background image

 

 

PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ 

NEREK

1,0

  

  

  

  

  

  

  

  

z

a

b

u

rz

e

n

ia

 h

o

m

e

o

s

ta

zy

b

ra

k

  

  

  

  

  

 m

ie

rn

e

  

  

  

 d

u

że

  

  

  

b

a

rd

zo

 d

u

ż

e

z

a

b

u

rz

e

ń

m

  

o

  

c

  

 n

  

 c

  

a

 

 25                    50                    75                   100 % 

czynnego 
miąższu

niewyrównana  wyrównana  utajona

(krzywa A. Manitiusa)

background image

 

 

PRZYCZYNY  PNN

1. KŁĘBUSZKOWE ZAPALENIE NEREK

- pierwotne,
- wtórne: cukrzyca, amyloidoza, 

kolagenozy

2. ŚRÓDMIĄŻSZOWE ZAPALENIE NEREK

-nefroparia refluksowa
-przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek
-nefropatia polekowa
-nefropatia nadciśnieniowa
-wielotorbielowate zwyrodnienie nerek

3. INNE

background image

 

 

OBJAWY PNN

 

ogólne:

  

  osłabienie, zmęczenie, niedożywienie lub wyniszczenie, 

hipotermia, zmiany ilości oddawanego moczu (skąpomocz, 

wielomocz), zaburzenia nawodnienia (odwodnienie, obrzęki)

skórne:

  suchość, bladość, hiperpigmentacja, świąd (zadrapania, 

przeczosy) sińce, szron mocznicowy

z przewodu pokarmowego:

  niesmak  w  ustach, jadłowstręt, nudności, wymioty, bóle 

brzucha „zapach mocznicowy” z  ust,  krwawienie, 

niedrożność, zapalenie trzustki

psychiczne:

  depresja, niepokój, psychozy

neurologiczne:

  bóle głowy, zaburzenia snu, drżenie mięśniowe, porażenia, 

neuropatia obwodowa, zespół niespokojnych nóg

background image

 

 

oczne:

  zaburzenia widzenia, wytrzeszcz gałek ocznych,  „zespół 
czerwonych oczu”, oczopląs

ze strony układu krążenia:

  nadciśnienie tętnicze, zapalenie osierdzia, zaburzenia rytmu,  
  kardiomiopatie, niewydolność krążenia lewo- i 
prawokomorowa

ze strony układu oddechowego:

  „płuco mocznicowe”, zapalenie opłucnej, oddech Kussmaula

hematologiczne:

  niedokrwistość, limfocytopenia, skaza krwotoczna

ze strony układu ruchu:

  bóle kostne i stawowe, pseudodna, osłabienie i zaniki 

mięśniowe

ze strony narządów płciowych:

  obniżony popęd płciowy, impotencja, zaburzenia 
miesiączkowania, bezpłodność

OBJAWY PNN

 

background image

 

 

PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK

RETENCJA

 FOSFORANÓW

NISKI POZIOM
1,25 (OH)

2

 D

3

HIPOKALCEMIA

OPORNOŚĆ KOŚCI

NA  PTH

NADCZYNNOŚĆ PRZYTARCZYC

    WRAŻLIWOŚCI  NA WAPŃ

„CZUJNIK” WAPNIA

    1,25 (OH)

2

 D

3

    RECEPTORÓW

?

PATOGENEZA ZABURZEŃ 

WAPNIOWO-FOSFORANOWYCH W  PNN

background image

 

 

WSKAZANIA DO ROZPOCZĘCIA  LECZENIA 

NERKOZASTĘPCZEGO

1. objawy  mocznicy
2. hiperkaliemia*
3. kwasica metaboliczna*
4. zastoinowa niewydolność krążenia*
5. nadciśnienie
6. zapalenie osierdzia
7. neuropatia
8. encefalopatia
9. zaburzenia krzepnięcia związane z mocznicą
     

    *-oporne na leczenie

background image

 

 

DEFINICJA:

Nagłe, najczęściej odwracalne  załamanie  się  czynności  
nerek objawiające  się  wzrostem  stężenia  mocznika i  
kreatyniny oraz  zaburzeniami  ilościowymi  wydalania 
moczu, najczęściej 
skąpo-  lub bezmoczem.

