Ogólne zasady postępowania

lekarskiego w ostrych

zatruciach

Ogólne zasady postępowania

lekarskiego w ostrych

zatruciach

Zatrucie –

to proces chorobowy

z klinicznymi objawami podmiotowymi

i przedmiotowymi, wywołany przez

substancję chemiczną pochodzenia endo- lub

egzogennego

Zatrucie ostre

– to proces chorobowy

wywołany przez truciznę wchłoniętą do

organizmu w dawce jednorazowej,

charakteryzujący się na ogół dużą dynamiką

objawów klinicznych.

Zatrucie

–

to proces chorobowy

z klinicznymi objawami podmiotowymi

i przedmiotowymi, wywołany przez

substancję chemiczną pochodzenia endo- lub

egzogennego

Zatrucie ostre

– to proces chorobowy

wywołany przez truciznę wchłoniętą do

organizmu w dawce jednorazowej,

charakteryzujący się na ogół dużą dynamiką

objawów klinicznych.

wg Słownika terminów stosowanych

w toksykologii

wg Słownika terminów stosowanych

w toksykologii

Podstawowe zasady

postępowania

w ostrych zatruciach

Podstawowe zasady

postępowania

w ostrych zatruciach

• Obowiązuje zasada pierwszeństwa

oceny stanu chorego przed

rozpoznaniem choroby i jej przyczyn.

 

• Po zabezpieczeniu podstawowych

funkcji życiowych, nie szybkość,

ale celowość działania powinna być

wytyczną pomocy w ostrych

zatruciach.

•

Obowiązuje zasada pierwszeństwa

oceny stanu chorego przed

rozpoznaniem choroby i jej przyczyn.

 

• Po zabezpieczeniu podstawowych

funkcji życiowych, nie szybkość,

ale celowość działania powinna być

wytyczną pomocy w ostrych

zatruciach.

A. Działania ratowniczo-

diagnostyczno-lecznicze na

miejscu zdarzenia:

A. Działania ratowniczo-

diagnostyczno-lecznicze na

miejscu zdarzenia:

1. Przerwanie narażenia
2. Doraźne zabiegi ratownicze - ocena stanu

ogólnego chorego i zabezpieczenie

podstawowych funkcji życiowych

3. Wywiad i wstępna diagnostyka różnicowa

choroby, zabezpieczenie materiału

toksykologicznego

4. Usunięcie niezresorbowanej trucizny z miejsc

wchłaniania - dekontaminacja

5. Zastosowanie odtrutek dostępnych w miejscach

narażenia (zakłady pracy) i karetkach PR

6. Zabezpieczenie ofiary na czas transportu do

szpitala, zapewnienie dostępu do żyły

1. Przerwanie narażenia
2. Doraźne zabiegi ratownicze - ocena stanu

ogólnego chorego i zabezpieczenie

podstawowych funkcji życiowych

3. Wywiad i wstępna diagnostyka różnicowa

choroby, zabezpieczenie materiału

toksykologicznego

4. Usunięcie niezresorbowanej trucizny z miejsc

wchłaniania - dekontaminacja

5. Zastosowanie odtrutek dostępnych w miejscach

narażenia (zakłady pracy) i karetkach PR

6. Zabezpieczenie ofiary na czas transportu do

szpitala, zapewnienie dostępu do żyły

B. Rozpoznanie zatrucia,

obserwacja

i leczenie zatrutego pacjenta w

szpitalu:

B. Rozpoznanie zatrucia,

obserwacja

i leczenie zatrutego pacjenta w

szpitalu:

1.    Diagnostyka różnicowa choroby
2.    Usunięcie niezresorbowanej trucizny z

miejsc wchłaniania - dekontaminacja

3.    Zastosowanie odtrutek
4.    Przyśpieszenie wydalania trucizny z

ustroju

5.    Obserwacja i leczenie pacjenta wg zasad

intensywnej terapii zachowawczej

6. Dyspozycje co do dalszych losów

wyleczonego z zatrucia pacjenta

1.    Diagnostyka różnicowa choroby
2.    Usunięcie niezresorbowanej trucizny z

miejsc wchłaniania - dekontaminacja

3.    Zastosowanie odtrutek
4.    Przyśpieszenie wydalania trucizny z

ustroju

5.    Obserwacja i leczenie pacjenta wg zasad

intensywnej terapii zachowawczej

6. Dyspozycje co do dalszych losów

wyleczonego z zatrucia pacjenta

Rozpoznanie zatrucia opiera się

na :

Rozpoznanie zatrucia opiera się

na :

1.

wywiadzie

2.

symptomatologii klinicznej

3.

analizie laboratoryjnej - głównie

toksykologicznej, ale również

biochemicznej i hematologicznej.

