Ogólne zasady postępowania
lekarskiego w ostrych
zatruciach
Ogólne zasady postępowania
lekarskiego w ostrych
zatruciach
Ogólne zasady postępowania
lekarskiego w ostrych
zatruciach
Ogólne zasady postępowania
lekarskiego w ostrych
zatruciach
Zatrucie –
to proces chorobowy
z klinicznymi objawami podmiotowymi
i przedmiotowymi, wywołany przez
substancję chemiczną pochodzenia endo- lub
egzogennego
Zatrucie ostre
– to proces chorobowy
wywołany przez truciznę wchłoniętą do
organizmu w dawce jednorazowej,
charakteryzujący się na ogół dużą dynamiką
objawów klinicznych.
Zatrucie
–
to proces chorobowy
z klinicznymi objawami podmiotowymi
i przedmiotowymi, wywołany przez
substancję chemiczną pochodzenia endo- lub
egzogennego
Zatrucie ostre
– to proces chorobowy
wywołany przez truciznę wchłoniętą do
organizmu w dawce jednorazowej,
charakteryzujący się na ogół dużą dynamiką
objawów klinicznych.
wg Słownika terminów stosowanych
w toksykologii
wg Słownika terminów stosowanych
w toksykologii
Podstawowe zasady
postępowania
w ostrych zatruciach
Podstawowe zasady
postępowania
w ostrych zatruciach
• Obowiązuje zasada pierwszeństwa
oceny stanu chorego przed
rozpoznaniem choroby i jej przyczyn.
• Po zabezpieczeniu podstawowych
funkcji życiowych, nie szybkość,
ale celowość działania powinna być
wytyczną pomocy w ostrych
zatruciach.
•
Obowiązuje zasada pierwszeństwa
oceny stanu chorego przed
rozpoznaniem choroby i jej przyczyn.
• Po zabezpieczeniu podstawowych
funkcji życiowych, nie szybkość,
ale celowość działania powinna być
wytyczną pomocy w ostrych
zatruciach.
A. Działania ratowniczo-
diagnostyczno-lecznicze na
miejscu zdarzenia:
A. Działania ratowniczo-
diagnostyczno-lecznicze na
miejscu zdarzenia:
1. Przerwanie narażenia
2. Doraźne zabiegi ratownicze - ocena stanu
ogólnego chorego i zabezpieczenie
podstawowych funkcji życiowych
3. Wywiad i wstępna diagnostyka różnicowa
choroby, zabezpieczenie materiału
toksykologicznego
4. Usunięcie niezresorbowanej trucizny z miejsc
wchłaniania - dekontaminacja
5. Zastosowanie odtrutek dostępnych w miejscach
narażenia (zakłady pracy) i karetkach PR
6. Zabezpieczenie ofiary na czas transportu do
szpitala, zapewnienie dostępu do żyły
1. Przerwanie narażenia
2. Doraźne zabiegi ratownicze - ocena stanu
ogólnego chorego i zabezpieczenie
podstawowych funkcji życiowych
3. Wywiad i wstępna diagnostyka różnicowa
choroby, zabezpieczenie materiału
toksykologicznego
4. Usunięcie niezresorbowanej trucizny z miejsc
wchłaniania - dekontaminacja
5. Zastosowanie odtrutek dostępnych w miejscach
narażenia (zakłady pracy) i karetkach PR
6. Zabezpieczenie ofiary na czas transportu do
szpitala, zapewnienie dostępu do żyły
B. Rozpoznanie zatrucia,
obserwacja
i leczenie zatrutego pacjenta w
szpitalu:
B. Rozpoznanie zatrucia,
obserwacja
i leczenie zatrutego pacjenta w
szpitalu:
1. Diagnostyka różnicowa choroby
2. Usunięcie niezresorbowanej trucizny z
miejsc wchłaniania - dekontaminacja
3. Zastosowanie odtrutek
4. Przyśpieszenie wydalania trucizny z
ustroju
5. Obserwacja i leczenie pacjenta wg zasad
intensywnej terapii zachowawczej
6. Dyspozycje co do dalszych losów
wyleczonego z zatrucia pacjenta
1. Diagnostyka różnicowa choroby
2. Usunięcie niezresorbowanej trucizny z
miejsc wchłaniania - dekontaminacja
3. Zastosowanie odtrutek
4. Przyśpieszenie wydalania trucizny z
ustroju
5. Obserwacja i leczenie pacjenta wg zasad
intensywnej terapii zachowawczej
6. Dyspozycje co do dalszych losów
wyleczonego z zatrucia pacjenta
Rozpoznanie zatrucia opiera się
na :
Rozpoznanie zatrucia opiera się
na :
1.
wywiadzie
2.
symptomatologii klinicznej
3.
analizie laboratoryjnej - głównie
toksykologicznej, ale również
biochemicznej i hematologicznej.
