produkcji wyrobu X. Okazało się,

na zweryfikowanie pierwotnego wniosku o priorytecie produkcji wyrobu X. Okazało się,

iż najbardziej korzystny z punktu widzenia maksymalizacji dochodu przedsiębiorstwa jest

iż najbardziej korzystny z punktu widzenia maksymalizacji dochodu przedsiębiorstwa jest

następujący układ priorytetów produkcji: 1

następujący układ priorytetów produkcji: 1

o

o

– wyrób Z, 2

– wyrób Z, 2

o

o

– wyrób Y oraz 3

– wyrób Y oraz 3

o

o

– wyrób X.

– wyrób X.

Zatem:

Zatem:

Produkcja

Produkcja

Wykorzystanie

Wykorzystanie

czasu pracy (godz.)

czasu pracy (godz.)

Bilans czasu

Bilans czasu

pracy

pracy

maszyny (godz.)

maszyny (godz.)

200 szt. wyrobu

200 szt. wyrobu

Z

Z

200 szt. wyrobu

200 szt. wyrobu

Y

Y

100 szt. wyrobu

100 szt. wyrobu

X

X

200

200

400

400

600

600

1 000

1 000

600

600

-

-

Uzyskana łączna marża wyniesie:

Uzyskana łączna marża wyniesie:

j. p.

j. p.

200 szt. wyrobu Z * 6 j. p./1

200 szt. wyrobu Z * 6 j. p./1

szt.

szt.

200 szt. wyrobu Y * 10 j. p./1

200 szt. wyrobu Y * 10 j. p./1

szt.

szt.

100 szt. wyrobu X * 12 j. p./1

100 szt. wyrobu X * 12 j. p./1

szt.

szt.

=

=

=

=

=

=

1 200

1 200

2 000

2 000

1 200

1 200

Razem marża

Razem marża

4 400

4 400

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYJĘCIE DODATKOWEGO ZAMÓWIENIA.

PRZYJĘCIE DODATKOWEGO ZAMÓWIENIA.

Przykład

Przykład

Przedsiębiorstwo otrzymało zamówienia na 80 000 par butów po cenie 18 j. p./ 1 parę. Nie udało się natomiast

Przedsiębiorstwo otrzymało zamówienia na 80 000 par butów po cenie 18 j. p./ 1 parę. Nie udało się natomiast

uzyskać zamówień na pozostałe 20 000 par obuwia po tej samej cenie 18 j.p./ 1 parę. Jeden z klientów

uzyskać zamówień na pozostałe 20 000 par obuwia po tej samej cenie 18 j.p./ 1 parę. Jeden z klientów

zaoferował chęć nabycia tej partii obuwia, jednak po 12 j. p./ 1 parę. Czy przedsiębiorstwo powinno przyjąć tę

zaoferował chęć nabycia tej partii obuwia, jednak po 12 j. p./ 1 parę. Czy przedsiębiorstwo powinno przyjąć tę

ofertę?

ofertę?

Wstępna, pobieżna analiza wykazywałaby raczej na celowość odrzucenia oferty, gdyż oszacowany jednostkowy

Wstępna, pobieżna analiza wykazywałaby raczej na celowość odrzucenia oferty, gdyż oszacowany jednostkowy

pełen koszt wytworzenia wynosi 1 000 000 j.p.: 100 000 par = 14 j.p./ 1 parę obuwia.

pełen koszt wytworzenia wynosi 1 000 000 j.p.: 100 000 par = 14 j.p./ 1 parę obuwia.

dodatkowy przychód (20 000 par * 12 j. p.)

dodatkowy przychód (20 000 par * 12 j. p.)

Koszty istotne, w tym:

Koszty istotne, w tym:

j. p.

j. p.

240 000

240 000

Płace bezpośrednie (6 j. p./ 1 parę)

Płace bezpośrednie (6 j. p./ 1 parę)

Materiały bezpośrednie (2 j. p./ 1

Materiały bezpośrednie (2 j. p./ 1

parę)

parę)

Wydziałowe koszty zmienne (2 j. p./ 1

Wydziałowe koszty zmienne (2 j. p./ 1

parę)

parę)

120 000

120 000

40 000

40 000

40 000

40 000

Nadwyżka przychodu nad kosztami

Nadwyżka przychodu nad kosztami

200 000

200 000

40 000

40 000

Zatem, pełne zestawienie obu wariantów działania tzn. przyjąć lub odrzucić ofertę sprzedaży

Zatem, pełne zestawienie obu wariantów działania tzn. przyjąć lub odrzucić ofertę sprzedaży

partii obuwia po cenie niższej od technicznego kosztu wytworzenia przedstawia się jak

partii obuwia po cenie niższej od technicznego kosztu wytworzenia przedstawia się jak

następuje:

następuje:

Pozycja

Pozycja

Odrzucenie

Odrzucenie

oferty

oferty

(j. p.)

(j. p.)

Przyjęcie oferty (j. p.)

Przyjęcie oferty (j. p.)

Sprzedaż ( 80 000 * 18 )

Sprzedaż ( 80 000 * 18 )

1 440 000

1 440 000

( 80 000 * 18 + 20 000 * 12 )

( 80 000 * 18 + 20 000 * 12 )

1 680 000

1 680 000

Zmienne koszty sprzedanych wyrobów, w

Zmienne koszty sprzedanych wyrobów, w

tym:

tym:

Płace bezpośrednie

Płace bezpośrednie

Materiały bezpośrednie

Materiały bezpośrednie

Koszty wydziałowe

Koszty wydziałowe

480 000

480 000

160 000

160 000

160 000

160 000

800 000

800 000

600 000

600 000

200 000

200 000

200 000

200 000

1 000 000

1 000 000

Marża brutto

Marża brutto

- koszty stałe

- koszty stałe

Wynik

Wynik

640 000

640 000

400 000

400 000

240 000

240 000

680 000

680 000

400 000

400 000

280 000

280 000

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

METODY USTALANIA CEN

METODY USTALANIA CEN

KOSZTOWE

METODY USTALANIA CEN

METODY USTALANIA CEN

w oparciu o:

KOSZTY CAŁKOWITE

TECHNICZNY KOSZT WYTWORZENIA

KOSZTY ZMIENNE

KOSZT + ZYSK od KAPITAŁU

WG RELACJI

RYNKOWYCH

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Obliczanie ceny wg metody ciągnionej (proporcjonalnej) przedstawia się

Obliczanie ceny wg metody ciągnionej (proporcjonalnej) przedstawia się

następująco:

następująco:

Koszty na

Koszty na

jednostkę

jednostkę

M. BEZ.

M. BEZ.

-

-

wielkość ustalana dokładnie,

wielkość ustalana dokładnie,

R. BEZ.

R. BEZ.

-

-

wielkość ta wynika z wymogów technologicznych,

wielkość ta wynika z wymogów technologicznych,

K. BEZ.

K. BEZ.

+ K. WYDZ.

+ K. WYDZ.

-

-

jest to wielkość wynikająca z przyjętego narzutu kosztów

jest to wielkość wynikająca z przyjętego narzutu kosztów

wydziałowych i wielkości stanowiącej klucz rozliczeniowy np.

wydziałowych i wielkości stanowiącej klucz rozliczeniowy np.

M. BEZ. lub R. BEZ.

M. BEZ. lub R. BEZ.

T. K. WYT.

T. K. WYT.

+ K. ZARZ.

+ K. ZARZ.

-

-

jest to wielkość wynikająca z przyjętego narzutu kosztów zarządu

jest to wielkość wynikająca z przyjętego narzutu kosztów zarządu

(ogólnych) i wielkości stanowiącej klucz rozliczeniowy np. T. K.

(ogólnych) i wielkości stanowiącej klucz rozliczeniowy np. T. K.

WYT., Koszt PRZEROBU (RB+KW), R. BEZ., K. BEZ.

WYT., Koszt PRZEROBU (RB+KW), R. BEZ., K. BEZ.

PEŁEN K. WYT.

PEŁEN K. WYT.

(FABR. K. WYT.)

(FABR. K. WYT.)

+ K. SPRZ.

+ K. SPRZ.

-

-

jest to wielkość ustalana kwotowo i na ogół będąca pochodną

jest to wielkość ustalana kwotowo i na ogół będąca pochodną

zakładanego (lub rzeczywistego) udziału kosztów sprzedaży w

zakładanego (lub rzeczywistego) udziału kosztów sprzedaży w

przychodzie

przychodzie

PEŁEN K. WŁASNY

PEŁEN K. WŁASNY

+ ZYSK

+ ZYSK

-

-

jest to wielkość wynikająca na ogół s przyjętego narzutu zysku do

jest to wielkość wynikająca na ogół s przyjętego narzutu zysku do

wybranej podstawy kosztowej np. PEŁEN K. WŁASNY , PEŁEN K.

wybranej podstawy kosztowej np. PEŁEN K. WŁASNY , PEŁEN K.

WYT.

WYT.

CENA

CENA

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Obliczanie ceny wg metody wskaźnikowej:

Obliczanie ceny wg metody wskaźnikowej:

k

k

zj

P =

P =

1 - W

1 - W

mb

( j ) PEŁEN K. WŁASNY

( j ) PEŁEN K. WŁASNY

P =

P =

1 - W

1 - W

rs

Następny wariant będzie miał następującą postać:

Następny wariant będzie miał następującą postać:

( j ) PEŁEN K. WYTW.

( j ) PEŁEN K. WYTW.

P =

P =

1 – ( W

1 – ( W

rs

+ W

+ W

ks

)

)

Ostatni wariant, który może mieć dużą przydatność praktyczną odzwierciedla

Ostatni wariant, który może mieć dużą przydatność praktyczną odzwierciedla

formuła:

formuła:

( j ) TECHN. K. WYTW.

( j ) TECHN. K. WYTW.

P =

P =

1 – ( W

1 – ( W

rs

+ W

+ W

ks

+W

+W

kz

)

)

koszt zmienny

jednostkowy

wskaźnik marży

brutto

wskaźnik rentowności

sprzedaży

wskaźnik kosztów

zarządu

wskaźnik kosztu

sprzedaży

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Przykład ustalania ceny

Przykład ustalania ceny

Kalkulacja cen wyrobów (dla TKW ustalonego wg metody 1.) metodą tzw.

Kalkulacja cen wyrobów (dla TKW ustalonego wg metody 1.) metodą tzw.

„ciągnioną”

„ciągnioną”

Wyszczególnienie

Wyszczególnienie

Wyrób 1

Wyrób 1

Wyrób 2

Wyrób 2

Wyrób 3

Wyrób 3

Wyrób 4

Wyrób 4

TECHNICZNY KOSZT WYTW.

TECHNICZNY KOSZT WYTW.

KOSZTY ZARZĄDU (30%)

KOSZTY ZARZĄDU (30%)

2,40

2,40

0,72

0,72

4,67

4,67

1,40

1,40

5,66

5,66

1,70

1,70

16,59

16,59

4,98

4,98

PEŁNY (FABR.) KOSZT WYTW.

PEŁNY (FABR.) KOSZT WYTW.