4.

badaniach dodatkowych – rtg, usg, ekg,

eeg, endoskopia, tomografia

komputerowa itp.

 

1.

wywiadzie

2.

symptomatologii klinicznej

3.

analizie laboratoryjnej - głównie

toksykologicznej, ale również

biochemicznej i hematologicznej.

4.

badaniach dodatkowych – rtg, usg, ekg,

eeg, endoskopia, tomografia

komputerowa itp.

 

Metody analityczne w

toksykologii klinicznej

Metody analityczne w

toksykologii klinicznej



proste testy



metody kolorymetryczne



metody spektrofotometryczne w zakresie

widzialnym, nadfioletowym i podczerwieni

 metody chromatograficzne: chromatografia

cienkowarstwowa, gazowa i cieczowa



metody immunologiczne:

radioimmunologiczna, immunoenzymatyczna,

metody oparte na aglutynacji, metody wolnych

rodników, metody immunofluorescencji

w świetle spolaryzowanym



spektrometria masowa



proste testy



metody kolorymetryczne



metody spektrofotometryczne w zakresie

widzialnym, nadfioletowym i podczerwieni



metody chromatograficzne: chromatografia

cienkowarstwowa, gazowa i cieczowa



metody immunologiczne:

radioimmunologiczna, immunoenzymatyczna,

metody oparte na aglutynacji, metody wolnych

rodników, metody immunofluorescencji

w świetle spolaryzowanym



spektrometria masowa

Usuwanie niewchłoniętej

trucizny

z miejsc wchłaniania

Usuwanie niewchłoniętej

trucizny

z miejsc wchłaniania

• zmywanie skażonej skóry
• przemywanie oczu
• dekontaminacja przewodu pokarmowego:

a.

prowokowanie wymiotów

b. płukanie żołądka
c. zastosowanie węgla aktywowanego

jednorazowo i w dawkach frakcjonowanych

d. podawanie środków przeczyszczających
e. całkowite płukanie jelit
f. wlewy doodbytnicze
• wysysanie ran przy ukąszeniach

•

zmywanie skażonej skóry

•

przemywanie oczu

•

dekontaminacja przewodu pokarmowego:

a.

prowokowanie wymiotów

b. płukanie żołądka
c. zastosowanie węgla aktywowanego

jednorazowo i w dawkach frakcjonowanych

d. podawanie środków przeczyszczających
e. całkowite płukanie jelit
f. wlewy doodbytnicze

•

wysysanie ran przy ukąszeniach

Prowokowanie wymiotów

Wskazania do prowokowania

wymiotów

Prowokowanie wymiotów

Wskazania do prowokowania

wymiotów

•

zatrucia u małych dzieci

•

możliwość wykonania na miejscu zatrucia
(np. w domu)

•

potencjalnie długi czas dotarcia do szpitala

•

nie tolerowanie płukania żołądka – brak
zgody pacjenta na wykonanie
zabiegu

•

zatrucie dużymi, nie rozpuszczającymi się
w żołądku tabletkami

 

•

zatrucia u małych dzieci

•

możliwość wykonania na miejscu zatrucia
(np. w domu)

•

potencjalnie długi czas dotarcia do szpitala

•

nie tolerowanie płukania żołądka – brak
zgody pacjenta na wykonanie
zabiegu

•

zatrucie dużymi, nie rozpuszczającymi się
w żołądku tabletkami

 

Przeciwwskazania

do prowokowania wymiotów

Przeciwwskazania

do prowokowania wymiotów

• upośledzenie świadomości (brak odruchu

kaszlowego)

• drgawki lub dłuższy czas po zażyciu leków

drgawkotwórczych

• zatrucie

środkami

żrącymi,

detergentami,

pochodnymi ropy naftowej

• możliwość

krwawienia

z

przewodu

pokarmowego (np. żylaki przełyku)

• długi czas od zatrucia (powyżej 1 godz.) i mała

(nie zagrażająca życiu) ilość przyjętej trucizny –

wg AACT i EAPCCT zabiegu nie należy

wykonywać rutynowo

•

upośledzenie świadomości (brak odruchu

kaszlowego)