4.
badaniach dodatkowych – rtg, usg, ekg,
eeg, endoskopia, tomografia
komputerowa itp.
1.
wywiadzie
2.
symptomatologii klinicznej
3.
analizie laboratoryjnej - głównie
toksykologicznej, ale również
biochemicznej i hematologicznej.
4.
badaniach dodatkowych – rtg, usg, ekg,
eeg, endoskopia, tomografia
komputerowa itp.
Metody analityczne w
toksykologii klinicznej
Metody analityczne w
toksykologii klinicznej
proste testy
metody kolorymetryczne
metody spektrofotometryczne w zakresie
widzialnym, nadfioletowym i podczerwieni
metody chromatograficzne: chromatografia
cienkowarstwowa, gazowa i cieczowa
metody immunologiczne:
radioimmunologiczna, immunoenzymatyczna,
metody oparte na aglutynacji, metody wolnych
rodników, metody immunofluorescencji
w świetle spolaryzowanym
spektrometria masowa
proste testy
metody kolorymetryczne
metody spektrofotometryczne w zakresie
widzialnym, nadfioletowym i podczerwieni
metody chromatograficzne: chromatografia
cienkowarstwowa, gazowa i cieczowa
metody immunologiczne:
radioimmunologiczna, immunoenzymatyczna,
metody oparte na aglutynacji, metody wolnych
rodników, metody immunofluorescencji
w świetle spolaryzowanym
spektrometria masowa
Usuwanie niewchłoniętej
trucizny
z miejsc wchłaniania
Usuwanie niewchłoniętej
trucizny
z miejsc wchłaniania
• zmywanie skażonej skóry
• przemywanie oczu
• dekontaminacja przewodu pokarmowego:
a.
prowokowanie wymiotów
b. płukanie żołądka
c. zastosowanie węgla aktywowanego
jednorazowo i w dawkach frakcjonowanych
d. podawanie środków przeczyszczających
e. całkowite płukanie jelit
f. wlewy doodbytnicze
• wysysanie ran przy ukąszeniach
•
zmywanie skażonej skóry
•
przemywanie oczu
•
dekontaminacja przewodu pokarmowego:
a.
prowokowanie wymiotów
b. płukanie żołądka
c. zastosowanie węgla aktywowanego
jednorazowo i w dawkach frakcjonowanych
d. podawanie środków przeczyszczających
e. całkowite płukanie jelit
f. wlewy doodbytnicze
•
wysysanie ran przy ukąszeniach
Prowokowanie wymiotów
Wskazania do prowokowania
wymiotów
Prowokowanie wymiotów
Wskazania do prowokowania
wymiotów
•
zatrucia u małych dzieci
•
możliwość wykonania na miejscu zatrucia
(np. w domu)
•
potencjalnie długi czas dotarcia do szpitala
•
nie tolerowanie płukania żołądka – brak
zgody pacjenta na wykonanie
zabiegu
•
zatrucie dużymi, nie rozpuszczającymi się
w żołądku tabletkami
•
zatrucia u małych dzieci
•
możliwość wykonania na miejscu zatrucia
(np. w domu)
•
potencjalnie długi czas dotarcia do szpitala
•
nie tolerowanie płukania żołądka – brak
zgody pacjenta na wykonanie
zabiegu
•
zatrucie dużymi, nie rozpuszczającymi się
w żołądku tabletkami
Przeciwwskazania
do prowokowania wymiotów
Przeciwwskazania
do prowokowania wymiotów
• upośledzenie świadomości (brak odruchu
kaszlowego)
• drgawki lub dłuższy czas po zażyciu leków
drgawkotwórczych
• zatrucie
środkami
żrącymi,
detergentami,
pochodnymi ropy naftowej
• możliwość
krwawienia
z
przewodu
pokarmowego (np. żylaki przełyku)
• długi czas od zatrucia (powyżej 1 godz.) i mała
(nie zagrażająca życiu) ilość przyjętej trucizny –
wg AACT i EAPCCT zabiegu nie należy
wykonywać rutynowo
•
upośledzenie świadomości (brak odruchu
kaszlowego)
•
drgawki lub dłuższy czas po zażyciu leków
drgawkotwórczych
•
zatrucie
środkami
żrącymi,
detergentami,
pochodnymi ropy naftowej
•
możliwość
krwawienia
z
przewodu
pokarmowego (np. żylaki przełyku)
•
długi czas od zatrucia (powyżej 1 godz.) i mała
(nie zagrażająca życiu) ilość przyjętej trucizny –
wg AACT i EAPCCT zabiegu nie należy
wykonywać rutynowo
Technika prowokowania
wymiotów
Technika prowokowania
wymiotów
•
u dorosłych podawanie ciepłej wody
porcjami po 200-300 ml
•
u dzieci podawanie 0,9% NaCl w dawce
po 5 –10 ml na kg m.c.
