20.06.21
1
Jak rozwija się i uczy
dziecko w wieku
przedszkolnym
x
20.06.21
1
Jak rozwija się i uczy
dziecko w wieku
przedszkolnym
x
20.06.21
2
Wstęp
Różnorodność perspektyw
opisujących rozwój dziecka
skłania do wyodrębnienia
podstawowych tez, które
porządkują wiedzę na ten
temat, stwarzają możliwość
krytycznego spojrzenia na
dotychczasowe ustalenia w
tym zakresie.
20.06.21
3
Tematy do
dyskusji
Co wiemy o rozwoju dziecka w wieku
przedszkolnym?
Czym są modele rozwojowe i jaka
jest ich funkcja?
Ekologiczna perspektywa w
badaniach nad rozwojem dziecka.
Koncepcja U.Bronfenbrennera.
Transakcyjne ujecie rozwoju dziecka.
20.06.21
4
Co już wiemy o rozwoju
dziecka ? – 10 tez
dotyczących tego rozwoju
1.Rozwój jest wielostronny i
wielowymiarowy.
2.Rozwój jest procesem
zintegrowanym.
3.Rozwój psychiczny jest zintegrowany
z rozwojem fizycznym i zdrowiem
dziecka, jego wyżywieniem.
20.06.21
5
4. Rozwój jest procesem
zindywidualizowanym.
5. Rozwój jest procesem ciągłym.
6. Rozwój nie jest harmonijny.
7. Rozwój realizuje się w procesie
interakcji.
20.06.21
6
Co wiemy......cd.
8. Rozwój przebiega zgodnie z
następującymi po sobie generalnymi
(uniwersalnymi) stadiami.
9. Rozwój aktualizuje się i jest
efektem interakcji między procesami
dojrzewania (wzrostu) i doświadczeń
nabywanych w kontakcie z
rzeczywistością przedmiotową i
podmiotową.
20.06.21
7
10.Rozwój zależy od cech
psychicznych dziecka i
rozwojowo prowokujących
cech dorosłych w jego
otoczeniu.
20.06.21
8
Jak te tezy dają się przełożyć na
działania wychowawcze i
edukacyjne?
Reguła rozwoju
zasada
działania, wizja
dziecka, która
ją objaśnia
Teza 1.
Teza 2.
Teza 3.
Teza 4.
Teza 5.
Teza 6.
Teza 7.
Teza 8.
Teza 9.
Teza 10.
20.06.21
9
Ekologiczna perspektywa w
badaniach nad rozwojem dziecka
Ekologia rozwoju człowieka – „badanie
procesów progresywnej, wzajemnej
akomodacji pomiędzy
aktywnym,
rozwijającym się człowiekiem
a
zmieniającymi się właściwościami
środowisk, w których żyje
; na przebieg
tych procesów wpływają relacje, jakie
zachodzą między różnymi siedliskami oraz
szerszy kontekst społeczny, w którym
siedliska te są zanurzone”. (
za A.Brzezińską,
s.187)
20.06.21
10
Ekologiczna perspektywa w
badaniach nad rozwojem
dziecka
cd.
Badania z tej perspektywy postrzegają
rozwój jako
proces
oddziaływania sił
pochodzących od
dziecka
i od
środowiska.
To wzajemne oddziaływanie osoby i
środowiska w efekcie wyznacza
status
rozwoju jednostki.
Badacze tej orientacji wykorzystują w
rozważaniach nad związkami rozwoju i
jego kontekstów
model transakcyjny
.
20.06.21
11
Czym jest model rozwoju i
jaka jest jego funkcja?
Jest próbą strukturalnego
odzwierciedlenia wzajemnych
relacji między rozwojem
fizycznym i psychicznym
dziecka a środowiskiem, w
jakim się ono rozwija. Ukazuje
perspektywę badacza w
ujęciu tej relacji.
20.06.21
12
Model jest równocześnie
próbą „scalenia” dziecka
poprzez scalenie wiedzy
medycznej, antropologicznej,
społecznej i psychologicznej i
kontekstów rozwoju, np.
rodziny, instytucji,
społeczności lokalnej,
regulacji makrosystemowych.
20.06.21
13
Czym jest model? cd.
Różne modele są też
odzwierciedleniem zmiany
perspektyw w myśleniu o dziecku,
ukazują stan „świadomości”
interpretacyjnej badaczy w tym
zakresie (wiedzy teoretycznej,
świadomości społecznej, nowych
wyzwań wobec dziecka.)
za
M.Karwowska-
Struczyk
20.06.21
14
Model rozwoju w ujęciu
U.Bronfenbrennera
Społeczne środowisko rozwoju
człowieka jest systemem
wzajemnie od siebie zależnych
podsystemów,
zagnieżdżonych jedne w
drugich, jak rosyjskie
„matrioszki”.)za A.Brzezińska
20.06.21
15
•Każdy człowiek rozwija się
w innym kontekście i
interpretuje „jego
rzeczywistość”, w której
działa sam lub w interakcji z
innymi.