•

drgawki lub dłuższy czas po zażyciu leków

drgawkotwórczych

•

zatrucie

środkami

żrącymi,

detergentami,

pochodnymi ropy naftowej

•

możliwość

krwawienia

z

przewodu

pokarmowego (np. żylaki przełyku)

•

długi czas od zatrucia (powyżej 1 godz.) i mała

(nie zagrażająca życiu) ilość przyjętej trucizny –

wg AACT i EAPCCT zabiegu nie należy

wykonywać rutynowo

Technika prowokowania

wymiotów

Technika prowokowania

wymiotów

•

u dorosłych podawanie ciepłej wody
porcjami po 200-300 ml

•

u dzieci podawanie 0,9% NaCl w dawce
po 5 –10 ml na kg m.c.

•

mechaniczne drażnienie tylnej ściany
gardła palcami lub szpatułką owiniętą
gazą

•

u dorosłych podawanie ciepłej wody
porcjami po 200-300 ml

•

u dzieci podawanie 0,9% NaCl w dawce
po 5 –10 ml na kg m.c.

•

mechaniczne drażnienie tylnej ściany
gardła palcami lub szpatułką owiniętą
gazą

Płukanie żołądka

Kryteria czasowe obowiązujace

przy płukaniu żołądka

Płukanie żołądka

Kryteria czasowe obowiązujace

przy płukaniu żołądka

• do 1 godz. od przyjęcia trucizny - w ilości

mogącej stanowić zagrożenie dla życia
pacjenta - wg AACT i EAPCCT zabieg nie
może być wykonywany rutynowo

• w zatruciu środkiem żrącym do ½ godz.
• w zatruciu salicylanami do 24 godzin
• w zatruciu grzybami do 72 godzin
• u pacjentów nieprzytomnych bez

ograniczeń czasowych

•

do 1 godz. od przyjęcia trucizny - w ilości
mogącej stanowić zagrożenie dla życia
pacjenta - wg AACT i EAPCCT zabieg nie
może być wykonywany rutynowo

•

w zatruciu środkiem żrącym do ½ godz.

•

w zatruciu salicylanami do 24 godzin

•

w zatruciu grzybami do 72 godzin

•

u pacjentów nieprzytomnych bez
ograniczeń czasowych

Przeciwwskazania do płukania

żołądka

Przeciwwskazania do płukania

żołądka

• „świeże” zaburzenia rytmu serca
• krwawienie z przewodu pokarmowego
• objawy „ostrego brzucha”
• drgawki
• czynna choroba wrzodowa żołądka

i żylaki przełyku

• stan po całkowitej resekcji żołądka
• stan zamroczenia lub pobudzenia

psychoruchowego – brak współpracy

z lekarzem

 

•

„świeże” zaburzenia rytmu serca

•

krwawienie z przewodu pokarmowego

•

objawy „ostrego brzucha”

•

drgawki

•

czynna choroba wrzodowa żołądka

i żylaki przełyku

•

stan po całkowitej resekcji żołądka

•

stan zamroczenia lub pobudzenia

psychoruchowego – brak współpracy

z lekarzem

 

Powikłania płukania żołądka

Powikłania płukania żołądka

•

zachłyśnięcie

•

mechaniczne uszkodzenie przewodu
pokarmowego

•

odruchowe zatrzymanie czynności serca

•

zaburzenia wodno - elektrolitowe

•

zachłyśnięcie

•

mechaniczne uszkodzenie przewodu
pokarmowego

•

odruchowe zatrzymanie czynności serca

•

zaburzenia wodno - elektrolitowe

Technika płukania żołądka

Technika płukania żołądka

•

należy uzyskać zgodę na zabieg pacjenta przytomnego

•

płukanie wykonujemy u osób przytomnych w pozycji siedzącej

lub leżącej na lewym boku, u nieprzytomnych

w pozycji leżącej na plecach po uprzednim zaintubowaniu

•

do płukania używamy grubej elastycznej sondy zakończonej

dużymi otworami (7-15 mm średnicy u osoby dorosłej)

•

sondę pokrywamy żelem i zakładamy przez usta

•

pacjentom dorosłym podajemy ciepłą wodę porcjami

po 200-300 ml, dzieciom izotoniczny roztwór chlorku sodu po

10-20 ml/kg m.c.

