Promocja zdrowia
Promocja zdrowia
Historia promocji
Historia promocji
zdrowia:
zdrowia:
Tradycje starożytne promocji zdrowia:
Tradycje starożytne promocji zdrowia:
- Hipokrates (460-377 r. p.n.e.)- jego dzieło
- Hipokrates (460-377 r. p.n.e.)- jego dzieło
„Corpum Hipocratum” do XIX w. było
„Corpum Hipocratum” do XIX w. było
traktowane jako wartościowe dzieło
traktowane jako wartościowe dzieło
medyczne
medyczne
- Funkcjonowało teoretyczne i praktyczne
- Funkcjonowało teoretyczne i praktyczne
pojęcie diety i prozdrowotnego stylu życia
pojęcie diety i prozdrowotnego stylu życia
zapobiegającego chorobom, którego ważny
zapobiegającego chorobom, którego ważny
element stanowi gimnastyka i odżywianie.
element stanowi gimnastyka i odżywianie.
-
Szeroko pojmowana rola lekarza-
Szeroko pojmowana rola lekarza-
lekarz w pierwszej kolejności miał za
lekarz w pierwszej kolejności miał za
zadanie uczyć zdrowego trybu
zadanie uczyć zdrowego trybu
życia, stosowania diety
życia, stosowania diety
-
Myśliciel grecki Platon zakładał iż
Myśliciel grecki Platon zakładał iż
można nauczyć ludzi
można nauczyć ludzi
prozdrowotnego stylu życia, który
prozdrowotnego stylu życia, który
zapobiegnie powstawaniu chorób
zapobiegnie powstawaniu chorób
W pierwszej połowie XIX w. nastąpił
W pierwszej połowie XIX w. nastąpił
początek rozwoju zdrowia publicznego,
początek rozwoju zdrowia publicznego,
okres ten nazwano
okres ten nazwano
wiekiem
wiekiem
prewencji
prewencji
Wiek prewencji charakteryzował rozwój
Wiek prewencji charakteryzował rozwój
niemedycznych środków prewencji:
niemedycznych środków prewencji:
-
Higiena komunalna (zapewnienie
Higiena komunalna (zapewnienie
dostępu do czystej wody, kanalizacja,
dostępu do czystej wody, kanalizacja,
wodociągi)
wodociągi)
-
Polepszenie stanu odżywienia
Polepszenie stanu odżywienia
-
Budownictwo mieszkaniowe
Budownictwo mieszkaniowe
-
Wzrost ogólnej zamożności (poziomu
Wzrost ogólnej zamożności (poziomu
życia)
życia)
Rozwój tych niemedycznych środków
Rozwój tych niemedycznych środków
prewencji przyczynił się do
prewencji przyczynił się do
zaistnienia pod koniec XIX w.
zaistnienia pod koniec XIX w.
pierwszej rewolucji zdrowotnej,
pierwszej rewolucji zdrowotnej,
która związana była z radykalną
która związana była z radykalną
poprawą stanu zdrowia ludności
poprawą stanu zdrowia ludności
Wiek promocji zdrowia I poł. XX w.
Wiek promocji zdrowia I poł. XX w.
-rozpoczęty nie działaniami praktycznymi a
-rozpoczęty nie działaniami praktycznymi a
badaniami naukowymi
badaniami naukowymi
-badania związku pomiędzy stylem życia a
-badania związku pomiędzy stylem życia a
zdrowiem rozpoczęły się bezpośrednio po
zdrowiem rozpoczęły się bezpośrednio po
wojnie
wojnie
-pionierem programów zdrowotnych stała
-pionierem programów zdrowotnych stała
się Finlandia (projekt północnokarelski
się Finlandia (projekt północnokarelski
1972 r.)
1972 r.)
-
Kolejnym państwem była Kanada, której
Kolejnym państwem była Kanada, której
przedstawicielem był ówczesny Minister
przedstawicielem był ówczesny Minister
Zdrowia Marce Lalond
Zdrowia Marce Lalond
-
Zapoczątkowanie programów promocji
Zapoczątkowanie programów promocji
zdrowia przyczyniło się do zaistnienia II
zdrowia przyczyniło się do zaistnienia II
rewolucji zdrowotnej
rewolucji zdrowotnej
Zmiana w spojrzeniu na zdrowie
Zmiana w spojrzeniu na zdrowie
jako punkt wyjścia dla def.
jako punkt wyjścia dla def.