KOSZT SPRZEDAŻY

KOSZT SPRZEDAŻY

3,12

3,12

0,10

0,10

6,07

6,07

0,20

0,20

7,36

7,36

0,24

0,24

21,57

21,57

0,70

0,70

PEŁNY KOSZT WŁASNY

PEŁNY KOSZT WŁASNY

ZYSK

ZYSK

3,22

3,22

0,32

0,32

6,27

6,27

0,63

0,63

7,60

7,60

0,76

0,76

22,27

22,27

2,23

2,23

CENA

CENA

3,54

3,54

6,90

6,90

8,36

8,36

24,50

24,50

Kalkulacja cen wyrobów wg formuły wskaźnikowej

Kalkulacja cen wyrobów wg formuły wskaźnikowej

Wyrób 1 p

Wyrób 1 p

=

=

2,40

2,40

1-

1-

(0,203+0,028+0,091

(0,203+0,028+0,091

)

)

2,40

2,40

0,678

0,678

= 3,539

= 3,539

ээ

ээ

3,54

3,54

Wyrób 2 p

Wyrób 2 p

=

=

4,67

4,67

0,678

0,678

6,887

6,887

6,89

6,89

Wyrób 3 p

Wyrób 3 p

=

=

5,66

5,66

0,678

0,678

8,348

8,348

8,35

8,35

Wyrób 4 p

Wyrób 4 p

=

=

16,59

16,59

0,678

0,678

24,469

24,469

24,47

24,47

=

=

=

=

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

KOSZTY PEŁNE + ZYSK OD KAPITAŁU

KOSZTY PEŁNE + ZYSK OD KAPITAŁU

Przedsiębiorstwo chemiczne podejmuje produkcję nowego środka piorącego. Nakłady inwestycyjne

Przedsiębiorstwo chemiczne podejmuje produkcję nowego środka piorącego. Nakłady inwestycyjne

poniesione na wybudowanie hali fabrycznej oraz na wyposażenie jej w maszyny i urządzeni

poniesione na wybudowanie hali fabrycznej oraz na wyposażenie jej w maszyny i urządzeni

techniczne wyniosły 3.000.000 j.p. Szacuje się, iż wartość środków obrotowych nieodzownych do

techniczne wyniosły 3.000.000 j.p. Szacuje się, iż wartość środków obrotowych nieodzownych do

wyprodukowania 1 k wyrobu wyniesie 1,50 j.p. w skali miesiąca. Produkcję przewiduje się w

wyprodukowania 1 k wyrobu wyniesie 1,50 j.p. w skali miesiąca. Produkcję przewiduje się w

wysokości 200.000 kg miesięcznie. Miesięczne koszty wyniosą: 200.000 j.p. (koszty stałe produkcji)

wysokości 200.000 kg miesięcznie. Miesięczne koszty wyniosą: 200.000 j.p. (koszty stałe produkcji)

+ 2 j.p. (jednostkowe koszty zmienne produkcji na 1 kg wyrobu). Koszty ogólne i sprzedaży są

+ 2 j.p. (jednostkowe koszty zmienne produkcji na 1 kg wyrobu). Koszty ogólne i sprzedaży są

szacowane na około 80.000 j.p. w skali miesiąca. Kierownictwo zakłada 20 zysku rocznie od

szacowane na około 80.000 j.p. w skali miesiąca. Kierownictwo zakłada 20 zysku rocznie od

zainwestowanych nakładów kapitałowych.

zainwestowanych nakładów kapitałowych.

Kalkulacja jednostkowa ceny sprzedaży nowego środka piorącego za pomocą

Kalkulacja jednostkowa ceny sprzedaży nowego środka piorącego za pomocą

formuły

formuły

koszt plus zysk od kapitału” przedstawia się następująco:

koszt plus zysk od kapitału” przedstawia się następująco:

Koszty stałe (produkcji, ogólne, sprzedaży)

Koszty stałe (produkcji, ogólne, sprzedaży)

Wielkość sprzedaży

Wielkość sprzedaży

280.000 j.p.

280.000 j.p.

: 200. 000

: 200. 000

j.p.

j.p.

Koszty stałe/1 kg

Koszty stałe/1 kg

Koszty zmienne/1 kg

Koszty zmienne/1 kg

1,40 j.p.

1,40 j.p.

2,00 j.p.

2,00 j.p.

Łączne jednostkowe koszty własne

Łączne jednostkowe koszty własne

Zainwestowane nakłady:

Zainwestowane nakłady:

3,40 j.p.

3,40 j.p.

(3.000.000 + 1,50 * 200.000)

(3.000.000 + 1,50 * 200.000)

Stopa zysku od kapitału (20%)

Stopa zysku od kapitału (20%)

3.300.000

3.300.000

j.p.

j.p.

0,20

0,20

Planowana łączna marża brutto

Planowana łączna marża brutto

Planowana jednostkowa marża brutto (660.000 :

Planowana jednostkowa marża brutto (660.000 :

200.000)

200.000)

Jednostkowa cena sprzedaży = koszty własne + marża

Jednostkowa cena sprzedaży = koszty własne + marża

brutto

brutto

660.000 j.p.

660.000 j.p.

3,30 j.p.

3,30 j.p.

6,70 j.p.

6,70 j.p.

WYLICZENIE PRAWIDŁOWE

WYLICZENIE PRAWIDŁOWE

PLANOWANY ROCZNY ZYSK

PLANOWANY ROCZNY ZYSK

ZYSK JEDNOSTKOWY 660.000 : (200.000 * 12)

ZYSK JEDNOSTKOWY 660.000 : (200.000 * 12)

Jednostkowa cena sprzedaży (koszt własny + zysk)

Jednostkowa cena sprzedaży (koszt własny + zysk)

660.000

660.000

0,275

0,275

3,67

3,67

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Metoda inżynieryjna wykorzystująca macierz BCG

Metoda inżynieryjna wykorzystująca macierz BCG

Właściciel hurtowni zastanawia się nad zmianą cen oraz struktury oferowanych

Właściciel hurtowni zastanawia się nad zmianą cen oraz struktury oferowanych

produktów.

produktów.

Dokonaj analizy cen w oparciu o metodę inżynieryjną. Dane o jednostkowej marży

Dokonaj analizy cen w oparciu o metodę inżynieryjną. Dane o jednostkowej marży

brutto

brutto

i strukturze sprzedaży zawiera poniższa tabela:

i strukturze sprzedaży zawiera poniższa tabela:

Produkt

Produkt

Sprzeda

Sprzeda

ż(w szt.)

ż(w szt.)

Struktur

Struktur

a

a

sprzedaż

sprzedaż

y

y

Cena

Cena

sprzedaż

sprzedaż

y

y

Koszt

Koszt

zmienny

zmienny

jednostkowy

jednostkowy

Marża

Marża

jednostkow

jednostkow

a

a

A

A

B

B

C

C

D

D

E

E

F

F

G

G

H

H

200

200

50

50

180

180

190

190

240

240

300

300

400

400

90

90

10,0%

10,0%

2,5%

2,5%

9,0%

9,0%

9,5%

9,5%

12,0%

12,0%

15,0%

15,0%

20,0%

20,0%

4,5%

4,5%

50

50

60

60

41

41

45

45

59

59

33

33

49

49

60

60

30

30

35

35

28

28

31

31

52

52

28

28

45

45

56

56

20

20

25

25

13

13

14

14

7

7

6

6

4

4

4

4

I

I

J

J

130

130

220

220

6,5%

6,5%

11,0%

11,0%

85

85

55

55

67

67

52

52

18

18

3

3

Razem

Razem

2000

2000

100,0%

100,0%

Ustalenie cen odbywa się na podstawie podziału produktów na 4 kategorie w

Ustalenie cen odbywa się na podstawie podziału produktów na 4 kategorie w

zależności od wielkości jednostkowe marży brutto i wysokości udziału w

zależności od wielkości jednostkowe marży brutto i wysokości udziału w

sprzedaży:

sprzedaży:

Gwiazdy

Gwiazdy

Zagadki

Zagadki

Konie

Konie

Psy

Psy

produkty o wysokiej jednostkowej marży brutto i dużym udziale w

produkty o wysokiej jednostkowej marży brutto i dużym udziale w

sprzedaży

sprzedaży

produkty o wysokiej jednostkowej marży brutto ale niewielkim udziale w

produkty o wysokiej jednostkowej marży brutto ale niewielkim udziale w

sprzedaży

sprzedaży

produkty o niskiej jednostkowej marży brutto i dużym udziale w

produkty o niskiej jednostkowej marży brutto i dużym udziale w

sprzedaży

sprzedaży

produkty o niskiej jednostkowej marży brutto i niewielkim udziale w

produkty o niskiej jednostkowej marży brutto i niewielkim udziale w

sprzedaży

sprzedaży

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Metoda inżynieryjna wykorzystująca macierz

Metoda inżynieryjna wykorzystująca macierz

BCG, c.d.

BCG, c.d.

W tym celu, na podstawie całkowitej marży, oblicza się średnioważoną jednostkową

W tym celu, na podstawie całkowitej marży, oblicza się średnioważoną jednostkową

marżę brutto. W omawianym przykładzie wynosi ona

marżę brutto. W omawianym przykładzie wynosi ona

9,19 zł (18.390 : 2.000).

9,19 zł (18.390 : 2.000).

Wszystkie produkty o jednostkowej marży brutto wyższej lub równej 9,19 zł zostaną

Wszystkie produkty o jednostkowej marży brutto wyższej lub równej 9,19 zł zostaną

uznane za produkty o „dużej” marży (oznaczone literą

uznane za produkty o „dużej” marży (oznaczone literą

D

D

w tabeli), pozostałe za

w tabeli), pozostałe za

produkty o „małej” marży (oznaczone literą

produkty o „małej” marży (oznaczone literą

M

M

w tabeli).

w tabeli).

Graniczną wielkość udziału dla klasyfikacji produktów z punktu widzenia sprzedaży

Graniczną wielkość udziału dla klasyfikacji produktów z punktu widzenia sprzedaży

ustala się w praktyce na poziomie 70% średniego udziału, co przy 10 oferowanych

ustala się w praktyce na poziomie 70% średniego udziału, co przy 10 oferowanych

produktach wynosi

produktach wynosi

7%

7%

[(100:10)*70%].

[(100:10)*70%].

Zatem niski udział mają produkty, które

Zatem niski udział mają produkty, które

stanowią mniej niż 7% łącznej sprzedaży (oznaczone literą

stanowią mniej niż 7% łącznej sprzedaży (oznaczone literą

M

M

w tabeli), a wysoki

w tabeli), a wysoki

produkty o udziale równym lub większym niż 7% (oznaczone literą

produkty o udziale równym lub większym niż 7% (oznaczone literą

D

D

w tabeli).

w tabeli).

Szczegółowe obliczenia i oznaczenia zestawiono w poniższej tabeli.

Szczegółowe obliczenia i oznaczenia zestawiono w poniższej tabeli.

Pro-

Pro-

dukt

dukt

Sprzed

Sprzed

aż (w

aż (w

szt.)

szt.)

