Slajd 1

Do OIT przyjmowani są chorzy w stanie

bezpośredniego zagrożenia życia, z

zaburzeniami układu oddechowego i/lub

krążenia oraz w stanie nieprzytomności.

Prawidłowa opieka nad takimi chorymi

stanowi ogromne wyzwanie zarówno dla

lekarzy jak i dla pielęgniarek

zatrudnionych w tych jednostkach.



Przytomność jest to całość procesów umożliwiających

prawidłowe spostrzeganie, skupienie uwagi i

uprzytamnianie sobie wydarzeń.



Nieprzytomność czy też utrata przytomności to stan

zaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego,

przede wszystkim wyłączenia funkcji kory mózgowej.

Utrata przytomności jest stanem zagrożenia życia,

pomimo faktu utrzymania funkcji układu oddechowego i

krążenia.



Oprócz czynnika przyczynowego nieprzytomności,

zagrożenie życia w przypadku takiej osoby może

wynikać z niedrożności dróg oddechowych

(wynikających najczęściej z opadania żuchwy, zapadania

się języka, zachłyśnięcia) prowadzącej w rezultacie do

ostrej niewydolności oddechowej, następnie ostrej

niewydolności krążenia.



W konsekwencji dochodzi najczęściej do nagłego

zatrzymania krążenia w mechanizmie asystolii.



Istotą opieki pielęgniarskiej nad chorym

nieprzytomnym jest chronienie go przed

wszystkimi grożącymi niebezpieczeństwami.

Pielęgniarka przez troskliwą i świadomą

opiekę ma zastąpić choremu chwilowo

niesprawne narządy zmysłów, a przede

wszystkim odruchy obronne, których został on

z powodu swojego stanu pozbawiony.



Właściwa pielęgnacja ma stworzyć choremu

nieprzytomnemu sztuczne środowisko

życiowe, wolne od czynników szkodliwych.



Wskazania do postępowania pielęgniarskiego

wynikają z uświadomienia sobie

niebezpieczeństw grożących choremu, które

spowodowane są w szczególności:



niemożnością utrzymania drożności dróg

oddechowych



brakiem odruchu kaszlowego



brakiem odruchu połykania



zniesieniem czucia bólu



niemożnością poruszania się



zaburzeniem funkcji oddawania moczu



zaburzeniem funkcji oddawania stolca



niemożnością przyjmowania płynów



niemożnością przyjmowania posiłków



niemożnością utrzymywania stałej temperatury

ciała



niemożnością utrzymywania higieny osobistej



wystąpieniem powikłań ze strony:

- centralnego układu nerwowego

- układu krążenia

- układu oddechowego

- układu kostno - mięśniowego

- skóry

Utrzymanie drożności dróg

oddechowych

Do działań diagnostycznych pielęgniarki należą w

tym przypadku:



obserwacja i ocena stanu ogólnego chorego



obserwacja częstości, charakteru oddychania



obserwacja ilości i jakości wydzieliny z drzewa

oskrzelowego



zanotowanie charakteru zaburzeń oddychania



zanotowanie nasilenia duszności u chorego



stwierdzenie pojawienia się sinicy



stwierdzenie pojawienia się kaszlu lub zmiana jego

charakteru



pobieranie krwi do badań gazometrycznych

Dodatkowo do zadań

pielęgniarki należy stała

dbałość o:



odpowiednie nawilżanie gazów oddechowych,

bowiem dłuższe oddychanie mieszaniną tlenu i

powietrza nie nawilżonego powoduje tworzenie

się trudnych do usunięcia strupów zaschniętej

wydzieliny, które mogą doprowadzić do

znacznego stopnia zwężenia światła dróg

oddechowych.



stosowanie fizykoterapii, mającej na celu

usuwanie wydzieliny z drzewa oskrzelowego i

zapobiegającej pojawieniu się niedodmy płuc.

Fizykoterapia skład się w tym wypadku m.in. z

drenażu ułożeniowego oraz cyklu polegającego

na oklepaniu - odessaniu - rozprężeniu płuc u

nieprzytomnego chorego.