Promocji zdrowia
Promocji zdrowia
Zdrowie jako wartość
Zdrowie jako wartość
Jest wartością, dzięki której jednostka lub
Jest wartością, dzięki której jednostka lub
grupa może realizować swoje aspiracje.
grupa może realizować swoje aspiracje.
-
Zdrowie jako wartość autoteliczna
Zdrowie jako wartość autoteliczna
(wartość sama w sobie)
(wartość sama w sobie)
-
Zdrowie jako wartość instrumentalna
Zdrowie jako wartość instrumentalna
(coś co umożliwia realizację innych
(coś co umożliwia realizację innych
działań)
działań)
Zdrowie jako zasób społeczny:
Zdrowie jako zasób społeczny:
-
Jest zasobem dla społeczeństwa
Jest zasobem dla społeczeństwa
gwarantującym jego rozwój
gwarantującym jego rozwój
społeczny i ekonomiczny, ponieważ
społeczny i ekonomiczny, ponieważ
to zdrowe społeczeństwo może
to zdrowe społeczeństwo może
tworzyć dobra materialne i
tworzyć dobra materialne i
kulturowe, rozwijać się i osiągać
kulturowe, rozwijać się i osiągać
właściwą jakość życia
właściwą jakość życia
Definicja zdrowia wg
Definicja zdrowia wg
WHO:
WHO:
Zdrowie
Zdrowie
to pełen dobrostan fizyczny,
to pełen dobrostan fizyczny,
psychiczny i społeczny, a nie wyłącznie
psychiczny i społeczny, a nie wyłącznie
brak choroby czy niedomagania.
brak choroby czy niedomagania.
Zgodnie z tą definicją zdrowie jest
Zgodnie z tą definicją zdrowie jest
stanem pozytywnym oraz ma kilka
stanem pozytywnym oraz ma kilka
wymiarów (fizyczny, psychiczny i
wymiarów (fizyczny, psychiczny i
społeczny).
społeczny).
Holistyczne podejście do
Holistyczne podejście do
zdrowia
zdrowia
Społeczno- ekologiczny model
Społeczno- ekologiczny model
zdrowia zakłada, że:
zdrowia zakłada, że:
-
Istnieją powiązania między
Istnieją powiązania między
człowiekiem a środowiskiem w
człowiekiem a środowiskiem w
którym przebywa
którym przebywa
-
Na zdrowie człowieka ma wpływ
Na zdrowie człowieka ma wpływ
wiele czynników
wiele czynników
-
Istnieje nierówny dostęp do zdrowia
Istnieje nierówny dostęp do zdrowia
Model salutogenezy
Model salutogenezy
Antonovskiego
Antonovskiego
Zdrowie nie jest stanem, ani stałym
Zdrowie nie jest stanem, ani stałym
zasobem, ale procesem ciągłych zmian
zasobem, ale procesem ciągłych zmian
Każdy człowiek we wszystkich fazach
Każdy człowiek we wszystkich fazach
swojego życia, powinien swoje zdrowie:
swojego życia, powinien swoje zdrowie:
- Chronić i utrzymać (czyli zapobiegać
- Chronić i utrzymać (czyli zapobiegać
chorobom)
chorobom)
-
Doskonalić (poprawiać, umacniać,
Doskonalić (poprawiać, umacniać,
zwiększać jego potencjał)
zwiększać jego potencjał)
-
Przywracać w przypadku wystąpienia
Przywracać w przypadku wystąpienia
choroby (leczenie rehabilitacja)
choroby (leczenie rehabilitacja)
Biomedyczny model
Biomedyczny model
zdrowia:
zdrowia:
Zakłada, że zdrowie to brak objawów
Zakłada, że zdrowie to brak objawów
choroby i cierpienia- definicja negatywna
choroby i cierpienia- definicja negatywna
Człowiek jest organizmem działającym na
Człowiek jest organizmem działającym na
zasadzie maszyny, którą można całkowicie
zasadzie maszyny, którą można całkowicie
zrozumieć i poznać
zrozumieć i poznać
Nie uwzględnia psychicznych, społecznych
Nie uwzględnia psychicznych, społecznych
i środowiskowych uwarunkowań, a
i środowiskowych uwarunkowań, a
jedynynie czynniki biologiczne
jedynynie czynniki biologiczne
Bierna, przedmiotowa rola jednostki
Bierna, przedmiotowa rola jednostki
„
„
inżynieryjne” traktowanie zdrowia
inżynieryjne” traktowanie zdrowia
Strategia działania: głównie naprawcza,
Strategia działania: głównie naprawcza,
zapobiegawcza poprzez zalecenia
zapobiegawcza poprzez zalecenia
kierowane przez specjalistów do pacjentów
kierowane przez specjalistów do pacjentów
Podejmowanie interwencji i pomocy w
Podejmowanie interwencji i pomocy w
przypadku zachorowania
przypadku zachorowania
Udzielanie wskazówek dotyczących leczenia
Udzielanie wskazówek dotyczących leczenia
Działaniem prewencyjnym są tutaj np..