•
mechaniczne drażnienie tylnej ściany
gardła palcami lub szpatułką owiniętą
gazą
•
u dorosłych podawanie ciepłej wody
porcjami po 200-300 ml
•
u dzieci podawanie 0,9% NaCl w dawce
po 5 –10 ml na kg m.c.
•
mechaniczne drażnienie tylnej ściany
gardła palcami lub szpatułką owiniętą
gazą
Płukanie żołądka
Kryteria czasowe obowiązujace
przy płukaniu żołądka
Płukanie żołądka
Kryteria czasowe obowiązujace
przy płukaniu żołądka
• do 1 godz. od przyjęcia trucizny - w ilości
mogącej stanowić zagrożenie dla życia
pacjenta - wg AACT i EAPCCT zabieg nie
może być wykonywany rutynowo
• w zatruciu środkiem żrącym do ½ godz.
• w zatruciu salicylanami do 24 godzin
• w zatruciu grzybami do 72 godzin
• u pacjentów nieprzytomnych bez
ograniczeń czasowych
•
do 1 godz. od przyjęcia trucizny - w ilości
mogącej stanowić zagrożenie dla życia
pacjenta - wg AACT i EAPCCT zabieg nie
może być wykonywany rutynowo
•
w zatruciu środkiem żrącym do ½ godz.
•
w zatruciu salicylanami do 24 godzin
•
w zatruciu grzybami do 72 godzin
•
u pacjentów nieprzytomnych bez
ograniczeń czasowych
Przeciwwskazania do płukania
żołądka
Przeciwwskazania do płukania
żołądka
• „świeże” zaburzenia rytmu serca
• krwawienie z przewodu pokarmowego
• objawy „ostrego brzucha”
• drgawki
• czynna choroba wrzodowa żołądka
i żylaki przełyku
• stan po całkowitej resekcji żołądka
• stan zamroczenia lub pobudzenia
psychoruchowego – brak współpracy
z lekarzem
•
„świeże” zaburzenia rytmu serca
•
krwawienie z przewodu pokarmowego
•
objawy „ostrego brzucha”
•
drgawki
•
czynna choroba wrzodowa żołądka
i żylaki przełyku
•
stan po całkowitej resekcji żołądka
•
stan zamroczenia lub pobudzenia
psychoruchowego – brak współpracy
z lekarzem
Powikłania płukania żołądka
Powikłania płukania żołądka
•
zachłyśnięcie
•
mechaniczne uszkodzenie przewodu
pokarmowego
•
odruchowe zatrzymanie czynności serca
•
zaburzenia wodno - elektrolitowe
•
zachłyśnięcie
•
mechaniczne uszkodzenie przewodu
pokarmowego
•
odruchowe zatrzymanie czynności serca
•
zaburzenia wodno - elektrolitowe
Technika płukania żołądka
Technika płukania żołądka
•
należy uzyskać zgodę na zabieg pacjenta przytomnego
•
płukanie wykonujemy u osób przytomnych w pozycji siedzącej
lub leżącej na lewym boku, u nieprzytomnych
w pozycji leżącej na plecach po uprzednim zaintubowaniu
•
do płukania używamy grubej elastycznej sondy zakończonej
dużymi otworami (7-15 mm średnicy u osoby dorosłej)
•
sondę pokrywamy żelem i zakładamy przez usta
•
pacjentom dorosłym podajemy ciepłą wodę porcjami
po 200-300 ml, dzieciom izotoniczny roztwór chlorku sodu po
10-20 ml/kg m.c.
