ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

MATERIAŁY POMOCNICZE DO SEMINARIÓW DLA

MATERIAŁY POMOCNICZE DO SEMINARIÓW DLA

III ROKU

III ROKU

KRZYSZTOF GOCKOWSKI

KRZYSZTOF GOCKOWSKI

KLINIKA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO I

KLINIKA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO I

DIABETOLOGII

DIABETOLOGII

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

Osierdzie może być objęte procesem zapalnym,

Osierdzie może być objęte procesem zapalnym,

wysiękiem lub procesem zarostowym.

wysiękiem lub procesem zarostowym.

Objawy wynikają zarówno z bólu

Objawy wynikają zarówno z bólu

osierdziowego, podrażnienia osierdzia jak i

osierdziowego, podrażnienia osierdzia jak i

zaburzeń hemodynamicznych

zaburzeń hemodynamicznych

spowodowanych ograniczeniem napełniania

spowodowanych ograniczeniem napełniania

komór serca wskutek restrykcji.

komór serca wskutek restrykcji.

Zapalenie osierdzia może być stanem

Zapalenie osierdzia może być stanem

zagrożenia życia.

zagrożenia życia.

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Przyczyny)

(Przyczyny)

•

Idiopatyczne

Idiopatyczne

•

Infekcje wirusowe (Coxsackie A, B, echo,

Infekcje wirusowe (Coxsackie A, B, echo,

adeno, WZW B, inne)

adeno, WZW B, inne)

•

Grużlica

Grużlica

•

Ostre inf. bakteryjne, grzybicze, inne

Ostre inf. bakteryjne, grzybicze, inne

(toksoplazma, amebioza e.t.c.)

(toksoplazma, amebioza e.t.c.)

•

Zawał serca, zesp. Dresslera, zesp

Zawał serca, zesp. Dresslera, zesp

pokardiotomijny

pokardiotomijny

•

Mocznica, (hemodializa)

Mocznica, (hemodializa)

•

Ch. nowotworowe, popromienne uszkodzenie

Ch. nowotworowe, popromienne uszkodzenie

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Przyczyny c.d.)

(Przyczyny c.d.)

•

Choroby autoimmunologiczne (toczeń

Choroby autoimmunologiczne (toczeń

rumieniowaty układowy i inne)

rumieniowaty układowy i inne)

•

Polekowe (hydralazyna, penicylina, inne)

Polekowe (hydralazyna, penicylina, inne)

•

Urazy (n.p. klatki p.),

Urazy (n.p. klatki p.),

„urazy chirurgiczne”- po

„urazy chirurgiczne”- po

zabiegach torako i kardiochirurgicznych

zabiegach torako i kardiochirurgicznych

•

Obrzęk śluzakowaty

Obrzęk śluzakowaty

•

Tętniak rozwarstwiający aorty

Tętniak rozwarstwiający aorty

•

Chylopericardium

Chylopericardium

•

Sarkoidoza, amyloidoza, zapalne choroby jelit

Sarkoidoza, amyloidoza, zapalne choroby jelit

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Przyczyny c.d.)

(Przyczyny c.d.)

Idiopatyczne / wirusowe 84%

Idiopatyczne / wirusowe 84%

Nowotwory 6%

Nowotwory 6%

Gruźlica 4%

Gruźlica 4%

Kolagenozy 1,5%

Kolagenozy 1,5%

Inne infekcje 3%

Inne infekcje 3%

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Obraz kliniczny)

(Obraz kliniczny)

•

Osiowym objawem jest ból – dyskomfort w

Osiowym objawem jest ból – dyskomfort w

klatce piersiowej zlokalizowany zamostkowo

klatce piersiowej zlokalizowany zamostkowo

– do różnicowania z bólem stenokardialnym

– do różnicowania z bólem stenokardialnym

•

Cechą charakterystyczną bólu w z.o. jest

Cechą charakterystyczną bólu w z.o. jest

komponenta opłucnowa, zależność od

komponenta opłucnowa, zależność od

pozycji ciała, akcji oddechowej

pozycji ciała, akcji oddechowej

•

Gorączka , tachykardia zatokowa, duszność

Gorączka , tachykardia zatokowa, duszność

spowodowana wysiękiem w worku o.,

spowodowana wysiękiem w worku o.,

uczucie „krótkiego” oddechu

uczucie „krótkiego” oddechu

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Wysięk osierdziowy i

(Wysięk osierdziowy i

tamponada)

tamponada)