W celu zapewnienia drożności dróg

oddechowych chorego nieprzytomnego z

samoistnym oddechem należy ułożyć go w

pozycji bocznej ustalonej (zwaną też

inaczej "bezpieczną", Simsa, NATO).



Pozycja ta zapobiega zapadaniu się języka i

umożliwia odpływ na zewnątrz wydzieliny z

jamy ustnej. W pozycji takiej chory może

przebywać

do 2 godzin

. Po tym czasie

należy przełożyć go na drugi bok.



Inną przyczyna, której zaniedbanie może

powodować niedrożność dróg oddechowych

mogą być niedostatecznie umocowane protezy

zębowe. W każdym przypadku pielęgniarka

zobowiązana jest sprawdzić czy chory ma

sztuczne uzębienie i ewentualnie dokonać jego

usunięcia.



Aby zapobiec niedrożności dróg oddechowych

stosować można także metody przyrządowe np.

rurki ustno - gardłowe lub nosowo - gardłowe.

Najłatwiej jest dobrać długość rurki

przykładając ją z boku do głowy chorego tak,

aby jej

początek

sięgał ok.

0,5 - 1 cm nad zębami

koniec

natomiast znajdował się

nad kątem

żuchwy

Zakładanie rurki ustno - gardłowej



zakładaj choremu rurke ustno - gardłową w pozycji na

wznak lub bocznej



po otwarciu ust chorego włóż rurkę wypukłością

skierowaną w dół tj. do podbródka chorego, a stroną

wklęsłą zwróconą do podniebienia



w połowie długości języka obróć rurkę o 1800 czyli

wypukłością ku podniebieniu



czynność tę wykonuj ostrożnie, uważając aby nie

zepchnąć języka



(u dzieci dopuszcza się możliwość nierotowania rurki i

zakładania jej jak w pozycji ostatecznej po uprzednim

przytrzymaniu języka za pomocą szpatułki)

Zakładanie rurki nosowo -

gardłowej



nawilż rurkę nosowo - gardłową np. 2% żelem

Lignocaina A



wprowadzaj rurkę przez nozdrze tak aby

skośne ścięcie rurki było skierowane ku górze



po przejściu rurki poza małżowiny nosowe (po

ustąpieniu oporu) obróć ją o 180 stopni

Podczas zakładania rurek nosowo - gardłowych

mogą wystąpić opory sprawiające trudności i

często obfite krwawienia z nosa.

Zakładanie rurki intubacyjnej



Uwaga: Konieczna jest częsta i skrupulatna kontrola

sprawności działania laryngoskopu, szczególnie

systemu oświetlenia tj. baterii i żarówek!!!



ułóż chorego w pozycji na wznak, z głową lekko

uniesioną o 8 - 10 cm. ponad podłoże (powoduje to

wyrównanie osi tchawicy i gardła)



sprawdź czy chory nie posiada protez i ew. usuń je



przy użyciu ssaka oczyść górne drogi oddechowe z

ew. płynów, wydzieliny itp.



palcami prawej ręki uchyl choremu usta



wprowadź laryngoskop trzymany w lewej ręce od

prawego kącika ust stopniowo odsuwając język w

lewo (nie opieraj łopatek laryngoskopu o górne zęby

lub przy ich braku o dziąsła chorego)



gdy koniec łyżki znajdzie się miedzy nasadą języka, a

nagłośnią lekko unieś ją do góry i ustal położenie wejścia

do krtani



pamiętaj o nawilżeniu końcówki rurki intubacyjnej np. 2%

żelem Lignocaina A przed wprowadzeniem



przygotuj rurkę intubacyjną:

