Metoda Weroniki Sherborne

Wprowadzenie

Nie ulega wątpliwości, że o

efektywności procesu edukacji w dużej

mierze decyduje dobry kontakt

pedagogiczny, czyli porozumienie i

współdziałanie z uczniami. Uczeń,

mając poczucie bezpieczeństwa i

akceptacji oraz świadomość, że w

każdej trudnej sytuacji spotka się z

pomocą, wsparciem i zrozumieniem ze

strony nauczyciela, będzie zwiększał

swoją aktywność edukacyjną.

Metoda Ruchu

Rozwijającego Weroniki

Sherborne obejmuje:



Rozwijanie świadomości własnego ciała

poprzez ćwiczenia prowadzące do poznania i

wyczuwania poszczególnych części i całego

ciała;



Rozwijanie świadomości przestrzeni i

działania w niej poprzez ćwiczenia

pozwalające zdobyć pewność siebie i

poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu oraz

korzystać z „przestrzennej wolności;



Rozwijanie umiejętności dzielenia

przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z

nimi bliskiego kontaktu poprzez ćwiczenia

ułatwiające nawiązywanie kontaktu

początkowo z jednym partnerem, potem

współpracę z większą grupą (3-4 osoby), a

wreszcie współdziałanie z innymi i poczucie

więzi wspólnoty.

Kategorie ruchu w metodzie

Ruchu Rozwijającego



Ruch prowadzący do poznania

własnego ciała;



Ruch kształtujący związek jednostki

z otoczeniem fizycznym,



Ruch wiodący do wytworzenia się

związku z drugim człowiekiem,



Ruch prowadzący do

współdziałania w grupie,



Ruch kreatywny.

Ruch prowadzący do poznania

własnego ciała

Ruchy zaliczane do tej kategorii

pozwalają na stopniowe poznanie

poszczególnych części naszego ciała.

Szczególną uwagę przywiązuje się do

stóp, kolan, nóg i bioder, ponieważ na

nich opiera się ciężar ciała. Poznanie

własnego ciała i kontrola nad jego

ruchami prowadzi do ukształtowania

się własnej tożsamości: wyodrębnienia

własnego „ja” od otoczenia („nie ja”)

Ruch kształtujący związek

jednostki z otoczeniem fizycznym

Ta kategoria ruchu ma na celu

wykształcenie orientacji w przestrzeni,

by na tej podstawie mógł się

wytworzyć związek między

człowiekiem i tym, co go otacza.

Zasadnicze działania ruchowe

odbywają się na podłodze, co

prowadzi do wytworzenia kontaktu z

podstawą i daje poczucie

„ugruntowania”, stabilności.

Ruch wiodący do wytworzenia

się związku z drugim

człowiekiem

Ta kategoria ruchu sprzyja

wytworzeniu się zaufania do drugiego

człowieka i na tej podstawie –

budowania związku z drugim

człowiekiem. Celem czynności

ruchowych tej kategorii zachęcenie

uczestników zajęć do nawiązania

pozytywnych i znaczących kontaktów

z innymi osobami, opartych na

wzajemnym poznaniu i zrozumieniu

potrzeb partnera oraz na wzajemnym

zaufaniu.

Związki międzyludzkie

postrzegano jako:

1. Ruch „z” (reakcja opiekuńcza)

Obejmuje czynności ruchowe z partnerem, z

których jeden jest bierny, a drugi aktywny,

stając się niejako opiekunem. Partnerzy

wymieniając się rolami, uczą się wzajemnie

zrozumienia potrzeb i możliwości drugiej

osoby, zaufania wobec siebie oraz

budowania świadomości, że są w stanie

udzielić pomocy drugiemu (np.

obejmowanie, kołysanie, podtrzymywanie,

turlanie).

