Studia dzienne

Co nazywamy tonami serca?

Zjawiska akustyczne towarzyszące pracy

serca s

yszalne po przy

ożeniu stetoskopu

do klatki piersiowej nazywamy tonami serca.

Tony serca powstają w wyniku drgania

zastawek na skutek uderzenia w nie krwi w

czasie skurczu i rozkurczu serca.

Wyróżniamy:

- ton skurczowy (systoliczny)- d

ugi i

niski; - ton rozkurczowy

(diastoliczny)- krótszy i dźwięczniejszy od

tonu skurczowego.

Jak powstaje ton skurczowy

serca i gdzie jest s

yszalny ?

Ton skurczowy serca powstaje w

wyniku drgania zastawek

przedsionkowo-komorowych.

Ton skurczowy jest s

yszalny najlepiej

w V przestrzeni międzyżebrowej:

- po lewej stronie mostka

- z zastawki dwudzielnej;

- po prawej

stronie mostka- z zastawki trójdzielnej.

Jak powstaje ton rozkurczowy

serca i gdzie jest s

yszalny ?

Ton rozkurczowy jest spowodowany

drganiem zastawek pó

księżycowatych.

Ton rozkurczowy jest s

yszalny najlepiej

w drugiej przestrzeni międzyżebrowej:

-po stronie lewej mostka z drgań

zastawek pó

księżycowatych tętnicy

ucnej; -po prawej stronie

mostka z drgań zastawek

pó

księżycowatej aorty.

Co to jest uderzenie

koniuszkowe i gdzie jest

yszalne ?

Uderzeniem koniuszkowym nazywa

się drgania klatki piersiowej powsta

w następstwie uderzenia koniuszka

serca w przednią ścianę klatki

podczas skurczu komór.

Uderzenie koniuszkowe można

wys

uchiwać, wyczuć, a u osób

szczup

ych obserwować, w V

międzyżebrzu po stronie lewej.

Czym są spowodowane szmery

serca?

Szmery serca różnią się od tonów i są

spowodowane nieprawidłowymi

warunkami przepływu krwi pomiędzy

przedsionkami, komorami i zbiornikami

tętniczymi. Są one ważnymi objawami

wad zastawek serca.

Zjawiska akustyczne można rejestrować

w postaci zapisu fonokardiograficznego.

Skąd można rejestrować prądy

czynnościowe serca?

W czasie pracy serca zjawiskom

mechanicznym w postaci skurczu i

rozkurczu towarzyszy powstawanie i

przewodzenie pobudzenia (zjawiska

elektryczne).

Ponieważ cia

o cz

owieka jest dobrym

przewodnikiem elektryczności

zjawiska bioelektryczne można

rejestrować z powierzchni skóry.

Jakimi odprowadzeniami

odbiera się czynność

bioelektryczną serca?

Technikę rejestracji elektrycznej

aktywności serca rozwinął holenderski

fizjolog Willen Eindhoven za co otrzymał

nagrodę Nobla w roku 1924r.

Czynność bioelektryczną mięśnia

sercowego (EKG) odbiera się za pomocą

odprowadzeń kończynowych

dwubiegunowych, kończynowych

jednobiegunowych i przedsercowych

jednobiegunowych.

Jakie są odprowadzenia

kończynowe dwubiegunowe?

Stosuje się 3 odprowadzenia kończynowe dwubiegunowe

(2 czynne elektrody). Rejestruje się różnice

potencjałów pomiędzy:

prawym przedramieniem (R) i lewym przedramieniem

(L) - I odprowadzenie kończynowe;

prawym przedramieniem (R) i lewą golenią (F) -II

odprowadzenie kończynowe;

lewym przedramieniem (L) i lewą golenią (F) - III

odprowadzenie kończynowe.

Zapis EKG z każdego z 3-ch odprowadzeń

kończynowych jest inny. Łącząc na płaszczyźnie punkty

przystawienia elektrod otrzymuje się trójkąt

(Einthovena), w środku którego znajduje się rzut serca

na płaszczyznę czołową (oś elektryczna serca).

Jakie są za

amki zapisu

EKG?

