Postępowanie

Postępowanie

pielęgniarki w

pielęgniarki w

zaburzeniach

zaburzeniach

funkcjonowania

funkcjonowania

przewodu

przewodu

pokarmowego.

pokarmowego.

Janina Książek

Janina Książek

Wstęp.

Wstęp.



Układ pokarmowy (trawienny) u

Układ pokarmowy (trawienny) u

człowieka ma kształt długiej cewy,

człowieka ma kształt długiej cewy,

rozpoczynającej się szparą ustną i

rozpoczynającej się szparą ustną i

kończącą się odbytem. W skład

kończącą się odbytem. W skład

przewodu pokarmowego wchodzą:

przewodu pokarmowego wchodzą:

jama ustna, gardło, przełyk, żołądek,

jama ustna, gardło, przełyk, żołądek,

jelito cienkie, jelito grube oraz wielkie

jelito cienkie, jelito grube oraz wielkie

gruczoły trawienne - wątroba i

gruczoły trawienne - wątroba i

trzustka.

trzustka.

Cel układu trawiennego

Cel układu trawiennego

Rozłożenie spożytych pokarmów na

Rozłożenie spożytych pokarmów na

najprostsze części składowe, które

najprostsze części składowe, które

wessane z jelit i przetworzone przez

wessane z jelit i przetworzone przez

wątrobę stają się materiałem

wątrobę stają się materiałem

budulcowym ustroju i źródłem

budulcowym ustroju i źródłem

energii.

energii.

Trawienie

Trawienie



jest procesem przerabiania pobranego przez

jest procesem przerabiania pobranego przez

ustrój pokarmu. W początkowym okresie tego

ustrój pokarmu. W początkowym okresie tego

procesu pokarm musi być poddany

procesu pokarm musi być poddany

mechanicznej przeróbce, zostaje rozdrobniony

mechanicznej przeróbce, zostaje rozdrobniony

i zwilżony, a następnie przekształcony na

i zwilżony, a następnie przekształcony na

związki prostsze, które mogą już być

związki prostsze, które mogą już być

wchłonięte do krwi i wykorzystane przez

wchłonięte do krwi i wykorzystane przez

komórki ustroju do budowy własnych tkanek

komórki ustroju do budowy własnych tkanek

oraz użyte do procesów przemiany materii.

oraz użyte do procesów przemiany materii.

Nieprzyswajalne resztki zostają wydalone z

Nieprzyswajalne resztki zostają wydalone z

organizmu.

organizmu.

Praca przewodu

Praca przewodu

pokarmowego

pokarmowego



pozostaje prze cały czas pod wpływem

pozostaje prze cały czas pod wpływem

układu nerwowego przywspółczulnego

układu nerwowego przywspółczulnego

i współczulnego. Układ

i współczulnego. Układ

przywspółczulny, a więc nerw błędny,

przywspółczulny, a więc nerw błędny,

zwiększa wydzielanie wszystkich

zwiększa wydzielanie wszystkich

zaczynów w przewodzie pokarmowym

zaczynów w przewodzie pokarmowym

i przyspiesza przechodzenie pokarmu

i przyspiesza przechodzenie pokarmu

przez przewód. Nerw współczulny ma

przez przewód. Nerw współczulny ma

działanie przeciwne.

działanie przeciwne.

Definiowanie podstawowych

Definiowanie podstawowych

zaburzeń

zaburzeń



Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego

Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego

mogą polegać na zaburzeniu przyjmowania

mogą polegać na zaburzeniu przyjmowania

pokarmów i wszystkich czynności

pokarmów i wszystkich czynności

fizjologicznych z tym związanych. Zakłócenia

fizjologicznych z tym związanych. Zakłócenia

te mogą objawiać się w postaci różnorakich

te mogą objawiać się w postaci różnorakich

stanów chorobowych. Niespecyficzne objawy

stanów chorobowych. Niespecyficzne objawy

ogólne chorób przewodu pokarmowego to:

ogólne chorób przewodu pokarmowego to:

zaburzenia połykania, zgaga, odbijania,

zaburzenia połykania, zgaga, odbijania,

nudności i wymioty, zaburzenia w oddawaniu

nudności i wymioty, zaburzenia w oddawaniu

stolca i gazów, krwotoki wewnętrzne,

stolca i gazów, krwotoki wewnętrzne,

wodobrzusze.

wodobrzusze.

