NERW PACHOWY, NERW ŁOKCIOWY,

ZESPÓŁ CIEŚNI KANAŁU ŁOKCIOWEGO

(ZESPÓŁ GUYONA)

Kamil Małek
Fizjoterapia II rok

Nerw pachowy

•

Część obwodowego układu nerwowego.

•

Pochodzi z pęczka tylnego części podobojczykowej
splotu ramiennego. Jego korzenie to C5-C6. Nerw ten
opuszcza jamę pachową przebijając jej ścianę tylną i
pojawia się w okolicy tylnej poniżej mięśnia
naramiennego.

•

Unerwia mięsień naramienny, mięsień obły mniejszy,
skórę barku i skórę powierzchni tylnej ramienia w
górnym odcinku.

•

Odosobnione uszkodzenia nerwu pachowego
zdarzają się rzadko. Zwykle występują w
uszkodzeniu splotu ramiennego.

•

Do najczęstszych przyczyn należą urazy
zapalenia poszczepienne (zwłaszcza po
wstrzyknięciu surowicy przeciwtężcowej).

Skutki Porażenia

•

Zniesienie odwodzenia ramienia (na skutek porażenia

m. ramiennego)

•

Ruchy ku przodowi i ku tyłowi – osłabione

•

Wskutek zaniku m. naramiennego sylwetka barku

przybiera wygląd „kanciasty”, tj.: brak normalnego,

łagodnego zaokrąglenia barku, wystawanie wyrostka

barkowego łopatki i głowy kości ramiennej.

•

Zaburzenia czucia nad boczną częścią stawu

ramiennego.

Nerw łokciowy

•

Jeden z nerwów podobojczykowych splotu

ramiennego.

•

Korzenie nerwu – C6-Th1

•

Przebiega w bruździe leżącej na powierzchni

tylnej nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej.

Na przedramieniu nerw przebiega między głowami

m. zginacza łokciowego nadgarstka i razem z

tętnicą łokciową biegnie po jego powierzchni

wewnętrznej do okolicy nadgarstka. W dolnej

czwartej części przedramienia nerw wychodzi spod

mięśnia i układa się między ścięgnami: m.

zginacza łokciowego nadgarstka i zginacza

powierzchownego palców.

Skutki Porażenia

•

Porażenie nerwu często urazowe, ponieważ w okolicy

kłykcia znajduje się tuż pod skórą nad podłożem kostnym

•

Po uszkodzeniu porażone są mięśnie: dłoniowe i

grzbietowe międzykostne (prostujące dwa ostatnie paliczki
palców), glistowate po stronie łokciowej (zginające IV i V
palec w stawach śródręczno-paliczkowych), przywodziciel
kciuka, głowa głęboka krótkiego zginacza kciuka, mm.
kłębika (odwodziciel, przeciwstawiacz i zginacz palca
małego), zginacz łokciowy nadgarstka, połowa łokciowa
głębokiego zginacza palców

Obraz ręki przy porażeniu

n. łokciowego

•

Wskutek uszkodzenia nerwu łokciowego ręka jest tzw.

szponowata,

•

Przestrzenie międzykostne zapadnięte, kłębik spłaszczony,

palce lekko zgięte w stawach międzypaliczkowych, palce IV i

V nadmiernie wyprostowane w stawach śródręczno-

paliczkowych,

•

Odwodzenie i przywodzenie palców jest zniesione wskutek

porażenia mm. międzykostnych i mm. kłębika,

•

Palec V zwykle ustawiony odwiedzeniu wskutek działania

prostownika długiego,

•

Przywodzenie kciuka upośledzone.

RĘKA SZPONOWATA

Zespół kanału łokciowego

(kanału Guyona)

Zespół kanału łokciowego (zespół kanału

Guyona) to różnego stopnia dysfunkcje nerwu

łokciowego z powodu ucisku na wysokości

nadgarstka.

Drugi co do częstości występowania

zespół cieśni (po zespole cieśni kanału

nadgarstka).

NAJCZĘSTSZE MIEJSCA USZKODZEŃ N.

ŁOKCIOWEGO

Etiologia

Przewlekły ucisk na nerw łokciowy w okolicy stawu łokciowego wywołany
przez:

•

więzadła Struthersa

•

pasma łącznotkankowe Osborne’a

•

zmiany zapalne stawu łokciowego

•

torbiele galaretowate pochewek ścięgnistych

•

przerosłą głowę przyśrodkową m. trójgłowego

•

dodatkowy mięsień (nadkłykciowo – łokciowy)

•

przewlekły ucisk zewnętrzny (praca biurowa, opieranie łokcia o brzeg

otwartej szyby podczas jazdy samochodem, złe ułożenie w czasie
znieczulenia ogólnego)

Pierwszymi objawami ucisku nerwu są:

•

parestezje promieniujące do środkowego przedramienia oraz IV i V

palca ręki.

•

strzelające bóle wzdłuż przyśrodkowej powierzchni przedramienia

•

wyraźne zaburzenia czucia powierzchniowego.

