Szyny stałe i ruchome
Szyny stałe i ruchome
dr n. med. Beata Śmielak
dr n. med. Beata Śmielak
Katedra Protetyki Stomatologicznej
Katedra Protetyki Stomatologicznej
i Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia
i Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Kierownik Katedry:
Kierownik Katedry:
prof. zw. dr hab. Maciej Romanowicz
prof. zw. dr hab. Maciej Romanowicz
Cel stosowania konstrukcji
Cel stosowania konstrukcji
blokujących
blokujących
Unieruchomienie zębów rozchwianych
Unieruchomienie zębów rozchwianych
Odciążenie przyzębia
Odciążenie przyzębia
Redukcja sił poziomych
Redukcja sił poziomych
Rozłożenie obciążenia na większą
Rozłożenie obciążenia na większą
powierzchnię
powierzchnię
Zahamowanie procesu przemieszczania zębów
Zahamowanie procesu przemieszczania zębów
Planowanie leczenia protetycznego za
Planowanie leczenia protetycznego za
pomocą protez stałych powinno
pomocą protez stałych powinno
zapewniać:
zapewniać:
eliminację zgryzu urazowego- przez stworzenie warunków dla
eliminację zgryzu urazowego- przez stworzenie warunków dla
okluzji
okluzji
zrównoważonej
atraumatyczny kontakt protezy z tkankami przyzębia oraz
wykonanie
uzupełnień protetycznych z materiałów biokompatybilnych
efekt szynujący- przez stosowanie konstrukcji zblokowanych
zachowanie lub odtworzenie miejsc stycznych z zębami
sąsiednimi przez
odpowiednie modelowanie ścian bocznych koron protetycznych
utrzymanie wzorowej higieny- przez zapewnienie dostępu do
każdego
miejsca protezy dla zabiegów protetycznych
Szyny zespalające
Szyny zespalające
Zespalanie powoduje rozłożenie sił
Zespalanie powoduje rozłożenie sił
osiowych i sił poziomych na całą grupę
osiowych i sił poziomych na całą grupę
zębów, to zaś pozwala uniknąć
zębów, to zaś pozwala uniknąć
traumatyzującego wpływu na pojedyncze
traumatyzującego wpływu na pojedyncze
już rozchwiane zęby, a także
już rozchwiane zęby, a także
przechylania, wędrówki i wydłużania się
przechylania, wędrówki i wydłużania się
zębów.
zębów.
Szynowanie umożliwia przywrócenie
Szynowanie umożliwia przywrócenie
harmonijnej czynności żucia.
harmonijnej czynności żucia.
Wskazania
Wskazania
Stabilizacja zębów ze zredukowanym przyczepem
Stabilizacja zębów ze zredukowanym przyczepem
nabłonkowym i dużym rozchwianiem zębów
nabłonkowym i dużym rozchwianiem zębów
Odtwarzanie prawidłowej okluzji
Odtwarzanie prawidłowej okluzji
Retencja postortodontyczna
Retencja postortodontyczna
Urazy mechaniczne, replantacje zębów
Urazy mechaniczne, replantacje zębów
Parafunkcje
Parafunkcje
Efekty szynowania
Efekty szynowania
Optymalne warunki zwarcia
Optymalne warunki zwarcia
Stworzenie warunków do reparacji
Stworzenie warunków do reparacji
i regeneracji tkanek
i regeneracji tkanek
Przedłużenie czasu posługiwania się
Przedłużenie czasu posługiwania się
swoimi zębami
swoimi zębami
Typy stabilizacji zębów podczas
Typy stabilizacji zębów podczas
szynowania
szynowania
Typ okrężny (łukowaty)
Typ okrężny (łukowaty)
Typ poprzeczny – dotyczy przedniego odcinka
Typ poprzeczny – dotyczy przedniego odcinka
uzębienia
uzębienia
Typ strzałkowy – dotyczy bocznych odcinków
Typ strzałkowy – dotyczy bocznych odcinków
uzębienia i może być jednostronny lub
uzębienia i może być jednostronny lub
dwustronny
dwustronny
Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest typ okrężny, w którym
Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest typ okrężny, w którym
szynowaniem jest objęta największa liczba zębów przednich
szynowaniem jest objęta największa liczba zębów przednich
i bocznych. Ten typ wykorzystywany jest w szynach trwałych
i bocznych. Ten typ wykorzystywany jest w szynach trwałych
zdejmowanych. Pozostałe stosuje się najczęściej w szynach
zdejmowanych. Pozostałe stosuje się najczęściej w szynach
stałych.
stałych.