- dla

mężczyzn

o średnicy wewnętrznej

8 - 9 mm

- dla

kobiet

o średnicy wewnętrznej

7 - 8 mm



włóż rurkę intubacyjną, której szczelność mankietu była

wcześniej sprawdzona, w widoczny otwór krtani



uszczelnij mankiet rurki



sprawdź prawidłowe położenie rurki osłuchując

stetoskopem szczyty obu płuc w trakcie wentylacji

workiem AMBU

Zakładanie rurki intubacyjnej



jeśli szmer oddechowy nie jest symetryczny (zwykle

głośniejszy po stronie prawej) może świadczyć to o zbyt

głębokim położeniu rurki



możesz ją nieznacznie wysunąć ale zawsze po uprzednim

odessaniu z przestrzeni nadgłośniowej i wypuszczeniu

powietrza z balonu uszczelniającego



po skorygowaniu ponownie uszczelnij mankiet i wykonaj

osłuchiwanie



załóż rurkę ustno - gardłową w celu zabezpieczenia

przygryzienia rurki intubacyjnej przez chorego



ponownie skontroluj położenie rurki dotchawiczej i

umocnij ją przylepcem



po intubacji ułóż głowę chorego pod kątem około 30

stopni co zabezpiecza przed przyleganiem do ściany

tchawicy dystalnego otworu rurki (może to powodować

odleżyny i owrzodzenia) oraz poprawia krążenie

mózgowe

Zakładanie rurki intubacyjnej

Powikłania intubacji



uszkodzenie traumatyczno - mechaniczne

(spowodowane nieostrożnym postępowaniem podczas

intubacji). Do najczęstszych powikłań tego

typu należą:

- uszkodzenia zębów

- uszkodzenie rogówki

- perforacja przełyku (przy użyciu prowadnicy)

- oderwanie części krtani



nierozpoznane wprowadzenie rurki do przełyku, które

prowadzi do narastania hipoksji i śmierci



wprowadzenie rurki do jednego oskrzela głównego, z

reguły prawego



niedostateczne wypełnienie mankietu uszczelniającego

rurkę intubacyjną lub jego nieszczelność (pogarsza to

wentylację oraz pozbawia drogi oddechowe dostatecznej

ochrony przed zachłyśnięciem).

Możliwa jest także intubacja nosowo - tchawicza,

która jak się wydaje jest korzystna w niektórych

sytuacjach klinicznych.



Mówiąc o drożności dróg oddechowych nie

można zapominać o mechanicznym ich

zatkaniu wydzieliną z drzewa oskrzelowego. W

oskrzelach i oskrzelikach bez przerwy powstaje

wydzielina śluzowa, która jest przesuwana

przez rzęski do tchawicy, a stamtąd usuwana

podczas kaszlu. Nie usuwana wydzielin może

ulegać zakażeniu i staje się przyczyną dalszych

komplikacji płucnych.



Jedynym skutecznym sposobem na usunięcie

tej wydzieliny jest systematyczne, umiejętne,

sztuczne jej odsysanie. Przed odsysaniem

należy zawsze oklepać klatkę piersiową

chorego co powoduje rozluźnienie wydzieliny w

drogach oddechowych.

Oklepywanie klatki piersiowej

chorego



zaczynaj zawsze od podstawy klatki piersiowej



kieruj się wzdłuż przebiegu żeber do szczytu płuc



oklepuj obie strony klatki piersiowej



omijaj łopatki, nerki i kręgosłup



oklepywanie wykonuj lekko zgiętą dłonią, złącz

palce i kciuk razem uzyskując kształt "łódki",

"miseczki"



rozpocznij oklepywanie w trakcie wydechu chorego



stopniowo zwiększaj siłę i tempo oklepywania

wprowadzając klatkę piersiową chorego w stan

wibracji

Odsysanie



Odsysanie musi być wykonane w sposób jałowy (częstym i

niestety błędnym wytłumaczeniem personelu nie

używającego jałowego sprzętu do odsysania jest - fakt iż

chory "i tak otrzymuje już antybiotyk").



Do odsysania należy używać wyłącznie jałowych rękawiczek

i jałowego cewnika.



Cewnik użyty raz do odsysania nie może być użyty do niego

powtórnie.



Samo odsysanie nie jest pozbawione niebezpieczeństw dla

chorego. Po pierwsze w czasie odsysania przerywa się na

chwilę wentylację chorego, a ponadto odciąga się nasycone

tlenem powietrze z płuc chorego przez co może dochodzić

do hipoksemii i niedodmy spowodowanej zapadnięciem się

pęcherzyków płucnych.