•

do usunięcia zawartości żołądka wykorzystujemy zjawisko

naczyń połączonych, opuszczając wylot sondy poniżej poziomu

żołądka, dopóki jeszcze znajduje się

w niej woda – zabieg powtarzając do uzyskania czystych

popłuczyn

•

przy zatruciu grzybami zabezpieczamy popłuczyny

do badania mykologicznego

•

należy uzyskać zgodę na zabieg pacjenta przytomnego

•

płukanie wykonujemy u osób przytomnych w pozycji siedzącej

lub leżącej na lewym boku, u nieprzytomnych

w pozycji leżącej na plecach po uprzednim zaintubowaniu

•

do płukania używamy grubej elastycznej sondy zakończonej

dużymi otworami (7-15 mm średnicy u osoby dorosłej)

•

sondę pokrywamy żelem i zakładamy przez usta

•

pacjentom dorosłym podajemy ciepłą wodę porcjami

po 200-300 ml, dzieciom izotoniczny roztwór chlorku sodu po

10-20 ml/kg m.c.

•

do usunięcia zawartości żołądka wykorzystujemy zjawisko

naczyń połączonych, opuszczając wylot sondy poniżej poziomu

żołądka, dopóki jeszcze znajduje się

w niej woda – zabieg powtarzając do uzyskania czystych

popłuczyn

•

przy zatruciu grzybami zabezpieczamy popłuczyny

do badania mykologicznego

Węgiel aktywowany

Węgiel aktywowany

Węgiel aktywowany – przygotowywany jest

z miazgi drzewnej w temp. ok. 900

o

C,

następnie aktywowany działaniem pary

wodnej lub silnych kwasów w celu

uzyskania maksymalnej powierzchni

adsorbcyjnej

Węgiel aktywowany

– przygotowywany jest

z miazgi drzewnej w temp. ok. 900

o

C,

następnie aktywowany działaniem pary

wodnej lub silnych kwasów w celu

uzyskania maksymalnej powierzchni

adsorbcyjnej

Substancje dobrze adsorbowane

przez węgiel aktywowany

Substancje dobrze adsorbowane

przez węgiel aktywowany

amfetamina benzodiazepiny
atropina

barbiturany

leki nasenne opiaty

glikozydy naparstnicy fenol
trójpierścieniowe leki antydepresyjne
leki przeciwpadaczkowe

sulfonamidy
strychnina

amfetamina benzodiazepiny
atropina

barbiturany

leki nasenne opiaty

glikozydy naparstnicy fenol
trójpierścieniowe leki antydepresyjne
leki przeciwpadaczkowe

sulfonamidy
strychnina

Substancje źle adsorbowane

przez węgiel aktywowany

Substancje źle adsorbowane

przez węgiel aktywowany

związki ołowiu,

żelaza,

litu, baru
kwas borny
pochodne ropy

naftowej

inne rozpuszczalniki

org.

fluorki
cyjanki

związki ołowiu,

żelaza,

litu, baru
kwas borny
pochodne ropy

naftowej

inne rozpuszczalniki

org.

fluorki
cyjanki

alkohol etylowy

alkohol metylowy
glikol etylenowy
kwasy i zasady

alkohol etylowy

alkohol metylowy
glikol etylenowy
kwasy i zasady

Powikłania stosowania węgla

aktywowanego

Powikłania stosowania węgla

aktywowanego

•

zwiększone ryzyko wymiotów

•

możliwość zachłyśnięcia

•

zaparcia

•

możliwość wystąpienia niedrożności

•

zwiększone ryzyko wymiotów

•

możliwość zachłyśnięcia

•

zaparcia

•

możliwość wystąpienia niedrożności

Dawkowanie węgla

aktywowanego

Dawkowanie węgla

aktywowanego

•

węgiel w postaci zawiesiny wodnej
podajemy jednorazowo doustnie lub przez
sondę w ilości:

a. 10-krotności masy przyjętej trucizny, lub
b. 1 g na kg masy ciała osoby zatrutej

•

wg AACT i EAPCCT podawanie węgla należy
ograniczyć do 1 godz. od spożycia
potencjalnie silnie toksycznej dawki trucizny
i nie stosować tego zabiegu rutynowo

•

węgiel w postaci zawiesiny wodnej
podajemy jednorazowo doustnie lub przez
sondę w ilości:

a. 10-krotności masy przyjętej trucizny, lub
b. 1 g na kg masy ciała osoby zatrutej