Struktur

Struktur

a

a

sprzedaż

sprzedaż

y

y

Marża

Marża

jednost

jednost

-kowa

-kowa

Marża

Marża

całkowita

całkowita

Klasyfikacja wdług:

Klasyfikacja wdług:

Kategori

Kategori

a

a

produkt

produkt

u

u

Kwota

Kwota

%

%

marży

marży

jednostkowej

jednostkowej

struktury

struktury

sprzedaż

sprzedaż

y

y

A

A

B

B

C

C

D

D

E

E

F

F

G

G

H

H

I

I

J

J

200

200

50

50

180

180

190

190

240

240

300

300

400

400

90

90

130

130

220

220

10,0%

10,0%

2,5%

2,5%

9,0%

9,0%

9,5%

9,5%

12,0%

12,0%

15,0%

15,0%

20,0%

20,0%

4,5%

4,5%

6,5%

6,5%

11,0%

11,0%

20

20

25

25

13

13

14

14

7

7

6

6

4

4

4

4

18

18

3

3

4 000

4 000

1 250

1 250

2 340

2 340

2 660

2 660

1 680

1 680

1 500

1 500

1 600

1 600

360

360

2 340

2 340

660

660

21,8 %

21,8 %

6,8 %

6,8 %

12,7 %

12,7 %

14,5 %

14,5 %

9,1 %

9,1 %

8,2 %

8,2 %

8,7 %

8,7 %

2,0 %

2,0 %

12,7 %

12,7 %

6,6 %

6,6 %

D

D

D

D

D

D

D

D

M

M

M

M

M

M

M

M

D

D

M

M

D

D

M

M

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

M

M

M

M

D

D

Gwiazd

Gwiazd

a

a

Zagadk

Zagadk

a

a

Gwiazd

Gwiazd

a

a

Gwiazd

Gwiazd

a

a

Koń

Koń

Koń

Koń

Koń

Koń

Pies

Pies

Zagadk

Zagadk

a

a

Koń

Koń

Razem

Razem

2000

2000

100,0%

100,0%

18

18

390

390

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Klasyfikacja produktów według macierzy

Klasyfikacja produktów według macierzy

BCG

BCG

0%

5%

10%

15%

20%

Udział w sprzedaży

Je

d

n

o

s

tk

o

w

a

m

a

a

b

ru

tt

o

5

10

15

20

25

Zagadki

Konie

Psy

Gwiazdy

۰ A

۰ C

۰ B

۰ J

۰ E

۰ F

۰ G

۰ H

۰ D

۰ I

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Priorytety w teorii ograniczeń,

Priorytety w teorii ograniczeń,

rachunkowości przerobu i rachunku kosztów

rachunkowości przerobu i rachunku kosztów

W teorii ograniczeń wszystkie działania podporządkowane są formule stopy zwrotu z

W teorii ograniczeń wszystkie działania podporządkowane są formule stopy zwrotu z

zainwestowanego kapitału. Zdaniem Goldratta, stanowi ona nowy paradygmat rachunkowości.

zainwestowanego kapitału. Zdaniem Goldratta, stanowi ona nowy paradygmat rachunkowości.

Mamy więc dwustopniowy sposób ustalania zysku. Najpierw ustalamy przerób, następnie zysk

Mamy więc dwustopniowy sposób ustalania zysku. Najpierw ustalamy przerób, następnie zysk

netto:

netto:

1. Przychody ze sprzedaży (S)

1. Przychody ze sprzedaży (S)

minus

minus

2. Koszty całkowicie zmienne (Kz)

2. Koszty całkowicie zmienne (Kz)

3. Przerób (P)

3. Przerób (P)

minus

minus

4. Koszty operacyjne (K)

4. Koszty operacyjne (K)

5. Zysk netto (Z)

5. Zysk netto (Z)

Taki sposób ustalenia zysku netto pozwala na odmienne od dotychczasowego sformułowanie stopy

Taki sposób ustalenia zysku netto pozwala na odmienne od dotychczasowego sformułowanie stopy

zwrotu z zainwestowanego kapitału

zwrotu z zainwestowanego kapitału

(ROI)

(ROI)

miary służącej do oceny efektywności

miary służącej do oceny efektywności

przedsiębiorstwa jako całego systemu oraz każdej pojedynczej inwestycji – jako:

przedsiębiorstwa jako całego systemu oraz każdej pojedynczej inwestycji – jako:

ROI

ROI

=

=

Trzy elementy tej formuły: przerób, koszy operacyjne oraz inwestycje są – wg Goldratta –

Trzy elementy tej formuły: przerób, koszy operacyjne oraz inwestycje są – wg Goldratta –

wystarczające zarówno do oceny całego systemu (przedsiębiorstwa) jak i podejmowanych decyzji

wystarczające zarówno do oceny całego systemu (przedsiębiorstwa) jak i podejmowanych decyzji

menadżerskich. Idealną jest taka decyzja, która jednocześnie prowadzi do zwiększenia przerobu

menadżerskich. Idealną jest taka decyzja, która jednocześnie prowadzi do zwiększenia przerobu

oraz zmniejszenia kosztów operacyjnych i inwestycji

oraz zmniejszenia kosztów operacyjnych i inwestycji

;

;

przy czym dla systemu każda decyzja,

przy czym dla systemu każda decyzja,

która pozytywnie wpływa na ROI jest decyzją zgodną z celami systemu jako całością.

która pozytywnie wpływa na ROI jest decyzją zgodną z celami systemu jako całością.

Ostatecznie więc o słuszności decyzji decyduje reakcja na nią

Ostatecznie więc o słuszności decyzji decyduje reakcja na nią

ROI

ROI

.

.

P - K

I

inwestycje

(zapasy)

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Kalkulacja opłacalności likwidacji „wąskiego gardła”

Kalkulacja opłacalności likwidacji „wąskiego gardła”

1.

1.

2.

2.

3.

3.

Zdolności produkcyjne (przyrost)

Zdolności produkcyjne (przyrost)

Cena produktu

Cena produktu

Koszty materiałowe

Koszty materiałowe

10

10

100,00

100,00

20,00

20,00

4.

4.

Przerób jednostkowy ( 2 – 3 )

Przerób jednostkowy ( 2 – 3 )

80,00

80,00

5.

5.

6.

6.

Liczba dni w miesiącu

Liczba dni w miesiącu

Liczba miesięcy

Liczba miesięcy

24

24

12

12

7.

7.

Dodatkowy przerób roczny (

Dodatkowy przerób roczny (

P

P

= 1

= 1

*

4

4

*

5

5

*

6 )

6 )

230

230

400,00

400,00

8.

8.

9.

9.

Miesięczne koszty operacyjne ( przyrost )

Miesięczne koszty operacyjne ( przyrost )

Roczne koszty operacyjne ( przyrost ) (

Roczne koszty operacyjne ( przyrost ) (

K

K

= 6

= 6

*

8 )

8 )

8 000,00

8 000,00

96 000,00

96 000,00

10.

10.

Zysk netto (

Zysk netto (

Z

Z

= 7 – 9 )

= 7 – 9 )

134

134

400,00

400,00

11.

11.

Nakłady inwestycyjne (

Nakłady inwestycyjne (

I

I

)

)

150

150

000,00

000,00

12.

12.

ROI

ROI

( 10 : 11 )

( 10 : 11 )

89,6%

89,6%

Priorytety działania rachunku kosztów i teorii ograniczeń w zakresie poprawy produktywności

Rachunek kosztów

Zwiększenie przerobu „wąskiego gardła”

Teoria ograniczeń i rachunkowość przerobu

Obniżenie kosztów jakiegokolwiek centrum

CO-A

90

CO-C

80

CO-B

120

CO-D

110

Materiały

Produkty

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

USTALANIE WYNIKU I WYCENA

USTALANIE WYNIKU I WYCENA

PRODUKTÓW

PRODUKTÓW

Rachunek zysków i strat w trzech modelach rachunku kosztów

Rachunek zysków i strat w trzech modelach rachunku kosztów

Rachunek kosztów pełnych

Rachunek kosztów pełnych

Rachunek kosztów

Rachunek kosztów

zmiennych

zmiennych

Rachunkowość przerobu

Rachunkowość przerobu

1. Przychody

1. Przychody

2. Koszt wytworzenia produktów

2. Koszt wytworzenia produktów

sprzedanych

sprzedanych

1. Przychody

1. Przychody

2. Koszty zmienne

2. Koszty zmienne

1. Przychody

1. Przychody

2. Koszty całkowicie zmienne

2. Koszty całkowicie zmienne

3. Zysk brutto (

3. Zysk brutto (

1 – 2

1 – 2

)

)

4. Koszty ogólnego zarządu

4. Koszty ogólnego zarządu

5. Koszty sprzedaży

5. Koszty sprzedaży

3. Marża brutto (

3. Marża brutto (

1 – 2

1 – 2

)

)

4. Koszty stałe

4. Koszty stałe

3. Przerób (

3. Przerób (

1 – 2

1 – 2

)

)

4. Koszty operacyjne

4. Koszty operacyjne

6. Zysk (

6. Zysk (

3 – 4 – 5

3 – 4 – 5

)

)

6. Zysk (

6. Zysk (

3 – 4

3 – 4

)

)

6. Zysk (

6. Zysk (

3 – 4

3 – 4

)

)

Wycena zapasów

Wycena zapasów

w trzech modelach rachunku kosztów

w trzech modelach rachunku kosztów

Rachunek kosztów pełnych

Rachunek kosztów pełnych

Rachunek kosztów

Rachunek kosztów

zmiennych

zmiennych

Rachunkowość przerobu

Rachunkowość przerobu

1. Materiały bezpośrednie

1. Materiały bezpośrednie

1. Materiały bezpośrednie

1. Materiały bezpośrednie

1. Materiały bezpośrednie

1. Materiały bezpośrednie

2. Płace bezpośrednie

2. Płace bezpośrednie

2. Płace bezpośrednie

2. Płace bezpośrednie

2. Koszty całkowicie zmienne

2. Koszty całkowicie zmienne

3. Pozostałe koszty

3. Pozostałe koszty

bezpośrednie

bezpośrednie

3. Zmienne koszty wydziałowe

3. Zmienne koszty wydziałowe

4. Koszty wydziałowe:

4. Koszty wydziałowe:

zmienne

zmienne

stałe

stałe

4. Koszty zmienne

4. Koszty zmienne

5. Koszt wytworzenia produktów

5. Koszt wytworzenia produktów

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

RACHUNEK KOSZTÓW CYKLU ŻYCIA

RACHUNEK KOSZTÓW CYKLU ŻYCIA

PRODUKTU

PRODUKTU

Rachunek kosztów cyklu życia produktu

Rachunek kosztów cyklu życia produktu

jest instrumentem strategicznego

jest instrumentem strategicznego

zarządzania kosztami. W systemie tym rozpatruje się koszty w długim okresie, z

zarządzania kosztami. W systemie tym rozpatruje się koszty w długim okresie, z

perspektywy całego cyklu życia produktu, a nie tylko jednego roku obrotowego.

perspektywy całego cyklu życia produktu, a nie tylko jednego roku obrotowego.

Przy tym rachunek ten koncentruje się na szacowaniu poziomu przyszłych

Przy tym rachunek ten koncentruje się na szacowaniu poziomu przyszłych

kosztów,

kosztów,

zanim

zanim

zostaną one poniesione, co umożliwia zarządzanie kosztami w

zostaną one poniesione, co umożliwia zarządzanie kosztami w

długim okresie. W rachunku kosztów cyklu życia produktu wychodzi się z

długim okresie. W rachunku kosztów cyklu życia produktu wychodzi się z

założenia, że większość przyszłych kosztów (ok. 80%) jest przesądzona na

założenia, że większość przyszłych kosztów (ok. 80%) jest przesądzona na

etapie rozwoju i projektowania produktu.

etapie rozwoju i projektowania produktu.