2. Ruch „przeciwko”.

To ćwiczenia, której mają uświadomić ich

własną siłę przy współdziałaniu z

partnerem. Są to ćwiczenia

pseudoagresywne, traktowane z humorem,

gdyż pozbawione są rywalizacji, a

kontrolowany sposób wypróbowania sił i

zmiana ról z atakującego na broniącego

pozwala na rozwijanie wrażliwości i

unikanie robienia krzywdy drugiemu.

Podstawą zajęć w tej grupie są ćwiczenia i

zabawy z mocowaniem i oporowaniem,

przygniataniem, przepychaniem i

wyzwalaniem się z węzłów. Proponowane

hasła: „nie obrażam się, gdy przegram”,

„jestem silny, ale delikatny”, „ nie zawsze

muszę być lepszy”.

3. Ruch „razem”.

Obejmuje ćwiczenia wymagające

jednakowego zaangażowania partnerów.

Ćwiczenia proponowane w tej grupie to

wymagające utrzymania równowagi i

maksymalnej koncentracji oraz

umiejętności „wsłuchiwania się”

nawzajem w siebie. Udział w

ćwiczeniach wymaga zatem wzajemnej

zależności, zaufania, zrozumienia i

współpracy oraz równego wkładu

wysiłku fizycznego.

Ruch prowadzący do

współdziałania w grupie

W tej kategorii również można zakwalifikować

czynności ruchowe z wymienionych wcześniej

kategorii: ruch

„z”,

„przeciwko”

„razem”.

Różnica polega na liczbie uczestników. W tym

przypadku jest ona większa: ćwiczenia w

trójkach, a następnie z całą grupą (więcej niż 3

osoby).

W ćwiczeniach ruchowych

„z”

2 osoby mogą się

zajmować trzecią, opiekować się nią.

W ćwiczeniach

„przeciwko”

kilka osób

jednocześnie atakuje jedną – gdy jeden z

członków grupy jest silniejszy lub cięższy niż

pozostali.

W ćwiczeniach

„razem”

współdziała kilka osób.

Ruch kreatywny

Cechami charakterystycznymi jest

spontaniczność, kreatywność i

swoboda. Przykładem ruchu

kreatywnego jest taniec.

Szczególnie „taniec wyzwolony”,

który nie opiera się na ustalonych

krokach tanecznych, lecz na pełnej

swobodzie ruchów.

Założenia metody Ruchu

Rozwijającego

Świadomości własnego ciała i

usprawniania ruchowego,

Świadomości przestrzeni i

działania w niej,

Dzielenia przestrzeni z innymi

ludźmi i nawiązywania z nimi

bliskiego kontaktu.

Stosowanie metody

Weroniki Sherborne w

Polsce

Metoda jest wykorzystywana w Polsce w

placówkach oświatowych i służby zdrowia

dla dzieci z różnymi zaburzeniami rozwoju i

różnorodnymi potrzebami edukacyjnymi:



dzieci upośledzonych umysłowo,



Dzieci autystycznych,



Dzieci z wczesnym mózgowym porażeniem

dziecięcym,



Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi i

zaburzeniami zachowania,



Dzieci z niekorzystnych środowisk

wychowawczych, np. domów dziecka,



Dzieci głuchych i niewidomych.

Program zajęć i ich

planowanie

Projektując zajęcia metodą Weroniki

Sherborne, warto pamiętać, że mając one

pomóc dziecku w poznaniu samego siebie, w

zdobyciu do siebie zaufania, w poznaniu

innych i nauczeniu się ufania się im, a dalej –

poprzez nabranie pewności siebie i wiary we

własne możliwości – w nauczeniu się

aktywnego i twórczego życia.

Odbywa się to w sposób naturalny, tak jak

naturalnie i spontanicznie robią to małe dzieci

w kontaktach ze swoimi rodzicami, tuląc się

do nich, gdy czują się zagrożone, lub

podskakując z radości, kiedy się cieszą.

Organizacja ćwiczeń i grup

zajęciowych

Aby dziecko bezpiecznie i swobodnie poczuło się w

grupie, nie może ona być zbyt liczna. Najbardziej

komfortowe warunki zapewnia grupa licząca 6-14

dzieci. Wiek uczestników nie jest ograniczony: mogą to

być zarówno dzieci w wieku niemowlęcym, jak i osoby

dorosłe.

