Praca

psychoterapeutyczna z

DDA

„Syndrom DDA” można rozumieć jako
utrwalone schematy funkcjonowania
psychospołecznego powstałe w
dzieciństwie spędzonym w rodzinie
zaburzonej nadużywaniem alkoholu,
które bardzo utrudniają kontakt z
teraźniejszością i powodują
psychologiczne zamknięcie w przeszłości.

Osoby te w życiu dorosłym nadal patrzą
na wiele ważnych spraw w ich życiu z
perspektyw dziecka.

Pięć podstawowych grup

doświadczeń, z którymi DDA

muszą się zmagać:

1. Doświadczanie odrzucenia przez

pijącego i niepijącego rodzica

2. Nieprzewidywalność i chaos w rodzinie

alkoholowej

3. Doświadczenie życia w atmosferze

zagrożenia przemocą

4. Doświadczenie nadużyć seksualnych

(bycie ofiarą nadużyć lub świadkiem

nadużyć)

5. Brak jednoznacznego systemu wartości

Doświadczanie odrzucenia przez

pijącego i niepijącego rodzica

•Sposób doświadczania i możliwe konsekwencje:

-lęk przed odrzuceniem;

-brak pewności świata;

-brak nadziei;

-poczucie mniejszej wartości;

- perfekcjonizm; unikanie wyzwań; konieczność
zabezpieczenia się na przyszłość; poczucie osamotnienia;
unikanie związków, brak bliskości; destrukcyjne związki;
„zamrażanie uczuć”; racjonalizacja klęsk; tłumienie i
wypieranie; nadmierna kontrola emocjonalna

Nieprzewidywalność i chaos w

rodzinie alkoholowej

•Sposób doświadczania i możliwe

konsekwencje:

- wzmożona kontrola siebie i innych lub totalny
brak kontroli

- potrzeba ciągłego porządkowania własnego życia

- nadmierne planowanie lub brak planów

- lęk przed zmianą

- postawa „wytrzymałości”

- życie w „ustawicznej zmianie”

- rozwój myślenia „magicznego”

Doświadczenie życia w atmosferze

zagrożenia przemocą

•

Sposób doświadczania i możliwe

konsekwencje:

- ciągła obawa

- poczucie zagrożenia

- gotowość do walki

- nieporozumienia z otoczeniem i eskalacja konfliktów

- unikanie wszelkich zagrożeń

- utrwalona złość i reakcje „rozładowcze”

- tłumienie agresji

- poczucie krzywdy

- usprawiedliwianie sprawcy

Doświadczenie nadużyć seksualnych

(bycie ofiarą nadużyć lub świadkiem

nadużyć)

•Sposób doświadczania i możliwe

konsekwencje:

- brak akceptacji własnej seksualności

- zaburzenia tożsamości

- instrumentalne traktowanie seksu i
partnera

- idealizacja miłości platonicznej

Brak jednoznacznego

systemu wartości

•Sposób doświadczania i możliwe

konsekwencje:

- nieufność wobec autorytetów
- nadmierne wymagania i oczekiwania
wobec autorytetów
- kompulsywne poszukiwanie systemów
wartości
- radykalizm moralny
- problemy religijne

Lista cech występujących często u

DDA

(nie tylko u DDA i nie u wszystkich

DDA)

- lęk przed utratą kontroli

- lęk przed uczuciami

- lęk przed konfliktem

- nadmiernie rozwinięte poczucie
odpowiedzialności

- poczucie winy

- niezdolność do radości i zabawy

- ostra, bezlitosna samokrytyka

Lista cech występujących często u

DDA

(nie tylko u DDA i nie u wszystkich

DDA)

- tendencja do zaprzeczania/negowania

- trudności w kontaktach intymnych

- lęk przed porzuceniem

- tendencja do przeżywania poczucia krzywdy

- tendencja do czynności nałogowych

- tendencja do myślenia w kategoriach
„czarno-białe”

- zdolność do przetrwania

Istotą trudności DDA

jest

nieadekwatne reagowanie na

to, co dzieje się „tu i teraz”,

przefiltrowywanie aktualnych

wydarzeń przez filtr wydarzeń z

dzieciństwa. DDA reaguje tak,

jakby reagował na to, co się

działo w przeszłości, nie jak

osoba dorosła, ale jak

skrzywdzone dziecko.