Odsysanie

dłuższe niż przez 10-15 sekund

może być

przyczyną

zatrzymania krążenia

szczególnie w ciężkiej

niewydolności oddechowej.



Jeżeli w tym czasie nie udało się usunąć całej wydzieliny

zabieg należy powtórzyć następnym cewnikiem ale

koniecznie po przerwie na kilka oddechów chorego lub u

nieoddychających samoistnie po kilkakrotnym rozprężeniu

płuc workiem AMBU z rezerwuarem tlenu.



Grubość cewnika do odsysania nie powinna przekraczać

1/3 średnicy rurki intubacyjnej

lub tracheostomijnej.



Cewnik należy zakładać do tchawicy delikatnie przy

zamkniętym ssaniu aż do wyczucia oporu, a wyciągać

ruchem śrubowym przy otwartym ssaniu.



W przypadku gdy wydzielina w drzewie oskrzelowym jest

bardzo gęsta można ją

rozrzedzić np. Mistabronem

Przed odessaniem podaje się do rurki dotchawiczej

1 - 2

preparatu rozcieńczonego w takiej samej ilości wody

destylowanej lub 0,9% NaCl. Zabieg można powtarzać co

godzinę aż do rozluźnienia wydzieliny.



Innym sposobem jest tez podanie tuż przed odessaniem

około

10 ml jałowej soli fizjologicznej

Odsysanie

Pielęgnacja rurki dotchawiczej i

tracheostomijnej



Największym niebezpieczeństwem dla chorego jest

niedrożność rurki intubacyjnej spowodowana:

- zagięciem rurki

- przepukliną balona uszczelniającego

- przyleganiem do ściany tchawicy dystalnego otworu

rurki

czopami zaschniętego śluzu

Rurka w tchawicy musi być uszczelniona mankietem.

Kilka razy dziennie należy sprawdzać wypełnienie

balonika wskaźnikowego oraz jeśli to możliwe mierzyć

ciśnienie w balonie za pomocą specjalnego urządzenia

wskaźnikowego.



Minimum

dwa razy dziennie

należy

zmieniać

położenie mankietu

uszczelniającego rurkę

poprzez:

- usunięcie powietrza z balonu, po uprzednim

dokładnym odessaniu chorego i przesunięcie

rurki nieco do góry lub w dół

- zmianie ilości powietrza w balonie (zmiana

ciśnienia)

Zawsze pamiętaj o kontroli ułożenia i

szczelności mankietu rurki po wyżej

wykonanych czynnościach.

Usuwanie rurki intubacyjnej -

ekstubacja



usuwaj rurkę intubacyjną zawsze po wcześniejszym

odessaniu wydzieliny z nad balonu uszczelniającego.

Zapobiega to dostawaniu się do dróg oddechowych

resztek wydzieliny znajdujących się nad balonem

uszczelniającym.



ułóż chorego na prawym boku



rozluźnij umocowania rurki



poinformuj chorego o potrzebie wykonania głebokiego

wydechu podczas usuwania rurki dotchawiczej



przez rurkę dotchawiczą wprowadź cewnik do odsysania



opróżnij balon uszczelniający rurki i usuń ją w czasie

wydechu chorego wraz z cewnikiem (zapobiega to

dostawaniu się do dróg oddechowych resztek wydzieliny

znajdujących się nad balonem uszczelniającym)