Zaburzenia połykania.

Zaburzenia połykania.



Zaburzeniami połykania (dysfagią) nazywamy

Zaburzeniami połykania (dysfagią) nazywamy

trudności w formowaniu kęsa pokarmowego

trudności w formowaniu kęsa pokarmowego

oraz przechodzeniu pokarmów płynnych i

oraz przechodzeniu pokarmów płynnych i

stałych z jamy ustnej do dalszych odcinków

stałych z jamy ustnej do dalszych odcinków

przewodu pokarmowego. Dysfagia stanowi

przewodu pokarmowego. Dysfagia stanowi

wiarygodny objaw chorobowy występujący

wiarygodny objaw chorobowy występujący

jedynie w trakcie samego aktu połykania,

jedynie w trakcie samego aktu połykania,

zależny od zaburzeń jego odpowiedniej fazy.

zależny od zaburzeń jego odpowiedniej fazy.

Dysfagii mogą towarzyszyć bóle związane z

Dysfagii mogą towarzyszyć bóle związane z

przełykaniem (odynofagia).

przełykaniem (odynofagia).

Przyczyny.

Przyczyny.



I Odynofagia

I Odynofagia



Nowotwory:

Nowotwory:



głowy,

głowy,



szyi i śródpiersia.

szyi i śródpiersia.



Przebyte zabiegi chirurgiczne:

Przebyte zabiegi chirurgiczne:



języka,

języka,



policzka.

policzka.



Radioterapia, która powoduje włóknienie tkanek i

Radioterapia, która powoduje włóknienie tkanek i

zmniejszenie ich ruchomości.

zmniejszenie ich ruchomości.



Grzybica jamy ustnej.

Grzybica jamy ustnej.



Schorzenia neurologiczne (stwardnienie rozsiane, po

Schorzenia neurologiczne (stwardnienie rozsiane, po

zabiegach neurochirurgicznych).

zabiegach neurochirurgicznych).



Zniesienie odruchu połykania (u chorych nieprzytomnych).

Zniesienie odruchu połykania (u chorych nieprzytomnych).



Schorzenia nie związane z nowotworem:

Schorzenia nie związane z nowotworem:



zwężenie przełyku,

zwężenie przełyku,

cd. Przyczyny

cd. Przyczyny



niedobór żelaza,

niedobór żelaza,



zaburzenia psychiczne.

zaburzenia psychiczne.



Inne przyczyny:

Inne przyczyny:



odleżyny po długotrwałym stosowaniu

odleżyny po długotrwałym stosowaniu

drenażu żołądkowo-nosowego,

drenażu żołądkowo-nosowego,



zwężenia pozapalne i powrzodowe

zwężenia pozapalne i powrzodowe

wywołane lekami (np. KCl, chinidyna),

wywołane lekami (np. KCl, chinidyna),



tabletki połykane bez popijania mogą

tabletki połykane bez popijania mogą

przylgnąć do błony śluzowej przełyku i

przylgnąć do błony śluzowej przełyku i

spowodować owrzodzenie (szczególnie

spowodować owrzodzenie (szczególnie

salicylany, preparaty potasu, tetracykliny).

salicylany, preparaty potasu, tetracykliny).

II Odynofagia połączona z

II Odynofagia połączona z

dysfagią.

dysfagią.



1.Po urazach i w zapaleniu przełyku (ostre,

1.Po urazach i w zapaleniu przełyku (ostre,

bakteryjne, wirusowe i grzybicze zapalenia

bakteryjne, wirusowe i grzybicze zapalenia

gardła, zapalenia migdałków

gardła, zapalenia migdałków

podniebiennych).

podniebiennych).



Spożycie zbyt gorących potraw i płynów,

Spożycie zbyt gorących potraw i płynów,



Delikatne urazy przełyku związane z

Delikatne urazy przełyku związane z

połykaniem źle przeżutych lub suchych i

połykaniem źle przeżutych lub suchych i

twardych pokarmów,

twardych pokarmów,



Nowotwory złośliwe jamy ustnej i gardła.

Nowotwory złośliwe jamy ustnej i gardła.