Warunki jakie powinna
Warunki jakie powinna
spełniać szyna
spełniać szyna
Być łatwa w wykonaniu pod względem klinicznym i
Być łatwa w wykonaniu pod względem klinicznym i
laboratoryjnym
laboratoryjnym
Dokładnie przylegać do poszczególnych zębów
Dokładnie przylegać do poszczególnych zębów
Być dostosowana do warunków zgryzowych
Być dostosowana do warunków zgryzowych
Być stabilna
Być stabilna
Umożliwiać utrzymanie dostatecznej higieny jamy ustnej
Umożliwiać utrzymanie dostatecznej higieny jamy ustnej
Być nieszkodliwa pod względem chemicznym i
Być nieszkodliwa pod względem chemicznym i
mechanicznym dla tkanek zęba i tkanek miękkich
mechanicznym dla tkanek zęba i tkanek miękkich
Spełniać wymogi estetyczne
Spełniać wymogi estetyczne
Podział szyn
Podział szyn
W zależności od czasu użytkowania:
W zależności od czasu użytkowania:
- tymczasowe
- tymczasowe
- trwałe
- trwałe
W zależności od sposobu ich umocowania:
W zależności od sposobu ich umocowania:
- zdejmowane (ruchome)
- zdejmowane (ruchome)
- stałe
- stałe
W zależnosci od lokalizacji:
W zależnosci od lokalizacji:
- zewnątrzzębowe -
- zewnątrzzębowe -
obejmują zewnętrzne powierzchnie
obejmują zewnętrzne powierzchnie
zębów
zębów
- wewnątrzzębowe -
- wewnątrzzębowe -
wymagające odpowiedniego
wymagające odpowiedniego
preparowania tkanek twardych
preparowania tkanek twardych
Szyny tymczasowe
Szyny tymczasowe
Służą do umocowania rozchwianych zębów na krótki okres
Służą do umocowania rozchwianych zębów na krótki okres
leczenia periodontopatii lub do czasu sporządzenia szyny trwałej
leczenia periodontopatii lub do czasu sporządzenia szyny trwałej
Czasowa stabilizacja zębów jest wskazana:
Czasowa stabilizacja zębów jest wskazana:
- W przypadku ostrych urazów mechanicznych zębów, podczas
- W przypadku ostrych urazów mechanicznych zębów, podczas
zabiegów chirurgicznych oraz w okresie pooperacyjnym
zabiegów chirurgicznych oraz w okresie pooperacyjnym
- Przy braku możliwości szynowania trwałego
- Przy braku możliwości szynowania trwałego
- W okresie oczekiwania na szynę trwałą
- W okresie oczekiwania na szynę trwałą
- U osób z parafunkcjami
- U osób z parafunkcjami
- Dla czasowego utrzymania zębów, zwłaszcza przednich,
- Dla czasowego utrzymania zębów, zwłaszcza przednich,
kwalifikujących się do usunięcia, ze względów zawodowych lub
kwalifikujących się do usunięcia, ze względów zawodowych lub
estetycznych
estetycznych
Przykłady szyn tymczasowych
Przykłady szyn tymczasowych
stałych
stałych
Wiązania ligaturowe -
Wiązania ligaturowe -
wykonywane są ręcznie w
wykonywane są ręcznie w
obrębie zębów przednich za
obrębie zębów przednich za
pomocą drutu stalowego
pomocą drutu stalowego
miękkiego, kwasoodpornego o
miękkiego, kwasoodpornego o
grubości
grubości
0.2-0.4 mm
0.2-0.4 mm
.
.
