System bankowy
System bankowy
System bankowy
• System finansowy, stanowiący mechanizm, dzięki któremu
świadczy się usługi pozwalające na krążenie siły nabywczej w
gospodarce obejmuje publiczny system finansowy czyli sektor
finansów publicznych oraz rynkowy system finansów czyli
komercyjny.
• Rynkowy system finansowy składa się z ogniw:
– Rynki finansowe,
– Instytucji finansowych,
– Instrumentów finansowych,
– Obowiązujące zasady na rynku finansowym.
dr M. Lipowicz,
Bankowość
, semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
• Instytucje finansowe określane również jako pośrednicy
finansowi, podmioty ekonomiczne specjalizujące się w
przyjmowaniu na siebie zobowiązań finansowych oraz nabywaniu
zobowiązań od innych podmiotów (przedmiotem ich działalności
jest utrzymywanie instrumentów finansowych i dokonywanie
transakcji nimi).
• Wśród instytucji finansowych (pośredników finansowych) wyróżnia
się:
- pasywnych pośredników finansowych,
- aktywnych pośredników finansowych.
dr M. Lipowicz,
Bankowość
, semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
• Rynkowy system finansowy dzieli się na podsystemy:
– system bankowy i parabanki,
– system ubezpieczeń gospodarczych (osobowych i
majątkowych),
– system finansowy przedsiębiorstw,
– system finansowy gospodarstw.
• System bankowy – element struktury systemu finansowego,
można określić jako całokształt instytucji bankowych
funkcjonujących w danym kraju, regulacje określające zasady ich
działalność, a także normy określające wzajemne powiązania i
relacje z otoczeniem, czyli z pozostałymi elementami systemu
finansowego.
dr M. Lipowicz,
Bankowość
, semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
Wpływ na strukturę i funkcjonowanie systemów bankowych mają
czynniki klasyczne:
1. porządek społeczny i ekonomiczny,
2. struktura i wielkość popytu na usługi bankowe (zmienne w czasie),
3. regulacje prawne działalności banków,
4. skłonność banków do innowacji.
Inne ujęcie czynników wpływających na kształt i funkcjonowanie
systemów bankowych:
1. warunki ogólnoekonomiczne,
2. zaawansowane technologie informatyczne i telekomunikacyjne,
3. czynniki prawno – regulacyjne,
4. popyt na usługi (zmiany ilościowe i jakościowe),
5. globalizacja, liberalizacja, deregulacja w przepływach usług
finansowych i kapitału, dezintermediację (odpośredniczenie),
sekurytyzacja, zmiany preferencji klientów, zmiany demograficzne,
uniwersalizm, rozwój technik informatycznych.
dr M. Lipowicz,
Bankowość,
semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
Klasyfikację i hierarchizacje czynników należy powiązać z etapami
ewolucji systemów bankowych.
Etapy ewolucji systemów bankowych:
1. Wyodrębnienie banku emisyjnego z ogółu banków depozytowo –
kredytowych,
2. Podział na bankowość depozytowo – kredytową i inwestycyjną,
3. Powstanie instytucji wspomagających działalność banków,
4. Nasilające się procesy konsolidacji banków.
dr M. Lipowicz,
Bankowość
, semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
Ewolucja systemu bankowych przyczyniała się do
wykształcenia funkcji systemu bankowego:
1. stworzenie mechanizmów gromadzenia środków oraz ich
inwestowania,
2. zapewnienie możliwości dokonywania płatności między
podmiotami gospodarczymi, transferu w czasie i ponad
granicami,
3. zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie zarządzania
ryzykiem bankowym,
4. zapewnienie informacji cenowej, umożliwiając podejmowanie
decyzji przez podmioty gospodarcze,
5. stworzenie warunków do transformacji środków inwestowania
(co do czasu, wielkości i ryzyka).
dr M. Lipowicz
Bankowość,
semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
Sprawność sektora bankowego
Definicja: dążenie poszczególnych elementów systemu oraz
państwa zmierzające do tego,
aby konkurencyjny i
efektywny sektor bankowy był jednocześnie sektorem
bezpiecznym i stabilnym, sprawnie wypełniającym swoje
zadania wobec innych sektorów gospodarki.