Cykl życia produktu

Cykl życia produktu

w ujęciu klasycznym obejmuje okres od momentu

w ujęciu klasycznym obejmuje okres od momentu

wprowadzenia produktu na rynek do momentu wycofania tego produktu z

wprowadzenia produktu na rynek do momentu wycofania tego produktu z

rynku

rynku

Na potrzeby rachunku kosztów cykl życia produktu jest podzielony na trzy

Na potrzeby rachunku kosztów cykl życia produktu jest podzielony na trzy

zasadnicze fazy:

zasadnicze fazy:

I. Faza przedrynkowa,

I. Faza przedrynkowa,

II. Faza rynkowa,

II. Faza rynkowa,

III. Faza porynkowa.

III. Faza porynkowa.

W poszczególnych fazach cyklu życia produktu są ponoszone różne co do

W poszczególnych fazach cyklu życia produktu są ponoszone różne co do

charakteru koszty związane z danym produktem. Kształtowanie się kosztów

charakteru koszty związane z danym produktem. Kształtowanie się kosztów

według faz cyklu życia produktu jest przedstawione na rysunku.

według faz cyklu życia produktu jest przedstawione na rysunku.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

KOSZTY CYKLU ŻYCIA PRODUKTU

KOSZTY CYKLU ŻYCIA PRODUKTU

Całkowite koszty cyklu życia produktu mogą być wyrażone za pomocą

Całkowite koszty cyklu życia produktu mogą być wyrażone za pomocą

następującej formuły:

następującej formuły:

K

K

c

c

= K

= K

br

br

+ K

+ K

w

w

+ K

+ K

so

so

+ K

+ K

z

z

gdzie:

gdzie:

K

K

c

c

K

K

cbr

cbr

K

K

w

w

K

K

so

so

K

K

z

koszty całkowite cyklu życia produktu,

koszty całkowite cyklu życia produktu,

koszty badań i rozwoju,

koszty badań i rozwoju,

koszty wytworzenia,

koszty wytworzenia,

koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu,

koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu,

koszty zakończenia produkcji.

koszty zakończenia produkcji.

Badania

Badania

i rozwój

i rozwój

Wprowadzeni

Wprowadzeni

e

e

Wzrost

Wzrost

Dojrzałość

Dojrzałość

Spadek

Spadek

W

ie

lk

o

ść

s

p

rz

e

d

a

ży

Czas

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

RACHUNEK KOSZTÓW I WYNIKÓW CYKLU ŻYCIA

RACHUNEK KOSZTÓW I WYNIKÓW CYKLU ŻYCIA

PRODUKTU

PRODUKTU

Pozycje rachunku

Pozycje rachunku

Faza

Faza

przedpro

przedpro

-

-

dukcyjna

dukcyjna

Faza produkcyjna

Faza produkcyjna

Razem

Razem

Faza

Faza

popro-

popro-

dukcyjna

dukcyjna

rok 1

rok 1

rok 2

rok 2

rok 3

rok 3

rok 4

rok 4

Wielkość sprzedaży (szt.)

Wielkość sprzedaży (szt.)

Cena sprzedaży (zł/szt.)

Cena sprzedaży (zł/szt.)

Przychód ze sprzedaży (zł)

Przychód ze sprzedaży (zł)

800

800

1 150

1 150

920 000

920 000

2 800

2 800

1 150

1 150

3 220

3 220

000

000

3 200

3 200

1 150

1 150

3 680

3 680

000

000

1 200

1 200

1 150

1 150

1 380

1 380

000

000

8 000

8 000

9 200

9 200

000

000

Koszty fazy

Koszty fazy

przedprodukcyjnej

przedprodukcyjnej

670 000

670 000

Koszty fazy produkcyjnej

Koszty fazy produkcyjnej

Koszty zmienne

Koszty zmienne

Koszty stałe

Koszty stałe

950 000

950 000

320 000

320 000

630 000

630 000

1 750

1 750

000

000

1 120 000

1 120 000

630 000

630 000

1 910

1 910

000

000

1 280 000

1 280 000

630 000

630 000

1 110

1 110

000

000

480 000

480 000

630 000

630 000

5 460

5 460

000

000

2 940 000

2 940 000

2 520 000

2 520 000

Koszty fazy

Koszty fazy

poprodukcyjnej

poprodukcyjnej

260 000

260 000

Razem koszty

Razem koszty

670 000

670 000

950 000

950 000

1 750

1 750

000

000

1 910

1 910

000

000

1 110

1 110

000

000

5 460

5 460

000

000

260 000

260 000

Wynik sprzedaży

Wynik sprzedaży

670 000

670 000

30 000

30 000

1 470

1 470

000

000

1 770

1 770

000

000

270 000

270 000

260 000

260 000

Wartości skumulowane

Wartości skumulowane

Przychody ze sprzedaży

Przychody ze sprzedaży

Koszty

Koszty

670 000

670 000

920 000

920 000

1 620

1 620

000

000

4 140

4 140

000

000

3 370

3 370

000

000

7 820

7 820

000

000

6 390

6 390

000

000

9 200

9 200

000

000

6 390

6 390

000

000

9 200 000

9 200 000

6 650 000

6 650 000

Wynik sprzedaży

Wynik sprzedaży

670 000

670 000

700 000

700 000

770 000

770 000

2 540

2 540

000

000

2 810

2 810

000

000

3 740

3 740

000

000

2 550 000

2 550 000

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

ROLA KONCEPCJI „KAIZEN”

ROLA KONCEPCJI „KAIZEN”

Kaizen costing

jest systemem ciągłego wprowadzania udoskonaleń

do procesu technologicznego i organizacji pracy, którego

bezpośrednim skutkiem jest obniżka kosztów oraz poprawa

wydajności pracy na poszczególnych stanowiskach pracy. Angielskim

odpowiednikiem określenia „kaizen” jest termin „

continuous

improvement

” czyli „

ustawiczne doskonalenie

”. Propozycje

usprawnień przedstawiają zatrudnieni w różnych działach

przedsiębiorstwa , np. pracownicy Toyota Motor Corporation zgłosili w

1991 r. dwa miliony usprawnień (35 na jednego zatrudnionego), z

czego 97% zostało wdrożonych.

Celem koncepcji kaizen jest dążenie do efektywności procesów

produkcyjnych lub procesów dostarczania usług.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PORÓWNANIE „KAIZEN” Z INWESTYCJAMI

PORÓWNANIE „KAIZEN” Z INWESTYCJAMI

KAIZEN

KAIZEN

INWESTYCJE

INWESTYCJE

1. Efekt

1. Efekt

długoterminowy i nieustanny

długoterminowy i nieustanny

krótkoterminowy

krótkoterminowy

2. Tempo

2. Tempo

małe kroki

małe kroki

duże kroki

duże kroki

3. Ramy czasowe

3. Ramy czasowe

ciągłe, nieprzerwane

ciągłe, nieprzerwane

określony moment czasu

określony moment czasu

4. Szansa na sukces

4. Szansa na sukces

niezmiennie, stale wysoka

niezmiennie, stale wysoka

nagła, urywana i zmienna

nagła, urywana i zmienna

5. Uczestnicy

5. Uczestnicy

każdy przynależący do firmy

każdy przynależący do firmy

nieliczni „wybrańcy”

nieliczni „wybrańcy”

6. Sposób postępowania

6. Sposób postępowania

kolektywny umysł; praca

kolektywny umysł; praca

grupowa; systematyczność

grupowa; systematyczność

indywidualne pomysły i

indywidualne pomysły i

wysiłki

wysiłki

7. Dewiza

7. Dewiza

utrzymanie i ulepszenie

utrzymanie i ulepszenie

rozbiórka i wybudowanie na

rozbiórka i wybudowanie na

nowo

nowo

8. Recepta na sukces

8. Recepta na sukces

konwencjonalne know-how

konwencjonalne know-how

i aktualny stan techniki

i aktualny stan techniki

technologiczne osiągnięcia,

technologiczne osiągnięcia,

nowe wynalazki, nowa teoria

nowe wynalazki, nowa teoria

9. Praktyczne założenia

9. Praktyczne założenia

małe nakłady, duży wkład w

małe nakłady, duży wkład w

utrzymanie istniejącego stanu

utrzymanie istniejącego stanu

duże nakłady, nieznaczny

duże nakłady, nieznaczny

wkład w utrzymanie

wkład w utrzymanie

istniejącego stanu

istniejącego stanu

10. Orientacja na sukces

10. Orientacja na sukces

ludzie

ludzie

technika

technika

11. Kryteria oceny

11. Kryteria oceny

wykonanie (produkcja) i

wykonanie (produkcja) i

działanie zorientowane na

działanie zorientowane na

lepsze wyniki

lepsze wyniki

osiągnięte zyski

osiągnięte zyski

Kształtowanie się wyniku przy wprowadzeniu
kombinacji innowacji i kaizen

WYNIK

CZAS

1. INWESTYCJA
2. NOWY STANDARD
3. KAIZEN

1

1

2

2

3

3

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD „J”

PRZYKŁAD „J”

Przedsiębiorstwo może produkować i sprzedawać cztery produkty: A,

Przedsiębiorstwo może produkować i sprzedawać cztery produkty: A,

B, C, D ale posiada ograniczoną ilość maszynogodzin 6400.

B, C, D ale posiada ograniczoną ilość maszynogodzin 6400.

Szacuje się popyt miesięczny na poziomie:

Szacuje się popyt miesięczny na poziomie:

Priorytety:

Priorytety:

III

III

wyrób A – 600

wyrób A – 600

jednostek

jednostek

I

I

wyrób B – 200

wyrób B – 200

jednostek

jednostek

II

II

wyrób C – 450

wyrób C – 450

jednostek

jednostek

IV

IV

wyrób D – 800

wyrób D – 800

jednostek

jednostek

W tej sytuacji marża przedstawia się następująco:

W tej sytuacji marża przedstawia się następująco:

Wyrób

Wyrób

Łączna liczba godzin

Łączna liczba godzin

Pozostałe

Pozostałe

godziny

godziny

Marża

Marża

A

A

B

B

C

C

10,4 * 200 = 2080

10,4 * 200 = 2080

7,4 * 450 = 3330

7,4 * 450 = 3330

9,4 * 105 = 987

9,4 * 105 = 987

4320

4320

990

990

3

3

14 000

14 000

15 750

15 750

4 620

4 620

Razem marża:

Razem marża:

- koszty stałe

- koszty stałe

Wynik

Wynik

finansowy

finansowy

34 370

34 370

26 000

26 000

8 370

8 370

W następnym miesiącu pracownicy usprawnili proces przygotowania

W następnym miesiącu pracownicy usprawnili proces przygotowania

maszyny przerobu materiału orz proces zakończenia wytwarzania

maszyny przerobu materiału orz proces zakończenia wytwarzania

wyrobu, uzyskując skrócenie czasu z 0,2 h do 0,13 h (o 4 min.) w obu

wyrobu, uzyskując skrócenie czasu z 0,2 h do 0,13 h (o 4 min.) w obu

przypadkach.

przypadkach.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD „J”

PRZYKŁAD „J”

c.d.

c.d.