Praktycznie nie jest już stosowana
Praktycznie nie jest już stosowana
z powodu powikłań. Stanowi
z powodu powikłań. Stanowi
potencjalne siedlisko bakterii i
potencjalne siedlisko bakterii i
resztek pokarmowych oraz bardzo
resztek pokarmowych oraz bardzo
często dochodzi do jej rozluźnienia.
często dochodzi do jej rozluźnienia.
Powinna być umieszczana w
Powinna być umieszczana w
specjalnie przygotowanym rowku
specjalnie przygotowanym rowku
lub umocowana na końcu
lub umocowana na końcu
tworzywem sztucznym
tworzywem sztucznym
Przykłady szyn
Przykłady szyn
tymczasowych
tymczasowych
zdejmowanych
zdejmowanych
Szyna składająca się z dwóch
Szyna składająca się z dwóch
płyt, przedsionkowej i
płyt, przedsionkowej i
wewnątrzustnej, skrajnie
wewnątrzustnej, skrajnie
zespolonych ze sobą drutem
zespolonych ze sobą drutem
klamrowym.
klamrowym.
Ma zastosowanie jako szyna
Ma zastosowanie jako szyna
utrzymująca opatrunek z
utrzymująca opatrunek z
cementu chirurgicznego po
cementu chirurgicznego po
zabiegach na przyzębiu.
zabiegach na przyzębiu.
Szyny trwałe
Szyny trwałe
Służą do trwałego
Służą do trwałego
unieruchamiania lub
unieruchamiania lub
zmniejszania ruchomości zębów
zmniejszania ruchomości zębów
Przykłady szyn trwałych
Przykłady szyn trwałych
stałych
stałych
kompozyt + drut
kompozyt + drut
(Splint A)
(Splint A)
kompozyt + lane
kompozyt + lane
metalowe nakładki
metalowe nakładki
kompozyt + włókna
kompozyt + włókna
Splint A – ligatura druciana umocowana
Splint A – ligatura druciana umocowana
szybkowiążącym materiałem
szybkowiążącym materiałem
polimerowym
polimerowym
Miękki wypiaskowany drut
Miękki wypiaskowany drut
o grubości 0.8 mm układa się na podkładzie
o grubości 0.8 mm układa się na podkładzie
i pokrywa wypełniającym ostatecznie
i pokrywa wypełniającym ostatecznie
materiałem
materiałem
W obrębie zębów bocznych wykonuje się
W obrębie zębów bocznych wykonuje się
zagłębienia typu MOD
zagłębienia typu MOD
W zębach siecznych wykonuje się rowek na
W zębach siecznych wykonuje się rowek na
powierzchni językowej
powierzchni językowej
Została wyparta przez materiały
Została wyparta przez materiały
kompozytowe wzmocnione włóknem
kompozytowe wzmocnione włóknem
Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio
Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio
w jamie ustnej pacjenta
w jamie ustnej pacjenta
Szyna lana metalowa umocowana
Szyna lana metalowa umocowana
kompozytem do zębów
kompozytem do zębów
Zespolone nakładki metalowe
Zespolone nakładki metalowe
(stopy Cr-Co) pokrywają
(stopy Cr-Co) pokrywają
powierzchnie językowe lub
powierzchnie językowe lub
podniebienne zębów
podniebienne zębów
Szynę umocowuje się kompozytem
Szynę umocowuje się kompozytem
metodą wytrawiania szkliwa
metodą wytrawiania szkliwa
W celu lepszego utrzymania szyny
W celu lepszego utrzymania szyny
zaleca się wykonanie otworów
zaleca się wykonanie otworów
w metalowych nakładkach lub
w metalowych nakładkach lub
dokładne wypiaskowanie
dokładne wypiaskowanie
i elektrolityczne wytrawianie
i elektrolityczne wytrawianie
dozębowej powierzchni szyny
dozębowej powierzchni szyny
Szynę wykonuję technik po
Szynę wykonuję technik po
odpowiednim przygotowaniu
odpowiednim przygotowaniu
zębów przez lekarza
zębów przez lekarza
Wskazówki dotyczące
Wskazówki dotyczące
preparacji zębów
preparacji zębów
Preparację należy przeprowadzić zgodnie
Preparację należy przeprowadzić zgodnie
ze wzorcem uzyskanym na modelach
ze wzorcem uzyskanym na modelach
orientacyjnych
orientacyjnych
Wskazane jest zastosowanie
Wskazane jest zastosowanie
paralelometrów montowanych na kątnicy
paralelometrów montowanych na kątnicy
Zredukować szkliwo w obrębie torów
Zredukować szkliwo w obrębie torów
okluzyjnych
okluzyjnych
i kontaktów okluzyjnych
i kontaktów okluzyjnych
Dodatkowo zastosować rowki retencyjne
Dodatkowo zastosować rowki retencyjne
i przyszyjkowe stopnie podpierające
i przyszyjkowe stopnie podpierające
Postępowanie kliniczne
Postępowanie kliniczne
Na I wizycie należy pobrać wycisk
Na I wizycie należy pobrać wycisk
orientacyjny masą alginatową w celu
orientacyjny masą alginatową w celu
odlania modelu gipsowego i wykonania
odlania modelu gipsowego i wykonania
próbnej preparacji.
