background image

 

 

 

 

Historia i rozwój EDI

Historia i rozwój EDI

(Electronic Data 

(Electronic Data 

Interchange)

Interchange)

Przedstawienie 

Przedstawienie 

obowiązujących 

obowiązujących 

standardów EDI

standardów EDI

 

 

background image

 

 

Dzisiejszy wykład:

Dzisiejszy wykład:

Co rozumiemy pod pojęciem EDI?

Rys historyczny.

Standardy i organizacje zajmujące 
się ich opracowywaniem.

Zasady składni przy przesyłaniu 
komunikatów EDI.

background image

 

 

EDI – Elecrtonic Data 

EDI – Elecrtonic Data 

Interchange

Interchange

, czyli 

, czyli 

elektroniczna wymiana 

elektroniczna wymiana 

danych

danych

.

.

background image

 

 

A

A

ktualna definicja EDI mówi, 

ktualna definicja EDI mówi, 

że jest to przesyłanie 

że jest to przesyłanie 

komunikatów 

komunikatów 

elektronicznych, będących 

elektronicznych, będących 

odpowiednikami dokumentów 

odpowiednikami dokumentów 

papierowych, tworzonych 

papierowych, tworzonych 

według jednolitego 

według jednolitego 

akceptowanego standardu, za 

akceptowanego standardu, za 

pomocą sieci 

pomocą sieci 

teleinformatycznych

teleinformatycznych

background image

 

 

Podstawową cechą 

Podstawową cechą 

odróżniającą 

odróżniającą 

komunikat 

komunikat 

elektroniczny

elektroniczny

 od zwykłego 

 od zwykłego 

dokumentu 

dokumentu 

elektronicznego jest 

elektronicznego jest 

autointerpretowanie i 

autointerpretowanie i 

przetwarzanie danych bez 

przetwarzanie danych bez 

udziału operatora.

udziału operatora.

 

 

background image

 

 

 

Cechy 

Komunikat 

elektroniczny 

(EDI) 

Dokument 

elektronicz

ny 

Przekaz tylko elektroniczny 

Podpis cyfrowy 

Standardowy format danych 

Przetwarzanie automatyczne 

bez udziału operatora 

(unmanned

 

background image

 

 

EDI stanowi podstawę co 

EDI stanowi podstawę co 

najmniej czterech 

najmniej czterech 

najważniejszych rozwiązań z 

najważniejszych rozwiązań z 

dziedziny zarządzania 

dziedziny zarządzania 

produkcją, dystrybucją i 

produkcją, dystrybucją i 

sprzedażą

sprzedażą

EC (Electronic Commerce), 

EB (Electronic Business), 

AIO (All-in-one), 

VB (Virtual Banking

background image

 

 

Electronic Commerce

Electronic Commerce

 

 

obejmuje całość użycia technik 

obejmuje całość użycia technik 

informacyjnych do celów 

informacyjnych do celów 

komercyjnych: EDI, przesyłanie 

komercyjnych: EDI, przesyłanie 

plików binarnych (rysunki, 

plików binarnych (rysunki, 

obrazy, dźwięki), kody kreskowe, 

obrazy, dźwięki), kody kreskowe, 

pocztę elektroniczną, 

pocztę elektroniczną, 

zarządzanie obiegiem 

zarządzanie obiegiem 

dokumentów

dokumentów

 

 

background image

 

 

Electronic Business

Electronic Business

 to 

 to 

wszystkie relacje między 

wszystkie relacje między 

partnerami biznesowymi 

partnerami biznesowymi 

jakie można 

jakie można 

zestandaryzować i 

zestandaryzować i 

przetransponować na 

przetransponować na 

formularze i informacje 

formularze i informacje 

elektroniczne

elektroniczne

.

.

 

 

background image

 

 

All-in-one

All-in-one

 jest z kolei 

 jest z kolei 

systemem zarządzania 

systemem zarządzania 

efektywnością 

efektywnością 

gospodarowania, poprzez 

gospodarowania, poprzez 

zacieśnianie i tworzenie 

zacieśnianie i tworzenie 

łańcuchów kooperacyjnych i 

łańcuchów kooperacyjnych i 

zaopatrzeniowych

zaopatrzeniowych

.

.

Virtual Banking

Virtual Banking

 umożliwia 

 umożliwia 

obsługę zarówno EC, jak i 

obsługę zarówno EC, jak i 

EB.

EB.