Dobrze jest móc zapewnić każdemu dziecku dorosłego

czy starszego partnera.

Ważne jest, żeby zajęcia odbywały się systematycznie.

Minimum raz w tygodniu .

Czas trwania jednego spotkania – około 1 godziny.

Początkowo zajęcia mogą być znacznie krótsze (20-30

minut), zależnie od samopoczucia i możliwości dzieci.

Zajęcia mogą odbywać się wszędzie, w każdych

warunkach ponieważ nie wymagają żadnych urządzeń

czy pomocy do ćwiczeń.

Najlepszym „przyrządem gimnastycznym” dla dziecka

jest ciało dorosłego.

Korzyści płynące z metody



Daje pozytywne odczucie w kontakcie z innym

człowiekiem



Wyzwala swobodę zachowań i naturalność



Daje okazję do rozładowania energii



Jest próbą pokonania własnych zahamowań



Daje radość



Wyzwala zaangażowanie



Daje możliwość zaspokojenia własnych potrzeb



Daje pewność siebie



Daje możliwość poczucia się w innej roli niż na co dzień



Zbliża do siebie uczestników zajęć



Daje radość z działania w grupie



Przyjemność dawania innym radości



Daje poczucie harmonii z innymi



Daje poczucie bezpieczeństwa



Daje poczucie partnerstwa



Nie jest ograniczona wiekiem uczestników.

Ćwiczenia stosowane w

metodzie Weroniki Sherborne –

przykłady ćwiczeń



Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego

ciała

a) Wyczuwanie brzucha, pleców, pośladków:

-leżenie na plecach,

-leżenie na brzuchu,

-ślizganie się w kółko na brzuchu, to samo – na plecach,

b) Wyczuwanie nóg i rąk:

Wyczuwanie kolan

-w siadzie – podciąganie kolan do siadu skulonego,

-pchanie kolan do siadu prostego,

-w siadzie prostym – rozcieranie i poklepywanie kolan

Wyczuwanie nóg

-chodzenie, bieganie na „sztywnych” nogach,

-chodzenie, bieganie na „miękkich” nogach,

-w siadzie – dotykanie palcami stóp podłogi,

-uderzanie o podłogę piętami,

-uderzanie o podłogę całą stopą,

Wyczuwanie łokci

-dotykanie łokciami kolan,

-dotykanie prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie,

c) Wyczuwanie twarzy:

-wytrzeszczanie oczu („duże oczy”) i mrużenie oczu,

-zabawne miny.

d) Wyczuwanie całego ciała:

-leżenie na plecach,

-turlanie się (mięśnie naprężone i rozluźnione),

-leżenie z rękami wzdłuż ciała (napinanie i rozluźnianie mięśni).



Ćwiczenia pozwalające zdobyć pewność siebie

i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu (na

przykładzie ćwiczeń w parach)

jedna osoba robi „mostek”, a druga obchodzi ją na czworaka,

przechodzi pod, przez, nad, dookoła itp..

-grupa tworzy „tunel” – reszta czołga się pod tunelem na

plecach, brzuchu itp.



Ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu

i współpracy z partnerem i grupą

a) Ćwiczenia „z” w parach (partner „aktywny” i partner

„bierny”)

1. Pozycja siedząca: ćwiczący siedzi opierając się plecami o

partnera (nogi ugięte

w kolanach):

-pcha plecami partnera, starając się pokonać jego opór

(zmiana ról),

-pozycja jak wyżej – kładzenie się na przemian plecami na

partnerze z unoszeniem

bioder.

2. Pozycja stojąca (tyłem):

-ćwiczący delikatnie kładzie się na plecach partnera, a ten

stara się częściowo

przyjąć ten ciężar.