Przewlekłe infekcje grzybicze (kandydoza

Przewlekłe infekcje grzybicze (kandydoza

przełyku u chorych z AIDS) lub po chemio-

przełyku u chorych z AIDS) lub po chemio-

czy radioterapii.

czy radioterapii.

Zgaga.

Zgaga.



Subiektywnie odczuwane wrażenie

Subiektywnie odczuwane wrażenie

bólu lub pieczenia za mostkiem,

bólu lub pieczenia za mostkiem,

promieniującego niekiedy z okolicy

promieniującego niekiedy z okolicy

wyrostka mieczykowatego (od dołu)

wyrostka mieczykowatego (od dołu)

do okolicy gardła (ku górze), a nawet

do okolicy gardła (ku górze), a nawet

do pleców, barków, a niekiedy do

do pleców, barków, a niekiedy do

szczęk.

szczęk.

Przyczyny:

Przyczyny:



Nadmierne przepełnienie żołądka.

Nadmierne przepełnienie żołądka.



Zarzucanie treści żołądkowej do dolnego

Zarzucanie treści żołądkowej do dolnego

odcinka przełyku.

odcinka przełyku.



Niewystarczająca ilość soku żołądkowego.

Niewystarczająca ilość soku żołądkowego.



Przepuklina rozworu przełykowego.

Przepuklina rozworu przełykowego.



Chorobą wrzodowa żołądka.

Chorobą wrzodowa żołądka.



Nacieczenie rozrostowe żołądka.

Nacieczenie rozrostowe żołądka.



Resekcja żołądka.

Resekcja żołądka.



Choroby dróg żółciowych.

Choroby dróg żółciowych.



Ciąża.

Ciąża.



Zaburzenia psychonerwicowe.

Zaburzenia psychonerwicowe.

Odbijania.

Odbijania.



Odruchowe i spontaniczne wydalanie z żołądka nadmiaru

Odruchowe i spontaniczne wydalanie z żołądka nadmiaru

nagromadzonego tam powietrza może być objawem

nagromadzonego tam powietrza może być objawem

przechodzenia powietrza z jamy ustnej do żołądka wraz z

przechodzenia powietrza z jamy ustnej do żołądka wraz z

pokarmem podczas połykania na skutek osłabionej

pokarmem podczas połykania na skutek osłabionej

sprawności górnego zwieracza przełyku, którego nadmierne

sprawności górnego zwieracza przełyku, którego nadmierne

rozluźnienie się ułatwia zasysanie powietrza do przełyku. W

rozluźnienie się ułatwia zasysanie powietrza do przełyku. W

tych przypadkach mamy odbijania tzw. puste samym

tych przypadkach mamy odbijania tzw. puste samym

powietrzem bez określonego zapachu.

powietrzem bez określonego zapachu.



Odbijanie może też pojawić się w niektórych stanach

Odbijanie może też pojawić się w niektórych stanach

chorobowych, np. w bezsoczności żołądka lub zwężeniu

chorobowych, np. w bezsoczności żołądka lub zwężeniu

odźwiernika. Pokarm może wówczas znacznie dłużej zalegać

odźwiernika. Pokarm może wówczas znacznie dłużej zalegać

w żołądku, w związku z tym procesy trawienia i gnicia, które

w żołądku, w związku z tym procesy trawienia i gnicia, które

w warunkach prawidłowych następują w dalszych częściach

w warunkach prawidłowych następują w dalszych częściach

przewodu pokarmowego, toczą się w żołądku przy

przewodu pokarmowego, toczą się w żołądku przy

równoczesnej nadprodukcji gazów jako efekt fermentacji i

równoczesnej nadprodukcji gazów jako efekt fermentacji i

bakteryjnych procesów gnicia. W tych przypadkach

bakteryjnych procesów gnicia. W tych przypadkach

odbijanie pozostawia w ustach nieprzyjemny smak i zapach.

odbijanie pozostawia w ustach nieprzyjemny smak i zapach.

Czkawka.

Czkawka.



Napadowy, niezależny od woli skurcz przepony i mięśni

Napadowy, niezależny od woli skurcz przepony i mięśni

głośni, z towarzyszącą emisją charakterystycznych

głośni, z towarzyszącą emisją charakterystycznych

dźwięków. Jest to odruch spowodowany podrażnieniem

dźwięków. Jest to odruch spowodowany podrażnieniem

nerwu przeponowego bodźcami z narządów jamy brzusznej

nerwu przeponowego bodźcami z narządów jamy brzusznej

lub bezpośrednio z ośrodkowego układu nerwowego.

lub bezpośrednio z ośrodkowego układu nerwowego.