Działaniem prewencyjnym są tutaj np..
Szczepienia ochronne
Szczepienia ochronne
Promocja zdrowia-
Promocja zdrowia-
definicja
definicja
Promocja zdrowia jest procesem
Promocja zdrowia jest procesem
umożliwiającym każdemu
umożliwiającym każdemu
człowiekowi zwiększanie
człowiekowi zwiększanie
oddziaływania na własne zdrowie,
oddziaływania na własne zdrowie,
jego poprawę i utrzymanie
jego poprawę i utrzymanie
Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia w
Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia w
Ottawie 1986 r.
Ottawie 1986 r.
Definicje cd.
Definicje cd.
Promocja zdrowia- jest połączeniem
Promocja zdrowia- jest połączeniem
działań edukacyjnych oraz różnego
działań edukacyjnych oraz różnego
rodzaju wsparcia- środowiskowego,
rodzaju wsparcia- środowiskowego,
społecznego, politycznego,
społecznego, politycznego,
ekonomicznego, prawnego i
ekonomicznego, prawnego i
taktycznego- sprzyjających zdrowiu
taktycznego- sprzyjających zdrowiu
(Green, Kreuter)
(Green, Kreuter)
Główne rodzaje promocji
Główne rodzaje promocji
zdrowia:
zdrowia:
Promocja zdrowia ukierunkowana na
Promocja zdrowia ukierunkowana na
indywidualne jednostki- zwiększenie
indywidualne jednostki- zwiększenie
potencjału zdrowotnego
potencjału zdrowotnego
Promocja zdrowia zorientowana na
Promocja zdrowia zorientowana na
społeczność lokalną- polepszenie
społeczność lokalną- polepszenie
ekonomicznych, społecznych,
ekonomicznych, społecznych,
kulturowych, przyrodniczych
kulturowych, przyrodniczych
warunków życia
warunków życia
Cele promocji zdrowia:
Cele promocji zdrowia:
Zapewnienie równości w zdrowiu- dzięki
Zapewnienie równości w zdrowiu- dzięki
zmniejszaniu różnic w stanie zdrowia jakie
zmniejszaniu różnic w stanie zdrowia jakie
istnieję pomiędzy poszczególnymi krajami
istnieję pomiędzy poszczególnymi krajami
oraz grupami w obrębie krajów
oraz grupami w obrębie krajów
Dodanie życia do lat- poprzez zapewnienie
Dodanie życia do lat- poprzez zapewnienie
ludziom możliwości pełnego rozwoju oraz
ludziom możliwości pełnego rozwoju oraz
wykorzystanie ich umysłowego i fizycznego
wykorzystanie ich umysłowego i fizycznego
potencjału aby uczynić życie człowieka
potencjału aby uczynić życie człowieka
twórczym i sensownym
twórczym i sensownym
Dodanie zdrowia do życia- poprzez
Dodanie zdrowia do życia- poprzez
podniesienie jakości życia, czyli
podniesienie jakości życia, czyli
uzyskanie możliwości życia godnego,
uzyskanie możliwości życia godnego,
dającego poczucie dobrostanu
dającego poczucie dobrostanu
Dodanie lat do życia- poprzez
Dodanie lat do życia- poprzez
redukcję przedwczesnych zgonów,
redukcję przedwczesnych zgonów,
opóźnienie występowania chorób i
opóźnienie występowania chorób i
niepełnosprawności
niepełnosprawności
Przyczyny rozwoju koncepcji
Przyczyny rozwoju koncepcji
promocji zdrowia:
promocji zdrowia:
Rosnący nacisk na zdrowie pozytywne i
Rosnący nacisk na zdrowie pozytywne i
poprawę jakości życia
poprawę jakości życia
Wzrost zainteresowania ludzi sprawowaniem
Wzrost zainteresowania ludzi sprawowaniem
kontroli nad własnym zdrowiem i życiem
kontroli nad własnym zdrowiem i życiem
Uznanie iż zdecydowana większość chorób
Uznanie iż zdecydowana większość chorób
ma związek ze stylem życia jednostki
ma związek ze stylem życia jednostki
Zwiększenie świadomości na temat
Zwiększenie świadomości na temat
niewielkiej zależności pomiędzy opieką
niewielkiej zależności pomiędzy opieką
zdrowotną a stanem zdrowia, szczególnie na
zdrowotną a stanem zdrowia, szczególnie na
temat nikłych skutków rosnących nakładów
temat nikłych skutków rosnących nakładów
na opiekę zdrowotną
na opiekę zdrowotną
Edukacja zdrowotna- def.