Załamki zapisu EKG - II odprowadzenia kończynowego:

Załamek P - czas depolaryzacji przedsionków - 100ms;

Odcinek PQ - czas przejścia depolaryzacji przez węzeł

przedsionkowo-komorowy i pęczek przedsionkowo-

komorowy - 50ms;

Zespół QRS - czas szerzenia się depolaryzacji mięśnia

komór- 90ms;

Odcinek ST - okres depolaryzacji mięśnia komór- 120ms;

Załamek T - czas szybkiej repolaryzacji mięśnia komór-

120ms;

Odstęp PR - czas przewodzenia przedsionkowo-

komorowego 120-210ms (zależnie od rytmu serca);

Odstęp ST - czas wolnej i szybkiej repolaryzacji mięśnia

komór- 280ms;

Odstęp QT - potencjał czynnościowy mięśnia komór-

370ms;

Odstęp RR - czas trwania jednego cyklu pracy serca

800ms.

Jakie są odprowadzenia

jednobiegunowe i

przedsercowe?

Odprowadzenia kończynowe jednobiegunowe za

pomocą 1- czynnej elektrody (Goldbergera):

aVR - elektroda aktywna na prawym przedramieniu

aVL - elektroda aktywna na lewym przedramieniu

aVF - elektroda aktywna na lewej goleni.

Odprowadzenia jednobiegunowe kończynowe dają

zapis o wyższej amplitudzie.

Do oceny EKG dogodniejsze są odprowadzenia

jednobiegunowe przedsercowe; stosuje się 6 takich

odprowadzeń (Wilsona):

V1 - elektroda przystawiona do skóry w 4-tym

międzyżebrzu po stronie prawej mostka

V2 , V3, V4, V5, V6 - elektrody przystawione do skóry

po stronie lewej mostka.

Jaka jest prawid

owa częstość

pobudzeń serca?

Porównywalność zapisów EKG wymaga

stosowania typowych odprowadzeń i

jednakowych warunków rejestracji.

Częstość pobudzeń serca:

prawidłowa 60-100/min

( w

zależności

wieku).

przyspieszona (tachykardia) powyżej

100/min

zwolniona poniżej 60/min.

Jakie są typy rytmów serca?

Rytm zatokowy

występuje wtedy, gdy funkcję

rozrusznika pełni węzeł zatokowo-przedsionkowy. Po

każdym załamku P następuje prawidłowy zespól

QRS. Odstępy P-R i Q-T są prawidłowe, a odstępy R-

R regularne.

Arytmia zatokowa

występuje zazwyczaj u dzieci i

u sportowców z wolnym rytmem serca.

Charakteryzuje się prawidłowym zespołem QRS oraz

prawidłowymi odstępami P-R i Q-T natomiast

odstępy R-R (rytm serca) zmieniają się. Przeważnie

rytm serca przyspiesza się w czasie wdechu i

zwalnia podczas wydechu wskutek zmiany

aktywności nerwu błędnego, który unerwia węzeł

zatokowo-przedsionkowy.

Kiedy występuje zatokowe

przyspieszenie i zwolnienie

rytmu?

Zatokowe przyspieszenie rytmu serca:

w stanach prawidłowych występuje podczas

wysiłku fizycznego

w stanach chorobowych przebiegających z

gorączką, w nadczynności tarczycy oraz jako

odpowiedź odruchowa przeciwdziałająca

spadkowi ciśnienia.

Zatokowe zwolnienie rytmu serca jest

obserwowane u wytrenowanych

sportowców. Może ono być również objawem

patologicznym.

Jakie są rytmy serca

patologiczne?

Rytmy patologiczne:

rytmy przedsionkowe (częstoskurcz przedsionkowy,

skurcze dodatkowe przedsionkowe, trzepotanie i

migotanie przedsionków);

rytm ze złącza węzła przedsionkowo-komorowego

(dodatkowe pobudzenie ze złącza, przejściowe i

utrwalone pobudzenie z węzła przedsionkowo-

komorowego, częstoskurcz pochodzący z węzła

przedsionkowo-komorowego);

rytmy komorowe (dodatkowe pobudzenie

komorowe, częstoskurcz komorowy, migotanie

komór).

Jakie są rytmy serca

patologiczne?

Zaburzenia przewodzenia w układzie przewodzącym

serca to:

blok węzła zatokowego, blok przedsionkowo-

komorowy I, II lub III stopnia;

zespół Wolffa-Parkinsona-White’a zwany również

przyspieszonym przewodnictwem przedsionkowo-

komorowym, blok odnóg pęczka przedsionkowo-

komorowego.

Zmiany w EKG występują również w takich chorobach

serca jak: zwężenie tętnic wieńcowych (powodujące

niedotlenienie mięśnia sercowego) lub niedrożność

tętnic wieńcowych (prowadząca do zawału mięśnia

sercowego), przerost prawej lub lewej komory.

Co pozwala ocenić

ultrasonografia serca?

W celu zobrazowania struktur

anatomicznych serca, pomiaru czasu skurczu

i rozkurczu komór, szerokości światła komór,

grubości ściany komór i przegrody

międzykomorowej, rozwarcia płatków

zastawki oraz przepływu krwi wykonuje się

badanie zwane echokardiografią

(ultrasonografia -USG serca). W badaniu

tym wykorzystane są właściwości fal

ultradźwiękowych - 1 do 10 MHz, które

przenikając przez tkanki, odbijają się od

powierzchni odgraniczającej dwie tkanki o

różnej gęstości.

Co to jest tętno i jak je

zbadać?

Tętno ( puls) to rytmiczne drganie ściany

tętnicy wywo

ane zmianą ciśnienia krwi

wyrzucanej do naczyń krążenia dużego

podczas skurczu lewej komory.W spoczynku

wynosi ok.70 uderz./min.

Tętno bada się po przy

ożeniu opuszki palca

II i III prawej ręki do przedniej powierzchni

przedramienia ponad stawem

nadgarstkowym wzd

uż tętnicy promieniowej.

Liczy się ilość uderzeń tętna w ciągu 1 min.

Pomiarów tętna u cz

owieka dokonuje się w

spoczynku i po wykonaniu wysi

ku. Zapisuje

się liczbę uderzeń na min. oraz

zaobserwowane jego cechy.

Jakie cechy charakteryzują

tętno?

Cechy tętna to:

-częstotliwość- wynikająca z częstości skurczów

serca( częste, rzadkie);

-odstępy czasu pomiędzy poszczególnymi falami

tętna( miarowe lub niemiarowe);

-amplituda tętna wynikająca ze zmian pojemności

wyrzutowej serca( tętno silne lub s

abe);

-si

a tętna wynikająca ze zmian ciśnienia krwi

(tętno twarde lub miękkie);

-szybkość z jaką narasta lub opada ciśnienie

(tętno chybkie lub leniwe).

Jak mierzy się ciśnienie

tętnicze krwi ?

Ciśnienie tętnicze krwi mierzy się za pomocą

aparatów rtęciowych lub z czytnikiem

wskazówkowym i stetoskopu metodą

uchową lub przy pomocy aparatów

elektronicznych. Pomiary ciśnienia tętniczego

wykonujemy w spoczynku w pozycji siedzącej

, na lewym ramieniu, ods

onietym i opartym

swobodnie.

Metoda os

uchowa polega na wys

uchiwaniu

szmerów wynikących z uderzeń krwi o ścianę

naczynia, powstających w czasie przeciskania

się krwi przez zaciśniętą mankietem tętnicę

Na czym polega pomiar

ciśnienia tętniczego krwi

metodą os

uchową?

Zasadą pomiaru w tej metodzie jest zatrzymanie

przep

ywu krwi przez zamkniecie świat

a tętnicy

promieniowej uciskiem nape

nianego powietrzem

mankietu. Ciśnienie powietrza t

oczonego do mankietu

musi przewyższać spodziewane ciśnienie krwi ( RR).

Wypuszczając powietrze z opaski uciskowej przez lekkie

odkręcenie zaworu gruszki obniżamy ciśnienie w

mankiecie aż do momentu, kiedy świat

o tętnicy

otworzy się i ma

a porcja krwi dostanie się do tętnicy

wywo

ując szmer odpowiadający ciśnieniu

skurczowemu.

Dalej upuszczając powietrze z mankietu obniżamy w nim

ciśnienie aż do momentu, kiedy przep

yw krwi będzie

ciąg

y i szmery nie będą s

yszalne. Ostatni s

yszalny

szmer odpowiada ciśnieniu rozkurczowemu.

Szmery najlepiej s

ychać po przy

ożeniu s

uchawki nad

tętnica promieniową w zgięciu

okciowym.

Jak badamy funkcje

termoregulacyjne naczyń?

Naczynia skórne krwionośne wraz z

gruczo

ami potowymi uczestniczą w

procesach termoregulacyjnych.

Zwiększenie skórnego przep

ywu krwi

powoduje wzrost przenoszenia ciep

a z

wnętrza cia

a na powierzchnię. Zwężenie

naczyń skórnych wytwarza izolację

termiczna na powierzchni cia

a. Masaż skóry

powoduje rozszerzenie naczyń, co objawia

się zaczerwieniem skóry.

Celem badania funkcji termoregulacyjnej

naczyń pocieramy skórę intensywnie w

różnych miejscach i mierzymy temperaturę

termometrem kontaktowym

Dzięki czemu są możliwe

ruchy oddechowe klatki

piersiowej?

Powietrze dostaje się do p

uc dzięki różnicy

ciśnień między jamą op

ucnową a atmosferą.

Wdech odbywa się dzięki pracy mięśni

wdechowych (przepona i mięśnie

międzyżebrowe zewnętrzne)

W czasie nasilonego wdechu uczestniczą:

mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne,

mięśnie proste brzucha oraz mięśnie,

mostkowo-obojczykowo-sutkowe, piersiowe

mniejsze, zębate przednie, czworoboczne,

dźwigacze łopatki, równoległoboczne większe

i mniejsze oraz mięśnie pochyłe.

Do czego s

użą badania

spirometryczne?

Metody spirometryczne pozwalają dokonywać

pomiarów powietrza przemieszczającego się

do i z uk

adu oddechowego.

W pomiarach tych używa się pojęcia objętości

(V)- w odniesieniu do ilości powietrza

stanowiącego niepodzielną ca

ość z punktu

widzenia fizjologicznego i pojemność ( C )- dla

objętości z

ożonych.

Do oceny wentylacji p

uc stosuje się pomiary

statyczne( w czasie spokojnego oddychania) i

pomiary dynamiczne.

Co to jest pojemność

kowita p

uc( TLC) i na jakie

dzieli się pojemności?

Co to jest pojemność

wdechowa (IC) i na jakie dzieli

się objętości?

Jakie są sk

adowe pojemności i

objętości statycznych p

uc?

Pojemność całkowita płuc-

TLC

(

total lung capacity

)

jest to pojemność na szczycie najgłębszego wdechu

(u mężczyzny - 6 L powietrza) i dzieli się na:

pojemność wdechową (IC-)

pojemność

zalegającą czynnościową (FRC).

Pojemność wdechową (IC

inspiratory capacity

)

-powietrze wciągane do płuc w czasie najgłębszego

wdechu po spokojnym wydechu dzieli się na:

objętość oddechową

(

tidal volume

) - objętość

powietrza, które wchodzi do płuc lub wychodzi z płuc

w czasie spokojnego wdechu i wydechu;

objętość zapasowa wdechowa

IRV

(

inspiratory

reserve volume

) - objętość powietrza wciągana do

płuc w czasie maksymalnego wdechu ponad

powietrze oddechowe.

Jakie są sk

adowe pojemności i

objętości statycznych p

uc?

Pojemność zalegająca czynnościowa

– powietrze

pozostające w płucach po spokojnym wydechu (

FRC

functional residua capacity

) dzieli się na:

zapasową objętość wydechową- ERV

(

expiratory

reserve volume

) - objętość powietrza, które po

normalnym wydechu można usunąć z płuc podczas

maksymalnego wydechu;

objętość zalegająca-RV(

residual volume

) - powietrze

pozostające w płucach po maksymalnym wydechu.

Pojemność życiowa -VC

(

vital capacity

) - powietrze,

które można usunąć z płuc maksymalnym powolnym

wdechem po wykonaniu maksymalnego wdechu, lub

wprowadzić do p

uc przy maksymalnym wdechu po

maksymalnym wydechu.( W zależności od sposobu

pomiaru określa się ją jako wdechową -IVC lub

wydechową -ETC pojemność życiową).

Jakie badania dynamiczne

wentylacji mają wartość dgn ?

W celach diagnostycznych( dgn.) do badania

sprawności uk

adu oddechowego oznacza się

natężoną objętość wydechową(FEV

) czyli

objetość powietrza wydychanego w pierwszej

sekundzie natężonego wydechu. Jest to tzw.

próba Tiffeneau, która polega na wykonaniu

maksymalnego wdechu, a następnie jak

najszybszego wydechu przez ustnik

spirometru. W próbie tej ocenia się opór dróg

oddechowych.

Wartość ta jest ściśle związana z VC i wynosi

90% u osób m

odych i 70% u osób starszych.

Jaki rodzaj dysfunkcji p

można ocenić wykonując próbę

Tiffeneau?

Obniżenie wartości FEV

( FEV

%) występuje

w chorobach obturacyjnych przebiegających

ze zwężeniem dróg oddechowych (astma,

przewlekle zapalenie oskrzeli). Pojemność

życiowa (VC) wówczas nie ulega zmianie.

W chorobach typu restrykcyjnego( guzy p

uc,

zapalenie p

uc, stany po resekcji tkanki

ucnej), kiedy dochodzi do ubytku czynnej

tkanki p

ucnej pojemność życiowa (VC) ulega

zmniejszeniu, natomiast FEV

% wykazuje

wartości prawid

owe.

Kiedy jest utrudnione wykonanie

natężonego wydechu?

Jak zachowuje się stosunek

natężonej objętości wydechowej

(FEV1) do natężonej objętości

wdechowej (FIV1) w stanie

fizjologii, a kiedy i jak zmienia

się w stanach patologicznych?

Jakie inne badanie dynamiczne

wentylacji ma zastosowanie w

dgn.?

Innym pomiarem dynamicznym jest pomiar

natężonej objętości wdechowej w pierwszej

sekundzie (FIV1).

U zdrowego cz

owieka stosunek FEV1/ FIV1

wynosi około 0,8.

Wykonanie natężonego wydechu jest

utrudnione, gdy zwężone są górne drogi

oddechowe.

Wzrost FEV1/ FIV1 występuje w zmianach

śródmiąższowych p

uc i w zniekszta

ceniu

klatki piersiowej, a zmniejszenie FEV1/ FIV1 w

rozedmie p

uc.

Co to jest „spirobank”

„

Spirobank” jest wielofunkcyjnym

spirometrem umożliwiającym pomiar

szeregu parametrów oddechowych.

Dla prawid

owej oceny testu

spirometrycznego u osoby badanej,

otrzymane wartości należy porównać

z wartościami normalnymi (tzw.

normami).

Jakie testy można oznaczyć

przy pomocy „spirobanku”?

„

Spirobankiem” można oznaczyć testy:

- FVC-na podstawie uzyskanych

wyników można scharakteryzować

objętości i pojemności dynamiczne;

- VC-test

uży do określenia profilu wentylacji

(wzoru oddechu nienasilonego);

- MVV-

uzyskuje się zapis maksymalnej

wymuszonej wentylacji.

Jakie inne parametry można

scharakteryzować na

podstawie badań

spirometrycznych?

Na podstawie pomiarów

spirometrycznych można określić

rytm oddechowy, parametry wzorca

oddechowego przy wzroście ilości

w powietrzu oddechowym,

yw hiperwentylacji na g

ębokość i

częstość oddychania oraz ocenić

czynność mięśni oddechowych.

Jak możemy ocenić czynność

mięśni oddechowych?

Używając do badania „spirobanku” oznacza

się test VC( pomiar pojemności życiowej)

najpierw w pozycji siedzącej ,a następnie w

leżącej. Zmniejszenie VC o ponad 30% przy

zmianie pozycji z siedzącej na leżącą

świadczy o upośledzeniu funkcji mięśni

oddechowych.

Do określenia czynności przepony określa się

wartości FEV

i FIV

. Upośledzona czynność

przepony powoduje zmniejszenie FIV

zwiększenie stosunku FEV

do FIV

Jakie testy oddechowe

oceniamy w warunkach wysi

fizycznego?

Ocenę przeprowadza się w warunkach

wysi

ku fizycznego ze sta

ym i

wzrastającym obciążeniem.

Badanie ze sta

ym obciążeniem

przeprowadza się w warunkach, kiedy

tętno nie ulega większym zmianom przez

1 min. podczas wysi

ku.

Badanie ze wzrastającym obciążeniem

polega na stopniowym zwiększaniu

wysi

ku w czasie1-6min. Między

kolejnymi zwyżkami obciążenia mierzy

się objętości oddechowe, przep

ywy i

zmiany wentylacji minutowej wykonując z

użyciem spirometru testy: FVC,VC,MVC.

Document Outline