Częstotliwość czkawki jest różna i wynosi od 2 do 60 razy

Częstotliwość czkawki jest różna i wynosi od 2 do 60 razy

na minutę. Przewlekła czkawka (trwająca powyżej 48 godzin

na minutę. Przewlekła czkawka (trwająca powyżej 48 godzin

i nawracająca) jest przyczyną zmęczenia, dyskomfortu,

i nawracająca) jest przyczyną zmęczenia, dyskomfortu,

utraty wagi, bezsenności i depresji która nasila wyrzut

utraty wagi, bezsenności i depresji która nasila wyrzut

adrenaliny i zahamowanie perystaltyki jelit, co może

adrenaliny i zahamowanie perystaltyki jelit, co może

doprowadzić w konsekwencji do dalszych powikłań.

doprowadzić w konsekwencji do dalszych powikłań.

Czkawka nie jest bezpośrednio niebezpieczna, ale

Czkawka nie jest bezpośrednio niebezpieczna, ale

niepotrzebnie obciąża układ krążenia w stanach

niepotrzebnie obciąża układ krążenia w stanach

pooperacyjnych lub w wypadku chorób toczących się w

pooperacyjnych lub w wypadku chorób toczących się w

jamie brzusznej nasila dolegliwości. Przewlekła czkawka

jamie brzusznej nasila dolegliwości. Przewlekła czkawka

wpływa obciążająco na rodzinę chorego.

wpływa obciążająco na rodzinę chorego.

Przyczyny.

Przyczyny.



Nadmierne rozciągnięcie żołądka (przejedzenie),

Nadmierne rozciągnięcie żołądka (przejedzenie),



Zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej.

Zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej.



Zapalenie otrzewnej.

Zapalenie otrzewnej.



Niedrożność jelit.

Niedrożność jelit.



Krwawienie z przewodu pokarmowego.

Krwawienie z przewodu pokarmowego.



Zapalenie wątroby.

Zapalenie wątroby.



Choroby toczące się w obrębie klatki piersiowej

Choroby toczące się w obrębie klatki piersiowej

(tętniak aorty, zapalenie śródpiersia).

(tętniak aorty, zapalenie śródpiersia).



Zmiany w mózgu (guzy mózgu, wylewy krwawe,

Zmiany w mózgu (guzy mózgu, wylewy krwawe,

zapalenie opon mózgowych).

zapalenie opon mózgowych).



Toksyczne (ostre zatrucie alkoholowe, mocznica).

Toksyczne (ostre zatrucie alkoholowe, mocznica).

Wymioty.

Wymioty.



Wymioty to wyrzucanie zawartości

Wymioty to wyrzucanie zawartości

żołądka

żołądka

przez przełyk i jamę ustną

przez przełyk i jamę ustną

wywołane antyperystaltyczną

wywołane antyperystaltyczną

czynnością żołądka i przełyku, przy

czynnością żołądka i przełyku, przy

udziale tłoczni brzusznej. Mechanizm

udziale tłoczni brzusznej. Mechanizm

sterowania wymiotami odbywa się

sterowania wymiotami odbywa się

poprzez ośrodek wymiotny w rdzeniu

poprzez ośrodek wymiotny w rdzeniu

przedłużonym.

przedłużonym.

Przyczyny.

Przyczyny.



1.Następstwo zdrowego mechanizmu obronnego, np.:

1.Następstwo zdrowego mechanizmu obronnego, np.:

- po spożyciu nieodpowiednich pokarmów, alkoholu,

- po spożyciu nieodpowiednich pokarmów, alkoholu,

przepełnionego żołądka.

przepełnionego żołądka.



