Opiaty-morfina, heroina,
kodeina
gr.G
Opium
Nazwa opium określa się zatężony sok z
maku lekarskiego (papaverstan
somniferum)
Ponieważ mak lekarski jest bardzo
rozpowszechniony, a zawarte w opium
substancje wywołują silne działanie
farmakologiczne, historia jego
przyjmowania przez ludzi jest bardzo
długa. Obecnie na świecie produkuje się
około 520 ton opium głównie w płd-wsch
i płd-zach Azji, Ameryce płd i Meksyku.
Opium zawiera około 20 alkaloidów
należących do 2 gr.: pochodne
fenantrenu (morfina, kodeina) oraz
pochodne izochinolinowe (papaweryna,
noskapina)
Alkaloidy, których struktura przypomina
dziką cząsteczkę morfiny i które
wykazują swoiste wiązanie z receptorem
opioidowym nazywa się opiatami, a
związki które również swoiście wiąża się
z tym receptorem ale ich struktura jest
inna, noszą nazwę opioidów
(pentazocyna, metadon)
Morfina
Występowanie, zastosowanie,
narażenie:
Morfinę otrzymuje się ze słomy
makowej lub opium
Stosowana w lecznictwie jako lek
przeciwbólowy
Może być nadużywana ze względu
na łatwy do niej dostęp w
lecznictwie
Nie są znane przypadki narażenia lub
zatruć zawodowych w przemyśle farm.
Leczenie morfiną, trwające dłuższy
czas, doprowadza do uzależnienia
Morfiniści, zażywający morfinę w
dawkach przekraczających
wielokrotnie dawki lecznicze ulegają
zatruciu przewlerklemu, przy
przedawkowaniu – zatrucie ostre.
ŚWIECIE
LOSY W ORGANIZMIE
Wchłania się z przewodu
pokarmowego
Biotransformacja łączy się
głównie z jej demetylacją do
normorfiny i metylacją do
kodeiny
MECHANIZM DZIALANIA
TOKSYCZNEGO
Związane z działaniem
narkotycznym morfiny na o.u.n.
Niebezpieczne dla życia jest
działanie porażające ośrodek
oddechowy
Przewlekle przyjmowanie morfiny
przez morfinistów prowadzi do
zmian zwyrodnieniowych w
narządach miąższowych
ZATRUCIE OSTRE
Senność
Utrata przytomności
Zniesienie odruchów
Oddech typu Cheyne – Stockesa
Sinica
Zwężenie źrenic
ZATRUCIA PRZEWLEKLE
Suchość błon śluzowych jamy
ustnej i gardła
Nerwobóle
Parestezję
Bole mięśniowe
Zmiany w funkcji przewodu
pokarmowego - wychudzenie
METODY OCENY NARAZENIA
Choreografia gazowa
Chromatografia
cienkowarstwowa
WARTOSCI BIOLOGICZNE I
TOKSYCZNE
Dawka śmiertelna 200 do 400
mg
Podskórna 100 do 200 mg
HEROINA
Otrzymuje się z morfiny lub
opium przez acetylację
rzadko stosowana w lecznictwie
jako środek przeciwbólowy – w
Polsce nie używany
LOSY W ORGANIZMIE
Przekształca się w wątrobie na
skutek szybko zachodzącej
hydrolizy wiązania estrowego
przy C3 do 6 -
monoacetylomorfiny
MECHANIZM DZIALANIA
TOKSYCZNEGO
Podobny do morfiny, silniej
narkotycznie i porażająco
ośrodek oddechowy
Zmiany somatyczne pojawiają
się u heroinistów szybciej
Może być łatwo przedawkowana
z uwagi na szybkie zwiększenie
tolerancji psychicznej przy braku
fizycznej
ZATRUCIA PRZEWLEKLE
Uszkodzenie układu nerwowego
Zmiany osobowości
Ogólne wyniszczenie
METODY OCENY NARAZENIA
Reakcje barwne
Izolacja i wykrycia w materiale
biologicznym przy zastosowaniu
GC, HPLC, TLC
KODEINA
Alkaloid otrzymywanym z opium
lub syntetycznie przez
metylowanie morfiny
LOSY W ORGANIZMIE
Dobrze się wchłania z przewodu
pokarmowego
Po podaniu podskórnym i
domieśniowym
W wątrobie ulega
biotransformacji do morfiny i
norkodeiny
OBJAWY ZATRUCIA
Zaparcia
Nudności
Wymioty
Zawroty głowy
Senność
szajba
METODY OCENY NARAZENIA
GC
TLC