Carpooling i
carsharing

jako alternatywne rozwiązania

w transporcie miejskim

Alternatywne środki
transportu miejskiego



rower



rolki



hulajnoga



nogi

•

carpooling

•

carsharing

Carpooling



polski odpowiednik słowa
„podwożenie”



powstał w latach 40. w USA



forma podróżowania, która polega na

udostępnianiu wolnego miejsca we własnym

samochodzie lub korzystania z wolnego miejsca

w samochodzie innego użytkownika



jest umową pomiędzy posiadaczem samochodu,

użyczającym miejsca w samochodzie

(kierowcą), a pasażerem chętnym do odbycia

podróży



polega na wspólnym odbywaniu podróży w dwie

lub więcej osób, w tym samym czasie i kierunku

Jak to działa?

W systemie carpooling kierowca
odbiera zainteresowanych
podróżnych z miejsc wcześniej
ustalonych przez obydwie strony

(np. z domu, parkingu, itp.), a następnie

wspólnie odbywają podróż w wyznaczone

miejsce, którym może być punkt przy

trasie przejazdu kierowcy (np. do punktu

przesiadki na pojazd komunikacji

zbiorowej) lub ustalony punkt docelowy.

Ile to kosztuje?

Uczestnictwo w kosztach ustalane jest przez

obie strony przed przejazdem, z reguły na

podstawie:



długości przejechanego odcinka,



średniego spalania paliwa



ceny za litr paliwa

Partycypacja w kosztach jest jednorazowa,

jeżeli podróż odbywa się okazjonalnie, bądź

uiszczana jest za dany okres czasu, jeżeli

zorganizowane podróże odbywają się

regularnie. Możliwe jest wymienne

użytkowanie samochodu, co eliminuje

konieczność udziału w kosztach

współpasażerów.

Carpooling w Polsce…

Carpooling, choć brzmi
nowocześnie, w Polsce swoje
początki miał już w PRL-u. Wówczas
prowadzona była kampania
„podwieź sąsiada", która miała
zachęcać ludzi do dzielenia się
luksusowym dobrem, jakim
były samochody

Pierwszy polski projekt oparty na

zasadach

carpoolingu powstał pod

koniec 2007r. w Krakowie.

Pracownicy Katedry Systemów Komunikacyjnych

Politechniki opracowali stronę internetową

Jedźmy razem

, na której potencjalni użytkownicy

mogą – po zalogowaniu się - znaleźć towarzyszy

podróży, umieszczając ogłoszenie jako kierowca

dysponujący miejscami w swoim samochodzie (w

konkretnych dniach na konkretnej trasie) lub jako

pasażer (jak poprzednio). Użytkownicy mogą

wystawiać sobie nawzajem komentarze i przeliczać

koszty podróży na osobę za pomocą specjalnego

kalkulatora. Kierowca może brać pasażerów za

darmo, może umówić się z pasażerami na tzw.

zrzutkę na paliwo lub na wymianę samochodów na

zasadzie „w tym tygodniu jedziemy moim

samochodem, w kolejnym twoim". Bez względu na

wybraną formę „rozliczenia”, carpooling zawsze

bazuje na zaufaniu.

Stany Zjednoczone…

Carpooling narodził się w latach
40. w Stanach Zjednoczonych,
gdzie zachęcano do
oszczędności paliwa plakatem
propagandowym z hasłem:
„Jeśli jedziesz sam,
wieziesz ze sobą Hitlera”.

Obecnie są specjalnie wydzielone pasy dla

samochodów przewożących co najmniej 2-3 osoby,

tzw. pasy HOV (ang. High Occupancy Vehicle) oraz

specjalne miejsca parkingowe, wydzielone na stałe lub

czasowo, tylko w godzinach szczytu - po którym mogą

poruszać się samochody, którymi jadą dwie osoby,

trzy osoby (w praktyce stosuje się te dwa rodzaje

progów napełnienia) lub więcej. Ze względu na

mniejszą liczbę uprawnionych do poruszania się po

takich pasach pojazdów, ich ruch jest płynny, pojazdy

te nie stoją w zatorach. Jazda pasem ekspresowym jest

szybsza. Rzadziej rozwiązaniem jest osobna jezdnia,

choć jest to najbezpieczniejsze rozwiązanie.
Zwykle wydzielenie pasa
ekspresowego odbywa się za
pomocą znaków poziomych
(rozwiązanie najmniej bezpieczne)

lub barierek.