2. Jako następstwo zaburzeń:

2. Jako następstwo zaburzeń:



bezpośrednie podrażnienie mózgu, np. w przebiegu urazów

bezpośrednie podrażnienie mózgu, np. w przebiegu urazów

głowy, zatruć, chemioterapii,

głowy, zatruć, chemioterapii,



pośrednie podrażnienie mózgu, np. w przebiegu zaburzeń

pośrednie podrażnienie mózgu, np. w przebiegu zaburzeń

żołądkowo - jelitowych, chemioterapii,

żołądkowo - jelitowych, chemioterapii,



mechaniczne utrudnienia w odprowadzeniu treści

mechaniczne utrudnienia w odprowadzeniu treści

pokarmowej np. skurcz odźwiernika, niedrożność

pokarmowej np. skurcz odźwiernika, niedrożność

porażenna,

porażenna,



nie wyjaśnione wymioty, np. w ciąży,

nie wyjaśnione wymioty, np. w ciąży,



wymuszone wymioty, np. po podaniu słonej wody lub

wymuszone wymioty, np. po podaniu słonej wody lub

pewnych leków.

pewnych leków.

Zwiastuny

Zwiastuny



Przed wystąpieniem wymiotów

Przed wystąpieniem wymiotów

można zaobserwować: pocenie się,

można zaobserwować: pocenie się,

zimne poty, niepokój, przyspieszony

zimne poty, niepokój, przyspieszony

oddech, płytkie oddychanie lub

oddech, płytkie oddychanie lub

pogłębione, bladość powłoki skórnej,

pogłębione, bladość powłoki skórnej,

zawroty głowy, wzmożone ślinienie,

zawroty głowy, wzmożone ślinienie,

nudności.

nudności.

Nudności - Mdłości

Nudności - Mdłości

.

.



Nieprzyjemne odczucia najczęściej poprzedzające

Nieprzyjemne odczucia najczęściej poprzedzające

wymioty, choć mogą również występować

wymioty, choć mogą również występować

samoistnie. Wywołują ogólne osłabienie

samoistnie. Wywołują ogólne osłabienie

(obniżenie ciśnienia krwi), złe samopoczucie,

(obniżenie ciśnienia krwi), złe samopoczucie,

zawroty głowy, silne pocenie się, ślinotok. W

zawroty głowy, silne pocenie się, ślinotok. W

patofizjologii nudności istotną rolę odgrywa tzw.

patofizjologii nudności istotną rolę odgrywa tzw.

teoria receptorowa. Wg tej koncepcji

teoria receptorowa. Wg tej koncepcji

występowanie nudności spowodowane jest

występowanie nudności spowodowane jest

pobudzeniem przez mediatory chemiczne

pobudzeniem przez mediatory chemiczne

określonych rodzajów receptorów,

określonych rodzajów receptorów,

zlokalizowanych w ośrodkowym układzie

zlokalizowanych w ośrodkowym układzie

nerwowym lub obwodowo w zakończeniach

nerwowym lub obwodowo w zakończeniach

nerwowych w obrębie przewodu pokarmowego

nerwowych w obrębie przewodu pokarmowego

Przyczyny.

Przyczyny.



Nudności mogą być spowodowane przez nowotwór

Nudności mogą być spowodowane przez nowotwór

rozwijający się w obrębie przewodu pokarmowego.

rozwijający się w obrębie przewodu pokarmowego.



Nowotwór trzustki.

Nowotwór trzustki.



Zastój treści pokarmowej w żołądku będący wynikiem

Zastój treści pokarmowej w żołądku będący wynikiem

powiększenia wątroby, obecności płynu w jamie otrzewnej.

powiększenia wątroby, obecności płynu w jamie otrzewnej.



Choroba wrzodowa żołądka.

Choroba wrzodowa żołądka.



Leczenie morfiną lub innymi opioidami przeciwbólowymi.

Leczenie morfiną lub innymi opioidami przeciwbólowymi.



Podrażnienie błony śluzowej żołądka (po stosowaniu

Podrażnienie błony śluzowej żołądka (po stosowaniu

niesterydowych leków przeciwzapalnych, glikosteroidów,

niesterydowych leków przeciwzapalnych, glikosteroidów,

preparatów żelaza, po spożyciu alkoholu i z powodu

preparatów żelaza, po spożyciu alkoholu i z powodu

infekcji).

infekcji).



Zaburzenia metaboliczne (toksyny wydzielane przez guz,

Zaburzenia metaboliczne (toksyny wydzielane przez guz,

mocznica, za wysoki poziom wapnia w surowicy).

mocznica, za wysoki poziom wapnia w surowicy).



