Ocena stanu czystości wód

Zalewu Szczecińskiego

Autor:

Frost Paulina i Frost Magdalena

Gr.1 A RiZG

Rok IV

Jak oceniamy w Polsce czystość

wód?

• Oceną czystości wód zajmuje się Państwowa

Inspekcja Ochrony Środowiska. Wojewódzkie

Inspektoraty Ochrony Środowiska muszą się

nieźle napracować, żeby co roku

sklasyfikować wody jezior, rzek, wody

podziemne znajdujące się na terenie

województwa, Mają do tego odpowiednich

pracowników i często bardzo nowoczesny,

specjalistyczny sprzęt. Dzięki temu znamy stan

swojego środowiska. Wyniki badań publikują w

corocznym wydawnictwie pl. „Raport o sianie

środowiska ". Raporty te kierowane są do

władz samorządowych i do szkół.

Wody pozaklasowe (NON), wody nie odpowiadające

normom - określenie jakości wód (klasy czystości wód)
względem możliwości użytkowania gospodarczego.
Klasyfikacja wykorzystywana przez WIOŚ w monitoringu
stanu czystości wód

Klasyfikacja trójstopniowa do roku 2004
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska,

Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopad 1991r.
(Dz. Ust. Nr 116 poz. 503) wyróżniało się trzy klasy czystości
wód (cyfry rzymskie: I, II, III) i wody pozaklasowe (NON).
Rozporządzenie to zostało uchylone 01.01.2005 roku,
uaktualnieniem Prawa Wodnego.

Według powyższej klasyfikacji wody pozaklasowe nie nadają

się do wykorzystania gospodarczego!

Klasyfikacja pięciostopniowa od roku 2005
Według Rozporządzenia Ministra Ochrony

Środowiska z dnia 11 lutego 2004r. w sprawie

klasyfikacji dla prezentowania stanu wód

powierzchniowych i podziemnych, sposobu

prowadzenia monitoringu oraz sposobu

interpretacji wyników i prezentacji stanu tych

wód( Dz.U. Nr 32, poz. 284) nowa klasyfikacja

wód obejmuje pięć klas czystości I, II, III, IV

oraz V.

W klasyfikacji pięciostopniowej nie ma

określenia "wody pozaklasowe".

W Polsce obowiązuje następująca

klasyfikacja czystości wód

śródlądowych:

• Klasa pierwsza - wody nadające się do: zaopatrzenia

ludności w wodę do picia,

• zaopatrzenia zakładów wymagających wody o jakości wody

do picia,

• bytowania w warunkach naturalnych ryb łososiowatych.

• Klasa druga - wody nadające się do: bytowania w

warunkach naturalnych innych ryb niż łososiowate,

• chowu i hodowli zwierząt gospodarskich,

• celów rekreacyjnych, uprawiania sportów wodnych uraz

urządzania zorganizowanych kąpielisk.

• Klasa trzecia - wody nadające się do: zaopatrzenia

zakładów innych niż zakłady wymagające wody o jakości

wody do picia.

• nawadniania i terenów rolniczych, wykorzystywanych do

upraw ogrodniczych oraz upraw pod szkłem i pod osłonami

z innych materiałów.

• Sposób oceny czystości wód w Polsce

jest skomplikowany. Niedługo zmienimy
go na prostszy, obowiązujący w krajach
Unii Europejskiej. Klasyfikacja w Unii
opiera się na kryterium ekologicznym
(ocena stanu organizmów w
wodzie), a nie badaniach chemiczno-
biologicznych. Dopiero wtedy
będziemy mogli porównać stan czystości
naszego środowiska ze środowiskiem
innych krajów.

• Wody górnej Odry na granicy czeskiej w

Chałupkach były nadmiernie

zanieczyszczone. W 83 % okazały się

pozaklasowe. Tylko 17% zachowało klasę III.