próbnej preparacji.
Próbna preparacja na
Próbna preparacja na
modelu
modelu
Postępowanie kliniczne
Postępowanie kliniczne
1. Na II wizycie opracowuje się zęby w
1. Na II wizycie opracowuje się zęby w
jamie ustnej pacjenta zgodnie ze
jamie ustnej pacjenta zgodnie ze
wzorcem ustalonym na modelu
wzorcem ustalonym na modelu
diagnostycznym
diagnostycznym
2. Po opracowaniu zębów pobiera się
2. Po opracowaniu zębów pobiera się
wycisk roboczy masami elastomerowymi,
wycisk roboczy masami elastomerowymi,
wycisk zębów przeciwstawnych masami
wycisk zębów przeciwstawnych masami
alginatowymi i rejestruje zwarcie. Całość
alginatowymi i rejestruje zwarcie. Całość
odsyła się do pracowni laboratoryjnej
odsyła się do pracowni laboratoryjnej
Postępowanie
Postępowanie
laboratoryjne
laboratoryjne
Odlanie modelu
Odlanie modelu
Powielenie modelu z masy
Powielenie modelu z masy
osłaniającej
osłaniającej
Wykonanie woskowego wzorca
Wykonanie woskowego wzorca
Odlanie szyny z metalu
Odlanie szyny z metalu
Wykonawstwo
Wykonawstwo
laboratoryjne
laboratoryjne
Powielanie modelu
Powielanie modelu
Wykonawstwo
Wykonawstwo
laboratoryjne
laboratoryjne
Model z masy ogniotrwałej
Model z masy ogniotrwałej
Wykonawstwo
Wykonawstwo
laboratoryjne
laboratoryjne
Wzorzec woskowy szyny
Wzorzec woskowy szyny
Wykonawstwo
Wykonawstwo
laboratoryjne
laboratoryjne
Odlew metalowy szyny
Odlew metalowy szyny
Szyna zespalająca
Szyna zespalająca
metalowa lana osadzona w
metalowa lana osadzona w
jamie ustnej
jamie ustnej
Szyna z włókna szklanego lub
Szyna z włókna szklanego lub
poliestrowego osadzona za
poliestrowego osadzona za
pomocą kompozytu
pomocą kompozytu
Włókna stanowiące zrąb
Włókna stanowiące zrąb
szyny mogą skutecznie wzmocnić
szyny mogą skutecznie wzmocnić
połączenia z materiałami
połączenia z materiałami
kompozytowymi
kompozytowymi
Dzięki włóknom uzyskuje
Dzięki włóknom uzyskuje
się elastyczność połączenia
się elastyczność połączenia
Musi być wymieniana po 2-3 latach
Musi być wymieniana po 2-3 latach
Muszą też być wówczas utworzone
Muszą też być wówczas utworzone
większe bloki zespolonych zębów
większe bloki zespolonych zębów
Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio
Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio
w jamie ustnej pacjenta
w jamie ustnej pacjenta
Przykłady szyn trwałych
Przykłady szyn trwałych
ruchomych
ruchomych
Szyna Elbrechta- zbudowana z
Szyna Elbrechta- zbudowana z
dwóch ciągłych lanych klamer,
dwóch ciągłych lanych klamer,
obejmujących zęby od strony
obejmujących zęby od strony
przedsionkowej
przedsionkowej
i językowej. Ze względu na
i językowej. Ze względu na