•
do usunięcia zawartości żołądka wykorzystujemy zjawisko
naczyń połączonych, opuszczając wylot sondy poniżej poziomu
żołądka, dopóki jeszcze znajduje się
w niej woda – zabieg powtarzając do uzyskania czystych
popłuczyn
•
przy zatruciu grzybami zabezpieczamy popłuczyny
do badania mykologicznego
•
należy uzyskać zgodę na zabieg pacjenta przytomnego
•
płukanie wykonujemy u osób przytomnych w pozycji siedzącej
lub leżącej na lewym boku, u nieprzytomnych
w pozycji leżącej na plecach po uprzednim zaintubowaniu
•
do płukania używamy grubej elastycznej sondy zakończonej
dużymi otworami (7-15 mm średnicy u osoby dorosłej)
•
sondę pokrywamy żelem i zakładamy przez usta
•
pacjentom dorosłym podajemy ciepłą wodę porcjami
po 200-300 ml, dzieciom izotoniczny roztwór chlorku sodu po
10-20 ml/kg m.c.
•
do usunięcia zawartości żołądka wykorzystujemy zjawisko
naczyń połączonych, opuszczając wylot sondy poniżej poziomu
żołądka, dopóki jeszcze znajduje się
w niej woda – zabieg powtarzając do uzyskania czystych
popłuczyn
•
przy zatruciu grzybami zabezpieczamy popłuczyny
do badania mykologicznego
Węgiel aktywowany
Węgiel aktywowany
Węgiel aktywowany – przygotowywany jest
z miazgi drzewnej w temp. ok. 900
o
C,
następnie aktywowany działaniem pary
wodnej lub silnych kwasów w celu
uzyskania maksymalnej powierzchni
adsorbcyjnej
Węgiel aktywowany
– przygotowywany jest
z miazgi drzewnej w temp. ok. 900
o
C,
następnie aktywowany działaniem pary
wodnej lub silnych kwasów w celu
uzyskania maksymalnej powierzchni
adsorbcyjnej
Substancje dobrze adsorbowane
przez węgiel aktywowany
Substancje dobrze adsorbowane
przez węgiel aktywowany
amfetamina benzodiazepiny
atropina
barbiturany
leki nasenne opiaty
glikozydy naparstnicy fenol
trójpierścieniowe leki antydepresyjne
leki przeciwpadaczkowe
sulfonamidy
strychnina
amfetamina benzodiazepiny
atropina
barbiturany
leki nasenne opiaty
glikozydy naparstnicy fenol
trójpierścieniowe leki antydepresyjne
leki przeciwpadaczkowe
sulfonamidy
strychnina
Substancje źle adsorbowane
przez węgiel aktywowany
Substancje źle adsorbowane
przez węgiel aktywowany
związki ołowiu,
żelaza,
litu, baru
kwas borny
pochodne ropy
naftowej
inne rozpuszczalniki
org.
fluorki
cyjanki
związki ołowiu,
żelaza,
litu, baru
kwas borny
pochodne ropy
naftowej
inne rozpuszczalniki
org.
