Rodzaje ran:



Cięte - Działanie ostrych przedmiotów o gładkich 
ostrzach: noży, szkła, blachy, siekiery.



Kłute - Zadawane przedmiotami spiczastymi, długimi, 
nożem, pilnikiem, szydełkiem. 



Tłuczone - Działanie przedmiotów tępych: kamienia, 
młotka, upadek na twarde podłoże. 



Szarpane - Gwałtowne, nadmierne, rozciągnięcie 
skóry lub rozdarcie ostrym przedmiotem. 



Kąsane - Pokąsanie przez zwierzę domowe lub dzikie. 
Najczęściej jest to kilka ran odpowiadających 
uzębieniu zwierzęcia. 



Postrzałowe - Powstają od pocisków broni palnej, 
bomb, min. 



Miażdżona – Rana powstająca na skutek silnie 
działającego tępego urazu.

Przy udzielaniu pierwszej pomocy niezbędne jest 

prawidłowe opatrzenie ran. Do tego celu służą 

odpowiednie materiały opatrunkowe, które 

możemy podzielić na:

1. Zasadnicze
 gaza opatrunkowa
 wata opatrunkowa
 chusta trójkątna
 przylepiec

2. Podręczne materiały opatrunkowe
 Wszystkie dostępne w danej chwili materiały, 

które są w miarę jałowe i mogą być użyte do 
tymczasowego użytku

W przypadku drobnych skaleczeń czy ran 
przed ich opatrzeniem musimy skaleczone 
miejsce dobrze przepłukać najlepiej bieżącą 
wodą. Jeżeli rana jest zanieczyszczona 
niezbędne jest przemycie jej środkiem 
odkażającym, jak na przykład wodą 
utlenioną, jodyną lub roztworem rivanolu. Z 
uwagi na możliwość podrażnienia rany, 
należy się postarać delikatnie odkażać ranę, 
najlepiej przez zwilżenie gazy środkiem 
odkażającym. Unikniemy przez to dostania 
się większej ilości środka odkażającego 
bezpośrednio do rany. Następnie takie 
miejsce osuszamy i zakładamy odpowiedni 
materiał opatrunkowy. 

Krwawienia i krwotoki zewnętrzne: 

krew 

wypływa poza obręb naszego ciała, co może prowadzić do 

wykrwawienia i śmierci lub dużej redukcji objętości krwi

.

 należy wezwać pogotowie Ratunkowe, 
 założyć opatrunek; w tym celu należy: 
 włożyć gumowe rękawiczki 
 jeśli jest to niewielka rana - 

zdezynfekować ją, 

 ucisnąć ranę przy pomocy bandaża 

uciskowego, 

 unieść kończynę powyżej poziomu 

serca, 

 po opanowaniu krwotoku nałożyć 

dodatkowy 
opatrunek 

 uciskający zranienie. 

Postępowani

e:

Objawy:

pojawienie się krwi po 

przerwaniu ciągłości skóry
blade śluzówki
osłabienie a nawet utrata 

przytomności
przyspieszone tętno

 Krwawienia i krwotoki na głowie – krwotok 

podpajęczynówkowy. Przyczyną jest najczęściej 
pęknięcie tętniaka jednej z tętnic mózgu. Nagłe 
podwyższenie ciśnienia tętniczego może doprowadzić 
do pęknięcia tętniaka sprowadzając gwałtowny 
krwotok, kończący się nierzadko nagłym zgonem. 
Leczenie operacyjne. 

 Krwawienie z nosa samoistne - Najczęściej nie można 

stwierdzić jednoznacznej przyczyny krwawienia z 
nosa. Zazwyczaj łagodne, często jednostronne. 
Szybko się kończy lub jest łatwe do opanowania. 
Często występuje u dzieci i osób dorastających. 
Należy pochylić głowę ku dołowi i ucisnąć mocno nos.

Krwawienia i krwotoki 

zewnętrzne:

 Krwotok aortalny - często jest spowodowany urazem, na 

przykład w wypadku komunikacyjnym. Osłabienie ściany aorty 

i jej rozszerzenie (tętniak), nadciśnienie też może powodować 

pęknięcie aorty, następstwem jest masywny krwotok i śmierć. 

 Odma urazowa - przedostanie się powietrza do jamy opłucnej, 

w wyniku którego powietrze wnika do jamy opłucnej 

rozszerzając ją, a płuco ulega zapadnięciu.

 Krwotok z jamy ustnej – Najczęściej są spowodowane stanem 

zapalnym śluzówki jamy ustnej lub gardła, są nie groźne i 

szybko ustępują. Należy skonsultować się z lekarzem.

Krwawienia wewnętrzne:

 

Najczęstszymi przyczynami 

krwotoków wewnętrznych są wypadki komunikacyjne, tępy uraz, 

upadek z wysokości lub samoistne pęknięcie naczynia 

krwionośnego. Krwotoków wewnętrznych nie można zatamować. 

Można jedynie zmniejszyć ich skutki przez zastosowanie 

odpowiedniego ułożenia, a potem trzeba kontrolować czynności 

życiowe (tętno i oddech) i jak najszybciej wezwać pogotowie. 

 wezwać pogotowie 

Ratunkowe

 ułożyć pacjenta w pozycji 

leżącej z lekko 
uniesionymi nogami

 bladość śluzówek i skóry
 szybsze tętno
 zaburzenia świadomości
 pojawienie się krwi w 

moczu lub wymiocinach

 ból przy lekkim ucisku
 osłabienie lub utrata 

przytomności

Postępowanie:

Objawy:

Krwawienia 

wewnętrzne:

 Krwawienia śródtkankowe – pęknięcie tkanek pod skórą 

w wyniku których powstają zasinienia, zaczerwienienia, 
obrzęk, ból, guzy. Zagrożeniami mogą być możliwość 
utraty krwi. W takiej sytuacji należy poszkodowanego 
ułożyć w odpowiedniej pozycji i unieruchomić kończyny.

 

 Wstrząs krwotoczny - przyspieszenie akcji serca znaczny 

spadek ciśnienia krwi. Jednak są to objawy występujące 
w ciężkich uszkodzeniach. Małe uszkodzenia mogą 
przebiegać bezobjawowo. Należy co 1 min. Kontrolować 
tętno, chronić przed utratą ciepła, układamy chorego w 
pozycji przeciwwstrząsowej.