zachęcaj chorego do odkrztuszania wydzieliny



podłącz choremu tlen przez maskę lub wąsy



obserwuj chorego



W przypadku kiedy intubacja

dotchawicza przedłuża się

ponad

10-12

dni należy rozważyć

konieczność wykonania

tracheostomii

Technika głębokiego odsysania z

obu oskrzeli

A. głębokie odsysanie prawego oskrzela



ułóż klatkę piersiową chorego nieco w prawo - na

prawym boku



głowę chorego zwróć maksymalnie w lewo



bez użycia siły włóż cewnik na maksymalną głębokość

i odessij wydzielinę

B. głębokie odsysanie lewego oskrzela



ułóż klatkę piersiową chorego nieco w lewo - na

lewym boku



głowę chorego zwróć maksymalnie w prawo



zwróć uwagę aby krzywizna cewnika do odsysania

była skierowana w lewo



bez użycia siły włóż cewnik na maksymalną głębokość

i odessij wydzielinę

Rurki tracheostomijne wyposażone są w jeden lub

dwa mankiety uszczelniające, które wypełnia się

powietrzem. Powietrze z mankietu uszczelniającego

jednokanałowego, należy wypuszczać co

3-4 godziny

na okres

około 5 minut

. Gdy rurka wyposażona jest

w dwa mankiety, wypełnia się je naprzemiennie. Przed

spuszczeniem powietrza z pełnego balonu wypełnia się

najpierw drugi, dotychczas pusty. Pamiętać należy aby

przed wypuszczeniem powietrza z mankietu dokładnie

odessać wydzielinę z nad balonu.

Opróżnianie balonu uszczelniającego w rurce

tracheostomijnej powinno odbywać się

- u chorego na oddechu zastępczym z respiratora - w

czasie wydechu

- u chorego nieprzytomnego z zachowanym

oddechem - w czasie wdechu

Podczas karmienia ciężko chorego

z rurką tracheostomijną przez

sondę dożołądkową



pamiętaj o konieczności wypełnienia

mankietu uszczelniającego podczas

procedury



uszczelniony mankiet utrzymuj

wypełniony przynajmniej 1 godzinę po

zakończeniu karmienia

Zakładanie opatrunku wokół

tracheostomii:



opatrunek choremu nieprzytomnemu z założoną rurką

tracheostomijną zmieniaj zawsze po uprzednim wykonaniu:

- oklepania klatki piersiowej

- odessania wydzieliny z rurki tracheostomijnej

- toalety jamy ustnej



przestrzegaj zasad aseptyki



przynajmniej raz dziennie zmieniaj opatrunek wokół tracheostomii

i zawsze w przypadku zabrudzenia



usuń opatrunek brudny



przemyj skórę wokół rurki środkiem do dezynfekcji np. 70%

roztworem alkoholu



zwróć uwagę na stan skóry wokół przetoki (stan zapalny, wyciek,

krwawienie)



załóż jałowy opatrunek - wybierz jeden z trzech możliwych

sposobów:

1. nacięty gazik w kształcie litery "Y"

2. gazik ułożony w kształcie litery "V"

3. cztery gaziki ułożone i zachodzące jeden na drugi, wokół rurki



wymień tasiemki mocujące rurkę



sprawdź szczelność i wypełnienie mankietu rurki tracheostomijnej

Nawilżanie gazów oddechowych



W przypadku człowieka zdrowego nos i górne

drogi oddechowe nawilżają w stopniu

wystarczającym wdychane gazy oddechowe. Aby

utrzymać odpowiednią wilgotność organizm

poprzez drogi oddechowe traci dziennie

250 -

500 ml wody



Intubacja, tracheostomia powoduje więc ominięcie

struktur stojących na straży odpowiedniego

nawilżenia i ogrzania powietrza wdychanego.



Optymalne warunki jakie powinno zapewnić

ogrzewanie i nawilżanie gazów oddechowych, to

temperatura

32 st. C

i wilgotność względna

70 -

100%



Najprostszym sposobem nawilżania gazów

oddechowych jest użycie tzw. "sztucznych nosów"

czyli kondensatorów wilgotności. Ciasno zwiniętych

siateczek z metalu lub częściej tworzywa sztucznego.

zakłada się je na rurki intubacyjne, tracheostomijne.



Zatrzymują one parę wodną, przy wydechu, a

podczas następnego wdechu oddają wilgoć suchemu

powietrzu oraz ogrzewają je. Muszą one jednak być

wymieniane codziennie gdyż zatrzymująca się na

siateczce wydzielina zwiększa opory oddechowe i jest

miejscem rozmnażania się drobnoustrojów.