fluorki
cyjanki
alkohol etylowy
alkohol metylowy
glikol etylenowy
kwasy i zasady
alkohol etylowy
alkohol metylowy
glikol etylenowy
kwasy i zasady
Powikłania stosowania węgla
aktywowanego
Powikłania stosowania węgla
aktywowanego
•
zwiększone ryzyko wymiotów
•
możliwość zachłyśnięcia
•
zaparcia
•
możliwość wystąpienia niedrożności
•
zwiększone ryzyko wymiotów
•
możliwość zachłyśnięcia
•
zaparcia
•
możliwość wystąpienia niedrożności
Dawkowanie węgla
aktywowanego
Dawkowanie węgla
aktywowanego
•
węgiel w postaci zawiesiny wodnej
podajemy jednorazowo doustnie lub przez
sondę w ilości:
a. 10-krotności masy przyjętej trucizny, lub
b. 1 g na kg masy ciała osoby zatrutej
•
wg AACT i EAPCCT podawanie węgla należy
ograniczyć do 1 godz. od spożycia
potencjalnie silnie toksycznej dawki trucizny
i nie stosować tego zabiegu rutynowo
•
węgiel w postaci zawiesiny wodnej
podajemy jednorazowo doustnie lub przez
sondę w ilości:
a. 10-krotności masy przyjętej trucizny, lub
b. 1 g na kg masy ciała osoby zatrutej
•
wg AACT i EAPCCT podawanie węgla należy
ograniczyć do 1 godz. od spożycia
potencjalnie silnie toksycznej dawki trucizny
i nie stosować tego zabiegu rutynowo
Środki przeczyszczające
Środki przeczyszczające
• solne ( siarczan sodu, siarczan magnezu,
cytrynian magnezu) podawane w dawce
20-30 g dorosłym i 0,25 g/kg masy ciała u
dzieci
• sacharydowe (sorbitol, mannitol) podawane
w dawce 1-2 g/kg m. ciała
• środki te stosujemy jednorazowo doustnie
lub przez sondę po uprzednim podaniu
węgla aktywowanego
• wg AACT i EAPCCT brak jednoznacznych
dowodów na ich skuteczność – ocena
praktycznie negatywna
•
solne
( siarczan sodu, siarczan magnezu,
cytrynian magnezu) podawane w dawce
20-30 g dorosłym i 0,25 g/kg masy ciała u
dzieci
•
sacharydowe
(sorbitol, mannitol) podawane
w dawce 1-2 g/kg m. ciała
•
środki te stosujemy jednorazowo doustnie
lub przez sondę po uprzednim podaniu
węgla aktywowanego
•
wg AACT i EAPCCT brak jednoznacznych
dowodów na ich skuteczność – ocena
praktycznie negatywna
Całkowite płukanie jelit
Całkowite płukanie jelit
• ogranicza wchłanianie trucizny poprzez usuwanie
zawartości jelit podawaniem przez sondę płynu
płuczącego
• wykorzystuje się osmotycznie zrównoważony
roztwór glikolu polietylenowego i elektrolitów,
podawany w ilości ok. 2l/godz. (np. Fortrans)
• stosuje się w zatruciach solami żelaza, lekami typu
„slow-release”, innymi substancjami słabo
adsorbowanymi przez węgiel i po spożyciu torebek z
narkotykami
• powikłaniami są kurcze jelit, wzdęcia, nudności,
wymioty z możliwością zachłyśnięcia
• wg AACT i EAPCCT nie ma jednoznacznych danych
potwierdzających skuteczność tego zabiegu
•
ogranicza wchłanianie trucizny poprzez usuwanie
zawartości jelit podawaniem przez sondę płynu
płuczącego
•
wykorzystuje się osmotycznie zrównoważony
roztwór glikolu polietylenowego i elektrolitów,
podawany w ilości ok. 2l/godz. (np. Fortrans)
•
stosuje się w zatruciach solami żelaza, lekami typu
„slow-release”, innymi substancjami słabo
adsorbowanymi przez węgiel i po spożyciu torebek z
narkotykami
•
powikłaniami są kurcze jelit, wzdęcia, nudności,
wymioty z możliwością zachłyśnięcia
•
wg AACT i EAPCCT nie ma jednoznacznych danych
potwierdzających skuteczność tego zabiegu
Objętość dystrybucji
Objętość dystrybucji
Objętość dystrybucji (Vd) to hipotetyczna
objętość płynów ustrojowych, w której
substancja, po równomiernym
rozmieszczeniu, mogłaby mieć takie
stężenie jak w osoczu krwi.
Vd (L/kg) = całkowita ilość substancji w
organizmie (mg/kg) : stężenie substancji
w osoczu (mg/L)
Objętość dystrybucji (Vd)
to hipotetyczna
objętość płynów ustrojowych, w której
substancja, po równomiernym
rozmieszczeniu, mogłaby mieć takie
stężenie jak w osoczu krwi.