SKĄPOMOCZ  <  400 ml / dobę
BEZMOCZ  <  100 ml  /  dobę

 

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK

background image

 

 

Epidemiologia

Epidemiologia

 onn

 onn

 

 

5% pacjentów hospitalizowanych

5% pacjentów hospitalizowanych

- pacjentów O.I.T. 

- pacjentów O.I.T. 

 

 

15-20%    

15-20%    

- pooperacyjnych oddziałów

- pooperacyjnych oddziałów

  

  

kardiochirurgicznych

kardiochirurgicznych

 

 

18-37%       -nefropatia po śr. kontrastowych

18-37%       -nefropatia po śr. kontrastowych

80/mln/rok* 

80/mln/rok* 

134/mln/rok**

134/mln/rok**

486/mln/rok***

486/mln/rok***

* Silvester, Bellomo i wsp Crit Care Med 2001, 29, 1910-1915
** Cole, Bellomo Am J Respir Crit 2000
*** Vancarlaram, Kellum, Contr Nephrol 2001, 132, 158-170

background image

 

 

HIPOWOLEMIA: 

-utrata płynów zewnątrzkomórkowych  poprzez przewód 
pokarmowy, nerki , skórę, krwotoki (wstrząs hipowolemiczny, 
pokrwotoczny, pourazowy) 

-zatrzymanie płynów w tzw. przestrzeni trzeciej np.: oparzenia, 
zapalenie trzustki,  zapalenie otrzewnej

PRZYCZYNY SERCOWO - NACZYNIOWE:

-spadek  rzutu serca (zawał, tamponada)

-ogólnoustrojowe  zaburzenia naczynioruchowe (wstrząs 
anafilaktyczny, działanie leków hipotensyjnych)

ZABURZENIA HEMODYNAMIKI WEWNĄTRZNERKOWEJ:

-obkurczenie naczyń doprowadzających kłębuszka (hiperkalcemia, 
NSAIDs,

 zespół wątrobowo - nerkowy, cyklosporyna, noradrenalina)

- rozszerzenie naczyń odprowadzających (inhibitory konwertazy) 

PRZEDNERKOWA  ONN 

PRZYCZYNY

background image

 

 

Autoregulacja hemodynamiczna w kłębuszku

tętniczka doprowadzająca

tętniczka odprowadzająca

Rozkurcz

Skurcz

NSAID
Cyklosporyna
Takrolimus

TxA

2

Układ współczulny

Wazopresyna

Angiotensyna

NO

PGI

2

ACE

i

blokery
AT

1

R

background image

 

 

NERKOWA ONN - 
PRZYCZYNY

PIERWOTNIE  NACZYNIA  NERKOWE

- zatory, zakrzepy tętnic lub żył nerkowych, 
- vasculitis - kolagenozy, zesp. hemolityczno 
  -mocznicowy, Moschkowitza,
- nadciśnienie złośliwe,
- rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe,
- ostre odrzucanie nerki przeszczepionej

PIERWOTNIE  ŚRÓDMIĄŻSZ I CEWKI  
NERKOWE

a) ostre nefropatie cewkowo - śródmiąższowe:
- bakteryjne, 
- polekowe (antybiotyki, NSAIDS)
- hiperkalcemiczne,
- moczanowe,
- szpiczakowa,
- ostre odrzucanie nerki przeszczepionej

PIERWOTNIE  KŁĘBUSZKI  NERKOWE

ostre, podostre i gwałtownie postępujące kzn

OSTRA  MARTWICA  CEWEK  
NERKOWYCH

- z przyczyn niedokrwiennych 
(przedłużająca się przednerkowa 
ONN),
- odkładanie się barwników - 
hemoliza wewnątrznaczyniowa, 
rabdomioliza,  hiperbilirubinemia
- czynniki toksyczne - 
aminoglikozydy, środki 
kontrastowe, metale ciężkie, 
rozpuszczalniki organiczne, środki 
ochrony roślin, grzyby trujące

background image

 

 