•

stopniowo dochodzi do osłabienia i zaniku mięśni zaopatrywanych

przez n. łokciowy oraz zgięciowych przykurczów palców IV-V.

•

W cięższych uszkodzeniach dochodzi do szponiastego ustawienia

palców IV i V oraz odstawania palca V.

•

W późniejszym okresie zaniki mięśniowe kłębika i mięśni

międzykostnych

Rozpoznanie

Aby przeprowadzić rozpoznanie niezbędne jest:

•

dokładne zbadanie chorego oraz potwierdzenie

choroby w badaniu EMG (elektromiografii)

•

Dolegliwości można wywołać gdy pacjent oprze się na

łokciu przy mocno zgiętym przedramieniu

•

Jeśli funkcja mięśni zginacza głębokiego palców i

zginacza łokciowego nadgarstka są upośledzone to

znaczy, że uszkodzenie jest zlokalizowane powyżej

łokcia

•

Badanie elektrofizjologiczne jest pomocne, ale nie

rozstrzygające.

Różnicowanie

•

uszkodzenie korzeni C8 – Th1

•

ucisk na poziomie splotu barkowego

•

ucisk na poziomie nadgarstka

•

jamistość rdzenia

•

stwardnienie zanikowe boczne

•

polineuropatia

Leczenie

•

Zachowawcze :

- w przypadkach bez zajęcia włókien ruchowych

- czasowe, przerywane unieruchomienie łokcia w

pozycji wyprostnej

- wyrobienie u pacjenta odpowiednich nawyków :

- siedzenie z dłońmi na kolanach i stawami

łokciowymi zgiętymi pod kątem nie więcej niż 30

o

- nie opieranie się o łokcie

•

Leczenie przyczynowe:

- w przypadkach zapalenia stawu łokciowego i ucisku

zewnętrznego

•

Leczenie operacyjne: jeśli leczenie zachowawcze

nie przynosi efektów i u chorych z niedowładami

Cele rehabilitacji

•

Przyspieszenie regeneracji nerwu

•

Opóźnienie zaniku mięśni

•

Utrzymanie pełnego zakresu ruchu w stawach

kończyny chorej

•

Zapobieganie przykurczom i uszkodzeniom mięśni

oraz struktur stawowych

•

Zapobieganie wytworzeniu nieprawidłowych

stereotypów ruchowych

Rehabilitacja w okresie

wczesnym

•

Prawidłowe ocieplenie okolicy dotkniętej uszkodzeniem

nerwu, co przyspiesza prawidłową regenerację nerwów

•

Leczenie ciepłem polega na utrzymaniu okolicy

uszkodzonych nerwów w temperaturze 37-38

o

C przez

kilkanaście godzin na dobę za pomocą specjalnych

ocieplaczy i podgrzewaczy

•

Fizykoterapia – okłady parafinowe, okłady borowinowe,

fango, sollux (IR), laser biostymulacyjny, diatermia

krótkofalowa, ciepłe kąpiele, okłady z podgrzewanych żeli,

galwanizacja, jonoforeza, diadynamic, ultradźwięki,

elektrostymulacja, przezskórna stymulacja nerwów TENS,

masaż wirowy

•

Masaże

Kinezyterapia

W początkowym okresie może być

prowadzona na stołach do ćwiczeń, w pozycji

leżącej bądź stojącej, dostosowana do miejsca i

stopnia uszkodzenia, możliwości oraz potrzeb

pacjenta.

Najpierw prowadzone są ćwiczenia bierne.

Następnie zwiększa się intensywność i w

ćwiczenia wprowadza się udział pacjenta z

zastosowaniem ćwiczeń czynno-biernych i ćwiczeń

wspomaganych. Przy poprawie przechodzi się do

ćwiczeń czynnych z oporem, przy których stosuje

się taśmy gumowe, sprężyny i ciężarki.

W następnym okresie prowadzi się ćwiczenia

czynne z wykorzystaniem biologicznego sprzężenia
zwrotnego – biofeedback.

Stosuje się również ortezy utrzymujące stawy w

pozycjach fizjologicznych, zapobiegając w ten sposób
rozciąganiu mięśni antagonistycznych, powstawaniu
przykurczów i podwichnięć.

Okres przewlekły

W okresie przewlekłym zwiększa się zakres

ćwiczeń o intensywne ćwiczenia z oporem, terapię

manualną, terapię zajęciową, ćwiczenia w wodzie,

masaże podwodne.

Ćwiczenia powinno się wykonywać kilka razy

dziennie.

W okresie przewlekłym stosuje się ortezy

funkcjonalne zapewniające wzmocnienie lub

zastąpienie mięśni porażonych.

BIBLIOGRAFIA

•

R. Mazur i współautorzy - „Podstawy kliniczne neurologii“

•

W. Woźniak – „Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i

lekarzy”

•

J. Opara – „Rehabilitacja w neurologii”

•

Anatol Dowżenka, Ignacy Wald, Anna Członkowska – „Neurologia

Kliniczna” wyd. II poprawione i uaktualnione PZWL Warszawa 1980