Oprócz popularnego systemu carpooling, z którego

korzystają codziennie zarówno pracownicy firm i studenci,

powstają również nowe formy wspólnego podróżowania,

jak vanpool, czy buspool. Ewolucją systemu carpooling

jest także system powstały w Waszyngtonie i Północnej

Wirginii o nazwie „Slugging” – jest to okazjonalne

podwożenie osób, którzy stoją w wyznaczonych miejscach

przy trasie oczekując na potencjalnego kierowcę, który

akurat zmierza do tego samego celu podróży co oni.

Kierowca, aby mógł korzystać z wydzielonych pasów ruchu

dla użytkowników Carpooling (HOV), musi przewozić w

swoim samochodzie przynajmniej 2-3 osoby. W tym celu za

szybą swojego samochodu umieszcza napis z miejscem

docelowym, do którego zmierza i podjeżdżając do

stojących pasażerów, wykrzykuje przez okno miejsce, do

którego jedzie. Pierwsi przy linii jezdni wsiadają do pojazdu

potwierdzając miejsc docelowej podróży. W systemie tym

nie ma żadnych korzyści pieniężnych, ale każdy z

uczestników odnosi niewymierne korzyści: kierowca

potrzebuje pasażerów, np. dla możliwości skorzystania z

pasów dla HOV, a pasażerowie kierowcy z samochodem.

Carpooling dla bogaczy

Pytanie jest następujące: co ma zrobić ktoś, kto jest

zbyt sławny i bogaty, by podróżować regularnymi

liniami lotniczymi z tłumem zwykłych śmiertelników,

a jednocześnie zbyt odpowiedzialny ekologicznie, by

latać w pojedynkę prywatnym samolotem? Pytanie

dość długo pozostawało bez odpowiedzi, aż pojawił

się serwis

JoinTheJetSetters

- serwis, który umożliwia

przedstawicielom międzynarodowej śmietanki

podróżować w sposób bardziej „zielony” i

odpowiedzialny. Jest to rodzaj carpoolingu w

przestworzach – zostając członkiem klubu

JoinTheJetSetters, każdy VIP udostępnia miejsca na

pokładzie swojego samolotu innym VIP-om, w zamian

zaś może dołączać do innych VIP-ów lecących swoimi

samolotami na pasujących mu trasach.

Niemcy

w 2002 r. powstał w mieście Stuttgart system

„Pendlernetz”. System ten obejmuje swoim

zasięgiem miasto oraz jego okolice w promieniu

100 km. Na specjalnej stronie internetowej, po

wcześniejszym zalogowaniu się, można

umieścić informację o chęci znalezienie

pasażera lub kierowcy w celu odbycia podróży.

Jego wprowadzenie poprzedzały krótkie filmy

reklamujące emitowane na miejskich

telebimach oraz ogłoszenia prasowe

umieszczane zarówno w prasie lokalnej jak i

krajowej, wysyłano również e-maile do firm i

wydziałów magistratu.

Francja



Francuzi, którzy na carpooling mówią "covoiturage", obliczyli, że

samochody jeżdżące w dużych miastach (i ich okolicach)
przewożą średnio 1,3 pasażera per auto.



system carpooling tworzony jest na uczelniach uwzględniając

potrzeby transportowe studentów i pracowników tak jak ma to

miejsce w X Paryskim Uniwersytecie w Nanterre oddalonym ok.

13 km od Paryża. Dla użytkowników systemu istnieją specjalne

parkingi, dla których bilet wjazdu jest jednocześnie biletem

komunikacji zbiorowej. Na Uniwersytecie w Nanterre istnieje

także nocny carpooling, który polega na współdzieleniu podróży

ze zorganizowanych imprez, na których spożywany jest alkohol.

W celu bezpiecznych powrotów do domów, w systemie rejestruje

się kierowca, który deklaruje, że nie będzie spożywał alkoholu i

jest skłonny udostępnić wolne miejsca w samochodzie

uczestnikom imprezy, także tym pod wpływem alkoholu.
Kierowca, otrzymuje 50 % zniżki
na bilet wstępu na imprezę, a także
dwa darmowe napoje.
Pasażer ma zagwarantowany
bezpieczny powrót do domu.

Francuski „covoiturage” przybiera także liczne

odmiany, jak Schoolpool (CarEcole) - jako forma

podwożenia kilku dzieci do przedszkoli i szkół

przez jednego rodzica, CarJob -podróżowanie z

miejsca zamieszkania do pracy z innymi

pracownikami jednym samochodem, CarVoyage

– wspólne podróżowanie po kraju, CarTourisme

– zwiedzanie innych krajów samochodem ze

współtowarzyszami, Airportstop (Airpool) –

podróż z/na lotnisko samochodem, Eventpool –

organizowanie wspólnych podróży na imprezy,

koncerty lub wakacje.