Edukacja zdrowotna- def.
E. z.- działania głównie informacyjno-
E. z.- działania głównie informacyjno-
perswazyjne, których bezpośrednim
perswazyjne, których bezpośrednim
celem jest ukształtowanie sprzyjających
celem jest ukształtowanie sprzyjających
zdrowiu przekonań, motywacji i
zdrowiu przekonań, motywacji i
umiejętności, a co za tym idzie- postaw
umiejętności, a co za tym idzie- postaw
zdrowotnych jednostki, które w
zdrowotnych jednostki, które w
odpowiednich warunkach powinny
odpowiednich warunkach powinny
prowadzić do realizacji służących zdrowiu
prowadzić do realizacji służących zdrowiu
zachowań.
zachowań.
A.
A.
Gniazdrowski
Gniazdrowski
Struktura zmian
Struktura zmian
zachowań zdrowotnych:
zachowań zdrowotnych:
Uwzględnia elementy, które należy zmienić
Uwzględnia elementy, które należy zmienić
poprzez edukację zdrowotną
poprzez edukację zdrowotną
Przekonanie jednostki, że określone zachowania
Przekonanie jednostki, że określone zachowania
mają znaczenie
mają znaczenie
Następnie należy osobę zmotywować
Następnie należy osobę zmotywować
Osoba poddana edukacji zdrowotnej powinna
Osoba poddana edukacji zdrowotnej powinna
posiadać umiejętności
posiadać umiejętności
Otrzymujemy postawę prozdrowotną
Otrzymujemy postawę prozdrowotną
Jeżeli osoba trwale zmienia zachowanie i
Jeżeli osoba trwale zmienia zachowanie i
przyzwyczajenia oraz istnieją odpowiednie warunki
przyzwyczajenia oraz istnieją odpowiednie warunki
pozaedukacyjne otrzymujemy prozdrowotne
pozaedukacyjne otrzymujemy prozdrowotne
zachowanie a następnie pozytywny efekt
zachowanie a następnie pozytywny efekt
zdrowotny
zdrowotny
Program promocji
Program promocji
zdrowia:
zdrowia:
Zaplanowany ze względu na założone do
Zaplanowany ze względu na założone do
osiągnięcia cele zespół działań promujących
osiągnięcia cele zespół działań promujących
zdrowie w określonej zbiorowości.
zdrowie w określonej zbiorowości.
Adresowany do możliwie wszystkich grup
Adresowany do możliwie wszystkich grup
składających się na zbiorowość
składających się na zbiorowość
Ukierunkowany na głównie występujące w
Ukierunkowany na głównie występujące w
zbiorowości zagrożenia zdrowotne
zbiorowości zagrożenia zdrowotne
Łączy różne metody i podejścia gdy chodzi o
Łączy różne metody i podejścia gdy chodzi o
realizowanie celów programu
realizowanie celów programu
Włącza członków zbiorowości do
Włącza członków zbiorowości do
aktywnego uczestnictwa w
aktywnego uczestnictwa w
planowaniu i wdrażaniu programu
planowaniu i wdrażaniu programu
Traktowany jako integralna część
Traktowany jako integralna część
całościowego życia zbiorowości, a
całościowego życia zbiorowości, a
nie głównie jako działanie czysto
nie głównie jako działanie czysto
medyczne
medyczne
Etapy programu promocji
Etapy programu promocji
zdrowia:
zdrowia:
Diagnoza potrzeb (analiza wskaźników i
Diagnoza potrzeb (analiza wskaźników i
zebranych danych).
zebranych danych).