•

wg AACT i EAPCCT podawanie węgla należy
ograniczyć do 1 godz. od spożycia
potencjalnie silnie toksycznej dawki trucizny
i nie stosować tego zabiegu rutynowo

Środki przeczyszczające

Środki przeczyszczające

• solne ( siarczan sodu, siarczan magnezu,

cytrynian magnezu) podawane w dawce

20-30 g dorosłym i 0,25 g/kg masy ciała u

dzieci

• sacharydowe (sorbitol, mannitol) podawane

w dawce 1-2 g/kg m. ciała

• środki te stosujemy jednorazowo doustnie

lub przez sondę po uprzednim podaniu

węgla aktywowanego

• wg AACT i EAPCCT brak jednoznacznych

dowodów na ich skuteczność – ocena

praktycznie negatywna

•

solne

( siarczan sodu, siarczan magnezu,

cytrynian magnezu) podawane w dawce

20-30 g dorosłym i 0,25 g/kg masy ciała u

dzieci

•

sacharydowe

(sorbitol, mannitol) podawane

w dawce 1-2 g/kg m. ciała

•

środki te stosujemy jednorazowo doustnie

lub przez sondę po uprzednim podaniu

węgla aktywowanego

•

wg AACT i EAPCCT brak jednoznacznych

dowodów na ich skuteczność – ocena

praktycznie negatywna

Całkowite płukanie jelit

Całkowite płukanie jelit

• ogranicza wchłanianie trucizny poprzez usuwanie

zawartości jelit podawaniem przez sondę płynu

płuczącego

• wykorzystuje się osmotycznie zrównoważony

roztwór glikolu polietylenowego i elektrolitów,

podawany w ilości ok. 2l/godz. (np. Fortrans)

• stosuje się w zatruciach solami żelaza, lekami typu

„slow-release”, innymi substancjami słabo

adsorbowanymi przez węgiel i po spożyciu torebek z

narkotykami

• powikłaniami są kurcze jelit, wzdęcia, nudności,

wymioty z możliwością zachłyśnięcia

• wg AACT i EAPCCT nie ma jednoznacznych danych

potwierdzających skuteczność tego zabiegu

•

ogranicza wchłanianie trucizny poprzez usuwanie

zawartości jelit podawaniem przez sondę płynu

płuczącego

•

wykorzystuje się osmotycznie zrównoważony

roztwór glikolu polietylenowego i elektrolitów,

podawany w ilości ok. 2l/godz. (np. Fortrans)

•

stosuje się w zatruciach solami żelaza, lekami typu

„slow-release”, innymi substancjami słabo

adsorbowanymi przez węgiel i po spożyciu torebek z

narkotykami

•

powikłaniami są kurcze jelit, wzdęcia, nudności,

wymioty z możliwością zachłyśnięcia

•

wg AACT i EAPCCT nie ma jednoznacznych danych

potwierdzających skuteczność tego zabiegu

Objętość dystrybucji

Objętość dystrybucji

Objętość dystrybucji (Vd) to hipotetyczna

objętość płynów ustrojowych, w której
substancja, po równomiernym
rozmieszczeniu, mogłaby mieć takie
stężenie jak w osoczu krwi.

 
Vd (L/kg) = całkowita ilość substancji w

organizmie (mg/kg) : stężenie substancji
w osoczu (mg/L)

 

Objętość dystrybucji (Vd)

to hipotetyczna

objętość płynów ustrojowych, w której
substancja, po równomiernym
rozmieszczeniu, mogłaby mieć takie
stężenie jak w osoczu krwi.

 

Vd (L/kg) =

całkowita ilość substancji w

organizmie (mg/kg) : stężenie substancji
w osoczu (mg/L)

 

Objętość dystrybucji wybranych

leków i trucizn

Objętość dystrybucji wybranych

leków i trucizn

duża - 5 -10 L/kg

  leki przeciwdepresyjne

lindan
pochodne fenotiazyny

opiaty

digoksyna

duża - 5 -10 L/kg

  leki przeciwdepresyjne

lindan
pochodne fenotiazyny

opiaty

digoksyna

mała - poniżej 1

L/kg

teofilina
fenobarbital
sole litu
karbamazepina
alkohole i glikole
salicylany

mała - poniżej 1

L/kg

teofilina
fenobarbital
sole litu
karbamazepina
alkohole i glikole
salicylany

Metody przyśpieszonej

eliminacji trucizn z ustroju

Metody przyśpieszonej

eliminacji trucizn z ustroju

• oddech kontrolowany z mierną

hiperwentylacją

• intensywna (forsowana) diureza
z alkalizacją
z zakwaszaniem
• dializa otrzewnowa
• dializa pozaustrojowa (hemodializa)
• hemoperfuzja przez kolumny adsorbcyjne
• plazmafereza i jej pochodne
• przetoczenie wymienne krwi
• powtarzane dawki węgla aktywowanego

