NERW PACHOWY, NERW ŁOKCIOWY,
ZESPÓŁ CIEŚNI KANAŁU ŁOKCIOWEGO
(ZESPÓŁ GUYONA)
Kamil Małek
Fizjoterapia II rok
NERW PACHOWY, NERW ŁOKCIOWY,
ZESPÓŁ CIEŚNI KANAŁU ŁOKCIOWEGO
(ZESPÓŁ GUYONA)
Kamil Małek
Fizjoterapia II rok
Nerw pachowy
•
Część obwodowego układu nerwowego.
•
Pochodzi z pęczka tylnego części podobojczykowej
splotu ramiennego. Jego korzenie to C5-C6. Nerw ten
opuszcza jamę pachową przebijając jej ścianę tylną i
pojawia się w okolicy tylnej poniżej mięśnia
naramiennego.
•
Unerwia mięsień naramienny, mięsień obły mniejszy,
skórę barku i skórę powierzchni tylnej ramienia w
górnym odcinku.
•
Odosobnione uszkodzenia nerwu pachowego
zdarzają się rzadko. Zwykle występują w
uszkodzeniu splotu ramiennego.
•
Do najczęstszych przyczyn należą urazy
zapalenia poszczepienne (zwłaszcza po
wstrzyknięciu surowicy przeciwtężcowej).
Skutki Porażenia
•
Zniesienie odwodzenia ramienia (na skutek porażenia
m. ramiennego)
•
Ruchy ku przodowi i ku tyłowi – osłabione
•
Wskutek zaniku m. naramiennego sylwetka barku
przybiera wygląd „kanciasty”, tj.: brak normalnego,
łagodnego zaokrąglenia barku, wystawanie wyrostka
barkowego łopatki i głowy kości ramiennej.
•
Zaburzenia czucia nad boczną częścią stawu
ramiennego.
Nerw łokciowy
•
Jeden z nerwów podobojczykowych splotu
ramiennego.
•
Korzenie nerwu – C6-Th1
•
Przebiega w bruździe leżącej na powierzchni
tylnej nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej.
Na przedramieniu nerw przebiega między głowami
m. zginacza łokciowego nadgarstka i razem z
tętnicą łokciową biegnie po jego powierzchni
wewnętrznej do okolicy nadgarstka. W dolnej
czwartej części przedramienia nerw wychodzi spod
mięśnia i układa się między ścięgnami: m.
zginacza łokciowego nadgarstka i zginacza
powierzchownego palców.
Skutki Porażenia
•
Porażenie nerwu często urazowe, ponieważ w okolicy
kłykcia znajduje się tuż pod skórą nad podłożem kostnym
•
Po uszkodzeniu porażone są mięśnie: dłoniowe i
grzbietowe międzykostne (prostujące dwa ostatnie paliczki
palców), glistowate po stronie łokciowej (zginające IV i V
palec w stawach śródręczno-paliczkowych), przywodziciel
kciuka, głowa głęboka krótkiego zginacza kciuka, mm.
kłębika (odwodziciel, przeciwstawiacz i zginacz palca
małego), zginacz łokciowy nadgarstka, połowa łokciowa
głębokiego zginacza palców
Obraz ręki przy porażeniu
n. łokciowego
•
Wskutek uszkodzenia nerwu łokciowego ręka jest tzw.
szponowata,
•
Przestrzenie międzykostne zapadnięte, kłębik spłaszczony,
palce lekko zgięte w stawach międzypaliczkowych, palce IV i
V nadmiernie wyprostowane w stawach śródręczno-
paliczkowych,
•
Odwodzenie i przywodzenie palców jest zniesione wskutek
porażenia mm. międzykostnych i mm. kłębika,
•
Palec V zwykle ustawiony odwiedzeniu wskutek działania
prostownika długiego,
•
Przywodzenie kciuka upośledzone.
RĘKA SZPONOWATA
Zespół kanału łokciowego
(kanału Guyona)
Zespół kanału łokciowego (zespół kanału
Guyona) to różnego stopnia dysfunkcje nerwu
łokciowego z powodu ucisku na wysokości
nadgarstka.
Drugi co do częstości występowania
zespół cieśni (po zespole cieśni kanału
nadgarstka).
NAJCZĘSTSZE MIEJSCA USZKODZEŃ N.
ŁOKCIOWEGO
Etiologia
Przewlekły ucisk na nerw łokciowy w okolicy stawu łokciowego wywołany
przez:
•
więzadła Struthersa
•
pasma łącznotkankowe Osborne’a
•
zmiany zapalne stawu łokciowego
•
torbiele galaretowate pochewek ścięgnistych
•
przerosłą głowę przyśrodkową m. trójgłowego
•
dodatkowy mięsień (nadkłykciowo – łokciowy)
•
przewlekły ucisk zewnętrzny (praca biurowa, opieranie łokcia o brzeg
otwartej szyby podczas jazdy samochodem, złe ułożenie w czasie
znieczulenia ogólnego)
Pierwszymi objawami ucisku nerwu są:
•
parestezje promieniujące do środkowego przedramienia oraz IV i V
palca ręki.
