Psychologia rozwojowa

Główne pojęcia

• wzrastanie – biologiczne lub ilościowe

zwiększanie rozmiarów;

• dojrzewanie – rozwój komórek / organizmu

do stanu pełnego funkcjonowania

• uczenie się – stosunkowo trwała zmiana w

zachowaniu się w wyniku doświadczenia

OKRES KRYTYCZNY – przedział czasu, w którym

czynniki środowiskowe wywierają
największy wpływ na rozwój organizmu.

Etapy życia:

• okres prenatalny: od poczęcia do narodzin
• niemowlęctwo: 0-2 lata
• okres poniemowlęcy:2-3 lata
• wczesne dzieciństwo: 3-5
• średnie dzieciństwo: 6-9/6-12
• okres dorastania (adolescencja): 13-19
• wczesna dorosłość: 20-30 lat
• średnia dorosłość: 30-50 lub 60
• późna dorosłość 50 lub 60-75 i więcej

Rozwój psychomotoryczny

Zasady rozwoju motorycznego:
• Rozwój odbywa się w kierunku

cefalokaudalnym

• Rozwój odbywa się w kierunku

proksymodystalnym

WIEK

(MS)

Rozwój motoryczny i posturalny

Sprawność

manipulacyjna

0

Odwraca głowę leżąc na brzuchu,Słaba kontrola
głowy
Naprzemienne ruchy nóg przy leżeniu na
brzuchu

Odruch chwytny

3

Kontrola głowy przy utrzymywaniu dziecka w
pozycji pionowej, W pozycji na brzuchu:
unoszenie głowy i ramion używając całych rąk,
dłoni lub łokci, Siedzi przy podparciu, Ruchy
dostosowawcze przed podnoszeniem

Chwytanie grzechotki,
sięganie po przedmioty
oburącz

6

Samodzielne siedzenie przez krótki czas, Siada
podciągnięte za ręce, Obraca się z pleców na
brzuch

Chwyta klocek przy
jednoczesnym skurczu
wszystkich palców,
sięga 1 ręką obracając
nadgarstek

9

Siedzi samodzielnie. Siada z klęczek;
Przesuwa się w kierunku zabawek, chodzi
trzymając się podpór

Chwytanie klocka ruchem
przeciwstawnym,
ruch pęsetkowy (chwyta
pastylkę)

12

Samodzielnie stoi, Chodzi z pomocą,
raczkowanie opanowane w pełni

Trzymanie ołówka

18

Dobrze chodzi, wspina się na schody i krzesła

Wrzucanie piłki do pudełka,
Bazgrze, Buduje wieżę z 3 lub
więcej klocków

24

Schodzi i wchodzi po schodach, Chodzi tyłem,
biega

Wkładanie kwadratu do
właściwego otworu
układanki, ;Zwija papier,
Buduje wieżę z 6 klocków;
Układa klocki w szereg

Stadium

wiek

istotne osiągnięcia w rozwoju

poznawczym

Sensoryczno

0-2

- prymitywna aktywność odruchowa

-motoryczne

- wzrost świadomości senso-motorycznej
- słabe odróżnianie ja-środowisko
- koniec stadium: stałość przedmiotu

Myślenia

2-7

- rozwój języka i pojęć

przedoperacyjnego

- egocentryzm
- animizm
- myślenie oparte na obrazach umysłowych
- wzrost wrażliwości percepcyjnej
- myślenie intuicyjne, impulsywne

Operacji konkretnych

7-11

- odwracalność procesów umysłowych

- klasyfikowanie obiektów ze wzgl. na cechę
- rozumienie relacji między obiektami (A>B)
- brak rozumienia problemów abstrakcyjnych

Operacji formalnych

11-15

- myślenie abstrakcyjne
- rozumowanie naukowe

- rozumowanie logiczne
- myślenie oparte na hipotezach

TEORIA ROZWOJU POZNAWCZEGO PIAGETA

TEORIA ROZWOJU MORALNEGO KOHLBERGA

POZIOM I: PRZEDKONWENCJONALNY
•

WIEK: przedszkolny i młodszy szkolny

Stadium 1: „kary i posłuszeństwa”

•

Reguły stosowane w celu uniknięcia kary

•

Egocentryzm

Stadium 2: „relatywizmu instrumentalnego”

•

Kierowanie się własnym dobrem

•

Zauważanie potrzeb innych ludzi tylko w przypadku korzyści dla siebie

POZIOM II- KONWENCJONALNY

•

WIEK: 13-16 lat

Stadium 3: „dobrego chłopca/dziewczyny”

•

Ocenianie czynności ze względu na intencje a nie skutki

•

Kierowanie się tym, co jest akceptowane społecznie

Stadium 4: „prawa i porządku”

•

Szacunek dla autorytetów, poszanowanie reguł współżycia społecznego (zwłaszcza prawnych)

•

Zwracanie uwagi na intencje i na system społeczny

POZIOM III – POSTKONWENCJONALNY

•

WIEK: 16-20 LAT

Stadium 5 „umowy społecznej i legalizmu”
•

Kierowanie się opinią i dobrem większości

•

Zdawanie sobie sprawy, że mogą istnieć sprzeczności między moralnym a prawnym punktem

widzenia

Stadium 6: uniwersalnych zasad sumienia

•

Kierowanie się własnym sumieniem

•

Akceptacja zasad uniwersalnych związanych z godnością jednostki, nawet wbrew regułom

prawnym

Teoria Erika Eriksona

Stadium

Kryzys

Podstawowa
mocna
strona

Główna
patologia

Zasięg relacji
znaczących

Niemowlęct
wo (0-1)

Podstawowa ufność –
Podstawowa
nieufność

Nadzieja

Wycofanie

Osoba
macierzyńska

Wczesne
dzieciństwo
(1-3)

Autonomia – Wstyd i
niepewność

Wola

Przymus

Osoby
rodzicielskie

Wiek
zabawy (3-
5)

Inicjatywa – Poczucie
winy

Zdecydowanie Zahamowani

e

Rodzina
podstawowa

Wiek
szkolny (6-
11)

Pracowitość –
Poczucie niższości

Kompetencja

Bezczynność „Sąsiedztwo”,

szkoła

Okres
dorastania

Tożsamość –
Pomieszanie
tożsamości

Wierność

Odrzucenie

Grupy rówieśnicze,
modele

Wczesna
dorosłość

Bliskość – Izolacja

Miłość

Ekskluzywno
ść

Partnerzy w
seksie, przyjaźni,
współzawodnictwi
e i współdziałaniu

Dorosłość

Produktywność –
Stagnacja

Opiekuńczość Odtrącenie

Dzielona praca i
wspólne
gospodarstwo
domowe

Starość

Integralność -
Rozpacz

Mądrość

Pogarda

„Ludzkość”,
„ludzie mojego
rodzaju”