O wystąpieniu syndromu

DDA decyduje interakcja

trzech grup czynników:

1. Rodzina:

-

konkretne wydarzenia w rodzinie, szczególnie traumy

-

struktura rodziny, zwłaszcza brak możliwości
uzyskania przez dziecko wsparcia emocjonalnego

-

normy i zasady rodzinne, zwłaszcza ukrywanie picia

-

reakcje rodziny na przeżycia dziecka, szczególnie
zaprzeczanie

-

rola dziecka w rodzinie

2. Czynniki wewnętrzne:

-

typ układu nerwowego, stan zdrowia, typ osobowości,
uzdolnienia

3. Czynniki zewnętrzne:

-

możliwość odnoszenia sukcesów

-

oparcie innych osób (nauczyciel, trener…)

-

aktywność otoczenia

Cele psychoterapii DDA

obejmują:

A) Rozstawanie się ze śladami

dzieciństwa w rodzinie
alkoholowej.

B) Zmiana stosunku do samego

siebie.

C) Uporządkowanie obecnego

życia.

D) Odzyskiwanie zdrowia

psychicznego.

A) Rozstawanie się ze

śladami doświadczeń w

dzieciństwie

Aby rozstać się z dzieciństwem trzeba:



zmienić przekonania na temat swojego

dzieciństwa



uświadomić sobie doznane krzywdy i
niezaspokojone potrzeby



odreagować urazy z dzieciństwa



uporządkować, pozamykać sprawy z rodzicami
(przeżycie i wyrażenie tłumionych, skrywanych i
niedokończonych spraw i uczuć do rodziców,
czasem rodzeństwa czy dziadków)



zrewidować nierealne oczekiwania



spojrzeć na swoje krzywdy z pozycji osoby
dorosłej i zaakceptować swoje dzieciństwo,
rodziców i samego siebie



rozstać się emocjonalnie z rodzicami
(przebaczyć)

B)Zmiana stosunku do

samego siebie

•Aby zmienić obraz samego siebie na bardziej

realistyczny i bardziej pozytywny trzeba:



lepiej poznać i zrozumieć samego siebie



oddzielić przekonania nabyte od rodziców od własnych



zakwestionować negatywną samoocenę



otworzyć sie na nowe informacje o sobie



połączyć myślenie o sobie z oceną obecnego działania i

własnymi sukcesami



poczuć własną siłę i niezależność



zacząć dbać o własne potrzeby i troszczyć sie o siebie



nauczyć sie stawania po swojej stronie, pomagania

sobie, bycia przyjacielem samego siebie



rozpoznać i przepracować destrukcyjne schematy

dotyczące samego siebie



zaakceptować siebie

C) Uporządkowanie

własnego życia

• Aby móc uporządkować obecne życie

i wprowadzić w nim konstruktywne

zamiany trzeba:



nauczyć się innego, satysfakcjonującego

kontaktowania sie z ludźmi



nauczyć się tworzenia trwałych, bliskich

związków



poszukać własnych celów życiowych



stworzyć nową hierarchię wartości



zaplanować konkretne zmiany w różnych

sferach życia



rozpocząć rozwiązywanie aktualnych

problemów

D) Odzyskiwanie zdrowia

psychicznego

1. U niektórych mogą wystąpić poważne
zaburzenia psychiczne.

2. Najczęstszymi zaburzeniami klinicznymi
rozpoznawanymi u DDA są: - zaburzenia lękowe
i lękowo-depresyjne, depresja, zaburzenia
osobowości, zaburzenia adaptacyjne,
uzależnienia, zaburzenia jedzenia.

3. W terapii tych zaburzeń również zmierzamy
do rozpoznawania i przepracowywania
destrukcyjnych schematów osobistych, które
się do nich przyczyniają.

4. W przypadku osób uzależnionych konieczna
jest wcześniejsza psychoterapia uzależnień.

FAZY PSYCHOTERAPII

DDA

1. OKREŚLANIE PROBLEMÓW

2. ROZPOZNANIE I ZROZUMIENIE HISTORII
SWEGO DZIECIŃSTWA

3. ROZPOZNAWANIE DOŚWIADCZEŃ KRZYWDY
OSOBISTEJ

4. PRZEPRACOWANIE TRAUM

5. DOMYKANIE NIEDOKOŃCZONYCH SPRAW

6. ZMIANA NASTAWIENIA WOBEC SAMEGO
SIEBIE

7. POSZUKIWANIE NOWEGO PORZĄDKU

2. ROZPOZNANIE I ZROZUMIENIE

HISTORII SWEGO DZIECIŃSTWA

a) przywrócenie wiary w swoje przeżycia i
uznanie prawa do korzystania z pomocy;
b) uznanie subiektywnej wersji pacjenta
dotyczącej jego dzieciństwa;
c) zakwestionowanie obowiązku przestrzegania
tajemnicy rodzinnej;
d) ustalenie listy praw, z prawem do
korzystania z pomocy na czele;
e) rozpoznanie struktury rodziny, relacji w
rodzinie, pokoleniowych przekazów rodzinnych;