Wzmożone ciśnienie śródczaszkowe (guzy pierwotne lub

Wzmożone ciśnienie śródczaszkowe (guzy pierwotne lub

przerzutowe w mózgu).

przerzutowe w mózgu).



Zaburzenia psychiczne (lęk, niepokój, depresja).

Zaburzenia psychiczne (lęk, niepokój, depresja).

Biegunka.

Biegunka.



Biegunka to częste oddawanie luźnego

Biegunka to częste oddawanie luźnego

stolca. O biegunce mówi się wówczas,

stolca. O biegunce mówi się wówczas,

gdy chory oddaje częściej niż trzykrotnie

gdy chory oddaje częściej niż trzykrotnie

w ciągu 24 godzin nieuformowany stolec.

w ciągu 24 godzin nieuformowany stolec.

Biegunka występuje u około 7-10 %

Biegunka występuje u około 7-10 %

chorych z zaawansowanym procesem

chorych z zaawansowanym procesem

nowotworowym. Biegunka, która

nowotworowym. Biegunka, która

występuje przez ponad 3 tygodnie,

występuje przez ponad 3 tygodnie,

traktowana jest jako schorzenie

traktowana jest jako schorzenie

przewlekłe.

przewlekłe.

Przyczyny.

Przyczyny.



1. Infekcje przewodu pokarmowego:

1. Infekcje przewodu pokarmowego:



infekcje bakteryjne (np. salmonella,

infekcje bakteryjne (np. salmonella,

campylobacter i shigella)

campylobacter i shigella)



infekcje wirusowe (np. Rotavirus i Norwalk

infekcje wirusowe (np. Rotavirus i Norwalk

wirus).

wirus).



►

►

Biegunki spowodowane wspomnianymi

Biegunki spowodowane wspomnianymi

bakteriami powodują także pojawienie się

bakteriami powodują także pojawienie się

gorączki, natomiast objawy ogólne rzadziej

gorączki, natomiast objawy ogólne rzadziej

występują w przypadku infekcji wirusowych.

występują w przypadku infekcji wirusowych.

cd. Przyczyny.

cd. Przyczyny.



2. Odżywianie przez gastrostomię.

2. Odżywianie przez gastrostomię.



3. Terapia lekami: przeczyszczającymi (zbyt intensywna

3. Terapia lekami: przeczyszczającymi (zbyt intensywna

terapia – szczególnie u chorych nowotworowych),

terapia – szczególnie u chorych nowotworowych),

antybiotykami, cytostatykami, niesterydowymi -

antybiotykami, cytostatykami, niesterydowymi -

przeciwzapalnymi, preparatami żelaza.

przeciwzapalnymi, preparatami żelaza.



►

►

W przypadku niepełnej niedrożności występuje na

W przypadku niepełnej niedrożności występuje na

przemian biegunka i zaparcie.

przemian biegunka i zaparcie.



4. Inne schorzenia::

4. Inne schorzenia::



cukrzyca,

cukrzyca,



nadczynność tarczycy,

nadczynność tarczycy,



zespół drażliwego jelita,

zespół drażliwego jelita,



5. Błędy dietetyczne:

5. Błędy dietetyczne:



ostre przyprawy, alkohol,

ostre przyprawy, alkohol,



otręby, owoce (sporadycznie).

otręby, owoce (sporadycznie).

Wzdęcia.

Wzdęcia.



Powiększenie obwodu brzucha

Powiększenie obwodu brzucha

spowodowane gromadzeniem się w jelitach

spowodowane gromadzeniem się w jelitach

gazów powstających w wyniku rozkładu

gazów powstających w wyniku rozkładu

bakteryjnego resztek pokarmowych. Gazy

bakteryjnego resztek pokarmowych. Gazy

te są częściowo wchłaniane do krwi i

te są częściowo wchłaniane do krwi i

wydalane z powietrzem oddechowym.

wydalane z powietrzem oddechowym.

Nadmiar jest wydalony przez odbyt w

Nadmiar jest wydalony przez odbyt w

postaci wiatrów. Warunkiem sprawnego

postaci wiatrów. Warunkiem sprawnego

wydalania gazów jest właściwa motoryka

wydalania gazów jest właściwa motoryka

jelit i dobre napięcie tłoczni brzusznej.

jelit i dobre napięcie tłoczni brzusznej.

Przyczyny.

Przyczyny.