Nawilżanie gazów oddechowych



Nawilżacze stosowane przy tlenoterapii biernej

wykorzystują nawilżanie gazów przepływających nad

poziomem wody o temperaturze pokojowej. Groźnym

powikłaniem występującym przy tego typu

procedurze może być zakażenie bakteryjne

pojemników z wodą. Zaleca się więc wyjaławianie

pojemników przed użyciem oraz wypełnianie ich

wodą destylowaną tuż przed podłączeniem

nawilżania do chorego. Co 24 godziny należy

wymieniać pojemnik z wodą na nowy. Niektórzy

proponują dodawanie do wody chlorheksydyny.

Nawilżanie gazów oddechowych



Kolejnym sposobem jest tzw.

nebulizacja

polegająca na mechanicznym wytworzeniu

mgiełki z pary wodnej o temperaturze 23 - 26

stopni C. Do drzewa oskrzelowego dostaje się w

przypadku tej metody stosunkowo duża ilość

wody.



Innym sposobem jest nawilżanie gazów

oddechowych przechodzących przez wodę o

temperaturze pokojowej lub podgrzewaną

grzałką. Nawilżacze z podgrzewaniem

stosowane są w większości respiratorów.

Nawilżanie gazów oddechowych

Monitorowanie układu krążenia



Czynność elektryczna serca



Ciśnienie tętnicze krwi

- nieinwazyjna metoda pomiaru

- inwazyjna metoda pomiaru



Badanie tętna



Saturacja i oksymetria



Kapnometria



Badanie gazometryczne pO2 i pCO2



Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego

Czynność elektryczna serca



Monitory nowej generacji, nie tylko sygnalizują zaburzenia

rytmu serca, ale po analizie wybranych parametrów, same

alarmują w sytuacji poważnego zagrożenia oraz pomagają

w ustaleniu właściwego rozpoznania.



Do monitorowania służą najczęściej

trzy

przyklejone do

skóry klatki piersiowej

elektrody

, najwygodniejsze są

jednorazowe, fabrycznie pokryte specjalnym

żelem



Do elektrod podłączamy klipsy przewodu

monitora EKG

w następującym porządku:

- elektroda żółta - koniuszek serca

- elektroda czerwona - prawa okolica podobojczykowa

- elektroda czarna lub zielona - lewa okolica

podobojczykowa



Miejsce podłączenia elektrod należy dobrać tak aby

uzyskać maksymalnie duży zespół QRS!



Trzeba jednak uwzględniać konkretne okoliczności

takie jak

- rany

- miejsca przechodzenia pasów unieruchamiających

- dreny, itp.



Ponieważ

napięcie elektryczne

powstałe w

mięśniu

serca

jest bardzo małe i na skórze klatki piersiowej może

wynosić około

0,5 - 2 mV

należy odpowiednio

przygotować skórę aby uzyskać maksymalny odbiór

sygnału.



W tym celu należy

- wybrać miejsce podłączenia elektrod

- usunąć owłosienie w miejscu ich przyklejenia

- dokładnie umyć, osuszyć i odtłuścić za

pomocą np. spirytusu skórę klatki piersiowej

- sprawdzić czy opakowanie elektrod nie jest

przeterminowane (zwykle termin ważności

sięga około 2 lat) i czy żel fabrycznie

umieszczony na elektrodzie nie wysechł

- po wyschnięciu skóry przykleić elektrody

- wymieniać elektrody codziennie lub częściej

jeśli sytuacja tego wymaga

- przy ponownym zakładaniu elektrod,

zmieniać miejsce ich przyklejenia z powodu

drażniącego działania żelu



Uzyskany w taki sposób obraz EKG nie może

służyć do interpretacji innej niż określenie rytmu

serca i ew. skurczów dodatkowych. Drżenie

mięśniowe, ruchy oddechowe chorego, zły

kontakt elektrod, poruszanie pacjenta przez

personel może powodować artefakty wywołujące

w konsekwencji alarm.



Po kilkudziesięciu takich fałszywych alarmach,

słabnie jak wynika z wielu badań, czujność

personelu, który przeoczyć może groźne dla

życia faktyczne zaburzenia rytmu z

zatrzymaniem serca włącznie.