Marża kształtuje się następująco:

Marża kształtuje się następująco:

Wyrób

Wyrób

Łączna liczba godzin

Łączna liczba godzin

Pozostałe godziny

Pozostałe godziny

Marża

Marża

A

A

B

B

C

C

10,26 * 200 = 2052

10,26 * 200 = 2052

7,26 * 450 = 3267

7,26 * 450 = 3267

9,26 * 116 = 987

9,26 * 116 = 987

4348

4348

1081

1081

6,8

6,8

14 000

14 000

15 750

15 750

5 104

5 104

Razem marża:

Razem marża:

- koszty stałe

- koszty stałe

Wynik finansowy

Wynik finansowy

34 854

34 854

26 000

26 000

8 854

8 854

Oznacza to, że dzięki niewielkim, niewymagającym nakładów usprawnieniom udało się zwiększyć liczbę

Oznacza to, że dzięki niewielkim, niewymagającym nakładów usprawnieniom udało się zwiększyć liczbę

produkowanych jednostek (o 11 jednostek wyrobu A) i marża wzrosła o 484 jednostki pieniężne (czyli o

produkowanych jednostek (o 11 jednostek wyrobu A) i marża wzrosła o 484 jednostki pieniężne (czyli o

1,41%).

1,41%).

W kolejnych miesiącach pracownikom dało się dokonać dalszych usprawnień, w wyniku których czas

W kolejnych miesiącach pracownikom dało się dokonać dalszych usprawnień, w wyniku których czas

przygotowania maszyny do przerobu i zakończenia przerobu uległy skróceniu z 0,13 h do 0,08 h (o 3

przygotowania maszyny do przerobu i zakończenia przerobu uległy skróceniu z 0,13 h do 0,08 h (o 3

min.). Marża kształtuje się tak:

min.). Marża kształtuje się tak:

Wyrób

Wyrób

Łączna liczba godzin

Łączna liczba godzin

Pozostałe godziny

Pozostałe godziny

Marża

Marża

A

A

B

B

C

C

10,16 * 200 = 2032

10,16 * 200 = 2032

7,16 * 450 = 3222

7,16 * 450 = 3222

9,16 * 125 = 1145

9,16 * 125 = 1145

4368

4368

1146

1146

1

1

14 000

14 000

15 750

15 750

5 500

5 500

Razem marża:

Razem marża:

- koszty stałe

- koszty stałe

Wynik finansowy

Wynik finansowy

35 250

35 250

26 000

26 000

9 250

9 250

Dzięki tym usprawnieniom ponownie udało się zwiększyć liczbę produkowanych jednostek (o 9

Dzięki tym usprawnieniom ponownie udało się zwiększyć liczbę produkowanych jednostek (o 9

jednostek wyrobu A), co przełożyło się na wzrost marży o 396 jednostek pieniężnych (czyli o 1,13%).

jednostek wyrobu A), co przełożyło się na wzrost marży o 396 jednostek pieniężnych (czyli o 1,13%).

W sumie marż wzrosła o 2,6% i był to efekt jedynie poprawy organizacji pracy, pewnych usprawnień,

W sumie marż wzrosła o 2,6% i był to efekt jedynie poprawy organizacji pracy, pewnych usprawnień,

które ograniczyły marnotrawstwo czasu pracy maszyny i podniosły efektywność procesu wytwarzania.

które ograniczyły marnotrawstwo czasu pracy maszyny i podniosły efektywność procesu wytwarzania.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD „EU”

PRZYKŁAD „EU”

Rachunek wyników pro forma (przed redukcją kosztów)

Rachunek wyników pro forma (przed redukcją kosztów)

Wyszczególnienie

Wyszczególnienie

Wydział

Wydział

x

x

1

1

x

x

2

2

x

x

3

3

Przychody ze sprzedaży (zł)

Przychody ze sprzedaży (zł)

720 000

720 000

800 000

800 000

900 000

900 000

Koszty zmienne (zł)

Koszty zmienne (zł)

240 000

240 000

360 000

360 000

375 000

375 000

Marża na pokrycie I stopnia (zł)

Marża na pokrycie I stopnia (zł)

480 000

480 000

440 000

440 000

525 000

525 000

Stałe koszty wydziałowe (zł)

Stałe koszty wydziałowe (zł)

430 000

430 000

Marża na pokrycie II stopnia (zł)

Marża na pokrycie II stopnia (zł)

1 015 000

1 015 000

Koszty zarządu (zł)

Koszty zarządu (zł)

580 000

580 000

Koszty sprzedaży (zł)

Koszty sprzedaży (zł)

100 000

100 000

Wynik finansowy (zł)

Wynik finansowy (zł)

335 000

335 000

Docelowa kwota redukcji kosztów wynosi:

Docelowa kwota redukcji kosztów wynosi:

zysk docelowy – zysk budżetowany =

zysk docelowy – zysk budżetowany =

= (20$ * 2 420 000) – 335 000 = 149 000

= (20$ * 2 420 000) – 335 000 = 149 000

Docelowa stopa redukcji kosztów zmiennych została wyliczona zgodnie z

Docelowa stopa redukcji kosztów zmiennych została wyliczona zgodnie z

formułą:

formułą:

docelowa stopa redukcji kosztów / koszty

docelowa stopa redukcji kosztów / koszty

zmienne =

zmienne =

= 149 000 / 975 000 = 15,282%

= 149 000 / 975 000 = 15,282%

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD „EU” c.d.

PRZYKŁAD „EU” c.d.

Udział kosztów zmiennych w kosztach zmiennych wydziału

Udział kosztów zmiennych w kosztach zmiennych wydziału

koszty zmienne x

koszty zmienne x

1

1

/ koszty zmienne wydziału = 240 000 / 975 000 = 24,62%

/ koszty zmienne wydziału = 240 000 / 975 000 = 24,62%

koszty zmienne x

koszty zmienne x

2

2

/ koszty zmienne wydziału = 360 000 / 975 000 = 36,92%

/ koszty zmienne wydziału = 360 000 / 975 000 = 36,92%

koszty zmienne x

koszty zmienne x

3

3

/ koszty zmienne wydziału = 375 000 / 975 000 = 38,46%

/ koszty zmienne wydziału = 375 000 / 975 000 = 38,46%

Kwoty redukcji materiałów bezpośrednich dla poszczególnych wyrobów

Kwoty redukcji materiałów bezpośrednich dla poszczególnych wyrobów

wskaźnik udziału kosztów zmiennych x

wskaźnik udziału kosztów zmiennych x

1

1

/ kwota redukcji materiałów

/ kwota redukcji materiałów

bezpośrednich

bezpośrednich

Kwota redukcji materiałów bezpośrednich = 560 000 / 975 000 * 149 000

Kwota redukcji materiałów bezpośrednich = 560 000 / 975 000 * 149 000

Jednostkowa obniżka kosztów materiałów bezpośrednich:

Jednostkowa obniżka kosztów materiałów bezpośrednich:

docelowa kwota obniżki kosztów materiałów bezpośrednich

docelowa kwota obniżki kosztów materiałów bezpośrednich X

i

/ kwota redukcji mat. bezp.

Jednostkowy koszt materiałów bezpośrednich po obniżce:

Jednostkowy koszt materiałów bezpośrednich po obniżce:

W taki sam sposób dokonuje się redukcji kosztów robocizny bezpośredniej

W taki sam sposób dokonuje się redukcji kosztów robocizny bezpośredniej

pozostałych kosztów zmiennych

pozostałych kosztów zmiennych

X

1

15,0 * 2,63 = 12,37

X

2

10,0 * 1,58 = 8,42

X

3

16,0 * 2,19 = 13,81

X

1

24,62% * 85 579 = 21 070

X

2

36,92% * 85 579 = 31 596

X

3

38,46% * 85 579 = 32 913

X

1

21 070 : 8000 = 2,63 zł

X

2

31 596 : 20000 = 1,58 zł

X

3

32 913 : 15000 = 2,19 zł

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD „EU”. RACHUNEK WYNKÓW

PRZYKŁAD „EU”. RACHUNEK WYNKÓW

PRO

PRO

FORMA

FORMA

(po redukcji kosztów zmiennych)

(po redukcji kosztów zmiennych)

Wyszczególnienie

Wyszczególnienie

Wydział

Wydział

x

x

1

1

x

x

2

2

x

x

3

3

Przychody ze sprzedaży (zł)

Przychody ze sprzedaży (zł)

720 000

720 000

800 000

800 000

900 000

900 000

Koszty zmienne (zł)

Koszty zmienne (zł)

200 400

200 400

304 000

304 000

321 000

321 000

Marża na pokrycie I stopnia

Marża na pokrycie I stopnia

(zł)

(zł)

519 600

519 600

496 000

496 000

578 400

578 400

Stałe koszty wydziałowe (zł)

Stałe koszty wydziałowe (zł)

430 000

430 000

Marża na pokrycie II stopnia

Marża na pokrycie II stopnia

(zł)

(zł)

1 164 000

1 164 000

Koszty zarządu (zł)

Koszty zarządu (zł)

580 000

580 000

Koszty sprzedaży (zł)

Koszty sprzedaży (zł)

100 000

100 000

Wynik finansowy (zł)

Wynik finansowy (zł)

484 000

484 000

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

RACHUNEK WYNKÓW

RACHUNEK WYNKÓW

PRO FORMA

PRO FORMA

c.d.

c.d.

?

?

Drugi wariant dotyczy redukcji kosztów stałych z uwzględnieniem wszystkich pozycji

Drugi wariant dotyczy redukcji kosztów stałych z uwzględnieniem wszystkich pozycji

kosztów stałych lub tylko niektórych z nich, w zależności od zasadności i możliwości takiej

kosztów stałych lub tylko niektórych z nich, w zależności od zasadności i możliwości takiej

redukcji

redukcji

Przyjmując założenie, że dokonujemy redukcji wszystkich pozycji kosztów stałych, należy

Przyjmując założenie, że dokonujemy redukcji wszystkich pozycji kosztów stałych, należy

– tak jak w przypadku kosztów zmiennych – ustalić wskaźnik i kwotę redukcji

– tak jak w przypadku kosztów zmiennych – ustalić wskaźnik i kwotę redukcji

kosztów, a następnie rozdzielić ją na poszczególne pozycje.

kosztów, a następnie rozdzielić ją na poszczególne pozycje.

Docelowa kwota redukcji kosztów wynosi (co zostało już obliczone) 149 000 zł.

Docelowa kwota redukcji kosztów wynosi (co zostało już obliczone) 149 000 zł.

Docelowa stopa redukcji kosztów stałych:

Docelowa stopa redukcji kosztów stałych:

docelowa kwota redukcji kosztów / koszty stałe

docelowa kwota redukcji kosztów / koszty stałe

(stałe koszty wydziałowe, koszty zarządu i

(stałe koszty wydziałowe, koszty zarządu i

koszty sprzedaży)

koszty sprzedaży)

149 000 / 1 110 000 * 100% = 13,42%

Docelowa kwota redukcji stałych kosztów wydziałowych:

Docelowa kwota redukcji stałych kosztów wydziałowych:

stopa redukcji * stałe koszty wydziałowe

stopa redukcji * stałe koszty wydziałowe

= 13,42% * 430 000 = 57 744

stopa redukcji * koszty zarządu = 13,42% * 580 000 = 77 836

Docelowa kwota redukcji stałych kosztów zarządu:

Docelowa kwota redukcji stałych kosztów zarządu:

Docelowa kwota redukcji stałych kosztów sprzedaży:

Docelowa kwota redukcji stałych kosztów sprzedaży:

stopa redukcji * koszty sprzedaży = 13,42% * 100 000 = 13 420

płace 34,48% * 57 744 = 19 910

materiały 41,38% * 57 744 = 23 894

pozostałe koszty 24,14% * 57 744 = 13 940

WSKAŹNIKI STRUKTURY KOSZTÓW WYDZIAŁOWYCH STAŁYCH, PODLEGAJĄCYCH REDUKCJI

WSKAŹNIKI STRUKTURY KOSZTÓW WYDZIAŁOWYCH STAŁYCH, PODLEGAJĄCYCH REDUKCJI

płace / (płace + materiały + pozostałe koszty) = 100 000 / 290 000 * 100% = 34,48%

materiały / (płace + materiały + pozostałe koszty) = 120 000 / 290 000 * 100% = 41,38%

pozostałe koszty / (płace + materiały + pozostałe koszty) = 70 000 / 290 000 * 100% = 24,14%

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD „EU” c.d.