Vd (L/kg) =
całkowita ilość substancji w
organizmie (mg/kg) : stężenie substancji
w osoczu (mg/L)
Objętość dystrybucji wybranych
leków i trucizn
Objętość dystrybucji wybranych
leków i trucizn
duża - 5 -10 L/kg
leki przeciwdepresyjne
lindan
pochodne fenotiazyny
opiaty
digoksyna
duża - 5 -10 L/kg
leki przeciwdepresyjne
lindan
pochodne fenotiazyny
opiaty
digoksyna
mała - poniżej 1
L/kg
teofilina
fenobarbital
sole litu
karbamazepina
alkohole i glikole
salicylany
mała - poniżej 1
L/kg
teofilina
fenobarbital
sole litu
karbamazepina
alkohole i glikole
salicylany
Metody przyśpieszonej
eliminacji trucizn z ustroju
Metody przyśpieszonej
eliminacji trucizn z ustroju
• oddech kontrolowany z mierną
hiperwentylacją
• intensywna (forsowana) diureza
z alkalizacją
z zakwaszaniem
• dializa otrzewnowa
• dializa pozaustrojowa (hemodializa)
• hemoperfuzja przez kolumny adsorbcyjne
• plazmafereza i jej pochodne
• przetoczenie wymienne krwi
• powtarzane dawki węgla aktywowanego
•
oddech kontrolowany z mierną
hiperwentylacją
•
intensywna (forsowana) diureza
z alkalizacją
z zakwaszaniem
•
dializa otrzewnowa
•
dializa pozaustrojowa (hemodializa)
•
hemoperfuzja przez kolumny adsorbcyjne
•
plazmafereza i jej pochodne
•
przetoczenie wymienne krwi
•
powtarzane dawki węgla aktywowanego
Kryteria zastosowania metod
przyśpieszonej eliminacji
Kryteria zastosowania metod
przyśpieszonej eliminacji
1. możliwość zastosowania w danym ośrodku
2. optymalna skuteczność w danym zatruciu
ustalona w oparciu o badania kliniczne
i doświadczalne
3. znaczna ilość trucizny odzyskana dzięki
wybranej metodzie w stosunku do całkowitej,
usuniętej w tym czasie dzięki fizjologicznym
mechanizmom metabolizmu i wydalania .
4. odpowiednia ilość trucizny znajdująca się
w przestrzeni śródnaczyniowej albo szybko z
nią wymieniana (niewielka objętość
dystrybucji)
1. możliwość zastosowania w danym ośrodku
2. optymalna skuteczność w danym zatruciu
ustalona w oparciu o badania kliniczne
i doświadczalne
3. znaczna ilość trucizny odzyskana dzięki
wybranej metodzie w stosunku do całkowitej,
usuniętej w tym czasie dzięki fizjologicznym
mechanizmom metabolizmu i wydalania .
4. odpowiednia ilość trucizny znajdująca się
w przestrzeni śródnaczyniowej albo szybko z
nią wymieniana (niewielka objętość
dystrybucji)
Kryteria zastosowania metod
przyśpieszonej eliminacji c.d.
Kryteria zastosowania metod
przyśpieszonej eliminacji c.d.
5.
bezpośredni związek pomiędzy ciężkością
zatrucia, a stężeniem trucizny we krwi i
okresem przez jaki ustrój narażony będzie na
kontakt
z trucizną.
6. stan pacjenta i wynikające z niego wskazania
i przeciwwskazania do zastosowania danej
metody.
7. zagrożenia, jakie potencjalnie stwarza
dla pacjenta wybrana metoda w stosunku
do zagrożeń wynikających z zatrucia.
5.
bezpośredni związek pomiędzy ciężkością
zatrucia, a stężeniem trucizny we krwi i
okresem przez jaki ustrój narażony będzie na
kontakt
z trucizną.
6. stan pacjenta i wynikające z niego wskazania
i przeciwwskazania do zastosowania danej
metody.
7. zagrożenia, jakie potencjalnie stwarza
dla pacjenta wybrana metoda w stosunku
do zagrożeń wynikających z zatrucia.