Wysięk osierdziowy może przebiegać łagodnie,

Wysięk osierdziowy może przebiegać łagodnie,

bezobjawowo (długie narastanie il. płynu) lub

bezobjawowo (długie narastanie il. płynu) lub

stwarzać stan zagrożenia życia, przy szybkim

stwarzać stan zagrożenia życia, przy szybkim

wzroście ciśnienia wewnątrzosierdziowego.

wzroście ciśnienia wewnątrzosierdziowego.

Gdy ciśnienie wewnątrzosierdziowe przewyższy

Gdy ciśnienie wewnątrzosierdziowe przewyższy

rozkurczowe ciśnienie wewnątrzsercowe,

rozkurczowe ciśnienie wewnątrzsercowe,

dochdzi do tamponady.

dochdzi do tamponady.

Tamponada wymaga bezzwłocznego

Tamponada wymaga bezzwłocznego

odbarczenia.

odbarczenia.

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Tamponada)

(Tamponada)

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Obraz kliniczny c.d. -

(Obraz kliniczny c.d. -

rozpoznanie)

rozpoznanie)

•

Zapalenie osierdzia, zwłaszcza ostre,

Zapalenie osierdzia, zwłaszcza ostre,

należy różnicować z ostrym

należy różnicować z ostrym

niedokrwieniem mięśnia sercowego,

niedokrwieniem mięśnia sercowego,

zatorem pł., rozwarstwieniem aorty

zatorem pł., rozwarstwieniem aorty

•

W różnicowaniu pomocne bad.

W różnicowaniu pomocne bad.

przedm. (tarcie osierdziowe), EKG,

przedm. (tarcie osierdziowe), EKG,

RTG klatki p., markery biochemiczne

RTG klatki p., markery biochemiczne

niedokrwienia,

niedokrwienia,

echokardiogram

echokardiogram

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Rozpoznanie)

(Rozpoznanie)

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Rozpoznanie)

(Rozpoznanie)

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Rozpoznanie)

(Rozpoznanie)

ZAPALENIE OSIERZIA

ZAPALENIE OSIERZIA

(Rozpoznanie)

(Rozpoznanie)

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Rozpoznanie)

(Rozpoznanie)

Biopsja o.

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Leczenie)

(Leczenie)

Leczenie obejmuje szerokie spektrum

Leczenie obejmuje szerokie spektrum

środków, od

środków, od

farmakoterapii

farmakoterapii

, z

, z

uwzględnieniem salicylatów, innych

uwzględnieniem salicylatów, innych

NLPZ, empirycznej antybiotykoterapii,

NLPZ, empirycznej antybiotykoterapii,

poprzedzonej dgn. nakłuciem worka

poprzedzonej dgn. nakłuciem worka

o., lub biopsją osierdzia, sterydoterapii

o., lub biopsją osierdzia, sterydoterapii

(lupus), aż po

(lupus), aż po

chirurgiczną

chirurgiczną

perikardiektomię

perikardiektomię

, w przypadku

, w przypadku

zaciskającego zapalenia osierdzia.

zaciskającego zapalenia osierdzia.

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Powikłania i leczenie)

(Powikłania i leczenie)

P

Pericarditis

constrictiva

ZAPALENIE OSIERDZIA

ZAPALENIE OSIERDZIA

(Powikłania i leczenie)

(Powikłania i leczenie)

Perikardiektomia

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

E. Braunwald; L. Goldman; Kardiologia;
Urban & Partner; 2005

H. Feigenbaum; Echocardiography; Lea
& Febiger; 1981

F. Netter; The Ciba collection; CIBA;
1978