Ustalanie celów i zadań.
Ustalanie celów i zadań.
Dobór metod i technik.
Dobór metod i technik.
Identyfikacja zasobów.
Identyfikacja zasobów.
Planowanie ewaluacji.
Planowanie ewaluacji.
Opracowanie planu realizacji programu.
Opracowanie planu realizacji programu.
Realizacja programu i ewaluacja procesu.
Realizacja programu i ewaluacja procesu.
Elementy niezbędne do rozpoczęcia i
Elementy niezbędne do rozpoczęcia i
kontynuacji programów zdrowotnych
kontynuacji programów zdrowotnych
Ludzie- społeczeństwo, gdzie ma być
Ludzie- społeczeństwo, gdzie ma być
wdrożony program
wdrożony program
Koncepcja (idea)- określenie kryteriów
Koncepcja (idea)- określenie kryteriów
do których osiągnięcia zmierzamy
do których osiągnięcia zmierzamy
Strategia- metody i podejścia
Strategia- metody i podejścia
Organizacja- struktura, która umożliwi
Organizacja- struktura, która umożliwi
realizacje zadań i sprawdzenie efektów
realizacje zadań i sprawdzenie efektów
Podejście siedliskowe
Podejście siedliskowe
Siedlisko
Siedlisko
- to miejsce lub też
- to miejsce lub też
kontekst społ., gdzie ludzie realizują
kontekst społ., gdzie ludzie realizują
swoją codzienną aktywność, w
swoją codzienną aktywność, w
którym środowiskowe,
którym środowiskowe,
organizacyjne i personalne czynniki
organizacyjne i personalne czynniki
współdziałają na rzecz zdrowia oraz
współdziałają na rzecz zdrowia oraz
dobrego samopoczucia
dobrego samopoczucia
Siedlisko jest istotnym elementem
Siedlisko jest istotnym elementem
promocji zdrowia, gdyż istnieje
promocji zdrowia, gdyż istnieje
podobieństwo jego członków, w
podobieństwo jego członków, w
związku z czym występują tutaj
związku z czym występują tutaj
także podobne problemy zdrowotne
także podobne problemy zdrowotne
Istnieje infrastruktura materialno-
Istnieje infrastruktura materialno-
organizacyjna jej członków, jest ona
organizacyjna jej członków, jest ona
odpowiednio wyposażona
odpowiednio wyposażona
umożliwiając dzięki temu wdrożenie
umożliwiając dzięki temu wdrożenie
programu zdrowotnego
programu zdrowotnego
Istnieje możliwość
Istnieje możliwość
stworzenia koalicji na
stworzenia koalicji na
rzecz zdrowia-
rzecz zdrowia-
koalicjanci
koalicjanci
współpracują razem na
współpracują razem na
rzecz promocji zdrowia
rzecz promocji zdrowia
W siedlisku występują
W siedlisku występują
również naturalne więzi
również naturalne więzi
społeczne, wzajemne
społeczne, wzajemne
zaufanie, które można
zaufanie, które można
wykorzystać dla
wykorzystać dla
współpracy członków
współpracy członków
Przykłady programów promocji
Przykłady programów promocji
zdrowia realizowanych w Polsce:
zdrowia realizowanych w Polsce:
Zdrowe Miasta
Zdrowe Miasta
Zdrowe Miejsce Pracy
Zdrowe Miejsce Pracy
Szkoła Promująca Zdrowie (Zdrowa
Szkoła Promująca Zdrowie (Zdrowa
Szkoła)
Szkoła)
Szpital Promujący Zdrowie
Szpital Promujący Zdrowie
Zdrowe Miasta- cele
Zdrowe Miasta- cele
programu:
programu:
Poprawa stanu zdrowia ludności miast
Poprawa stanu zdrowia ludności miast
przez:
przez:
- mobilizację politycznego
- mobilizację politycznego
zaangażowania,
zaangażowania,
- dzielenie się wspólnymi pomysłami i
- dzielenie się wspólnymi pomysłami i
doświadczeniem,
doświadczeniem,
- wdrażanie innowacyjnych działań,
- wdrażanie innowacyjnych działań,
- wprowadzenie zmian instytucjonalnych
- wprowadzenie zmian instytucjonalnych
Miasta uczestniczące w programie
Miasta uczestniczące w programie
ZM współdziałają w celu
ZM współdziałają w celu
zredukowania nierówności w
zredukowania nierówności w
zdrowiu przez strategię
zdrowiu przez strategię
ukierunkowaną na zmianę
ukierunkowaną na zmianę
środowiska, umożliwiającą ludziom
środowiska, umożliwiającą ludziom
przyjęcie zdrowego stylu życia i
przyjęcie zdrowego stylu życia i
powszechne udostępnienie
powszechne udostępnienie
niezbędnych zasobów.
niezbędnych zasobów.