•

oddech kontrolowany z mierną

hiperwentylacją

•

intensywna (forsowana) diureza

z alkalizacją
z zakwaszaniem

•

dializa otrzewnowa

•

dializa pozaustrojowa (hemodializa)

•

hemoperfuzja przez kolumny adsorbcyjne

•

plazmafereza i jej pochodne

•

przetoczenie wymienne krwi

•

powtarzane dawki węgla aktywowanego

Kryteria zastosowania metod

przyśpieszonej eliminacji

Kryteria zastosowania metod

przyśpieszonej eliminacji

1. możliwość zastosowania w danym ośrodku
2. optymalna skuteczność w danym zatruciu

ustalona w oparciu o badania kliniczne

i doświadczalne

3. znaczna ilość trucizny odzyskana dzięki

wybranej metodzie w stosunku do całkowitej,

usuniętej w tym czasie dzięki fizjologicznym

mechanizmom metabolizmu i wydalania .

4. odpowiednia ilość trucizny znajdująca się

w przestrzeni śródnaczyniowej albo szybko z

nią wymieniana (niewielka objętość

dystrybucji)

1. możliwość zastosowania w danym ośrodku
2. optymalna skuteczność w danym zatruciu

ustalona w oparciu o badania kliniczne

i doświadczalne

3. znaczna ilość trucizny odzyskana dzięki

wybranej metodzie w stosunku do całkowitej,

usuniętej w tym czasie dzięki fizjologicznym

mechanizmom metabolizmu i wydalania .

4. odpowiednia ilość trucizny znajdująca się

w przestrzeni śródnaczyniowej albo szybko z

nią wymieniana (niewielka objętość

dystrybucji)

Kryteria zastosowania metod

przyśpieszonej eliminacji c.d.

Kryteria zastosowania metod

przyśpieszonej eliminacji c.d.

5.

bezpośredni związek pomiędzy ciężkością

zatrucia, a stężeniem trucizny we krwi i
okresem przez jaki ustrój narażony będzie na
kontakt
z trucizną.

6. stan pacjenta i wynikające z niego wskazania

i przeciwwskazania do zastosowania danej
metody.

7. zagrożenia, jakie potencjalnie stwarza

dla pacjenta wybrana metoda w stosunku
do zagrożeń wynikających z zatrucia.

5.

bezpośredni związek pomiędzy ciężkością

zatrucia, a stężeniem trucizny we krwi i
okresem przez jaki ustrój narażony będzie na
kontakt
z trucizną.

6. stan pacjenta i wynikające z niego wskazania

i przeciwwskazania do zastosowania danej
metody.

7. zagrożenia, jakie potencjalnie stwarza

dla pacjenta wybrana metoda w stosunku
do zagrożeń wynikających z zatrucia.

Intensywna (forsowana) diureza

Zasady intensywnej diurezy

Intensywna (forsowana) diureza

Zasady intensywnej diurezy

• dobowa podaż płynów 10-12 l dla

dorosłych pacjentów i powyżej 100 ml/kg
m.c. dla dzieci

• podaż i stała kontrola (2 x dobę) stężenia

elektrolitów (potas) oraz równowagi
kwasowo-zasadowej

• pomiar godzinowy diurezy i 4-godzinny

bilans płynów

• stałe monitorowanie układu krążenia
 

•

dobowa podaż płynów 10-12 l dla
dorosłych pacjentów i powyżej 100 ml/kg
m.c. dla dzieci

•

podaż i stała kontrola (2 x dobę) stężenia
elektrolitów (potas) oraz równowagi
kwasowo-zasadowej

•

pomiar godzinowy diurezy i 4-godzinny
bilans płynów

•

stałe monitorowanie układu krążenia

 