PRZYKŁAD „EU” c.d.

Budżet stałych kosztów wydziałowych (po redukcji)

Budżet stałych kosztów wydziałowych (po redukcji)

Amortyzacja (zł)

Amortyzacja (zł)

140 000

140 000

Płace (zł)

Płace (zł)

800 090

800 090

Materiały (zł)

Materiały (zł)

96 106

96 106

Pozostałe koszty (zł)

Pozostałe koszty (zł)

56 060

56 060

Stałe koszty wydziałowe (zł)

Stałe koszty wydziałowe (zł)

372 256

372 256

Budżet stałych kosztów zarządu i sprzedaży (po redukcji)

Budżet stałych kosztów zarządu i sprzedaży (po redukcji)

Koszty zarządu (zł)

Koszty zarządu (zł)

502 164

502 164

Koszty sprzedaży (zł)

Koszty sprzedaży (zł)

86 580

86 580

Rachunek wyników pro forma (po redukcji kosztów)

Rachunek wyników pro forma (po redukcji kosztów)

Wyszczególnienie

Wyszczególnienie

kwota w zł

kwota w zł

Przychody ze sprzedaży

Przychody ze sprzedaży

(łączne)

(łączne)

2 420 000

2 420 000

Koszty zmienne (łączne)

Koszty zmienne (łączne)

975 000

975 000

Marża na pokrycie I stopnia

Marża na pokrycie I stopnia

1 445 000

1 445 000

Stałe koszty wydziałowe

Stałe koszty wydziałowe

372 256

372 256

Marża na pokrycie II stopnia

Marża na pokrycie II stopnia

1 072 744

1 072 744

Koszty zarządu

Koszty zarządu

502 164

502 164

Koszty sprzedaży

Koszty sprzedaży

86 580

86 580

Wynik ze sprzedaży

Wynik ze sprzedaży

484 000

484 000

Można przyjąć założenie, że o całą kwotę należy zredukować koszty zarządu, gdyż są za wysokie (

Można przyjąć założenie, że o całą kwotę należy zredukować koszty zarządu, gdyż są za wysokie (

wskaźnik

wskaźnik

kosztów zarządu

kosztów zarządu

liczony jako:

liczony jako:

koszty zarządu / przychód ze sprzedaży

koszty zarządu / przychód ze sprzedaży

wynosi prawie

wynosi prawie

24%

24%

).

).

Koszty zarządu

Koszty zarządu

wyniosą wtedy: 580 000 – 149 000 = 431 000, co obniży wskaźnik kosztów zarządu do

wyniosą wtedy: 580 000 – 149 000 = 431 000, co obniży wskaźnik kosztów zarządu do

17,8%.

17,8%.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

ISTOTA

ISTOTA

TARGET COSTING

TARGET COSTING

Koncepcja rachunku kosztów docelowych została opracowana w Toyota Motor

Koncepcja rachunku kosztów docelowych została opracowana w Toyota Motor

Corporation w latach sześćdziesiątych, a od początku lat siedemdziesiątych

Corporation w latach sześćdziesiątych, a od początku lat siedemdziesiątych

znajduje zastosowanie w wielu, przede wszystkim japońskich,

znajduje zastosowanie w wielu, przede wszystkim japońskich,

przedsiębiorstwach montażowych.

przedsiębiorstwach montażowych.

Target costing

Target costing

jest nazywany czasami planowaniem lub projektowaniem kosztów,

jest nazywany czasami planowaniem lub projektowaniem kosztów,

ponieważ dotyczy on przyszłych procesów wytwórczych oraz jego

ponieważ dotyczy on przyszłych procesów wytwórczych oraz jego

zastosowanie rozpoczyna się w fazie projektowania produktu oraz planowania

zastosowanie rozpoczyna się w fazie projektowania produktu oraz planowania

wielkości produkcji i cen sprzedaży.

wielkości produkcji i cen sprzedaży.

System kosztów docelowych jest narzędziem zarządzania kosztami w

System kosztów docelowych jest narzędziem zarządzania kosztami w

celu zmniejszenia wszystkich składników kosztów danego produktu

celu zmniejszenia wszystkich składników kosztów danego produktu

przez cały jego cykl życia przy zaangażowaniu działu badań i

przez cały jego cykl życia przy zaangażowaniu działu badań i

rozwoju, konstrukcyjnego, wydziału produkcji, działu marketingu i

rozwoju, konstrukcyjnego, wydziału produkcji, działu marketingu i

działu rachunkowości. W systemie tym identyfikuje się oczekiwaną

działu rachunkowości. W systemie tym identyfikuje się oczekiwaną

(docelową) cenę sprzedaży określonego wyrobu już w fazie jego

(docelową) cenę sprzedaży określonego wyrobu już w fazie jego

projektowania oraz odejmuje pożądaną docelową marżę zysku w celu

projektowania oraz odejmuje pożądaną docelową marżę zysku w celu

ustalenia docelowych kosztów wytworzenia tego wyrobu

ustalenia docelowych kosztów wytworzenia tego wyrobu

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

OKREŚLENIE KOSZTÓW CELU NOWEGO

OKREŚLENIE KOSZTÓW CELU NOWEGO

PRODUKTU

PRODUKTU

Określenie cech projektowanego wyrobu

Określenie cech projektowanego wyrobu

Badania rynkowe

Badania rynkowe

Przewidywana cena sprzedaży

Przewidywana cena sprzedaży

minus wymagana marża zysku

minus wymagana marża zysku

Projektowanie wyrobu

Projektowanie wyrobu

Opis wyrobu pod względem technicznym

Opis wyrobu pod względem technicznym

oraz określenie parametrów

oraz określenie parametrów

procesu produkcyjnego

procesu produkcyjnego

Uzgodnienie cen z dostawcami materiałów

Uzgodnienie cen z dostawcami materiałów

i półproduktów w celu ustalenia

i półproduktów w celu ustalenia

całkowitych kosztów składowych wyrobu

całkowitych kosztów składowych wyrobu

zgodnie z danymi projektu

zgodnie z danymi projektu

Zsumowanie kosztów zespołów;

Zsumowanie kosztów zespołów;

jeśli zarząd i dział marketingu uważa,

jeśli zarząd i dział marketingu uważa,

że koszty są za wysokie, następuje

że koszty są za wysokie, następuje

powrót do fazy projektowania

powrót do fazy projektowania

Jeśli koszty są akceptowane

Jeśli koszty są akceptowane

i marża będzie osiągana, ustala się

i marża będzie osiągana, ustala się

koszty standardowe i rozpoczyna produkcję

koszty standardowe i rozpoczyna produkcję

DOCELOWY KOSZT

DOCELOWY KOSZT

Wszyscy członkowie zespołu planującego

Wszyscy członkowie zespołu planującego

(projektanci, technicy, dział zaopatrzenia i marketingu)

(projektanci, technicy, dział zaopatrzenia i marketingu)

negocjują potrzebę i koszty każdego składnika,

negocjują potrzebę i koszty każdego składnika,

projektowanie,

projektowanie,

techniczny opis wyrobu i wytwarzania

techniczny opis wyrobu i wytwarzania

są wynikiem wspólnej decyzji specjalistów

są wynikiem wspólnej decyzji specjalistów

z różnych obszarów i działów przedsiębiorstwa

z różnych obszarów i działów przedsiębiorstwa

Jeśli koszt docelowy jest osiągnięty,

Jeśli koszt docelowy jest osiągnięty,

są ustalane koszty standardowe

są ustalane koszty standardowe

i wyrób zaczyna być produkowany

i wyrób zaczyna być produkowany

równa się

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PROCES WYZNACZANIA KOSZTÓW DLA

PROCES WYZNACZANIA KOSZTÓW DLA

ISTNIEJĄCYCH PRODUKTÓW W KONCEPCJI

ISTNIEJĄCYCH PRODUKTÓW W KONCEPCJI

KOSZTÓW CELU

KOSZTÓW CELU

Zakładany zysk firmy

Zakładany zysk firmy

Cena zdeterminowana przez rynek

Cena zdeterminowana przez rynek

Szeroki zakres założeń

Szeroki zakres założeń

dla kosztów celu

dla kosztów celu

(powiązanie z konkurencyjnymi

(powiązanie z konkurencyjnymi

już istniejącymi

już istniejącymi

na rynku produktami)

na rynku produktami)

Standardowe

Standardowe

koszty produktu

koszty produktu

Redukcja kosztów

Redukcja kosztów

przez zarządzanie

przez zarządzanie

strukturą kosztów

strukturą kosztów

z uwzględnieniem funkcji firmy

z uwzględnieniem funkcji firmy

Potrzeby redukcji

Potrzeby redukcji

kosztów

kosztów

Koszty wyznaczone

Koszty wyznaczone

przez rynek

przez rynek

Rynek – punkt wyjścia planowania kosztu produktu

Rynek – punkt wyjścia planowania kosztu produktu

Redukcja kosztów

Redukcja kosztów

we wczesnych fazach produkcji

we wczesnych fazach produkcji

(zarządzanie strukturą

(zarządzanie strukturą

kosztów produktu)

kosztów produktu)

Redukcja kosztów

Redukcja kosztów

w fazach poprodukcyjnych

w fazach poprodukcyjnych

(zarządzanie optymalnym

(zarządzanie optymalnym

kosztem produktu

kosztem produktu

i jego wewnętrzną strukturą)

i jego wewnętrzną strukturą)

minus

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD

PRZYKŁAD

50 j.p. - 10 j.p. = 40 j.p.

50 j.p. - 10 j.p. = 40 j.p.

- dopuszczalny jednostkowy koszt wytworzenia.

- dopuszczalny jednostkowy koszt wytworzenia.

1000 szt. * 40 j.p. = 40 000 j.p. - całkowite dopuszczalne koszty zamówienia.

1000 szt. * 40 j.p. = 40 000 j.p. - całkowite dopuszczalne koszty zamówienia.

Przykład ten oparty jest na autentycznych danych firmy Tantalus Company,

Przykład ten oparty jest na autentycznych danych firmy Tantalus Company,

produkującej automatyczne części do samochodów.

produkującej automatyczne części do samochodów.

Spółka Tantalus dąży do osiągnięcia planowanej rentowności sprzedaży

Spółka Tantalus dąży do osiągnięcia planowanej rentowności sprzedaży

w wysokości 20%.

w wysokości 20%.