Zdrowe Miejsce Pracy:
Zdrowe Miejsce Pracy:
1) poza ochroną zdrowia pracowników przed
1) poza ochroną zdrowia pracowników przed
zagrożeniami związanymi z pracą, należy
zagrożeniami związanymi z pracą, należy
również zdrowie umacniać i rozwijać przez inne
również zdrowie umacniać i rozwijać przez inne
działania podejmowane na terenie pracy i w
działania podejmowane na terenie pracy i w
związku z pracą,
związku z pracą,
2) potencjał zdrowotny pracownika jest m.in.
2) potencjał zdrowotny pracownika jest m.in.
wynikiem warunków w jakich pracuje, ale także
wynikiem warunków w jakich pracuje, ale także
skutkiem jego zachowań w procesie
skutkiem jego zachowań w procesie
wykonywania pracy i stylu życia poza pracą.
wykonywania pracy i stylu życia poza pracą.
Dlatego budowanie zdrowia pracownika powinno
Dlatego budowanie zdrowia pracownika powinno
odbywać się na obydwu polach,
odbywać się na obydwu polach,
3) umacnianie i rozwój zdrowia pracowników może
3) umacnianie i rozwój zdrowia pracowników może
się realizować wyłącznie przy ich aktywnym
się realizować wyłącznie przy ich aktywnym
udziale (przestają być podopiecznymi) i w
udziale (przestają być podopiecznymi) i w
ścisłym współdziałaniu z zakładem pracy.
ścisłym współdziałaniu z zakładem pracy.
Szkoła Promująca
Szkoła Promująca
Zdrowie, główne
Zdrowie, główne
działania:
działania:
1) Edukacja prozdrowotna
1) Edukacja prozdrowotna
realizowana w ramach
realizowana w ramach
programu nauczania,
programu nauczania,
2) Uwzględnianie
2) Uwzględnianie
problematyki zdrowotnej
problematyki zdrowotnej
w życiu szkoły – troska o
w życiu szkoły – troska o
dobre samopoczucie
dobre samopoczucie
uczniów i pracowników,
uczniów i pracowników,
3) współdziałanie szkoły z
3) współdziałanie szkoły z
rodziną i społecznością
rodziną i społecznością
lokalną.
lokalną.
Szpital Promujący
Szpital Promujący
Zdrowie:
Zdrowie:
Celem tego programu jest
Celem tego programu jest
wprowadzenie idei promocji zdrowia
wprowadzenie idei promocji zdrowia
do szpitala, tak aby poza
do szpitala, tak aby poza
udzielaniem świadczeń leczniczych
udzielaniem świadczeń leczniczych
stał się on środowiskiem
stał się on środowiskiem
promującym zdrowie i to nie tylko
promującym zdrowie i to nie tylko
wewnątrz szpitala.
wewnątrz szpitala.
Narodowy Program
Narodowy Program
Zdrowia:
Zdrowia:
Prowadzenie efektywnej polityki zdrowotnej
Prowadzenie efektywnej polityki zdrowotnej
wymaga określenia konkretnych celów i
wymaga określenia konkretnych celów i
priorytetów, a także zadań, które powinny
priorytetów, a także zadań, które powinny
być konsekwentnie realizowane. W procesie
być konsekwentnie realizowane. W procesie
tym niezbędne jest też monitorowanie
tym niezbędne jest też monitorowanie
uwzględniające precyzyjnie wyznaczone cele
uwzględniające precyzyjnie wyznaczone cele
z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia.
z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia.
Narodowy Program Zdrowia (NPZ), którego
Narodowy Program Zdrowia (NPZ), którego
pierwsza edycja została przedstawiona w
pierwsza edycja została przedstawiona w
latach 1996-2005 jest narzędziem służącym
latach 1996-2005 jest narzędziem służącym
systematyzacji i wspieraniu kierunku polskiej
systematyzacji i wspieraniu kierunku polskiej
polityki zdrowotnej.
polityki zdrowotnej.