O dyskwalifikacji zadecydowało 5

parametrów (miano coli, azot azotynowy,

chlorofil, fosfor ogólny, zawiesina). Także

w przekroju Wrocławia stężenia związków

mineralnych i wartości miana coli

spowodowały dyskwalifikację wód. Dolna

Odra jest również bardzo

zanieczyszczona, co stwierdzono na jej 690

km w Krajniku. Powodem dyskwalifikacji była

koncentracja chlorofilu.

• W województwie zachodniopomorskim w

2000 roku przebadano wody 23 rzek.

Najgorzej jest z Odrą w granicach Szczecina.

Tutaj jakość wód ulega drastycznemu

pogorszeniu. Wobec braku odpowiednich

oczyszczalni ścieków w Szczecinie, wody

ujściowego odcinka Odry (Domiąży), Roztoki

Odrzańskiej i Zalewu Szczecińskiego pełnią

rolę oczyszczalni ścieków, co wiąże się ze

wzrostem zanieczyszczenia.

Nieuporządkowana gospodarka ściekowa,

szczególnie lewobrzeżnego Szczecina,

stwarza zagrożenie wystąpienia katastrofy

ekologicznej. Jednak w najbliższym czasie

Szczecin przystąpi do budowy odpowiedniej

oczyszczalni ścieków, co zapobiegnie

katastrofie.

• Rega III klasa czystości w 88% badań; 12% poza

klasa

• Wieprza III klasa czystości w 96% badań; 4% poza

klasą

• Parsęta III klasa czystości w 96% badań; 4% poza

klasą

• Grabowa III klasa czystości
• Ina III klasa czystości w 90%; 10% poza klasą
• Płonią poza klasą ze względu na chlorofil i fosfor

ogólny (eutrofizacja)

• Dziwna TI i III klasa czystości
• Świna II i III klasa czystości

Główne zanieczyszczenia

odprowadzane do Zalewu

Szczecińskiego i ich procentowy udział:

Przep

ływ

BZT5 ChZT

(Mn)

ChZT

5 (Cr)

Zawi

esina

Fosfo

Azot

Inne

Dopływ wód rzecznych

Odra

95,3

74,0

86,7

86,5

64,4

84,6

Aglomeracja szczecińska-ścieki komunalne

0,65

19,1

7,1

6,65

16,9

10,9

Fenol

595

Aglomeracja szczecińska-ścieki przemysłowe

0,35

4,3

2,6

1,74

2,94

1,48

Cynk

100

Zakłady Chemiczne „Police”

1,57

1,53

13,2

0,63

Fluor

1578

• Rezultatem istotnego ograniczenia ładunków

zanieczyszczeń wprowadzanych do rzek jest
obserwowana systematyczna, chociaż
bardzo powolna, poprawa stanu czystości
rzek. Prowadzone badania pozwalają
potwierdzić wieloletnią tendencję poprawy
ich jakości. W latach 1990-2002 stwierdzono
utrzymywanie się tendencji spadkowej
zanieczyszczeń organicznych, związków
fosforu i azotu oraz poprawę stanu
sanitarnego. Jednak nadal te
zanieczyszczenia stanowią główny problem
jakości wód rzecznych naszego
województwa.

• Źródłem zanieczyszczeń bakteriologicznych

są zrzuty ścieków z oczyszczalni

komunalnych, wody opadowe z terenów

zabudowanych i ścieki „surowe”,

odprowadzane z gospodarstw nie

podłączonych do kanalizacji.

• Głównymi źródłami związków azotu i

fosforu w wodach rzek województwa

zachodnio pomorskiego są zanieczyszczenia

obszarowe, związane z rolniczym

charakterem zlewni oraz dopływ ścieków z

oczyszczalni nie posiadających możliwości

usuwania tych związków. Nadmierne ich

stężenia powodują znaczącą eutrofizację

wód, objawiającą się między innymi

intensywnymi zakwitami glonów.