niezadowalający efekt estetyczny
niezadowalający efekt estetyczny
dziś ma znaczenie historyczne
dziś ma znaczenie historyczne
Szyny nakładkowe- modyfikacje
Szyny nakładkowe- modyfikacje
szyny Elbrechta, zmiany dotyczą
szyny Elbrechta, zmiany dotyczą
odcinka przedniego, gdzie zamiast
odcinka przedniego, gdzie zamiast
klamry ciągłej zastosowano
klamry ciągłej zastosowano
nakładki, pokrywające
nakładki, pokrywające
powierzchnie językowe zębów
powierzchnie językowe zębów
Przykłady szyn trwałych
Przykłady szyn trwałych
ruchomych -szynoprotezy
ruchomych -szynoprotezy
-
-
Szynoprotezy
Szynoprotezy
stanowią modyfikację
stanowią modyfikację
protez szkieletowych,
protez szkieletowych,
z tym że konstrukcją
z tym że konstrukcją
są objęte wszystkie
są objęte wszystkie
przetrwałe zęby.
przetrwałe zęby.
-
-
stosuje się je w celu
stosuje się je w celu
uzupełnienia
uzupełnienia
wszystkich
wszystkich
pozostałych
pozostałych
brakujących zębów i
brakujących zębów i
szynowania
szynowania
Budowa szynoprotez
Budowa szynoprotez
W skład konstrukcji wchodzą elementy
W skład konstrukcji wchodzą elementy
podpierające, umocowujące i łączące oraz zęby
podpierające, umocowujące i łączące oraz zęby
uzupełniające istniejące braki
uzupełniające istniejące braki
Jako elementy podpierające stosuje się nakładki (ciernie) oraz
Jako elementy podpierające stosuje się nakładki (ciernie) oraz
wypustki w postaci pazurków. Części te nie tylko przenoszą
wypustki w postaci pazurków. Części te nie tylko przenoszą
pionowe siły żucia, ale również przeciwdziałają osiadaniu
pionowe siły żucia, ale również przeciwdziałają osiadaniu
szynoprotezy
szynoprotezy
Do elementów umocowujących należą: klamry pojedyncze oraz
Do elementów umocowujących należą: klamry pojedyncze oraz
zespołowe
zespołowe
Elementem łączącym są łuki podjęzykowe lub podniebienne
Elementem łączącym są łuki podjęzykowe lub podniebienne
W szynoprotezach trzon zawiera siodła pokrywające bezzębny
W szynoprotezach trzon zawiera siodła pokrywające bezzębny
wyrostek z siatką zaczepową służącą do umocowania zębów
wyrostek z siatką zaczepową służącą do umocowania zębów
Zasady projektowania
Zasady projektowania
szynoprotez w przypadku
szynoprotez w przypadku
chorób przyzębia
chorób przyzębia
1.
1.
Zaplanowanie odpowiedniej konstrukcji
Zaplanowanie odpowiedniej konstrukcji
2.
2.
Właściwy zasięg protezy
Właściwy zasięg protezy
3.
3.
Równomierne rozłożenie obciążeń na
Równomierne rozłożenie obciążeń na
podłoże przekazywanych przez trzon,
podłoże przekazywanych przez trzon,
elementy zakotwiczające i podpierające
elementy zakotwiczające i podpierające
4.
4.