 

 

background image

 

 

EDI jest często związane z  

EDI jest często związane z  

japońskimi filozofiami 

japońskimi filozofiami 

technik wytwarzania, 

technik wytwarzania, 

marketingu i zaspakajania 

marketingu i zaspakajania 

potrzeb klientów

potrzeb klientów

np.:

np.:

 

 

z techniką 

z techniką 

Just-in-time,

Just-in-time,

 

 

czyli działa

czyli działa

niem

niem

 bez 

 bez 

budowania jakichkolwiek 

budowania jakichkolwiek 

zapasów dystrybucyjnych czy 

zapasów dystrybucyjnych czy 

magazynowych.

magazynowych.

 

 

background image

 

 

Historię kierowania 

Historię kierowania 

przedsiębiorstwem można 

przedsiębiorstwem można 

podzielić na etapy, w których 

podzielić na etapy, w których 

dominowały odmienne 

dominowały odmienne 

filozofie:

filozofie:

do 1930 roku – orientacja na produkcję,

1930-50 – orientacja na sprzedaż

1950-60 – orientacja na klienta,

1960-70  –  orientacja  na  oczekiwania 
klienta,

1970-96 – skracanie cyklu zamówienie – 
dostawa.

background image

 

 

Pierwszy system EDI został 

Pierwszy system EDI został 

wdrożony w latach

wdrożony w latach

 

 

80-tych w 

80-tych w 

sieci portów Amsterdam-

sieci portów Amsterdam-

Rotterdam i kosztował 140 

Rotterdam i kosztował 140 

mln USD.

mln USD.

background image

 

 

Dane informacyjne 

Dane informacyjne 

obejmujące tylko Wielką 

obejmujące tylko Wielką 

Brytanię wskazują

Brytanię wskazują

,

,

 że w 

 że w 

latach 1986-1996 

latach 1986-1996 

następował wzrost 

następował wzrost 

stosowania EDI o 70% 

stosowania EDI o 70% 

rocznie.

rocznie.

 

 

background image

 

 

Główne korzyści wynikające ze 

Główne korzyści wynikające ze 

stosowania EDI pokrywają się 

stosowania EDI pokrywają się 

z korzyściami wynikającymi ze 

z korzyściami wynikającymi ze 

stosowania systemów 

stosowania systemów 

“workflow management”.

“workflow management”.

 

 

background image

 

 

Standardy można pogrupować 

Standardy można pogrupować 

także ze względu na zasięg ich 

także ze względu na zasięg ich 

obowiązywania. I tak wyróżniamy 

obowiązywania. I tak wyróżniamy 

standardy:

standardy:

 

 

wewnętrzny,

branżowy,

krajowy,

międzynarodowy. 

background image

 

 

W Europie został opracowany 

W Europie został opracowany 

przez Europejski Model 

przez Europejski Model 

Umowy EDI. Jest to

Umowy EDI. Jest to

 

 

wzorcowa 

wzorcowa 

umowa regulująca sprawy:

umowa regulująca sprawy:

 

 

bezpieczeństwa danych, 

rejestracji 

archiwizacji 

komunikatów elektronicznych, 

poufności danych, 

odpowiedzialności, 

zawierania kontraktów,

dostępności dowodu rzeczowego.

background image

 

 

ODETTE

ODETTE

- Organization 

- Organization 

for Data Exchange by Tele 

for Data Exchange by Tele 

Transmission in Europe

Transmission in Europe

 

 

Z inicjatywy Wielkiej Brytanii 

w 1983 roku w krajach UE 

powołano organizację 

opracowującą standardy EDI i 

kontrolującą jej rozwój.

background image

 

 

ODETTE skupia narodowe 

ODETTE skupia narodowe 

organizacje koordynujące 

organizacje koordynujące 

promocję, opracowywanie i 

promocję, opracowywanie i 

wdrażanie procedur EDI wg 

wdrażanie procedur EDI wg 

demokratycznie i 

demokratycznie i 

akceptowanych standardów 

akceptowanych standardów 

przez wszystkich członków, 

przez wszystkich członków, 

rekomendowanych do 

rekomendowanych do 

zastosowań.

zastosowań.

background image

 

 

Obecnie w tym standardzie 

Obecnie w tym standardzie 

opracowano już 200 

opracowano już 200 

działających komunikatów, a 

działających komunikatów, a 

60 dalszych znajduje się w 

60 dalszych znajduje się w 

opracowaniu.

opracowaniu.

