20.06.21

Jak rozwija się i uczy

dziecko w wieku

przedszkolnym

20.06.21

Wstęp



Różnorodność perspektyw
opisujących rozwój dziecka
skłania do wyodrębnienia
podstawowych tez, które
porządkują wiedzę na ten
temat, stwarzają możliwość
krytycznego spojrzenia na
dotychczasowe ustalenia w
tym zakresie.

20.06.21

Tematy do

dyskusji

Co wiemy o rozwoju dziecka w wieku

przedszkolnym?

Czym są modele rozwojowe i jaka

jest ich funkcja?

Ekologiczna perspektywa w

badaniach nad rozwojem dziecka.

Koncepcja U.Bronfenbrennera.
Transakcyjne ujecie rozwoju dziecka.

20.06.21

Co już wiemy o rozwoju

dziecka ? – 10 tez

dotyczących tego rozwoju

1.Rozwój jest wielostronny i

wielowymiarowy.

2.Rozwój jest procesem

zintegrowanym.

3.Rozwój psychiczny jest zintegrowany

z rozwojem fizycznym i zdrowiem
dziecka, jego wyżywieniem.

20.06.21

4. Rozwój jest procesem

zindywidualizowanym.

5. Rozwój jest procesem ciągłym.
6. Rozwój nie jest harmonijny.
7. Rozwój realizuje się w procesie

interakcji.

20.06.21

Co wiemy......cd.

8. Rozwój przebiega zgodnie z

następującymi po sobie generalnymi
(uniwersalnymi) stadiami.

9. Rozwój aktualizuje się i jest

efektem interakcji między procesami
dojrzewania (wzrostu) i doświadczeń
nabywanych w kontakcie z
rzeczywistością przedmiotową i
podmiotową.

20.06.21

10.Rozwój zależy od cech
psychicznych dziecka i
rozwojowo prowokujących
cech dorosłych w jego
otoczeniu.

20.06.21

Jak te tezy dają się przełożyć na

działania wychowawcze i

edukacyjne?

Reguła rozwoju

zasada
działania, wizja
dziecka, która
ją objaśnia

Teza 1.
Teza 2.
Teza 3.
Teza 4.
Teza 5.
Teza 6.
Teza 7.
Teza 8.
Teza 9.
Teza 10.

20.06.21

Ekologiczna perspektywa w

badaniach nad rozwojem dziecka

Ekologia rozwoju człowieka – „badanie

procesów progresywnej, wzajemnej
akomodacji pomiędzy

aktywnym,

rozwijającym się człowiekiem

zmieniającymi się właściwościami
środowisk, w których żyje

; na przebieg

tych procesów wpływają relacje, jakie
zachodzą między różnymi siedliskami oraz
szerszy kontekst społeczny, w którym
siedliska te są zanurzone”. (

za A.Brzezińską,

s.187)

20.06.21

Ekologiczna perspektywa w

badaniach nad rozwojem

dziecka

cd.

Badania z tej perspektywy postrzegają

rozwój jako

proces

oddziaływania sił

pochodzących od

dziecka

i od

środowiska.

To wzajemne oddziaływanie osoby i

środowiska w efekcie wyznacza

status

rozwoju jednostki.

Badacze tej orientacji wykorzystują w

rozważaniach nad związkami rozwoju i
jego kontekstów

model transakcyjny

20.06.21

Czym jest model rozwoju i

jaka jest jego funkcja?

Jest próbą strukturalnego

odzwierciedlenia wzajemnych

relacji między rozwojem

fizycznym i psychicznym

dziecka a środowiskiem, w

jakim się ono rozwija. Ukazuje

perspektywę badacza w

ujęciu tej relacji.

20.06.21

Model jest równocześnie

próbą „scalenia” dziecka

poprzez scalenie wiedzy

medycznej, antropologicznej,

społecznej i psychologicznej i

kontekstów rozwoju, np.

rodziny, instytucji,

społeczności lokalnej,

regulacji makrosystemowych.

20.06.21

Czym jest model? cd.

Różne modele są też

odzwierciedleniem zmiany
perspektyw w myśleniu o dziecku,
ukazują stan „świadomości”
interpretacyjnej badaczy w tym
zakresie (wiedzy teoretycznej,
świadomości społecznej, nowych
wyzwań wobec dziecka.)

M.Karwowska-

Struczyk

20.06.21

Model rozwoju w ujęciu

U.Bronfenbrennera



Społeczne środowisko rozwoju
człowieka jest systemem
wzajemnie od siebie zależnych
podsystemów,
zagnieżdżonych jedne w
drugich, jak rosyjskie
„matrioszki”.)za A.Brzezińska

20.06.21

•Każdy człowiek rozwija się
w innym kontekście i
interpretuje „jego
rzeczywistość”, w której
działa sam lub w interakcji z
innymi.

20.06.21

• Otoczenie wpływa na

jednostkę w sposób;

a)bezpośredni – poprzez

interakcje w jakie
wchodzi ona w danym
siedlisku (setting),

20.06.21

Bronfenbrenner cd.

b) pośredni – zdarzenia i sytuacje w innych

siedliskach, w których jednostka
bezpośrednio nie uczestniczy ani nie jest
ich obserwatorem, mają na nią wpływ
poprzez uczestniczących w nim ludzi
powiązanych z nią lub poprzez warunki
stwarzane do działania zarówno jednostki,
jak i osób z nią powiązanych,

co dzieje się w jednych siedliskach wpływa

na to, co dzieje się w innych.

20.06.21

Bronfenbrenner cd.



Kluczowymi momentami w rozwoju
jednostki są „przejścia/przesuniecia
ekologiczne” (ecological transition)
do innego siedliska.Wiąże się z tym
zmiana pozycji społecznej - dziecko
uczy się nowych ról, podejmuje
nowe działania, wchodzi w
odmienne interakcje.

20.06.21

•Wyróżnia się 4 rodzaje
systemów w jakich rozwija
się dziecko:
A)mikrosystem,
B) mezosystem,
C) egzosystem (ekosystem),
D) makrosystem

20.06.21

Ekologiczny model rozwoju wg.

U.Bronfenbrennera

(za A.Brzezińską)

F E

I H

Egzosystem

Mikrosystem Mezosystem

Makrosystem

rozwijająca
się osoba

20.06.21

Składniki modelu U.Bronfenbrennera

(np.

A.Brzezińska, M.Karwowska-Struczyk)



Mikrosystem

– wzorzec aktywności,

ról społecznych i relacji
interpersonalnych doświadczanych
przez człowieka/dziecko w danym
siedlisku, charakteryzujacym się
różnymi właściwościami.

Elementy siedliska: działanie, rola,

relacja interpersonalna, intrakcje

twarzą w twarz

20.06.21

Składniki modelu cd.



Mezosystem

– wzajemne

relacje pomiędzy dwoma lub

więcej siedliskami, np. dom –

szkoła – sąsiedzka grupa

rówieśnicza.

20.06.21

•

Egzosystem

(ekosystem) –

jedno lub więcej siedlisk, w

których jednostka aktywnie nie

uczestniczy, ale to co się w nich

dzieje, wpływa na to, co dzieje

się w siedliskach, w których ona

aktywnie działa,np. decyzje

władz lokalnych dotyczące

funkcjonowania placówek opieki

i edukacji itp

20.06.21

Składniki modelu cd.



Makrosystem

– wzorce mikro,

mezo i egzo(eko) systemowe
istniejące lub mogące istnieć w
ramach danej kultury lub
sublultury, ujmowane jako całość,
łącznie z ideologią czy systemem
przkonań leżących u ich podstaw.