1. Fizjologicznie wzdęcia występują:

1. Fizjologicznie wzdęcia występują:



po spożyciu produktów bogatych w błonnik.

po spożyciu produktów bogatych w błonnik.



2. W warunkach patologicznych wzdęcia

2. W warunkach patologicznych wzdęcia

występują w:

występują w:



niestrawności fermentacyjnej,

niestrawności fermentacyjnej,



chorobach trzustki,

chorobach trzustki,



chorobach pęcherzyka żółciowego,

chorobach pęcherzyka żółciowego,



zaparciach,

zaparciach,



niedrożności jelit.

niedrożności jelit.

Zaparcie stolca

Zaparcie stolca



Najogólniej mówiąc, trudności w wypróżnieniu. Niektórzy

Najogólniej mówiąc, trudności w wypróżnieniu. Niektórzy

autorzy przez zaparcia rozumieją zjawisko przedłużonego

autorzy przez zaparcia rozumieją zjawisko przedłużonego

zalegania mas kałowych w jelitach i wydalanie stolca o

zalegania mas kałowych w jelitach i wydalanie stolca o

zmniejszonej zawartości wody. Zaparcie może być:

zmniejszonej zawartości wody. Zaparcie może być:



przypadkowe;

przypadkowe;

o zaparciu przypadkowym

o zaparciu przypadkowym

mówimy wtedy, gdy

mówimy wtedy, gdy

występują na skutek różnorakich sytuacji życiowych np. pobyt w

występują na skutek różnorakich sytuacji życiowych np. pobyt w

szpitalu, nagła zmiana sposobu odżywiania się.

szpitalu, nagła zmiana sposobu odżywiania się.



krótkotrwałe;

krótkotrwałe;



Zaparcie krótkotrwałe

Zaparcie krótkotrwałe

ma zazwyczaj charakter okresowy,

ma zazwyczaj charakter okresowy,

nawracający. Charakteryzuje się tym, że okresy zaparć

nawracający. Charakteryzuje się tym, że okresy zaparć

przeplatają się z okresami prawidłowego oddawania stolca.

przeplatają się z okresami prawidłowego oddawania stolca.



przewlekłe; zaparcia przewlekłe bardzo często są nazywane

przewlekłe; zaparcia przewlekłe bardzo często są nazywane

nawykowymi bądź atonicznymi. Jest to dolegliwość mogąca

nawykowymi bądź atonicznymi. Jest to dolegliwość mogąca

powstawać na skutek nadmiernego stanu kurczowego odbytu

powstawać na skutek nadmiernego stanu kurczowego odbytu

lub osłabienia stanu napięcia mięśni odbytu. Występuje

lub osłabienia stanu napięcia mięśni odbytu. Występuje

zwłaszcza u osób nerwicowych, prowadzących nieregularny tryb

zwłaszcza u osób nerwicowych, prowadzących nieregularny tryb

życia, a w szczególności nieprawidłowo odżywiających się,

życia, a w szczególności nieprawidłowo odżywiających się,

częściej u kobiet.

częściej u kobiet.

Przyczyny.

Przyczyny.



Dieta ubogoresztkowa.

Dieta ubogoresztkowa.



Zmniejszona ilość przyjmowanych pokarmów i

Zmniejszona ilość przyjmowanych pokarmów i

płynów.

płynów.



Zmniejszona aktywność.

Zmniejszona aktywność.



Brak intymnych warunków defekacji.

Brak intymnych warunków defekacji.



Przyjmowanie leków przeciwbólowych.

Przyjmowanie leków przeciwbólowych.



Żylaki odbytu.

Żylaki odbytu.



Obecność guza w przewodzie pokarmowym.

Obecność guza w przewodzie pokarmowym.



Rak okrężnicy i odbytu.

Rak okrężnicy i odbytu.



Zniedołężnienie związane z chorobą nowotworową.

Zniedołężnienie związane z chorobą nowotworową.



Zaburzenia neurologiczne związane z uszkodzeniem

Zaburzenia neurologiczne związane z uszkodzeniem

odcinka lędźwiowego rdzenia kręgowego.

odcinka lędźwiowego rdzenia kręgowego.



zaburzenia psychiczne (nasilony lęk i depresja).

zaburzenia psychiczne (nasilony lęk i depresja).