Wymiary sprawności sektora bankowego:
1.stabilność,
2.bezpieczeństwo,
3.konkurencyjność,
4.efektywność,
5.uczciwość,
6.dojrzałość.
dr M. Lipowicz
Bankowość,
semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
Stabilność, bezpieczeństwo i uczciwość systemu bankowego
zapewniają realizację kryterium równowagi i wzrostu podczas gdy
konkurencyjność i efektywność sprzyjają realizacji kryterium
efektywności.
Dojrzałość sektora bankowego polega na zapewnieniu w praktyce
odpowiedniej proporcji pomiędzy tradycją, solidnością,
przewidywalnością, a szeroko rozumianą innowacyjnością.
dr M. Lipowicz,
Bankowość
, semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
W Polsce system bankowy jest dwuszczeblowy.
Tworzą go: bank centralny i banki komercyjne.
Funkcjonujące w Polsce banki można podzielić według
kryteriów:
– forma własności prawnej (banki państwowe, spółdzielcze, spółki
akcyjne),
– lokalizacja siedziby banku (krajowe i zagraniczne),
– siedziba założycieli banku (utworzone przez osoby krajowe,
osoby zagraniczne lub z udziałem tych osób; utworzone za
granicą przez osoby krajowe bądź z ich udziałem),
– szczególna funkcja banku (banki prowadzące kasy
mieszkaniowe, prowadzące działalność inwestycyjną na rynku
kapitałowym, hipoteczne, spółdzielcze).
dr M. Lipowicz
Bankowość,
semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
Rodzaje banków:
– banki centralne powstałe na bazie banków emisyjnych,
– bank operacyjne (depozytowo-kredytowe i uniwersalne),
– banki specjalne (inwestycyjne, hipoteczne i towarzystwa
kredytowe, rolne i melioracyjne, komunalne),
– kasy oszczędnościowe,
– spółdzielczość kredytowa.
Podział banków w Polsce ze względu na rodzaj prowadzonej
działalności
(J.Grzywacz)
:
– banki operacyjne (głównie uniwersalne),
– banki inwestycyjne,
– banki specjalne,
– banki spółdzielcze.
dr M. Lipowicz,
Bankowość
, semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
Definicja banku wg Prawa bankowego (art. 2) – Bank jest osobą prawną
utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie
zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych
obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem
zwrotnym.
Podstawowym celem każdego banku jest maksymalizacja jego bieżącej wartości
rynkowej, a zakres działania określa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i
Rady 2000/12 (2000/12/WE) w sprawie podejmowania i prowadzenia
działalności przez instytucje kredytowe.
Definicja banku z punktu widzenia klientów banku – przedsiębiorstwo bankowe:
– zaciąga i udziela kredytu, świadczy w obrocie pieniężnym, kredytowym i
kapitałowym oraz oferuje inne usługi,
– oferuje i realizuje usługi w zakresie obrotu płatniczego, finansowania,
dokonywania wkładów pieniężnych oraz czynności związanych z tymi
usługami.
dr M. Lipowicz
Bankowość,
semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
Instytucja kredytowa to podmiot gospodarczy, którego
przedmiotem działalności jest przyjmowanie od ludności
depozytów lub innych środków podlegających zwrotowi oraz
udzielanie kredytów na własny rachunek lub wydawanie pieniądza
elektronicznego.
Pojęcie instytucja kredytowa jest szersze niż bank, a węższe nić
instytucja finansowa.
W systemie bankowym działają instytucje wspomagające
działalność banków – usprawniają działalność banków.
dr M. Lipowicz,
Bankowość
, semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
• Strefy polskiego systemu bankowego (strefa I, II i III) –
schemat
- I strefa: banki, NBP i KNF,
- II strefa: przedsiębiorstwa pośrednictwa
kredytowego, przedsiębiorstwa kartowe, przedsiębiorstwa
zarządzania aktywami, Bankowe biura i domy maklerskie,
BFG, KIR, BIK,
- III strefa: ZBP, wydawnictwa i czasopisma,
biura konsultingowe, brokerzy, ośrodki szkoleniowe, szkoły
wyższe.
dr M. Lipowicz
Bankowość,
semestr zimowy 2010/2011
System bankowy
dr M. Lipowicz,
Bankowość
, semestr zimowy 2010/2011