Zalety carpoolingu



ograniczenie korków w mieście, a także zwiększenie

pojemność parkingów



zmniejsza się zapotrzebowanie na infrastrukturę drogową

–mniej samochodów w mieście oznacza mniejsze

zapotrzebowanie na drogi czy parkingi



obniżenia zanieczyszczenia powietrza ruchem

samochodowym



partycypacja w kosztach przejazdu



oszczędność nie tylko na kosztach paliwa, ale także na

opłatach za parkowanie



ograniczenie zużycia własnego samochodu



większy komfort podróży niż środkami komunikacji

miejskiej



możliwość spotkania nowych interesujących ludzi

Wady carpoolingu



brak zaufania do osób poznanych
w sieci - jazda samochodem z
obcym stwarza zagrożenia;



nieregularność godzin dojazdu
spowodowana pracą po godzinach



nieporozumienia w umawianiu się



niepewność przyjazdu

Carpooling vs autostop

Carpooling bywa czasami błędnie
nazywany e-autostopem. Z samym
autostopem ma jednak niewiele
wspólnego,

ponieważ nie jest:



spontaniczny



niespodziewany



bezpłatny

Carsharing



termin często określający wspólną
jazdę



to system, w ramach którego uiszczana jest
opłata za godzinę/dzień użytkowania
samochodu, będącego własnością firmy, która
obsługuje ten system w ramach działalności
komercyjnej, a samochody nie są umieszczone
w jednym, centralnym miejscu, lecz znajdują
się w lokalizacjach rozproszonych po całym
mieście lub nawet kilku miastach

Między systemem carsharing a
tradycyjnym wynajmem samochodów
(ang. Car Rental) istnieje kilka
istotnych różnic – w systemie
carsharing możliwe jest wynajęcie
samochodu na bardzo krótki czas, nie
jest potrzebny pracownik
dostarczający samochód, a pojazdy
dostępne są w wielu różnych
miejscach.

Jak to działa?

Usługa carsharingu jest oferowana przez firmę, w której mogą się

zarejestrować osoby zainteresowane produktem. Wnoszą one zwykle

stałą opłatę członkowską, która daje im możliwość wynajęcia

pojazdu. Płacą
także za sam wynajem, podobnie jak w klasycznej wypożyczalni:

godziny + przejechane kilometry. Samochody są dostępne w

określonych miejscach, a oferta z reguły obejmuje szeroką gamę

pojazdów: małe miejskie auta, mikrobusy, a nawet samochody

dostawcze.

Najprostszy system umożliwia rezerwację pojazdu przez telefon, a

kluczyki klient może wybrać z sejfu "na ulicy". Nowsze systemy

wykorzystują już nowoczesne technologie - samochód można

zarezerwować za pośrednictwem Internetu czy SMSa. Użytkownik może

otworzyć auto za pomocą karty identyfikacyjnej i tak samo, dzięki niej,

ma dostęp do kluczyków oraz dokumentów zamkniętych w specjalnym

schowku. Za paliwo płaci się kartą płatniczą będącą na wyposażeniu

samochodu. Po skończonej jeździe wystarczy zaparkować auto,

wypełnić książkę pojazdu/rachunek (również w wersji elektronicznej)

dla ewidencji przejechanych kilometrów i zostawić sobie kopię. Na

koniec trzeba tylko ponownie aktywować systemy bezpieczeństwa.

Opłatę uiszcza się w tym przypadku na podstawie osobnego wyliczenia

i miesięcznej faktury. Cała dalsza obsługa pojazdu leży w gestii firmy

carsharingowej.

Jak to działa c.d…

Parkingi dla samochodów najczęściej wyznaczają

władze miasta. Zwykle są to miejsca w gęsto zaludnionych

dzielnicach. Dzięki temu klienci mają samochody tuż pod

domem.

Stawka czasowa jest degresywna, to znaczy, że biorąc

pojazd na dłużej płacimy mniej za kolejne godziny.

Samochód należy odstawić na umówione miejsce (do

punktu postojowego) w określonym wcześniej czasie.

Za przekroczenie czasu operatorzy nakładają wysokie

kary, gdyż wówczas kolejny użytkownik nie może uzyskać

pojazdu w umówionym czasie. Szacuje się, że korzystanie z

tej formy po dróżowania jest bardziej opłacalne niż

posiadanie samochodu na własność przy przebiegu

rocznym poniżej 10 000 km.