Spółka otrzymała zamówienie od firmy Icarus na wykonanie 1000 szt. części

Spółka otrzymała zamówienie od firmy Icarus na wykonanie 1000 szt. części

do samochodu (wyrób ten w przykładzie nazywany będzie wyrobem A).

do samochodu (wyrób ten w przykładzie nazywany będzie wyrobem A).

Cena wyrobu A, którą zaakceptowała Icarus, dla pierwszego zamówienia

Cena wyrobu A, którą zaakceptowała Icarus, dla pierwszego zamówienia

wynosi 50 jednostek pieniężnych (j.p.).

wynosi 50 jednostek pieniężnych (j.p.).

Rentowność sprzedaży wynosi 20%, a zatem jednostkowy zwrot na sprzedaży

Rentowność sprzedaży wynosi 20%, a zatem jednostkowy zwrot na sprzedaży

równy jest 10 jednostkom pieniężnym (20% * 50 j.p. = 10 j.p.).

równy jest 10 jednostkom pieniężnym (20% * 50 j.p. = 10 j.p.).

W celu ustalenia kosztu docelowego ustalić trzeba kategorie kosztów

W celu ustalenia kosztu docelowego ustalić trzeba kategorie kosztów

występujących w rachunku Target costing.

występujących w rachunku Target costing.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD.

PRZYKŁAD.

Koszt „dryfujący” oparty jest na bieżących możliwościach

Koszt „dryfujący” oparty jest na bieżących możliwościach

i uwarunkowaniach przedsiębiorstwa.

i uwarunkowaniach przedsiębiorstwa.

Trzeba zatem ustalić, które składniki kosztów występujących w spółce Tantalus,

Trzeba zatem ustalić, które składniki kosztów występujących w spółce Tantalus,

powinny być uwzględnione przy kalkulacji tego kosztu.

powinny być uwzględnione przy kalkulacji tego kosztu.

Na tym etapie uwzględniony został w rachunku wpływ na koszty,

Na tym etapie uwzględniony został w rachunku wpływ na koszty,

planowanej wielkości produkcji.

planowanej wielkości produkcji.

Postanowiono, że cena powinna zostać ustalona

Postanowiono, że cena powinna zostać ustalona

w oparciu o rachunek kosztów zmiennych, gdyż:

w oparciu o rachunek kosztów zmiennych, gdyż:

aby otrzymać zamówienie i nawiązać dłuższą współpracę z firmą Icarus,

aby otrzymać zamówienie i nawiązać dłuższą współpracę z firmą Icarus,

Tantalus musi jej zaproponować cenę konkurencyjną,

Tantalus musi jej zaproponować cenę konkurencyjną,

Tantalus posiada niewykorzystane moce produkcyjne, które umożliwiają mu

Tantalus posiada niewykorzystane moce produkcyjne, które umożliwiają mu

wyższą produkcję wyrobu A, wymaganą przez Icarusa po rozpoczęciu

wyższą produkcję wyrobu A, wymaganą przez Icarusa po rozpoczęciu

produkcji samochodów (a więc nie wzrosną koszty stałe),

produkcji samochodów (a więc nie wzrosną koszty stałe),

Przy dotychczasowej sprzedaży wytwarzanych wyrobów

Przy dotychczasowej sprzedaży wytwarzanych wyrobów

został przekroczony próg rentowności.

został przekroczony próg rentowności.

Na podstawie wymienionych danych ustalono jednostkowy koszt „dryfujący” – 43 700j.p.

Na podstawie wymienionych danych ustalono jednostkowy koszt „dryfujący” – 43 700j.p.

Struktura kosztu jednostkowego przedstawia się następująco:

Struktura kosztu jednostkowego przedstawia się następująco:

j.p.

j.p.

%

%

- materiały bezpośrednie

- materiały bezpośrednie

13,70

13,70

31,40

31,40

- płace bezpośrednie

- płace bezpośrednie

7,50

7,50

17,10

17,10

- zmienne koszty pośrednie

- zmienne koszty pośrednie

22,50

22,50

52,50

52,50

- jednostkowy koszt

- jednostkowy koszt

wytworzenia

wytworzenia

43,70

43,70

100,0

100,0

0

0

Ustalenie kosztu „dryfującego”

Ustalenie kosztu „dryfującego”

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD.

PRZYKŁAD.

Celem tego etapu jest redukcja kosztów o 3700 j.p. stanowiąca różnicę między kosztami

Celem tego etapu jest redukcja kosztów o 3700 j.p. stanowiąca różnicę między kosztami

dryfującymi” a kosztami dopuszczalnymi (43700j.p.- 40000j.p.)

dryfującymi” a kosztami dopuszczalnymi (43700j.p.- 40000j.p.)

Proces eliminowania różnicy między kosztami „dryfującymi” a kosztami dopuszczalnymi

Proces eliminowania różnicy między kosztami „dryfującymi” a kosztami dopuszczalnymi

Został przeprowadzony za pomocą takich technik inżynierskich jak analiza wartości,

Został przeprowadzony za pomocą takich technik inżynierskich jak analiza wartości,

analiza możliwości dostaw i ocena projektów.

analiza możliwości dostaw i ocena projektów.

Dzięki temu procesowi zidentyfikowano wiele problemów. Największe z nich, to:

Dzięki temu procesowi zidentyfikowano wiele problemów. Największe z nich, to:

1)

1)

eliminowanie braków

eliminowanie braków

2)

2)

przeprojektowanie fazy montażu wyrobu (zmniejszono liczbę narzędzi służących

przeprojektowanie fazy montażu wyrobu (zmniejszono liczbę narzędzi służących

do wytwarzania tego wyrobu)

do wytwarzania tego wyrobu)

Za cel postawiono sobie zmniejszenie kosztów zamówienia poprzez całkowitą

Za cel postawiono sobie zmniejszenie kosztów zamówienia poprzez całkowitą

eliminację braków. Sposoby zmniejszenia braków, zaproponowane przez kierowników grup,

eliminację braków. Sposoby zmniejszenia braków, zaproponowane przez kierowników grup,

wdrożono jako część działań w zakresie procesu całościowej kontroli jakości (TQC).

wdrożono jako część działań w zakresie procesu całościowej kontroli jakości (TQC).

W efekcie stawka braków obniżyła się z 2,64% (stawka wyjściowa) do 0,23%,

W efekcie stawka braków obniżyła się z 2,64% (stawka wyjściowa) do 0,23%,

co oznaczało zmniejszenie kosztów całkowitych produkcji o 1053 j.p.

co oznaczało zmniejszenie kosztów całkowitych produkcji o 1053 j.p.

Próba osiągnięcia kosztu „docelowego”

Próba osiągnięcia kosztu „docelowego”

1)

1)

Eliminowanie braków

Eliminowanie braków

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

PRZYKŁAD.

PRZYKŁAD.

Produkcja wyrobu A była bardzo kosztowna ze względu na stosowanie w niej 45

Produkcja wyrobu A była bardzo kosztowna ze względu na stosowanie w niej 45

specjalistycznych rodzajów narzędzi. Uznano, że liczbę narzędzi można zmniejszyć do 30

specjalistycznych rodzajów narzędzi. Uznano, że liczbę narzędzi można zmniejszyć do 30

i nie wpłynie to na jakość wyrobu A. Spowodowało to zmniejszenie kosztów o 1125 j.p.

i nie wpłynie to na jakość wyrobu A. Spowodowało to zmniejszenie kosztów o 1125 j.p.

Dodatkowo obniżono koszty o 200 j.p. po przeanalizowaniu innych obszarów problemowych.

Dodatkowo obniżono koszty o 200 j.p. po przeanalizowaniu innych obszarów problemowych.

Całkowita redukcja kosztów

Całkowita redukcja kosztów

wyniosła więc na tym etapie:

wyniosła więc na tym etapie:

braki + narzędzia + inne = razem

braki + narzędzia + inne = razem

1053 + 1125 + 200 = 2378 j.p.

1053 + 1125 + 200 = 2378 j.p.

Zatem, koszt docelowy został ustalony na poziomie 41322 j.p. (41700 j.p. - 2378 j.p.

Zatem, koszt docelowy został ustalony na poziomie 41322 j.p. (41700 j.p. - 2378 j.p.

= 41322 j.p.). Nie był to jednak wynik zadowalający dla kierownictwa naczelnego

= 41322 j.p.). Nie był to jednak wynik zadowalający dla kierownictwa naczelnego

spółki Tantalus, gdyż różnica pomiędzy kwotą 41322 j.p. A kosztami dopuszczalnymi

spółki Tantalus, gdyż różnica pomiędzy kwotą 41322 j.p. A kosztami dopuszczalnymi

(40000 j.p.) nadal była zbyt duża i wynosiła 1322 j.p.

(40000 j.p.) nadal była zbyt duża i wynosiła 1322 j.p.

2)

2)

Redukcja kosztów oprzyrządowania

Redukcja kosztów oprzyrządowania

Dyrektor operacyjny zaproponował wówczas, aby w procesie projektowania wyrobu A

Dyrektor operacyjny zaproponował wówczas, aby w procesie projektowania wyrobu A

zastosowana została technika równoczesna. Technika ta pozwala na skrócenie czasu

zastosowana została technika równoczesna. Technika ta pozwala na skrócenie czasu

projektowania wyrobu do około 30%, co pozwoli na zmniejszenie kosztów

projektowania wyrobu do około 30%, co pozwoli na zmniejszenie kosztów

zamówienia wyrobu A o około 400 j.p.

zamówienia wyrobu A o około 400 j.p.

Ostatecznie koszty wytworzenia wyrobu A zostały ustalone na poziomie 409220 j.p.

Ostatecznie koszty wytworzenia wyrobu A zostały ustalone na poziomie 409220 j.p.

Ze względu na to, iż nie udało się obniżyć kosztów o pełną kwotę, tj. o 3700 j.p. tylko

Ze względu na to, iż nie udało się obniżyć kosztów o pełną kwotę, tj. o 3700 j.p. tylko

o 2708 j.p. postanowiono przedyskutować a przedstawicielem Ikarusa możliwość

o 2708 j.p. postanowiono przedyskutować a przedstawicielem Ikarusa możliwość

podwyższenia ceny wyrobu A. Firma Icarus zaakceptowała tę prośbę

podwyższenia ceny wyrobu A. Firma Icarus zaakceptowała tę prośbę

i podwyższyła cenę o 0,922 j.p./szt.

i podwyższyła cenę o 0,922 j.p./szt.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

BENCHMARKING

BENCHMARKING

Benchmarking to ciągły proces oceny produktów, usług i praktyk,

Benchmarking to ciągły proces oceny produktów, usług i praktyk,

w odniesieniu do najsilniejszych konkurentów lub firm

w odniesieniu do najsilniejszych konkurentów lub firm

uznawanych za liderów przemysłu.

uznawanych za liderów przemysłu.

Benchmarking wg David’a T. Kearns’a

Benchmarking wg David’a T. Kearns’a

Ucz się na cudzych błędach, nie wystarczy Ci czasu, abyś wszystkie popełnił sam.

Ucz się na cudzych błędach, nie wystarczy Ci czasu, abyś wszystkie popełnił sam.