Intensywna (forsowana) diureza
Zasady intensywnej diurezy
Intensywna (forsowana) diureza
Zasady intensywnej diurezy
• dobowa podaż płynów 10-12 l dla
dorosłych pacjentów i powyżej 100 ml/kg
m.c. dla dzieci
• podaż i stała kontrola (2 x dobę) stężenia
elektrolitów (potas) oraz równowagi
kwasowo-zasadowej
• pomiar godzinowy diurezy i 4-godzinny
bilans płynów
• stałe monitorowanie układu krążenia
•
dobowa podaż płynów 10-12 l dla
dorosłych pacjentów i powyżej 100 ml/kg
m.c. dla dzieci
•
podaż i stała kontrola (2 x dobę) stężenia
elektrolitów (potas) oraz równowagi
kwasowo-zasadowej
•
pomiar godzinowy diurezy i 4-godzinny
bilans płynów
•
stałe monitorowanie układu krążenia
Przeciwwskazania
do intensywnej diurezy
Przeciwwskazania
do intensywnej diurezy
• niewydolność nerek
• niewydolność krążenia
• wstrząs
• nadciśnienie tętnicze
• brak możliwości oznaczania elektrolitów
we krwi
• zatrucie substancjami mogącymi wywołać
obrzęk płuc
•
niewydolność nerek
•
niewydolność krążenia
•
wstrząs
•
nadciśnienie tętnicze
•
brak możliwości oznaczania elektrolitów
we krwi
•
zatrucie substancjami mogącymi wywołać
obrzęk płuc
Powikłania intensywnej diurezy
Powikłania intensywnej diurezy
• przeciążenie układu krążenia
a. wzrost ciśnienia tętniczego
b. obrzęk płuc
c. obrzęk mózgu
• zaburzenia wodno - elektrolitowe
• zaburzenia równowagi kwasowo -
zasadowej
•
przeciążenie układu krążenia
a. wzrost ciśnienia tętniczego
b. obrzęk płuc
c. obrzęk mózgu
•
zaburzenia wodno - elektrolitowe
•
zaburzenia równowagi kwasowo -
zasadowej
Hemodializa
Hemodializa
Hemodializa
– pozwala na eliminację z krwi
substancji dobrze rozpuszczalnych w
wodzie, o małej masie cząsteczkowej,
niskim stopniu wiązania z białkami, małej
polarności i małej objętości dystrybucji
Hemodializa
– pozwala na eliminację z krwi
substancji dobrze rozpuszczalnych w
wodzie, o małej masie cząsteczkowej,
niskim stopniu wiązania z białkami, małej
polarności i małej objętości dystrybucji
Przeciwwskazania
do zabiegu hemodializy
Przeciwwskazania
do zabiegu hemodializy
• krwawienie z przewodu pokarmowego
• krwawienie śródczaszkowe
• skazy krwotoczne (zaburzenia
koagulologiczne)
• wczesne stany pooperacyjne
• uczulenie na heparynę
•
krwawienie z przewodu pokarmowego
•
krwawienie śródczaszkowe
•
skazy krwotoczne (zaburzenia
koagulologiczne)
•
wczesne stany pooperacyjne
•
uczulenie na heparynę
Powikłania hemodializy
Powikłania hemodializy
• zaburzenia elektrolitowe
• hipotonia (zbyt szybkie odwodnienie)
• zatory powietrzne
• krwawienia (przedawkowanie heparyny)
• leuko - i trombocytopenia
•
zaburzenia elektrolitowe
•
hipotonia (zbyt szybkie odwodnienie)
•
zatory powietrzne
•
krwawienia (przedawkowanie heparyny)
•
leuko - i trombocytopenia
Hemoperfuzja
Hemoperfuzja
Hemoperfuzja - przyspiesza eliminację
trucizny drogą adsorbcji na węglu
aktywowanym lub żywicy (zawartych w
kolumnie hemoperfuzyjnej)
i jedynym parametrem ograniczającym w
istotny sposób jej skuteczność jest duża
objętość dystrybucji trucizny
Przeciwwskazania – jak przy
zabiegach hemodializy
Powikłania – jw. (z wyjątkiem
zaburzeń wodno – elektrolitowych)
Hemoperfuzja
- przyspiesza eliminację
trucizny drogą adsorbcji na węglu
aktywowanym lub żywicy (zawartych w
kolumnie hemoperfuzyjnej)
i jedynym parametrem ograniczającym w
istotny sposób jej skuteczność jest duża
objętość dystrybucji trucizny
Przeciwwskazania – jak przy
zabiegach hemodializy
Powikłania – jw. (z wyjątkiem
zaburzeń wodno – elektrolitowych)
Substancje usuwane węglem
w dawkach frakcjonowanych
Substancje usuwane węglem
w dawkach frakcjonowanych
• digitoksyna
• nadolol
• dapsone
• fenobarbital
• karbamazepina
• digitoksyna
• nadolol
• dapsone
• fenobarbital