Odpowiednia anatomia powierzchni
Odpowiednia anatomia powierzchni
okluzyjnej
okluzyjnej
Zasady rozmieszczenia elementów
Zasady rozmieszczenia elementów
podpierających w stosunku do trzonu
podpierających w stosunku do trzonu
synoprotezy
synoprotezy
Stosowanie możliwie dużej liczby podparć z ich
Stosowanie możliwie dużej liczby podparć z ich
równomiernym rozłożeniem w łuku zębowym
równomiernym rozłożeniem w łuku zębowym
Lokalizacji podparć na powierzchniach poziomych
Lokalizacji podparć na powierzchniach poziomych
zębów
zębów
w celu pionowego przenoszenia obciążeń
w celu pionowego przenoszenia obciążeń
Sztywnego połączenia podparć z trzonem protezy
Sztywnego połączenia podparć z trzonem protezy
Konstrukcyjnego zapewnienia współdziałania
Konstrukcyjnego zapewnienia współdziałania
elementów zakotwiczających i podpierających
elementów zakotwiczających i podpierających
Zastosowanie rozległej płyty w przypadkach
Zastosowanie rozległej płyty w przypadkach
zaawansowania procesu chorobowego przyzębia i
zaawansowania procesu chorobowego przyzębia i
niekorzystnej topografii zębów oporowych
niekorzystnej topografii zębów oporowych
Zalety stosowania szynoprotez
Zalety stosowania szynoprotez
Odbudowa brakujących zębów i przywrócenie
Odbudowa brakujących zębów i przywrócenie
ciągłości łuku zębowego
ciągłości łuku zębowego
Unieruchomienie (szynowanie) wszystkich
Unieruchomienie (szynowanie) wszystkich
pozostałych zębów
pozostałych zębów
i odtworzenie miejsc stycznych, co przywraca stan
i odtworzenie miejsc stycznych, co przywraca stan
napięcia dynamicznego i tworzy z łuku zębowego
napięcia dynamicznego i tworzy z łuku zębowego
jednostkę czynnościową
jednostkę czynnościową
Rozłożenie sił żucia na wszystkie zęby i uzyskanie
Rozłożenie sił żucia na wszystkie zęby i uzyskanie
obustronnego, równomiernego obciążenia, zarówno
obustronnego, równomiernego obciążenia, zarówno
w okluzji centralnej, jak i przy ruchach bocznych
w okluzji centralnej, jak i przy ruchach bocznych
Likwidacja zgryzu urazowego
Likwidacja zgryzu urazowego
Wady szynoprotez
Wady szynoprotez
Niekorzystny efekt estetyczny
Niekorzystny efekt estetyczny
zaburzony metalową konstrukcją w
zaburzony metalową konstrukcją w
odcinku przednim
odcinku przednim
Wskazania do
Wskazania do
szynoprotez
szynoprotez
Periodontopatie z rozchwianiem
Periodontopatie z rozchwianiem
zębów
zębów
i towarzyszącymi brakami zębowymi
i towarzyszącymi brakami zębowymi
Przeciwskazania do
Przeciwskazania do
szynoprotez
szynoprotez
Względy estetyczne
Względy estetyczne
Brak motywacji do utrzymania higieny
Brak motywacji do utrzymania higieny
Wyniki bezpośrednie
Wyniki bezpośrednie
szynowania
szynowania
Zmniejszenie ruchomości zębów
Zmniejszenie ruchomości zębów
Poprawa równowagi i czynności zgryzowej
Poprawa równowagi i czynności zgryzowej
Złagodzenie stanów zapalnych przyzębia
Złagodzenie stanów zapalnych przyzębia
Piśmiennictwo
Piśmiennictwo
Jańczuk Z.: Zapobieganie i leczenie chorób przyzębia.
Jańczuk Z.: Zapobieganie i leczenie chorób przyzębia.
PZWL. Warszawa 1992
PZWL. Warszawa 1992
Kettler.: Paradontologia. Wydanie I polskie pod
Kettler.: Paradontologia. Wydanie I polskie pod
redakcją S. Potoczka. Urban&Partner Wrocław 1995
redakcją S. Potoczka. Urban&Partner Wrocław 1995
Kerschbaum T.: Protetyka adhezyjna. Wydanie I
Kerschbaum T.: Protetyka adhezyjna. Wydanie I
polskie pod redakcją B. Płonki. Urban&Partner
polskie pod redakcją B. Płonki. Urban&Partner
Wrocław 1999
Wrocław 1999
Majewski S.: Rekonstrukcje. Kraków. 2005
Majewski S.: Rekonstrukcje. Kraków. 2005
Majewski S.: Podstawy protetyki. Kraków 2000
Majewski S.: Podstawy protetyki. Kraków 2000