Definicja Amerykańskiego Centrum Produktywności i Jakości

Definicja Amerykańskiego Centrum Produktywności i Jakości

Benchmarking jest

Benchmarking jest

procesem porównywania swojej organizacji

procesem porównywania swojej organizacji

z praktyką funkcjonowania i wynikami działania najlepszej organizacji

z praktyką funkcjonowania i wynikami działania najlepszej organizacji

w skali światowej, a następnie zaadaptowania zasadniczych cech

w skali światowej, a następnie zaadaptowania zasadniczych cech

tej wzorcowej praktyki do procesów realizowanych do własnej organizacji.

tej wzorcowej praktyki do procesów realizowanych do własnej organizacji.

Benchmarking jest

Benchmarking jest

systematycznym i stałym procesem poszukiwania,

systematycznym i stałym procesem poszukiwania,

pomiaru i wdrażania najlepszych rozwiązań.

pomiaru i wdrażania najlepszych rozwiązań.

W procesie tym porównuje się najważniejsze procesy gospodarcze w danej organizacji

W procesie tym porównuje się najważniejsze procesy gospodarcze w danej organizacji

z procesami liderów w skali światowej z zamiarem uzyskania informacji

z procesami liderów w skali światowej z zamiarem uzyskania informacji

w celu zastosowania lub zaadoptowania najlepszego rozwiązania,

w celu zastosowania lub zaadoptowania najlepszego rozwiązania,

co ma pozwolić na poprawę wyników działania danej organizacji

co ma pozwolić na poprawę wyników działania danej organizacji

w zakresie jej produktów, usług i procesów

w zakresie jej produktów, usług i procesów

do poziomu uzyskiwanego przez organizacje wzorcowe

do poziomu uzyskiwanego przez organizacje wzorcowe

.

.

Definicja A. G. Kamande

Definicja A. G. Kamande

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

BENCHMARKING

BENCHMARKING

, c.d.

, c.d.

ciągłość

szeroki zakres stosowania – produkty, usługi, procesy gospodarcze

możliwość ustalenia najlepszych praktyk i sposobów ich wdrożenia w firmie

Wszystkie definicje benchmarking’u akcentują jego

Wszystkie definicje benchmarking’u akcentują jego

Benchmarking współcześnie

Benchmarking współcześnie

Benchmarking

Benchmarking

polega na porównywaniu procesów i praktyk

polega na porównywaniu procesów i praktyk

stosowanych

stosowanych

przez własne przedsiębiorstwo ze stosowanymi w przedsiębiorstwach

przez własne przedsiębiorstwo ze stosowanymi w przedsiębiorstwach

uważanych za najlepsze w analizowanej dziedzinie.

uważanych za najlepsze w analizowanej dziedzinie.

Wynik takiej analizy służy jako

Wynik takiej analizy służy jako

podstawa doskonalenia procesów biznesowych

podstawa doskonalenia procesów biznesowych

.

.

Benchmarking

Benchmarking

nie jest

nie jest

zwykłym naśladownictwem,

zwykłym naśladownictwem,

nie polega na podpatrzeniu sposobu

nie polega na podpatrzeniu sposobu

pracy innych, aby tak samo postępować u siebie. To wykrywanie czynników,

pracy innych, aby tak samo postępować u siebie. To wykrywanie czynników,

które sprawiają, że analizowany proces jest wykonywany efektywnie a następnie

które sprawiają, że analizowany proces jest wykonywany efektywnie a następnie

wskazanie podobnych możliwości we własnym przedsiębiorstwie.

wskazanie podobnych możliwości we własnym przedsiębiorstwie.

To uczenie się i twórcze adaptowanie najlepszych praktyk (the best practices).

To uczenie się i twórcze adaptowanie najlepszych praktyk (the best practices).

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Najważniejsze w benchmarking’u

Najważniejsze w benchmarking’u

jest:

jest:

posiadanie wiedzy na temat koncepcji

benchmarking’u

benchmarking’u

postawa liderów i wsparcie przez kadrę menedżerską

udokumentowanie własnych procesów

nastawienie do dzielenia się wiedzą wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa

porównanie danych, analiza, przygotowanie zaleceń

porównanie danych, analiza, przygotowanie zaleceń

opracowanie planu wprowadzenia zmian

wprowadzenie zmian

uhonorowanie prac

powtórzenie tego procesu po uwzględnieniu zmian

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Typowe fazy procesu benchmarking’u

Typowe fazy procesu benchmarking’u

to:

to:

wybór zagadnień do porównania

opracowanie planu analizy i wybór metod gromadzenia danych

określenie firm - wzorców

zbieranie danych

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Najczęściej stosowane rodzaje

Najczęściej stosowane rodzaje

benchmarking’u

benchmarking’u

Wewnętrzny:

Wewnętrzny:

stosowany w dużych firmach, przy założeniu,

że różne komórki tej samej organizacji wykonują podobne funkcje,
jednak w odmienny sposób;

Konkurencyjny:

Konkurencyjny:

celem jest zrozumienie sposobów realizacji procesów

u lidera rynkowego – konkurenta z tej samej branży;

Funkcjonalny:

Funkcjonalny:

wykracza poza granice branży i poszukuje organizacji

działających w podobnym zakresie lub wykonujących podobne czynności;

Generyczny:

Generyczny:

porównanie funkcji i procesów gospodarczych realizowanych

w różnych organizacjach bez względu na branżę ich działalności.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Podstawa - partnerstwo

Podstawa - partnerstwo

Podstawą wszystkiego jest tu wzajemne, daleko idące zaufanie.

Podstawą wszystkiego jest tu wzajemne, daleko idące zaufanie.

Należy mówić o partnerstwie, przestrzegając koniecznie kilku zasad.

Należy mówić o partnerstwie, przestrzegając koniecznie kilku zasad.

Przypomina to negocjacje nastawione na współpracę. I tak:

Przypomina to negocjacje nastawione na współpracę. I tak:

nie wolno pozyskanych informacji wykorzystywać w innym celu

niż uzgodnione z partnerem, a tym bardziej przekazywać je osobom trzecim,

nie można pytać o informacje, których samemu również by się nie zdradziło

oraz wiedzieć do jakiego stopnia pragniemy dzielić się własnymi informacjami,

należy przygotować dodatkową umowę, jeśli „obróbce” poddawane będą

poufne dane.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Kroki benchmarking’u

Kroki benchmarking’u

1.

1.

Dokonaj wyboru elementów podlegających benchmarkingowi

Dokonaj wyboru elementów podlegających benchmarkingowi

5.

5.

Uwzględnij zmiany wynikłe z procesu usprawnień i powtórz cały proces

Uwzględnij zmiany wynikłe z procesu usprawnień i powtórz cały proces

4.

4.

Dokonaj analizy danych i ich wyniki przełóż na plan działania

Dokonaj analizy danych i ich wyniki przełóż na plan działania

3.

3.

Zbierz dane

Zbierz dane

2.

2.

Poszukaj i wybierz firmy - wzorce

Poszukaj i wybierz firmy - wzorce

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Proces benchmarking’u w praktyce

Proces benchmarking’u w praktyce

1.

1.

Określ, co będziesz porównywał

Określ, co będziesz porównywał

5.

5.

Dokonaj wyboru najlepszych firm w badanych obszarach

Dokonaj wyboru najlepszych firm w badanych obszarach

4.

4.

Zgromadź dane

Zgromadź dane

3.

3.

Wybierz metodę gromadzenia danych

Wybierz metodę gromadzenia danych

2.

2.

Stwórz plan analizy benchmarkingowej

Stwórz plan analizy benchmarkingowej

6.

6.

Zbierz dane podczas wizyty w firmie

Zbierz dane podczas wizyty w firmie

8.

8.

Wprowadź zmiany

Wprowadź zmiany

7.

7.

Dokonaj porównania procesów, określ istniejące luki

Dokonaj porównania procesów, określ istniejące luki

i opracuj zalecenia zmian

i opracuj zalecenia zmian

9.

9.

Ustal nowy poziom wyników działalności

Ustal nowy poziom wyników działalności

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Przykłady benchmarking’u

Przykłady benchmarking’u

Klej Atlas

– pracownicy Uniwersytetu łódzkiego nie przyjęli pesymistycznych prognoz zagranicznych

inwestorów dotyczących słabo rozwijającego się rynku budowlanego w Polsce i stworzyli klej atlas
porównując go do istniejących na rynku takich produktów.

Coca-Cola

będąc firmą globalną, posiadającą sieć fabryk rozmieszczonych na całym globie, może

sobie pozwolić na wykorzystywanie właśnie tej metody w procesie ciągłego doskonalenia.
Wystarczy np. z Polski pojechać na Węgry (lub na odwrót) i już można czerpać z doświadczeń kolegów,
które za chwilę zastosujemy u siebie. Takie rozwiązanie ma szereg pozytywów, wśród których na pewno
zauważalny jest fakt, iż nie trzeba martwić się o poufność przekazywanych informacji, ponieważ i tak
nie wychodzą one na zewnątrz.

Benchmarking

Benchmarking miast

jest to pewna aktywność władz, polegająca na poszukiwaniu innych miast,

które charakteryzują się pewnymi wspólnymi cechami i dokonaniu analiz porównywalnych danych
związanych z różnymi dziedzinami ich funkcjonowania (m.in.: danych ekonomicznych,
socjologicznych, demograficznych, kulturalnych). W trakcie wykonywania takich porównań
należy wziąć pod uwagę również czynniki historyczne i geograficzne.

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke

Przykład benchmarking’u w branży

Przykład benchmarking’u w branży

samochodowej

samochodowej

Krzywa produktu w branży

Krzywa produktu w branży

samochodowej

samochodowej

Parametry

Parametry

marki

marki

Godziny pracy

Godziny pracy

Defekty na 1 pojazd

Defekty na 1 pojazd

Koszt gwarancji na 1 samochód

Koszt gwarancji na 1 samochód

Opracowanie produktu (miesiące)

Opracowanie produktu (miesiące)

Czas odpowiedzi na zamówienie (dni)

Czas odpowiedzi na zamówienie (dni)

Czas zmiany farby (minuty)

Czas zmiany farby (minuty)

% dostaw zewnętrznych wg JIT

% dostaw zewnętrznych wg JIT

% dostaw zewnętrznych wg JIT

% dostaw zewnętrznych wg JIT

Ilość elementów złączonych

Ilość elementów złączonych

Ilość złączy na 1 samochód

Ilość złączy na 1 samochód

0 1 2 3 4 5 6

Krzywa marki

idealnej

Aktualna krzywa

produktu GM

Proponowana krzywa produktu

GM

Parametry

Parametry

marki

marki

background image

dr Helena Poetschke

dr Helena Poetschke


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
zadania z rach zarz cz2, ZADANIA - rachunek kosztów zmiennych (rozdział 7)
rach zarz cz1
rach zarz zaoczne, Rachunkowość
rachunkowo zarz?za rach zarz 12
rach zarz cz1
zarz cz2
rach zarz zad10 albiniak
Egz z rach zarz rzĂ d 2
rach zarz zad10
Egz z rach zarz rząd 1
www wsb2 pl egzamin rach zarz zestaw 1
Rach Zarz NE zarzadzanie zimowy2 do wysyłki
Rach Zarz NE zarzadzanie zimowy3 do wysyłki
1 zarz strat folie s cz2 OiZ Przykład?G
podstawy+zarz%b9dzania+ +czes%b3aw+sobk%f3w+cz2 VVQBNR3DMGMPMYXXOBDGNGSEF4NPBJQ3TAJAFLA
Zbior zadan cz2, OiO - zarz, sem 1, Fizyka uzupełniająca

więcej podobnych podstron