-całkowite przyjęcie ciężaru, tak aby współćwiczący mógł

oderwać nogi od

podłoża. Jest to ćwiczenie dość trudne, wymagające

szczególnej ostrożności i

często asekuracji ze strony terapeuty.

-ciągnięcie za kostki ćwiczącego, leżącego na brzuchu lub na

plecach,

Prowadzenie „ślepca”: ćwiczący zamyka oczy i jest

oprowadzany (jest to ćwiczenie

trudniejsze niż się wydaje – wymaga zaufania do

„przewodnika” oraz

zdecydowania i pewności siebie osoby aktywnej).

b) Ćwiczenia „przeciwko”

„

Skała”: ćwiczący staje stabilnie w rozkroku podpartym lub

siedzi mocno podparty o podłoże; współćwiczący próbuje

przesunąć „skałę”, pchając lub ciągnąc w różnych

kierunkach.

„

Worek”: to samo ćwiczenie ze współćwiczącym leżącym na

plecach lub brzuchu , a także próbowanie przewrócenia

współćwiczącego na drugą stronę.

„

Paczka”: dziecko zwija się w kłębek, a współćwiczący usiłuje

„rozwiązać paczkę”, ciągnąc za nogi i ręce; „paczka” może

zostać uniesiona w górę („ nie rozwiązana”), co dowodzi

dużej koncentracji energii i skupieniu na zadaniu.

c) Ćwiczenia „razem” w parach (obydwaj partnerzy

„aktywni”)

Partnerzy siedzą złączeni plecami, po czym wstają, nie

odrywając się od siebie, napierając na siebie plecami tak, aby

obydwaj pozostali.

Kołysanie się: siedząc przodem do siebie z lekko zgiętymi

nogami, ćwiczący trzymają się za ręce lub przeguby; na

zmianę kładą się na plecy i są przeciągani przez partnera (ze

zmianą ról).

Równowaga: stojąc do siebie twarzą i trzymając się za ręce,

ćwiczący odchylają się i przechodzą do siadu, a następnie

razem wstają.

d) Ćwiczenia „razem” w grupie

- Kołysanie: dwóch siedzących siedzi naprzeciwko, pomiędzy

nimi trzeci, kolana lekko ugięte i rozsunięte, ręce

wyciągnięte do przodu; ćwiczący w środku jest kołysany na

boki przez partnerów, uwaga skupia się na podtrzymywaniu

jego głowy i ramion, należy czuwać nad płynnością ruchów,

Ćwiczenia skoczne: dwóch współćwiczących wspomaga

osobę skaczącą, trzymając ją za dłonie i łokcie,

Huśtanie: dwóch współćwiczących huśta trzeciego partnera

trzymając go za kostki i nadgarstki (w przypadku osoby

dorosłej są potrzebne 4 osoby – każda do jednej kończyny;

ćwiczenie to wymaga dużej koncentracji i zaufania do

współćwiczących)



Ćwiczenia twórcze

Wszystkie aspekty ruchu mogą być rozwijane w ćwiczeniach

proponowanych

przez członków grupy. Ćwiczenia „twórcze” pozwalają

nawiązać i pogłębić

stosunki międzyludzkie, poznać sytuacje, których ćwiczący

nie doświadczyłby ze

względu na swoje fizyczne lub psychiczne ułomności.

Popularne formą ruchu jest taniec, który daje możliwość

uwolnienia się od wewnętrznych napięć, niepokojów.

Bibliografia

Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyka M.,

Metoda Weroniki Sherborne w terapii i

wspomaganiu rozwoju dziecka. WSiP,

Warszawa 1992;

Bronikowski M. (red.), Metodyka

wychowania fizycznego w reformowanej

szkole. Cześć I, EMPi2, Poznań 2008;

Suliusz S., Wychowanie fizyczne w

kształceniu zintegrowanym. WSiP,

Warszawa 2000;

Strzyżewski S., Proces kształcenia i

wychowania w kulturze fizycznej. WSiP,

Warszawa 1996.

Document Outline