Działanie leków na 
organizm

Plan zajęć 

1.

Losy leku  w ustroju

2.

Działania leków 

3.

Działania niepożądane leków 

4.

Synergizm i antagonizm leków  

Losy leku w organizmie 

L – liberation – uwolnienie
A – adsorbtion – wchłanianie
D – dystrybution – rozmieszczenie
M – metabolism- metabolizm
E – excretion – wydalanie  

Uwolnienie substancji 
leczniczych -L



Uzależnione jest od postaci leku



Rozpad postaci leku – rozpuszczenie 
substancji czynnej- dyfuzja 
substancji czynnej z miejsca 
podania do miejsca wchłaniania 

Wchłanianie leku - A



Aby lek mógł zadziałać terapeutycznie 
musi być wchłonięty do krążenia ogólnego



Leki podane drogą dożylną nie podlegają 
procesowi wchłaniania



Leki podane drogą doustną wchłaniają się  
w górnym odcinku przewodu pokarmowego 
(leki o charakterze kwaśnym, słabo 
zjonizowane) – o charakterze słabych 
zasad wchłaniają się w jelicie cienkim

Wchłanianie leku - A



Z przewodu pokarmowego lek  
przechodzi żyłą wrotną do wątroby 
– ulega biotransformacji



Zanim lek osiągnie krążenie ogólne- 
jego znaczna część może zostać 
unieczynniona

Dystrybucja (D) 



Polega na przenikaniu leków i 
metabolitów przez błony biologiczne 



Na proces dystrybucji ma wpływ 
szybkość przepływu krwi (dobrze 
ukrwione narządy – płuca, serce, 
mózg, nerki, gruczoły dokrewne



Transport przez błony biologiczne 
(dyfuzja bierna, dyfuzja ułatwiona, 
transport czynny)

Metabolizm leków (M)



Zachodzi w mikrosomach wątroby



Aktywność enzymów w wątrobie 
zależy od ( płci, wieku, temperatury 
ciała, stanów patologicznych )

 

Eliminacja – wydalanie 

leków E



Metabolity wydalane są z moczem, 
potem, śliną, żółcią, z mlekiem matki, z 
wydychanym powietrzem 



I najważniejsza droga eliminacji – nerki 



II najczęstsza droga – wątroba 



Leki stosowane u kobiet karmiących mogą 
być wydalane z mlekiem – mogą wpływać 
na organizm noworodka



Co się dzieje z lekiem jeżeli nerki lub 
wątroba nie pracują prawidłowo?

Działania leków 



Leki przyczynowe – etioterapeutyczne 
(antybiotyki)



Leki objawowe – sympatomatyczne  

   ( działanie ośrodkowe – na OUN, 

obwodowe – na inne tkanki lub narządy 
poza oun ) 



Leki o działaniu miejscowym 



Leki o działaniu wybiórczym – receptory β

1 



Działania niepożądane lub toksyczne

Działania niepożądane 



Są charakterystyczne dla danego 
leku – mogą wystąpić lecz nie 
muszą kiedy lek jest stosowany w 
dawkach leczniczych, zgodnie ze 
wskazaniami 

Podział działań 
niepożądanych 



Dające się przewidzieć, związane z 
mechanizmem działania leku



Niezależne od dawki – o podłożu 
immunologicznym, genetycznym, 
zależnym od płci, wieku

1.

Reakcje uczuleniowe (miejscowe, 
ogólne)

2.

Działanie na płód (szczególnie I trymestr 
ciąży)

3.

Działanie rakotwórcze 

Synergizm leków 



Jest to jednokierunkowe działanie 
leków – efekt działania to 
sumowanie lub potęgowanie 
działania równocześnie podanych 
leków 

Antagonizm leków



Dane leki działają przeciwnie – 
powodują zmniejszenie lub 
całkowite zniesieni działania 
farmakologicznego