•

Szczególnie niepokojący jest fakt degradacji wód

rzeki Odry w granicach Szczecina, spowodowany

codziennym odprowadzaniem do Odry ok. 100 000

nieoczyszczonych i niedostatecznie

oczyszczonych ścieków komunalnych. W efekcie

odprowadzania ogromnych ilości związków azotu i

fosforu oraz substancji organicznych, szczególnie

podczas sezonu letniego, stwierdzany jest spadek

stężenia tlenu rozpuszczonego w wodach do

wartości grożących masowym śnięciem ryb. Także

skażenie bakteriologiczne wód Odry na terenie

miasta jest bardzo wysokie. Ilość bakterii Coli

znacznie przekracza dopuszczalne normy dla klasy

III. Wpływa to negatywnie na stan jakości wód

Zalewu Szczecińskiego i przybrzeżnych wód Zatoki

Pomorskiej. Dopóki nie zostanie rozwiązany

problem oczyszczania ścieków z terenu miasta

Szczecina nie należy oczekiwać poprawy jakości

tych wód.

• Obecny system oceny jakości wód nie

odpowiada wymogom prawnym Unii

Europejskiej. Należy spodziewać się zmian

w systemie funkcjonującym w Polsce.

Zalecenia Unii Europejskiej na pierwszym

miejscu stawiają ocenę na podstawie

elementów biologicznych. Ocena

biologiczna wód w województwie

zachodniopomorskim, przeprowadzona w

2002 roku, na większości badanych

stanowisk wykazała stan bardzo dobry i

dobry. Najmniej korzystnie wypadła ocena

dla rzek: Odry, Rurzycy i Płoni (stan

umiarkowany oraz dostateczny).

Natura 2000

• Obszar Natura 2000 obejmuje polską część Zalewu

Szczecińskiego. Zbiornik jest płytki (średnia głębokość

2-3m) i bardzo żyzny, o niezwykle wysokim

zagęszczeniu organizmów bentosowych i bogatym

rybostanie.

Organizmy bentosowe- bentos to jest ogól organizmów

roślinnych i zwierzęcych zasiedlających dno

zbiorników wodnych. Bentos morski tworzą otwornice,

gąbki, jamochłony, wieloszczety, szkarłupnie,

mięczaki, skorupiaki, także glony i bakterie;

Bentos słodkowodny: skąposzczety, pijawki, mięczaki

gąbki, larwy owadów, glony, bakterie, a także różne

gatunki roślin zielnych.

Znaczenie i wartość przyrodnicza

• Obszar Zalewu Szczecińskiego jest ostoją ptasia o

randze europejskiej. Występuje co najmniej 25
gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy
Ptasiej oraz 9 gatunków z Polskiej Czerwonej
Księgi. Bardzo ważna ostoja ptaków wodno-
błotnych przede wszystkim w okresie wędrówek i
zimą. W okresie lęgowym obszar zasiedla co
najmniej 1% populacji krajowej następujących
gatunków ptaków: gęgawa, czernica, bielik,
błotniak zbożowy, kania czarna, biegus zmienny,
gąsiorek, perkoz dwuczuby, kania ruda, łyska,
wodniczka i zimorodek.

• W okresie wędrówek występuje co

najmniej 1% populacji szlaku
wędrówkowego następujących gatunków
ptaków: łabędź krzykliwy, rybitwa czarna,
czernica, gągoł, głowienka, łyska,
nurogęś, ogorzałka, perkoz dwuczuby,
kormoran czarny, gęś zbożowa i siewka
złota. Ptaki wodno- błotne występują w
koncentracjach powyżej 200 000
osobników.

• W okresie zimy występuje co

najmniej 1% populacji szlaku
wędrówkowego następujących
gatunków ptaków: łabędź krzykliwy,
nurogęś, ogorzałka, markaczka,
gągoł, bielaczek, bielik. Ptaki wodno-
błotne występują w koncentracji 20
000 osobników.