Początki car sharingu sięgają czasów powojennych.

Do lat 60. były to małe projekty, działające tylko

dzięki uporowi ich autorów. A ponieważ nie były

one dochodowe, nie mogły konkurować z innymi

typami transportu. Usługa zaczęła ewoluować pod

koniec lat 80. (Szwajcaria, Niemcy, Kanada,

Szwecja), kiedy rozpoczęto współpracę z

komunikacją publiczną. Dzięki ekonomicznym i

ekologicznym zaletom projektu, zaczął on być

wdrażany w coraz większej liczbie miast. Aktualnie

pomysł przekazywania aut funkcjonuje w ponad

600 miastach na całym świecie i wykorzystywany

jest w przeszło 200 firmach, gdzie stanowi

uzupełnienie komunikacji miejskiej. Struktura

podmiotów oferujących carsharing jest różnorodna.

Są to
małe prywatne firmy, dotowane
projekty realizowane przez władze
miast lub różne formy stowarzyszeń.

Niemcy

Jedną z największych firm oferujących ten system w

Niemczech jest Cambio, z siedzibą w Bremie. Firma

powstała w

1992 roku.

W oddziale kolońskim ze wspólnego użytkowania

pojazdów korzysta aż 9 tys. osób. W mieście tym znajduje

się również największa w Europie stacja carsharingu.

Dysponuje ok. 60 samochodami, od kabrioletów po

ciężarówki.

Najpierw trzeba zarejestrować się w internecie, a

następnie przejść krótkie szkolenie w punkcie obsługi

klienta. Później procedura jest zawsze taka sama. Po

dokonaniu rezerwacji klient odbiera samochód z

firmowego parkingu. Za pomocą karty magnetycznej

otwiera sejf z kluczykami i wsiada do samochodu. 

Opłaty:



550$ - stałe członkowstwo w organizacji + 6,50$ opłata

miesięczna



1,60$/h od 8.00 do 24.00, 0,60$/h od 24.00 do 8.00



0,12$/milę

Stany Zjednoczone

Firma Zipcar oferuje swoim
członkom możliwość korzystania
z samochodu, gdy go potrzebują,
po bardzo rozsądnej cenie. W ciągu kilku minut, a

nawet do roku wcześniej, za pomocą systemu

rezerwacji online lub telefonicznie, członkowie

mogą rezerwować samochód, na cały dzień,

tydzień, czy rok.

Gaz, parking, ubezpieczenie, utrzymanie są

wliczone w cenę wynajmu. Firma obejmuje ponad

20 różnych marek i modeli samochodów takich jak

Toyota Prius i RAV-4, standardowe sedany, SUV-y,

samochody pick-up, a nawet wysokiej klasy

pojazdy takie jak Mini Cooper czy BMW 325i.

Kto może zostać
członkiem…

Aby zostać członkiem, trzeba mieć co najmniej 21

lat i nie więcej niż dwa wykroczenia w ciągu

ostatnich 3 lat, nie więcej niż jeden w ciągu

ostatnich 18 miesięcy).

Ile kosztuje Zipcar?

Na początku dokonuje się opłaty rejestracyjnej która

wynosi 25 $ i 50 $ opłaty członkowskiej na rok. Ceny

wynajmu to 7,50 $ za godzinę, natomiast

wypożyczenie samochodu na cały dzień kosztuje 56

$ (łącznie z gazem, ubezpieczenie i parking). Cena

zależy od miasta i kraju, dlatego należy

skontaktować się z Zipcar przed podjęciem decyzji.

Zalety carsharingu:



obniżone koszty podróży dla każdego użytkownika

(właściciel auta

z reguły zapomina doliczać do kosztów użytkowania pojazdu

amortyzację czy serwisowanie, a ogranicza się tylko do

uwzględniania wydatków na paliwo),



krótsza podróż - ze względu na mniejszą ilość samochodów na

drogach, a wraz z tym mniej wypadków



ukazanie realnych kosztów chwilowego wykorzystywania pojazdu

i umożliwienie porównanie ich z innymi rodzajami transportu



zwiększona szansa na znalezienie miejsca do zaparkowania,



podróże w towarzystwie.



ograniczenie emisji spalin i zmniejszenie odpadów powstałych

przy produkcji i likwidacji pojazdów.



szacuje się, że korzystanie z tej formy podróżowania jest bardziej

opłacalne niż posiadanie samochodu na własność przy przebiegu

rocznym poniżej 10 000 km