•
strzelające bóle wzdłuż przyśrodkowej powierzchni przedramienia
•
wyraźne zaburzenia czucia powierzchniowego.
•
stopniowo dochodzi do osłabienia i zaniku mięśni zaopatrywanych
przez n. łokciowy oraz zgięciowych przykurczów palców IV-V.
•
W cięższych uszkodzeniach dochodzi do szponiastego ustawienia
palców IV i V oraz odstawania palca V.
•
W późniejszym okresie zaniki mięśniowe kłębika i mięśni
międzykostnych
Rozpoznanie
Aby przeprowadzić rozpoznanie niezbędne jest:
•
dokładne zbadanie chorego oraz potwierdzenie
choroby w badaniu EMG (elektromiografii)
•
Dolegliwości można wywołać gdy pacjent oprze się na
łokciu przy mocno zgiętym przedramieniu
•
Jeśli funkcja mięśni zginacza głębokiego palców i
zginacza łokciowego nadgarstka są upośledzone to
znaczy, że uszkodzenie jest zlokalizowane powyżej
łokcia
•
Badanie elektrofizjologiczne jest pomocne, ale nie
rozstrzygające.
Różnicowanie
•
uszkodzenie korzeni C8 – Th1
•
ucisk na poziomie splotu barkowego
•
ucisk na poziomie nadgarstka
•
jamistość rdzenia
•
stwardnienie zanikowe boczne
•
polineuropatia
Leczenie
•
Zachowawcze :
- w przypadkach bez zajęcia włókien ruchowych
- czasowe, przerywane unieruchomienie łokcia w
pozycji wyprostnej
- wyrobienie u pacjenta odpowiednich nawyków :
- siedzenie z dłońmi na kolanach i stawami
łokciowymi zgiętymi pod kątem nie więcej niż 30
o
- nie opieranie się o łokcie
•
Leczenie przyczynowe:
- w przypadkach zapalenia stawu łokciowego i ucisku
zewnętrznego
•
Leczenie operacyjne: jeśli leczenie zachowawcze
nie przynosi efektów i u chorych z niedowładami
Cele rehabilitacji
•
Przyspieszenie regeneracji nerwu
•
Opóźnienie zaniku mięśni
•
Utrzymanie pełnego zakresu ruchu w stawach
kończyny chorej
•
Zapobieganie przykurczom i uszkodzeniom mięśni
oraz struktur stawowych
•
Zapobieganie wytworzeniu nieprawidłowych
stereotypów ruchowych
Rehabilitacja w okresie
wczesnym
•
Prawidłowe ocieplenie okolicy dotkniętej uszkodzeniem
nerwu, co przyspiesza prawidłową regenerację nerwów
•
Leczenie ciepłem polega na utrzymaniu okolicy
uszkodzonych nerwów w temperaturze 37-38
o
C przez
kilkanaście godzin na dobę za pomocą specjalnych
ocieplaczy i podgrzewaczy
•
Fizykoterapia – okłady parafinowe, okłady borowinowe,
fango, sollux (IR), laser biostymulacyjny, diatermia
krótkofalowa, ciepłe kąpiele, okłady z podgrzewanych żeli,
galwanizacja, jonoforeza, diadynamic, ultradźwięki,
elektrostymulacja, przezskórna stymulacja nerwów TENS,
masaż wirowy
•
Masaże
Kinezyterapia
W początkowym okresie może być
prowadzona na stołach do ćwiczeń, w pozycji
leżącej bądź stojącej, dostosowana do miejsca i
stopnia uszkodzenia, możliwości oraz potrzeb
pacjenta.
Najpierw prowadzone są ćwiczenia bierne.
Następnie zwiększa się intensywność i w
ćwiczenia wprowadza się udział pacjenta z
zastosowaniem ćwiczeń czynno-biernych i ćwiczeń
wspomaganych. Przy poprawie przechodzi się do
ćwiczeń czynnych z oporem, przy których stosuje
się taśmy gumowe, sprężyny i ciężarki.
W następnym okresie prowadzi się ćwiczenia
czynne z wykorzystaniem biologicznego sprzężenia
zwrotnego – biofeedback.
Stosuje się również ortezy utrzymujące stawy w
pozycjach fizjologicznych, zapobiegając w ten sposób
rozciąganiu mięśni antagonistycznych, powstawaniu
przykurczów i podwichnięć.
Okres przewlekły
W okresie przewlekłym zwiększa się zakres
ćwiczeń o intensywne ćwiczenia z oporem, terapię
manualną, terapię zajęciową, ćwiczenia w wodzie,
masaże podwodne.
Ćwiczenia powinno się wykonywać kilka razy
dziennie.
W okresie przewlekłym stosuje się ortezy
funkcjonalne zapewniające wzmocnienie lub
zastąpienie mięśni porażonych.
BIBLIOGRAFIA
•
R. Mazur i współautorzy - „Podstawy kliniczne neurologii“
•
W. Woźniak – „Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i
lekarzy”
•
J. Opara – „Rehabilitacja w neurologii”
•
Anatol Dowżenka, Ignacy Wald, Anna Członkowska – „Neurologia
Kliniczna” wyd. II poprawione i uaktualnione PZWL Warszawa 1980