NPZ 2007- 2015
NPZ 2007- 2015
Projekt NPZ na lata 2007-2015 został
Projekt NPZ na lata 2007-2015 został
zatwierdzony przez Radę Ministrów 15go maja
zatwierdzony przez Radę Ministrów 15go maja
2007.
2007.
Dokument ten jest ogólnym sformułowaniem
Dokument ten jest ogólnym sformułowaniem
kierunków działań jakie należy podjąć w celu
kierunków działań jakie należy podjąć w celu
poprawy stanu zdrowia społeczeństwa Chodzi
poprawy stanu zdrowia społeczeństwa Chodzi
tutaj zarówno o działania w sferze szeroko
tutaj zarówno o działania w sferze szeroko
pojętej promocji zdrowia, ale i również działania
pojętej promocji zdrowia, ale i również działania
w ramach tzw. medycyny naprawczej.
w ramach tzw. medycyny naprawczej.
Intencją jego autorów jest budowanie systemu
Intencją jego autorów jest budowanie systemu
zdrowia publicznego.
zdrowia publicznego.
NPZ 2007-2015- cel
NPZ 2007-2015- cel
główny
główny
Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości
Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości
życia ludności oraz zmniejszanie
życia ludności oraz zmniejszanie
nierówności w zdrowiu osiągany przez:
nierówności w zdrowiu osiągany przez:
kształtowanie prozdrowotnego stylu życia
kształtowanie prozdrowotnego stylu życia
społeczeństwa,
społeczeństwa,
tworzenie środowiska życia, pracy i nauki
tworzenie środowiska życia, pracy i nauki
sprzyjającego zdrowiu,
sprzyjającego zdrowiu,
aktywizowanie jednostek samorządu
aktywizowanie jednostek samorządu
terytorialnego i organizacji pozarządowych
terytorialnego i organizacji pozarządowych
do działań na rzecz zdrowia.
do działań na rzecz zdrowia.
Strategiczne cele
Strategiczne cele
zdrowotne programu:
zdrowotne programu:
Stanowią grupę celów, które dotyczą
Stanowią grupę celów, które dotyczą
ogólnospołecznych najważniejszych
ogólnospołecznych najważniejszych
problemów zdrowotnych w Polsce.
problemów zdrowotnych w Polsce.
Chodzi tutaj o schorzenia i zjawiska
Chodzi tutaj o schorzenia i zjawiska
społeczne (nierówności w zdrowiu),
społeczne (nierówności w zdrowiu),
które stanowią główną przyczynę
które stanowią główną przyczynę
śmierci Polaków, jak i schorzenia,
śmierci Polaków, jak i schorzenia,
które przyczyniają się do
które przyczyniają się do
niepełnosprawności w społeczeństwie
niepełnosprawności w społeczeństwie
W NPZ na lata 2007-2015 zawarto następujące cele
W NPZ na lata 2007-2015 zawarto następujące cele
zdrowotne:
zdrowotne:
1.
1.
Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
z powodu chorób naczyniowo-sercowych, w tym udarów
z powodu chorób naczyniowo-sercowych, w tym udarów
mózgu;
mózgu;
2.
2.
Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
z powodu nowotworów złośliwych;
z powodu nowotworów złośliwych;
3.
3.
Zmniejszenie częstości urazów powstałych w wyniku
Zmniejszenie częstości urazów powstałych w wyniku
wypadków i ograniczenie ich skutków;
wypadków i ograniczenie ich skutków;
4.
4.
Zapobieganie zaburzeniom psychicznym przez działania
Zapobieganie zaburzeniom psychicznym przez działania
prewencyjno-promocyjne;
prewencyjno-promocyjne;
5.
5.
Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie
Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie
negatywnych skutków przewlekłych schorzeń układu kostno-
negatywnych skutków przewlekłych schorzeń układu kostno-
stawowego;
stawowego;
6.
6.
Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego;
z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego;
7.
7.
Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym
Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym
i zakażeniom;
i zakażeniom;
8.
8.
Zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych w stanie
Zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych w stanie
zdrowia populacji.
zdrowia populacji.