Działania pielęgniarskie podejmowane

Działania pielęgniarskie podejmowane

u chorego z dysfagią.

u chorego z dysfagią.



Istotne jest określenie miejsca zatrzymywania się kęsa

Istotne jest określenie miejsca zatrzymywania się kęsa

pokarmowego i zaburzenia fazy połykania, przy czym

pokarmowego i zaburzenia fazy połykania, przy czym

należy pamiętać, że chorzy z dysfagią przedprzełykową

należy pamiętać, że chorzy z dysfagią przedprzełykową

mają uczucie przeszkody w gardle, a z dysfagią

mają uczucie przeszkody w gardle, a z dysfagią

przełykową – za mostkiem. Odczucia chorego co do

przełykową – za mostkiem. Odczucia chorego co do

lokalizacji przewężenia mogą być mylne i zazwyczaj

lokalizacji przewężenia mogą być mylne i zazwyczaj

umiejscawiane powyżej niż poniżej przeszkody. Gdy

umiejscawiane powyżej niż poniżej przeszkody. Gdy

trudności w przełknięciu kęsa występują w 3-4 sekundy

trudności w przełknięciu kęsa występują w 3-4 sekundy

po rozpoczęciu aktu połykania, to mamy do czynienia z

po rozpoczęciu aktu połykania, to mamy do czynienia z

zaburzeniem okolicy jamy ustnej i gardła, po 4

zaburzeniem okolicy jamy ustnej i gardła, po 4

sekundach dotyczą przełyku.

sekundach dotyczą przełyku.



Jeśli dysfagia występuje zarówno przy połykaniu

Jeśli dysfagia występuje zarówno przy połykaniu

pokarmów płynnych jak i stałych oznacza to możliwość

pokarmów płynnych jak i stałych oznacza to możliwość

istnienia zaburzeń motorycznych lub nerwowo-

istnienia zaburzeń motorycznych lub nerwowo-

mięśniowych.

mięśniowych.

Przykładowe działania

Przykładowe działania



Wprowadzamy specjalną dietę:

Wprowadzamy specjalną dietę:



podajemy małe ilości potraw,

podajemy małe ilości potraw,



unikamy suchego, twardego pokarmu (gdy posiłek jest

unikamy suchego, twardego pokarmu (gdy posiłek jest

lepki (np. banany), utrudnia choremu połykanie),

lepki (np. banany), utrudnia choremu połykanie),



podajemy pokarm półpłynny lub w postaci papki

podajemy pokarm półpłynny lub w postaci papki

(wysokokaloryczne odżywki),

(wysokokaloryczne odżywki),



unikamy pokarmów, z przełknięciem których chory ma

unikamy pokarmów, z przełknięciem których chory ma

problem (np. sałata, ryż),

problem (np. sałata, ryż),



pokarm podajemy wolno, w małych ilościach, przy pomocy

pokarm podajemy wolno, w małych ilościach, przy pomocy

łyżeczki tak, aby chory miał czas na spokojne jego

łyżeczki tak, aby chory miał czas na spokojne jego

połknięcie,

połknięcie,



przy nasilającym się kaszlu, krztuszeniu się, dławieniu i

przy nasilającym się kaszlu, krztuszeniu się, dławieniu i

zachłystywaniu - pokarmy podajemy w jeszcze mniejszych

zachłystywaniu - pokarmy podajemy w jeszcze mniejszych

ilościach z zachowaniem zwiększonej częstotliwości,

ilościach z zachowaniem zwiększonej częstotliwości,



wyjaśniamy pacjentowi, że na czas kuracji musi zmienić

wyjaśniamy pacjentowi, że na czas kuracji musi zmienić

nawyki żywieniowe.

nawyki żywieniowe.

cd. Przykładowe działania

cd. Przykładowe działania



Przy karmieniu głowę układamy z

Przy karmieniu głowę układamy z

podbródkiem lekko skierowanym w

podbródkiem lekko skierowanym w

stronę klatki piersiowej.

stronę klatki piersiowej.



Chorego nie doprowadzamy do

Chorego nie doprowadzamy do

stanu zmęczenia (wszystkie

stanu zmęczenia (wszystkie

czynności pielęgnacyjne i

czynności pielęgnacyjne i

usprawniające przeprowadzamy

usprawniające przeprowadzamy

częściej i krócej).

częściej i krócej).