• karbamazepina
• teofilina
• nor - i
amitryptylina
• cykloseryna
• metotrexat
• fenytoina
• teofilina
• nor - i
amitryptylina
• cykloseryna
• metotrexat
• fenytoina
Plazmafereza
Plazmafereza
Plazmafereza – jest metodą eliminacji
pozaustrojowej polegającą na całkowitej
wymianie osocza, pozwala na usunięcie z
krwi cząsteczek o dużej masie i trucizn
związanych
z białkami osocza
Plazmafereza
– jest metodą eliminacji
pozaustrojowej polegającą na całkowitej
wymianie osocza, pozwala na usunięcie z
krwi cząsteczek o dużej masie i trucizn
związanych
z białkami osocza
Odtrutki
Odtrutki
Za odtrutkę wg Międzynarodowego
Programu Bezpieczeństwa Chemicznego
(IPCS) uznano substancję terapeutyczną
używaną do przeciwdziałania
toksycznemu działaniu określonego
ksenobiotyku
Za
odtrutkę
wg Międzynarodowego
Programu Bezpieczeństwa Chemicznego
(IPCS) uznano substancję terapeutyczną
używaną do przeciwdziałania
toksycznemu działaniu określonego
ksenobiotyku
Odtrutki znoszą efekt działania
trucizny poprzez
Odtrutki znoszą efekt działania
trucizny poprzez
•
wiązanie jej w przewodzie pokarmowym
i uniemożliwienie wchłaniania
•
wiązanie jej we krwi i tkankach w związki
nierozpuszczalne i chelatowe
•
zablokowanie metabolizmu prowadzącego
do powstania toksycznych związków
•
zablokowanie receptorów i antagonizm
farmakologiczny
•
normalizację procesów metabolicznych
i substytucję
•
wiązanie jej w przewodzie pokarmowym
i uniemożliwienie wchłaniania
•
wiązanie jej we krwi i tkankach w związki
nierozpuszczalne i chelatowe
•
zablokowanie metabolizmu prowadzącego
do powstania toksycznych związków
•
zablokowanie receptorów i antagonizm
farmakologiczny
•
normalizację procesów metabolicznych
i substytucję
Najczęściej stosowane odtrutki
Najczęściej stosowane odtrutki
tlen
CO, gazy duszące chemicznie
etanol
metanol, glikol etylenowy
atropina
zw. fosforoorganiczne,
karbaminiany, leki
cholinergiczne
obidoksym
zw. fosforoorganiczne
nalokson
opiaty
błękit metylenowy
zw. methemoglobinotwórcze
flumazenil
pochodne benzodiazepiny
witamina K
pochodne kumaryny
deferoksamina
związki żelaza
Odtrutka
Trucizna
Najczęściej stosowane odtrutki
c.d.
Najczęściej stosowane odtrutki
c.d.
Odtrutka
Trucizna
penicylina krystaliczna muchomor
sromotnikowy
dimerkaprol
arsen, rtęć
dimerkaptopropanosul
fan
rtęć
wersenian wapniowo-
disodowy
ołów
azotyn amylu, azotyn
sodu, tiosiarczan sodu
cyjanki
n-acetylocysteina
paracetamol
antytoksyna
jad żmii
Intensywna terapia
zachowawcza
Intensywna terapia
zachowawcza
• stałe monitorowanie i wyrównywanie zaburzeń
w zakresie podstawowych funkcji życiowych
- krążenia
- oddychania
- gospodarki wodno - elektrolitowej
- równowagi kwasowo - zasadowej
• monitorowanie funkcji centralnego układu nerwowego
• leczenie powikłań ogólnoustrojowych, układowych i
narządowych
• pokrywanie zapotrzebowania pokarmowego
(ilościowe i jakościowe) – odżywianie
do- i pozajelitowe
• wysoko kwalifikowana opieka pielęgniarska
•
stałe monitorowanie i wyrównywanie zaburzeń
w zakresie podstawowych funkcji życiowych
- krążenia
- oddychania
- gospodarki wodno - elektrolitowej
- równowagi kwasowo - zasadowej
•
monitorowanie funkcji centralnego układu nerwowego
•
leczenie powikłań ogólnoustrojowych, układowych i
narządowych
•
pokrywanie zapotrzebowania pokarmowego
(ilościowe i jakościowe) – odżywianie
do- i pozajelitowe
•
wysoko kwalifikowana opieka pielęgniarska
Ważne telefony
Ważne telefony
Krajowe Centrum Informacji
Toksykologicznej – Łódź
0-prefix-42 6 314 724
Klinika Ostrych Zatruć IMP – Łódź
0-prefix-42 6 314 767, 6 579
900
Krajowe Centrum Informacji
Toksykologicznej – Łódź
0-prefix-42 6 314 724
Klinika Ostrych Zatruć IMP – Łódź
0-prefix-42 6 314 767, 6 579
900