PONERKOWA ONN - 

PRZYCZYNY

ZAMKNIĘCIE  OBUSTRONNE  MOCZOWODÓW

a)zewnętrzne
- nowotwór szyjki macicy, gruczołu krokowego
- zwłóknienie zaotrzewnowe,
- chłoniak,
- podwiązanie lub przecięcie moczowodów,
b) wewnętrzne
- kamica,
- fragmenty zmartwiałych brodawek nerkowych,
- skrzepy krwi, 
- nowotwór,

ZAMKNIĘCIE  DRÓG  MOCZOWYCH  NA WYSOKOŚCI  SZYI  PĘCHERZA

- choroby gruczołu krokowego,
- kamica,
-nowotwór pęcherza moczowego,

ZAMKNIĘCIE  CEWKI  MOCZOWEJ

- guzy pęcherza moczowego, gruczołu krokowego,
- wady wrodzone,
- zwężenia pourazowe

background image

 

 

Przyczyny onn wg ankiety

Przyczyny onn wg ankiety

przeprowadzonej w 345 centrach

przeprowadzonej w 345 centrach

nefrologicznych i O.I.T.

nefrologicznych i O.I.T.

Internistyczne

Internistyczne

(medyczne)

(medyczne)

GN

GN

leki

leki

substancje toksyczne

substancje toksyczne

środki kontrastowe

środki kontrastowe

Chirurgiczne

Chirurgiczne

operacje brzuszne, 

operacje brzuszne, 

kardiochirurgiczne

kardiochirurgiczne

Specjalne

Specjalne

potransplantacyjne

potransplantacyjne

oparzenia

oparzenia

Inne

Inne

posocznica

posocznica

wstrząs

wstrząs

niewydolność wielonarządowa

niewydolność wielonarządowa

  Ronco i wsp. NDT 2001,16,230

background image

 

 

CZYNNIKI  RYZYKA  WYSTĄPIENIA ONN  

WYWOŁANEJ  PRZEZ ŚRODKI  KONTRASTOWE 

- Upośledzona funkcja nerek (kreatynina > 1,5 mg/dl)
- Nefropatia cukrzycowa
- Odwodnienie
- Podeszły wiek
- Szpiczak mnogi
- Duża objętość kontrastu
- Jednoczesne stosowanie IKA, NSAIDs
- Ekspozycja na inne nefrotoksyny

background image

 

 

Nefropatia po środkach kontrastowych (NK)

Nawodnienie pacjenta 0,9% NaCl 12 godzin przed i po badaniu

z użyciem środków kontrastowych jest najlepiej udokumentowanym

postępowaniem zapobiegającym wystąpieniu onn w grupach

zwiększonego ryzyka.

background image

 

 

CZYNNIKI  RYZYKA  WYSTĄPIENIA ONN  PODCZAS  

LECZENIA  AMINOGLIKOZYDAMI

- Przedłużająca się terapia (>10 dni)
- Odwodnienie, diuretyki
- Uogólnione zakażenie
- Istniejąca choroba nerek
- Hipokaliemia
- Podeszły wiek
- Skojarzenie terapii z cefalosporynami ( szczególnie  I-sza 
generacja)
- Jednoczesne narażenie na inne czynniki nefrotoksyczne -
   (środki kontrastowe, amfoterycyna B, cisplatyna, )

              GENTAMYCYNA >AMIKACYNA>TOBAMYCYNA

background image

 

 

ALGORYTM  POSTĘPOWANIA  DIAGOSTYCZNEGO (1)

Ustalenie rozpoznania i fazy ONN

- wywiad (czas trwania skąpomoczu lub bezmoczu)
- pomiar diurezy godzinowej i/lub dobowej
- oznaczenie stężenia  kreatyniny, mocznika, elektrolitów, gazometrii

Faza wstępna

ONN

- skąpomocz,
- nieznaczna
  retencja ciał
  azotowych 

Faza utrwalonej

ONN

Faza  powrotu

do zdrowia

-utrwalony skąpomocz
 lub bezmocz
- nasilenie zaburzeń:
 hiperazotemia,
 hiperkalemia,
 kwasica metaboliczna

-wielomocz
-tendencja do 
 hipokalemii

background image

 

 