Ciśnienie tętnicze krwi

Optymalne

iśnienie skurczowe

[mmHg] < 120

iśnienie rozkurczowe

[mmHg] < 80

Dysponując wartościami ciśnienia skurczowego i

rozkurczowego, można obliczyć

dodatkowe parametry

przydatne do monitorowania chorych w

ciężkim stanie

ogólnym

Ciśnienie tętna

= Ciśnienie skurczowe - Ciśnienie

rozkurczowe

/Norma: 30-50 mmHg/

Średnie ciśnienie tętnicze /MAP/ =

Ciśnienie

rozkurczowe + (Ciśnienie skurczowe - Ciśnienie

rozkurczowe) / 3 lub (Ciśnienie skurczowe + 2 x Ciśnienie

rozkurczowe) / 3

/Norma: 75-100 mmHg/

W OIT dostępne są dwie metody

pomiaru ciśnienia tętniczego krwi.

Nieinwazyjna (bezkrwawa) metoda pomiaru

ciśnienia krwi



Mankiet aparatu pomiarowego musi być

dostatecznie szeroki zwykle około 12 - 14 cm,

co stanowi około 40% obwodu ramienia (przy

średnim obwodzie kończyny 22 - 32 cm)!



W przypadku kończyny o większym obwodzie

zastosowanie zbyt wąskiego mankietu powoduje

zawyżenie odczytanych wartości ciśnienia

tętniczego.



W przypadku kończyny o mniejszym obwodzie,

zbyt szeroki mankiet spowoduje zaniżony

odczyt ciśnienia tętniczego krwi.

Nieinwazyjna (bezkrwawa) metoda

pomiaru ciśnienia krwi



Za ciśnienie skurczowe uznaje się pojawienie pierwszego

słyszalnego tonu serca (pierwsza faza Korotkowa). Za

ciśnienie rozkurczowe uznaje się całkowite wyciszenie

tonów serca (piąta faza Korotkowa)



W przypadku niedomykalności zastawki aortalnej i/lub

starszych chorych z dużą miażdżycą tętnic za

ciśnienie

rozkurczowe

można uznać

ściszenie tonów serca

(czwarta faza Korotkowa).



Ręczne pomiary ciśnienia tętniczego, szczególnie u

chorych w ciężkim stanie ogólnym zastępowane są przez

pomiary automatyczne oparte na zjawisku Dopplera,

oscylometrii lub wykorzystaniu krystalicznych

mikrofonów.

Inwazyjna (krwawa) metoda

pomiaru ciśnienia krwi



Pomiar ciśnienia krwi

metodą krwawą

jest bardziej

dokładny niż sposób bezkrwawy.



Metoda bezpośrednia polega na wprowadzeniu do

naczynia tętniczego

kaniuli

połączonej z zestawem

pomiarowym -

przetwornikiem ciśnienia

pomocą układu przewodów wypełnionych płynem.

Płyn ten może jednak tworzyć system rezonansowy,

który poprzez spontaniczną oscylację może

zniekształcać krzywą ciśnienia. Przetwornik ciśnienia

w wypadku pomiarów hemodynamiki układu krążenia

umieszcza się na wysokości

linii pachowej

środkowej

Kaniulacja tętnic

Kaniulacja tętnic jest stosowana dość często w OIT.

- umożliwia pomiar ciśnienia krwi metodą krwawą

- ułatwia pobieranie krwi do badań gazometrycznych i

laboratoryjnych



Najchętniej wybieraną tętnicą jest

tętnica promieniowa

która leży powierzchownie, a tym samym jest łatwo

dostępna i łatwa do uciśnięcia.



Ponadto w obrębie ręki utrzymuje się duży przepływ

oboczny z połączeń przez tętnicę łokciową i łuk dłoniowy.



Utrzymanie okolicy wkłucia w czystości nie sprawia także

większych trudności dla personelu pielęgniarskiego.



Główną niedogodnością tej metody jest w mała średnica

tętnicy.