Przeciwwskazania

do intensywnej diurezy

Przeciwwskazania

do intensywnej diurezy

• niewydolność nerek
• niewydolność krążenia
• wstrząs
• nadciśnienie tętnicze
• brak możliwości oznaczania elektrolitów

we krwi

• zatrucie substancjami mogącymi wywołać

obrzęk płuc

•

niewydolność nerek

•

niewydolność krążenia

•

wstrząs

•

nadciśnienie tętnicze

•

brak możliwości oznaczania elektrolitów
we krwi

•

zatrucie substancjami mogącymi wywołać
obrzęk płuc

Powikłania intensywnej diurezy

Powikłania intensywnej diurezy

• przeciążenie układu krążenia

a. wzrost ciśnienia tętniczego
b. obrzęk płuc
c. obrzęk mózgu

• zaburzenia wodno - elektrolitowe
• zaburzenia równowagi kwasowo -

zasadowej

•

przeciążenie układu krążenia

a. wzrost ciśnienia tętniczego
b. obrzęk płuc
c. obrzęk mózgu

•

zaburzenia wodno - elektrolitowe

•

zaburzenia równowagi kwasowo -
zasadowej

Hemodializa

Hemodializa

Hemodializa

– pozwala na eliminację z krwi

substancji dobrze rozpuszczalnych w
wodzie, o małej masie cząsteczkowej,
niskim stopniu wiązania z białkami, małej
polarności i małej objętości dystrybucji

Hemodializa

– pozwala na eliminację z krwi

substancji dobrze rozpuszczalnych w
wodzie, o małej masie cząsteczkowej,
niskim stopniu wiązania z białkami, małej
polarności i małej objętości dystrybucji

Przeciwwskazania

do zabiegu hemodializy

Przeciwwskazania

do zabiegu hemodializy

• krwawienie z przewodu pokarmowego
• krwawienie śródczaszkowe
• skazy krwotoczne (zaburzenia

koagulologiczne)

• wczesne stany pooperacyjne
• uczulenie na heparynę

•

krwawienie z przewodu pokarmowego

•

krwawienie śródczaszkowe

•

skazy krwotoczne (zaburzenia
koagulologiczne)

•

wczesne stany pooperacyjne

•

uczulenie na heparynę

Powikłania hemodializy

Powikłania hemodializy

• zaburzenia elektrolitowe
• hipotonia (zbyt szybkie odwodnienie)
• zatory powietrzne
• krwawienia (przedawkowanie heparyny)
• leuko - i trombocytopenia

•

zaburzenia elektrolitowe

•

hipotonia (zbyt szybkie odwodnienie)

•

zatory powietrzne

•

krwawienia (przedawkowanie heparyny)

•

leuko - i trombocytopenia

Hemoperfuzja

Hemoperfuzja

Hemoperfuzja - przyspiesza eliminację

trucizny drogą adsorbcji na węglu
aktywowanym lub żywicy (zawartych w
kolumnie hemoperfuzyjnej)
i jedynym parametrem ograniczającym w
istotny sposób jej skuteczność jest duża
objętość dystrybucji trucizny

Przeciwwskazania – jak przy

zabiegach hemodializy

Powikłania – jw. (z wyjątkiem

zaburzeń wodno – elektrolitowych)

Hemoperfuzja

- przyspiesza eliminację

trucizny drogą adsorbcji na węglu
aktywowanym lub żywicy (zawartych w
kolumnie hemoperfuzyjnej)
i jedynym parametrem ograniczającym w
istotny sposób jej skuteczność jest duża
objętość dystrybucji trucizny

Przeciwwskazania – jak przy

zabiegach hemodializy

Powikłania – jw. (z wyjątkiem

zaburzeń wodno – elektrolitowych)

Substancje usuwane węglem

w dawkach frakcjonowanych

Substancje usuwane węglem

w dawkach frakcjonowanych

• digitoksyna
• nadolol
• dapsone
• fenobarbital
• karbamazepina 

• digitoksyna
• nadolol
• dapsone
• fenobarbital
• karbamazepina

 

• teofilina
• nor - i

amitryptylina

• cykloseryna
• metotrexat
• fenytoina

• teofilina
• nor - i

amitryptylina

• cykloseryna
• metotrexat
• fenytoina

Plazmafereza

Plazmafereza

Plazmafereza – jest metodą eliminacji

pozaustrojowej polegającą na całkowitej
wymianie osocza, pozwala na usunięcie z
krwi cząsteczek o dużej masie i trucizn
związanych
z białkami osocza