3. UŚWIADOMIENIE

KRZYWDY

a) opowiadanie o bolesnych wydarzeniach z
dzieciństwa;
b) eksploracja kontaktów z rodzicami;
c) eksploracja wspomnień z dzieciństwa;
d) stworzenie listy krzywd i
niezaspokojonych potrzeb;
e) wybranie (stworzenie) osoby mającej
towarzyszyć w trudnych chwilach w terapii;
f) oswajanie lęku przed spotkaniem sie z
cierpieniem związanym z poczuciem
krzywdy;

4. ODREAGOWYWANIE

URAZÓW

a) eksploracja poczucia krzywdy;
b) odreagowanie traumatycznych

przeżyć (przemoc, nadużycia

seksualne, odrzucenie);
c) przeżycie i wyrażenie tłumionych od

dzieciństwa uczuć złości i buntu;
d) zmiana zakończenia traumatycznych

przeżyć;
e) praca nad zintegrowaniem nowego

doświadczenia (interpretacja wydarzeń

traumatycznych z pozycji osoby

dorosłej)

5. DOMYKANIE

NIEZAŁATWIONYCH SPRAW

a) wyrażanie nieokazywanych uczuć do

rodziców i powiedzenie im o nigdy

niezaspokojonych potrzebach względem nich;
b) wprowadzenie nowego, sprawiedliwego
porządku we własnej historii

(np. przez symboliczne

psychodramy jak "sąd nad złym rodzicem");

c) zrezygnowanie z nierealnych oczekiwań;
d) spojrzenie na własne dzieciństwo z pozycji

dorosłego - doświadczenie własnej siły,

wartości, niezależności

(zaakceptowanie własnego

dzieciństwa);

e) rozstanie się emocjonalne z rodzicami

(przebaczenie)

.

6. ZMIANA NASTAWIENIA WOBEC

SAMEGO SIEBIE

a) wydobycie destrukcyjnych schematów na swój

temat i poszukanie korzeni tych schematów;
b) praca nad zmiana tych schematów (dialog

wewnętrzny, procedura Okrutnego Krytyka

Wewnętrznego, rozmowy z rodzicami itp.);
c) zbieranie nowych informacji o sobie;
d) praca nad zmianą "tożsamości ofiary";
e) praca nad akceptacją i rozwojem siebie jako

kobiety lub mężczyzny;
f) praca nad akceptacją własnej seksualności;

g) praca nad akceptacją siebie i stworzenie bardziej

pozytywnego obrazu "ja";
h) nauka dobrego traktowania siebie

(stawania po

swojej stronie).

7. POSZUKIWANIE

NOWEGO PORZĄDKU

a) zakwestionowanie dotychczasowych

przekonań o ludziach i świecie;
b) oddzielenie przeszłości od

teraźniejszości;
c) praca nad nową hierarchią wartości;
d) poszukiwanie celów życiowych;
e) planowanie konstruktywnych zmian w

różnych dziedzinach życia;
f) rozwiązywanie aktualnych problemów

POŻĄDANE EFEKTY TERAPII

Podstawowym efektem psychoterapii są zmiany

destrukcyjnych schematów osobowościowych,

powodujące poprawę w funkcjonowaniu pacjenta w

następujących aspektach:



Uwolnienie się od poczucia krzywdy i innych urazów z

dzieciństwa;



Lepsze radzenie sobie z przykrymi stanami

emocjonalnymi (szczególnie z poczuciem krzywdy i

winy), obniżenie poziomu lęku i stanów depresyjnych;



Poprawa poczucia własnej wartości i lepsze

traktowanie siebie;



Poprawa relacji w bliskich związkach;



Otwarcie się na nowe kontakty z ludźmi;



Lepszy, bardziej bezpośredni kontakt z rzeczywistością

i teraźniejszością;



Zwiększenie zdolności do dokonywania wyborów i

rozwiązywania aktualnych problemów.