Wykonanie testu Allena:



uciśnij tętnice promieniową i łokciową za pomocą

kciuka i palca wskazującego



unieś ramię chorego powyżej głowy, aż do

zblednięcia palców



zwolnij ucisk na tętnicy łokciowej



określ czas powrotu zabarwienia palców dłoni do

stanu normalnego

Prawidłowy czas powrotu krążenia wynosi około

7 sekund

, niedostateczne krążenie oboczne

powyżej 14 sekund

Technika zakładania kaniuli do tętnicy

promieniowej:



w czasie nakłucia przestrzegać zasad jałowości chirurgicznej



nadgarstek ułożyć w pozycji maksymalnego odgięcia i podłożyć

wałek lub utrzymać w tej pozycji wolną ręką operatora



używać kaniul o średnicy 0,8-1,2 mm



igłę trzymać w ręce jak ołówek



zdjąć kapturek z przeźroczystej części igły



zbadać przebieg tętnicy



wprowadzić kaniulę wraz z igłą przezskórnie pod kątem 30

stopni do powierzchni skóry



po ukazaniu się krwi w igle, przytrzymać ją i wprowadzić tylko

plastikową kaniulę



dokładnie umocować założoną kaniulę



oznaczyć czerwonym napisem -

TĘTNICA



na koniec kaniuli założyć kranik trójdrożny (ułatwia pobieranie

krwi i zapobiega zatorom powietrznym)



stale przepłukiwać kaniulę roztworem soli i heparyny

Badanie tętna

W zależności od kalibru naczynia, tętno na

tętnicy

promieniowej

wyczuwa się przy ciśnieniu

skurczowym powyżej ok.

80 mmHg

, na

tętnicy

ramiennej

powyżej ok.

70 mmHg

a na

tętnicy

szyjnej

powyżej ok.

60 mmHg

Sposób badania tętna na tętnicy szyjnej



lewą ręką odchylić głowę chorego do tyłu



dwoma lub trzema palcami prawej ręki znaleźć

chrząstkę tarczowatą krtani



przesunąć palce do boku szyi, do rowka między

tchawicą i mięśniem po stronie bliższej



wyczuć dokładnie tętnice



lekko ucisnąć badaną okolicę (nie zaciskać tętnicy)



policzyć uderzenia tętna

Saturacja i oksymetria



Utlenowanie tkanek zależy od

- wentylacji

- funkcjonowania układu krążenia

- perfuzji tkankowej

ilości hemoglobiny w surowicy krwi



Do pomiaru oksymetrii służą

pulsoksymetry

badające w sposób nieinwazyjny wysycenie tlenem

hemoglobiny w krwi tętniczej. Dodatkowym

pomiarem jaki można uzyskać dzięki tym aparatom

jest częstość tętna, a uzyskane informacje

prezentowane są dźwiękowo i optycznie.

Do problemów przy odczycie z pulsoksymetru

może dochodzić w przypadku kiedy



pacjent porusza się



paznokcie pacjentek

pokryte są lakierem



chory leży w pobliżu

silnego źródła światła

Ograniczenia pulsoksymetrii



brak dostatecznej pulsacji przy ciśnieniach

poniżej 50-60 mmHg



brak dostatecznej pulsacji w przypadku

hipotermii



brak dostatecznej pulsacji w przypadku ucisku

na tętnicę



błędne pomiary przy niewystarczającej ilości

hemoglobiny



błędne pomiary przy obecności

methemoglobiny



Zawyżenie odczytu z pulsoksymetru może

zdarzyć się np. w

zatruciach tlenkiem

węgla

. Należy wówczas od otrzymanego

wyniku odjąć procent hemoglobiny związanej

z tlenkiem węgla.



Alarm

dla SpO2 w pulsoksymetrze powinien

być nastawiony na poziomie

94%

, co pozwoli

skutecznie ostrzegać przed niedotlenieniem i

szybko interweniować w stanach zagrożenia.

Kapnometria



Do pomiaru stężenia dwutlenku węgla

w gazach oddechowych służy

kapnograf

. Działa on na zasadzie

pochłaniania promieni podczerwonych

przez dwutlenek węgla. Wynik uzyskuje

się w procentach objętościowych. Do

specjalnego czujnika doprowadza się w

sposób ciągły część powietrza

wydychanego przez chorego.

Document Outline