ALGORYTM  POSTĘPOWANIA  DIAGOSTYCZNEGO (2)

Wywiad
przyczyny hipowolemii, hipotonii, dotychczasowe, choroby układu 
moczowego, środki nefrotoksyczne

Badanie przedmiotowe
odwodnienie, przewodnienie,hipotonia, nadciśnienie, wysypka 
skórna, cechy zastoju moczu

USG jamy brzusznej
ocena wielkość nerek, grubości miąższu, nerkowego, ocena UKM-u 
jeżeli jest zastój moczu

Badanie moczu:
stężenie sodu, mocznika, kreatyniny, bad. ogólne

RTG klatki piersiowej
sylwetka serca + ew. dalsza diagnostyka kardiologiczna

RTG przeglądowe jamy brzusznej, ew. TK

Biopsja nerki
jeśli nie uda się ustalić przyczyny

background image

 

 

ALGORYTM  POSTĘPOWANIA  LECZNICZEGO (1)

Faza wstępna

ONN przednerkowa i nerkowa

- Próba usunięcia czynnika sprawczego
   lub specyficznego leczenia nefropatii
   np. sterydy w śródmiąższowym niebakteryjnym
   zapaleniu nerek 

- Wymuszenie diurezy:
    - nawodnienie,
    - (?) dożylny wlew dopaminy
            (2,5-3mcg/kg/min.)
    - wlew furosemidu przez 4 h 2-4 
mg/min.,        
        następnie 2 mg/min. lub 3x w 
bolusach         
        po 200-300 mg i.v.

ONN ponerkowa

- próba udrożnienia
  dróg moczowych
  ew. nefrostomia

Kontynuować w celu 
osiągnięcia diurezy
150 - 200 ml / h

Brak diurezy 
świadczy o przejściu
w fazę utrwaloną ONN

background image

 

 

ALGORYTM  POSTĘPOWANIA LECZNICZEGO (2)

Faza utrwalona (10 - 14 dni)

Postępowanie zachowawcze
- ograniczenie ilości  przyjmowanych płynów ( ilość moczu + 500 - 600ml)
- obniżenie hiperkalemii (200-300 ml 20% glc + 15-20j. insuliny 
  najczęściej żywice jonowymienne (Resonium A, Calcium Resonium)
- wyrównywanie kwasicy metabolicznej (8,4% NaHCO

3

)

- żywienie: 1-1,5 g białka na dobę (zapotrzebowanie kaloryczne 3500 kcal)

Leczenie nerkozastępcze:
wybór techniki dializacyjnej zależy od możliwości ośrodka 
i stanu klinicznego pacjenta

background image

 

 

ALGORYTM  POSTĘPOWANIA LECZNICZEGO(3) - 

DIALIZOTERAPIA

Wskazania do leczenia dializami:

a) Kliniczne
- przewodnienie grożące obrzękiem płuc lub mózgu
- nadciśnienie tętnicze oporne na leczenie hipotensyjne
- stany hiperkatabolizmu
- cechy skazy krwotocznej

- drgawki, drżenia metaboliczne

b) Biochemiczne
- K

> 6,5 mmol/l

- mocznik > 250mg%  (40 mmol/l)
- NaHCO

3

 < 13 mmol/l

c) Inne
- przygotowanie do zabiegu operacyjnego
  lub niektórych  badań  diagnostycznych

background image

 

 

ALGORYTM  POSTĘPOWANIA LECZNICZEGO (4)

Faza powrotu do zdrowia
(7 - 14 dni, niektóre  funkcje 6-12 
miesięcy)

- odpowiednie  nawodnienie  w zależności  od  diurezy  (poliuria)
- wyrównanie  zaburzeń  gospodarki  wodno - elektrolitowej

UWAGA:
- Pacjent z ONN w fazie utrwalonej powinien znaleźć się pod kontrolą ośrodka 
  dysponującego możliwością dializoterapii (wszędzie można wykonać  CAVH)
- W każdym okresie należy leczyć współistniejące powikłania np. infekcje
- Dawki  leków należy dostosować  do  aktualnej funkcji nerek  i  stosowanego 
  leczenia  nerkozastępczego


Document Outline