 

 

background image

 

 

Standardy EDI po 1990 roku:

Standardy EDI po 1990 roku:

ANSI X.12,

TRADACOMS,

EDIFACT.

 

background image

 

 

S

S

tandardy związane z 

tandardy związane z 

pewnymi 

pewnymi 

grupami 

grupami 

użytkowników:

użytkowników:

 

 

ODETTE 

– 

przemysł 

motoryzacyjny,

DISH – transport,

EDIFICE – przemysł elektroniczny,

SWIFT – bankowość,

EANCOM – handel, itd. 

background image

 

 

CENTRUM EDI-POLSKA

CENTRUM EDI-POLSKA

(

(

działa od 1993 roku

działa od 1993 roku

)

)

     Struktura organizacyjna

background image

 

 

Pierwsze pilotażowe 

Pierwsze pilotażowe 

wdrożenie 

wdrożenie 

EDI w Polsce 

EDI w Polsce 

nastąpiło w 1995 r., w 

nastąpiło w 1995 r., w 

ówczesnej warszawskiej 

ówczesnej warszawskiej 

FSO. Ograniczyło się ono 

FSO. Ograniczyło się ono 

do wymiany komunikatów 

do wymiany komunikatów 

w sieci wewnętrznej firmy. 

w sieci wewnętrznej firmy. 

Obejmowała ona zakład na 

Obejmowała ona zakład na 

Żeraniu i 6 zakładów

Żeraniu i 6 zakładów

 (filii).

 (filii).

background image

 

 

Poprzez sieć zakładową 

Poprzez sieć zakładową 

realizowane były komunikaty 

realizowane były komunikaty 

podstawowe: 

podstawowe: 

- ORDERS (zamówienie)

- ORDERS (zamówienie)

,

,

 

 

- ORDCH (zmiana 

- ORDCH (zmiana 

zamówienia)

zamówienia)

,

,

 

 

- ORDSP (odpowiedź na 

- ORDSP (odpowiedź na 

zamówienie)

zamówienie)

background image

 

 

Obecnie prym w tej 

Obecnie prym w tej 

dziedzinie wiedzie Fiat.

dziedzinie wiedzie Fiat.

Od 1 stycznia 1999 r. każdy 

Od 1 stycznia 1999 r. każdy 

partner Fiata musi wdrożyć 

partner Fiata musi wdrożyć 

podstawowe komunikaty 

podstawowe komunikaty 

ODETTE, czyli 

ODETTE, czyli 

implementować EDI w 

implementować EDI w 

swojej firmie.

swojej firmie.

 

 

background image

 

 

W

W

 Polsce obecnie 

 Polsce obecnie 

implementowane jest tylko 

implementowane jest tylko 

ok. 18-20 podstawowych 

ok. 18-20 podstawowych 

komunikatów ODETTE i 

komunikatów ODETTE i 

UN/EDIFACT. Tymczasem w 

UN/EDIFACT. Tymczasem w 

Unii Europejskiej stale 

Unii Europejskiej stale 

stosowanych jest 200 

stosowanych jest 200 

komunikatów EDI w 

komunikatów EDI w 

standardzie UN/EDIFACT.

standardzie UN/EDIFACT.

 

 

background image

 

 

Aktualnie Członkami 

Aktualnie Członkami 

CEDIP są reprezentanci:

CEDIP są reprezentanci:

Zakładów przemysłu motoryzacyjnego. 

Hutnictwa. 

Zakładów przemysłu chemicznego. 

Zakładów przemysłu maszynowego. 

Banków.

Firm komputerowych. 

Firm  świadczących  usługi  softwerowe 

oraz telekomunikacyjne.

Urzędów Centralnych. 

background image

 

 

 

 

Standard 

Standard 

EDIFACT

EDIFACT

 (United 

 (United 

Nations/Electronic Data 

Nations/Electronic Data 

Interchange for Administration, 

Interchange for Administration, 

Commerce and Transport) - 

Commerce and Transport) - 

Elektroniczna Wymiana Danych 

Elektroniczna Wymiana Danych 

dla Administracji, Handlu i 

dla Administracji, Handlu i 

Transportu

Transportu

.

.

 

 

background image

 

 

Podstawową normą EDIFACT 

Podstawową normą EDIFACT 

są 

są 

zasady składni

zasady składni

, które 

, które 

zostały przyjęte przez 

zostały przyjęte przez 

Międzynarodową 

Międzynarodową 

Organizację Standardów ISO 

Organizację Standardów ISO 

jako norma ISO 9735.

jako norma ISO 9735.

 

 

background image

 

 

Standard EDI – dotyczy zasad 

Standard EDI – dotyczy zasad 

komunikowania się partnerów 

komunikowania się partnerów 

handlowych. Określa format i 

handlowych. Określa format i 

składnię synktaktyczną komunikatu 

składnię synktaktyczną komunikatu 

EDI. 

EDI. 

Istnieją dwa typy standardów:

Istnieją dwa typy standardów:

 

 

formatujące 

np.: 

standard 

zamówienia, 

komunikacyjne  –  określa  sposób 
przesłania  komunikatów EDI. 

background image

 

 

EDIFACT dostarcza 

EDIFACT dostarcza 

składniowych reguł dla łączenia 

składniowych reguł dla łączenia 

elementów

elementów

 

 

informacji

informacji

 w 

 w 

reguły

reguły

, które grupowane są w 

, które grupowane są w 

wiadomości (komunikaty)

wiadomości (komunikaty)

.

.

background image

 

 

Komunikat jest terminem 

Komunikat jest terminem 

używanym do opisania zbioru 

używanym do opisania zbioru 

elementów informacji, które 

elementów informacji, które 

są transmitowane w celu 

są transmitowane w celu 

wykonania określonych 

wykonania określonych 

funkcji gospodarczych czy 

funkcji gospodarczych czy 

administracyjnych. 

administracyjnych. 

Przykładem komunikatu jest 

Przykładem komunikatu jest 

„zamówienie” (purchase 

„zamówienie” (purchase 

order message)

order message)

.

.

 

 

background image

 

 

Struktura wymiany w 

Struktura wymiany w 

EDIFACT

EDIFACT

 

 

W terminologii OSI/ISO 

połączenie może obejmować 

jedną lub więcej wymian 

EDIFACT, oddzielonych za 

pomocą segmentów 

pomocniczych.

 

background image

 

 

Zgodnie z wymienionymi 

Zgodnie z wymienionymi 

regułami z

regułami z

ostały opracowane 

ostały opracowane 

komunikaty użytkowe takie jak: 

komunikaty użytkowe takie jak: 

zamówienie, zmiana 

zamówienie, zmiana 

zamówienia, potwierdzenie 

zamówienia, potwierdzenie 

zamówienia, harmonogram 

zamówienia, harmonogram 

dostaw, awizo dostawy, faktura, 

dostaw, awizo dostawy, faktura, 

awizo dostawy na czas-Just in 

awizo dostawy na czas-Just in 

Time oraz komunikaty użytkowe 

Time oraz komunikaty użytkowe 

bankowe: polecenie zapłaty 

bankowe: polecenie zapłaty 

(przelewu), informacja o stanie 

(przelewu), informacja o stanie 

konta, awizo kredytowe i awizo 

konta, awizo kredytowe i awizo 

debetowe

debetowe

.

.

 

 

background image

 

 

segment 

segment 

 komunikat 

 komunikat 

(np. zamówienie) 

(np. zamówienie) 

 

 

wymiana 

wymiana 

 po

 po

łą

łą

czenie

czenie

background image

 

 

Powszechnie stosowany model 

Powszechnie stosowany model 

systemu EDI opiera się na 

systemu EDI opiera się na 

koncepcji pliku pośredniego

koncepcji pliku pośredniego

.

.

 

 

Jest to plik tekstowy generowany 

Jest to plik tekstowy generowany 

lub wczytywany przez aplikację w 

lub wczytywany przez aplikację w 

systemie informatycznym, 

systemie informatycznym, 

stanowiący interfejs pomiędzy 

stanowiący interfejs pomiędzy 

aplikacją a specjalnym 

aplikacją a specjalnym 

programem, który dla każdego 

programem, który dla każdego 

dokumentu dokonuje konwersji 

dokumentu dokonuje konwersji 

danych zawartych w pliku 

danych zawartych w pliku 

pośrednim na strukturę zgodną z 

pośrednim na strukturę zgodną z 

definicją komunikatu 

definicją komunikatu 

elektronicznego. 

elektronicznego. 

background image

 

 

Program taki, zwany 

Program taki, zwany 

konwerterem EDI lub 

konwerterem EDI lub 

translatorem EDI, realizuje 

translatorem EDI, realizuje 

analogiczny proces w kierunku 

analogiczny proces w kierunku 

odwrotnym, zamieniając 

odwrotnym, zamieniając 

strukturę danych zawartych w 

strukturę danych zawartych w 

odebranym komunikacie na 

odebranym komunikacie na 

postać pliku pośredniego.

postać pliku pośredniego.

 

 

background image

 

 

System EDI a obrót tradycyjny. 

System EDI a obrót tradycyjny. 

Źródło: Ph. Sokol, 

Źródło: Ph. Sokol, 

From EDI to Electronic Commerce, New York 1994

From EDI to Electronic Commerce, New York 1994

 

 

background image

 

 

background image

 

 

Bezpieczeństwo danych

Bezpieczeństwo danych

 

 

Komunikaty 

EDI 

należy 

zabezpieczyć przed:

wprowadzeniem 

nowych 

komunikatów,

modyfikacją 

skasowaniem 

istniejących komunikatów,

niepowołanym 

odbiorem 

czytaniem komunikatów. 

background image

 

 

Aż 70 proc. transmisji 

Aż 70 proc. transmisji 

komunikatów odbywa się po 

komunikatów odbywa się po 

zwykłych łączach 

zwykłych łączach 

asynchronicznych i za 

asynchronicznych i za 

pośrednictwem Internetu; łącza 

pośrednictwem Internetu; łącza 

dzierżawione nawet w 

dzierżawione nawet w 

zamożnych firmach z Unii 

zamożnych firmach z Unii 

Europejskiej, jak np. Rover, 

Europejskiej, jak np. Rover, 

uznawane są za rozwiązanie 

uznawane są za rozwiązanie 

zbyt drogie.

zbyt drogie.

 

 

background image

 

 

Aby zapewnić wysoki poziom 

Aby zapewnić wysoki poziom 

usług EDI niektóre standardy 

usług EDI niektóre standardy 

przystosowano do realizacji 

przystosowano do realizacji 

funkcji zawiązanych z EDI, a 

funkcji zawiązanych z EDI, a 

inne zaprojektowano od 

inne zaprojektowano od 

podstaw

podstaw

.

.

Protokół X.400 .

Protokół OFTP (Odette File 
Transfer Protokol
).

Protokół  X.435

background image

 

 

EDI w Polsce

EDI w Polsce

 

 

- przykłady

- przykłady

 

 

POLPAK  –  uniwersalna,  publiczna  sieć 

rozległa  sieć  transmisji  danych  oraz  sieci 

wydzielone 

CUPAK    dedykowana  sieć  dla  polskich 

ministerstw  i  innych  centralnych  instytucji 

rządowych.

TELBANK  –  sieć  dedykowana  do  obsługi 

banków.

PKONET – sieć dla potrzeb banku PKO.

KOLPAK – sieć dedykowana do obsługi PKP. 

background image

 

 

Poziomy zastosowań EDI w 

Poziomy zastosowań EDI w 

organizacji gospodarczej.

organizacji gospodarczej.

 

 

 

1.

EDI wykorzystywana jest do usprawnienia 

obrotu dokumentowego.

2.

Zastosowanie  EDI    do  usprawniania 

sterowania  procesami  np.  obsługa  dostaw 
na czas.

3.

Zastosowanie  EDI  do  budowy  nowych 

„konstrukcji” 

rynkowych 

– 

realizacja 

koncepcji  strategicznych  np.  integracji  z 
innymi organizacjami.

 

background image

 

 

CEDIP prowadzi również 

CEDIP prowadzi również 

prace nad systemem 

prace nad systemem 

elektronicznej gospodarki

elektronicznej gospodarki

.

.

 

 

Elektroniczna gospodarka (EC) 

obejmuje wszystkie rodzaje 

działalności i narzędzia do 

elektronicznej realizacji biznesu. 

background image

 

 

EC 

EC 

zajmuje się

zajmuje się

 następując

 następując

ymi

ymi

 

 

dziedzin

dziedzin

ami

ami

 wykorzystując

 wykorzystując

ymi

ymi

 

 

elektroniczną technikę i 

elektroniczną technikę i 

technologię

technologię

:

:

racjonalizacja procedur handlowych,

elektroniczna wymiana danych (EDI), 

logistyka, 

standaryzacja, 

automatyczna identyfikacja ( kody 

kreskowe ), 

CAD/CAM/CAE, 

elektroniczne bazy danych,

Internet. 


Document Outline