20.06.21
16
• Otoczenie wpływa na
jednostkę w sposób;
a)bezpośredni – poprzez
interakcje w jakie
wchodzi ona w danym
siedlisku (setting),
20.06.21
17
Bronfenbrenner cd.
b) pośredni – zdarzenia i sytuacje w innych
siedliskach, w których jednostka
bezpośrednio nie uczestniczy ani nie jest
ich obserwatorem, mają na nią wpływ
poprzez uczestniczących w nim ludzi
powiązanych z nią lub poprzez warunki
stwarzane do działania zarówno jednostki,
jak i osób z nią powiązanych,
co dzieje się w jednych siedliskach wpływa
na to, co dzieje się w innych.
20.06.21
18
Bronfenbrenner cd.
Kluczowymi momentami w rozwoju
jednostki są „przejścia/przesuniecia
ekologiczne” (ecological transition)
do innego siedliska.Wiąże się z tym
zmiana pozycji społecznej - dziecko
uczy się nowych ról, podejmuje
nowe działania, wchodzi w
odmienne interakcje.
20.06.21
19
•Wyróżnia się 4 rodzaje
systemów w jakich rozwija
się dziecko:
A)mikrosystem,
B) mezosystem,
C) egzosystem (ekosystem),
D) makrosystem
20.06.21
20
Ekologiczny model rozwoju wg.
U.Bronfenbrennera
(za A.Brzezińską)
A
C
B
A
D
F E
G
A
I H
Egzosystem
Mikrosystem Mezosystem
Makrosystem
A
rozwijająca
się osoba
20.06.21
21
Składniki modelu U.Bronfenbrennera
(np.
A.Brzezińska, M.Karwowska-Struczyk)
– wzorzec aktywności,
ról społecznych i relacji
interpersonalnych doświadczanych
przez człowieka/dziecko w danym
siedlisku, charakteryzujacym się
różnymi właściwościami.
Elementy siedliska: działanie, rola,
relacja interpersonalna, intrakcje
twarzą w twarz
20.06.21
22
Składniki modelu cd.
– wzajemne
relacje pomiędzy dwoma lub
więcej siedliskami, np. dom –
szkoła – sąsiedzka grupa
rówieśnicza.
20.06.21
23
•
(ekosystem) –
jedno lub więcej siedlisk, w
których jednostka aktywnie nie
uczestniczy, ale to co się w nich
dzieje, wpływa na to, co dzieje
się w siedliskach, w których ona
aktywnie działa,np. decyzje
władz lokalnych dotyczące
funkcjonowania placówek opieki
i edukacji itp
.
20.06.21
24
Składniki modelu cd.
– wzorce mikro,
mezo i egzo(eko) systemowe
istniejące lub mogące istnieć w
ramach danej kultury lub
sublultury, ujmowane jako całość,
łącznie z ideologią czy systemem
przkonań leżących u ich podstaw.
20.06.21
25
Środowisko uczenia się dziecka wg.
U.Bronfenbrennera
20.06.21
26
Krytyka
Świat dziecka w różnych momentach
jego życia nie jest tak uporządkowany
i usystematyzowany, jak interpretuje
to autor.( Meyers)
Przejście ekologiczne z jednego
systemu do drugiego nie jest jedynie
stresem psychologicznym, ale także
stresem kulturowym.
20.06.21
27
Podsumowanie
Jeden z możliwych modeli
interpretujący związki i
zależności pomiędzy
rozwijającą się jednostką a
kontekstem, w którym ten
rozwój zachodzi.
20.06.21
28
Model Bronfenbrennera jest
modelem
•całościowym,
•zintegrowanym,
• koncentrycznym.
20.06.21
29
Jest to model
homeostatyczny, gdyż
zakłada dążenie do
osiągnięcia równowagi.
20.06.21
30
Nie jest modelem linearnym,
bo nie zakłada
jednokierunkowości
wpływów i deterministycznej
relacji przyczyna-skutek
pomiędzy cechami
środowiska a rezultatami
rozwoju.
20.06.21
31
Literatura:
A.Brzezińska Społeczna psychologia rozwoju
Warszawa 2000 Wyd.
Scholar
M.Karwowska-Struczyk Nisze ekologiczne a rozwój
dziecka
Warszawa2000, IBE