Plazmafereza

– jest metodą eliminacji

pozaustrojowej polegającą na całkowitej
wymianie osocza, pozwala na usunięcie z
krwi cząsteczek o dużej masie i trucizn
związanych
z białkami osocza

Odtrutki

Odtrutki

Za odtrutkę wg Międzynarodowego

Programu Bezpieczeństwa Chemicznego

(IPCS) uznano substancję terapeutyczną

używaną do przeciwdziałania

toksycznemu działaniu określonego

ksenobiotyku

Za

odtrutkę

wg Międzynarodowego

Programu Bezpieczeństwa Chemicznego

(IPCS) uznano substancję terapeutyczną

używaną do przeciwdziałania

toksycznemu działaniu określonego

ksenobiotyku

Odtrutki znoszą efekt działania

trucizny poprzez 

Odtrutki znoszą efekt działania

trucizny poprzez 

•

wiązanie jej w przewodzie pokarmowym
i uniemożliwienie wchłaniania

•

wiązanie jej we krwi i tkankach w związki
nierozpuszczalne i chelatowe

•

zablokowanie metabolizmu prowadzącego
do powstania toksycznych związków

•

zablokowanie receptorów i antagonizm
farmakologiczny

•

normalizację procesów metabolicznych
i substytucję

•

wiązanie jej w przewodzie pokarmowym
i uniemożliwienie wchłaniania

•

wiązanie jej we krwi i tkankach w związki
nierozpuszczalne i chelatowe

•

zablokowanie metabolizmu prowadzącego
do powstania toksycznych związków

•

zablokowanie receptorów i antagonizm
farmakologiczny

•

normalizację procesów metabolicznych
i substytucję

Najczęściej stosowane odtrutki

Najczęściej stosowane odtrutki

tlen

CO, gazy duszące chemicznie

etanol

metanol, glikol etylenowy

atropina

zw. fosforoorganiczne,
karbaminiany, leki

cholinergiczne

obidoksym

zw. fosforoorganiczne

nalokson

opiaty

błękit metylenowy

zw. methemoglobinotwórcze

flumazenil

pochodne benzodiazepiny

witamina K

pochodne kumaryny

deferoksamina

związki żelaza

Odtrutka

Trucizna

Najczęściej stosowane odtrutki

c.d.

Najczęściej stosowane odtrutki

c.d.

Odtrutka

Trucizna

penicylina krystaliczna muchomor

sromotnikowy

dimerkaprol

arsen, rtęć

dimerkaptopropanosul
fan

rtęć

wersenian wapniowo-
disodowy

ołów

azotyn amylu, azotyn
sodu, tiosiarczan sodu

cyjanki

n-acetylocysteina

paracetamol

antytoksyna

jad żmii

Intensywna terapia

zachowawcza

Intensywna terapia

zachowawcza

• stałe monitorowanie i wyrównywanie zaburzeń

w zakresie podstawowych funkcji życiowych



- krążenia
- oddychania
- gospodarki wodno - elektrolitowej
- równowagi kwasowo - zasadowej

• monitorowanie funkcji centralnego układu nerwowego
• leczenie powikłań ogólnoustrojowych, układowych i

narządowych

• pokrywanie zapotrzebowania pokarmowego

(ilościowe i jakościowe) – odżywianie

do- i pozajelitowe

• wysoko kwalifikowana opieka pielęgniarska

•

stałe monitorowanie i wyrównywanie zaburzeń

w zakresie podstawowych funkcji życiowych



- krążenia
- oddychania
- gospodarki wodno - elektrolitowej
- równowagi kwasowo - zasadowej

•

monitorowanie funkcji centralnego układu nerwowego

•

leczenie powikłań ogólnoustrojowych, układowych i

narządowych

•

pokrywanie zapotrzebowania pokarmowego

(ilościowe i jakościowe) – odżywianie

do- i pozajelitowe

•

wysoko kwalifikowana opieka pielęgniarska

Ważne telefony

Ważne telefony

 Krajowe Centrum Informacji

Toksykologicznej – Łódź

0-prefix-42 6 314 724

 Klinika Ostrych Zatruć IMP – Łódź

0-prefix-42 6 314 767, 6 579

900



Krajowe Centrum Informacji

Toksykologicznej – Łódź

0-prefix-42 6 314 724



Klinika Ostrych Zatruć IMP – Łódź

0-prefix-42 6 314 767, 6 579

900