Cele operacyjne NPZ
Cele operacyjne NPZ
2007- 2015
2007- 2015
Stanowią największą grupę priorytetów w
Stanowią największą grupę priorytetów w
NPZ na lata 2007-2015. Wyznaczają one
NPZ na lata 2007-2015. Wyznaczają one
kierunki działań, których realizacja służy
kierunki działań, których realizacja służy
osiągnięciu wymienionych wyżej celom
osiągnięciu wymienionych wyżej celom
strategicznych. Autorzy NPZ postanowili
strategicznych. Autorzy NPZ postanowili
podzielić cele operacyjne na 3 następujące
podzielić cele operacyjne na 3 następujące
kategorie:
kategorie:
Cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka
Cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka
i działań w zakresie promocji zdrowia,
i działań w zakresie promocji zdrowia,
Cele operacyjne dotyczące wybranych
Cele operacyjne dotyczące wybranych
populacji,
populacji,
Niezbędne działania ze strony ochrony
Niezbędne działania ze strony ochrony
zdrowia i samorządu terytorialnego.
zdrowia i samorządu terytorialnego.
I. Cele operacyjne dotyczące
I. Cele operacyjne dotyczące
czynników ryzyka i działań
czynników ryzyka i działań
w zakresie promocji
w zakresie promocji
zdrowia:
zdrowia:
1.
1.
Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu;
Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu;
2.
2.
Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu
Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu
oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych
oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych
spowodowanych alkoholem;
spowodowanych alkoholem;
3.
3.
Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości
Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości
zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie
zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie
występowania otyłości;
występowania otyłości;
4.
4.
Zwiększenie aktywności fizycznej ludności;
Zwiększenie aktywności fizycznej ludności;
5.
5.
Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych
Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych
i związanych z tym szkód zdrowotnych;
i związanych z tym szkód zdrowotnych;
6.
6.
Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w
Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w
środowisku życia i pracy oraz ich skutków
środowisku życia i pracy oraz ich skutków
zdrowotnych i poprawa stanu sanitarnego kraju.
zdrowotnych i poprawa stanu sanitarnego kraju.
II. Cele operacyjne
II. Cele operacyjne
dotyczące wybranych
dotyczące wybranych
populacji:
populacji:
1.
1.
Poprawa opieki zdrowotnej nad matką,
Poprawa opieki zdrowotnej nad matką,
noworodkiem i małym dzieckiem;
noworodkiem i małym dzieckiem;
2.
2.
Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego,
Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego,
psychospołecznego oraz zapobieganie
psychospołecznego oraz zapobieganie
najczęstszym problemom zdrowotnym i
najczęstszym problemom zdrowotnym i
społecznym dzieci i młodzieży;
społecznym dzieci i młodzieży;
3.
3.
Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego
Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego
życia osób starszych;
życia osób starszych;
4.
4.
Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób
Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób
niepełnosprawnych;
niepełnosprawnych;
5.
5.
Intensyfikacja zapobiegania próchnicy zębów u
Intensyfikacja zapobiegania próchnicy zębów u
dzieci i młodzieży.
dzieci i młodzieży.
III. Niezbędne działania ze
III. Niezbędne działania ze
strony ochrony zdrowia i
strony ochrony zdrowia i
samorządu terytorialnego
samorządu terytorialnego
1.
1.
Aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i
Aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i
organizacji pozarządowych do działań na rzecz zdrowia
organizacji pozarządowych do działań na rzecz zdrowia
społeczeństwa;
społeczeństwa;
2.
2.
Poprawa jakości świadczeń zdrowotnych w zakresie
Poprawa jakości świadczeń zdrowotnych w zakresie
skuteczności, bezpieczeństwa i akceptowalności
skuteczności, bezpieczeństwa i akceptowalności
społecznej, w tym przestrzegania praw pacjenta;
społecznej, w tym przestrzegania praw pacjenta;
3.
3.
Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad
Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad
osobami zagrożonymi chorobami układu krążenia,
osobami zagrożonymi chorobami układu krążenia,
udarami mózgowymi, nowotworami, powikłaniami
udarami mózgowymi, nowotworami, powikłaniami
cukrzycy, chorobami układu oddechowego oraz
cukrzycy, chorobami układu oddechowego oraz
chorobami reumatycznymi, szczególnie przez działania
chorobami reumatycznymi, szczególnie przez działania
podstawowej opieki zdrowotnej;
podstawowej opieki zdrowotnej;
4.
4.
Zwiększenie i optymalne wykorzystanie systemu
Zwiększenie i optymalne wykorzystanie systemu
ochrony zdrowia oraz infrastruktury samorządowej dla
ochrony zdrowia oraz infrastruktury samorządowej dla
potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej.
potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej.
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę