Budowa i funkcje skóry.

lek. Angelika
Maślanka

na podstawie podręcznika „Choroby
skóry” S. Jabłońskiej i materiałów
własnych.

Budowa skóry.



Skóra – narząd pokrywający i chroniący
oragnizm.



Zaczyna rozwijać się w 3 tygodniu życia
płodowego, w 4 m-cu jest
ukształtowana.



U dorosłego : 1,6 – 2 m² powierzchni
oraz 15,5 - 4 mm grubości.

Warstwy skóry.



1. Naskórek – wielowarstwowy
zrogowaciały nabłonek płaski.



2. Skóra właściwa – tkanka łączna
bogata we włókna.



3. Tkanka podskórna – podskórna
tkanka tłuszczowa (1/2-2/3 całej masy
tłuszczu ustrojowego).

Naskórek.



Zbudowany z

szeregu warstw

pochodzących z

warstwy leżącej

najgłębiej.



Warstwy naskórka:

1.

Podstawna;

2.

Kolczysta;

3.

Ziarnista;

4.

Rogowa.

Naskórek – warstwa

podstawna.



Graniczy ze skórą właściwą.



Jest to warstwa żywa, tworząca strefę
rozrodczą – tutaj zachodzi rozmnażanie się
komórek naskórka.



Komórki :

1.Keratynocyty (90%);
2.Melanocyty – ochrona przed UV;
3.Komórki Langerhansa – funkcja odpornościowa;
4.Komórki Merkela – z układu nerwowego.

Naskórek – pozostałe

warstwy.



Warstwa kolczysta wraz z wartswą
ziarnistą tworzą strefę różnicowania
– tu zachodzi dojrzewanie komórek.



Warstwa rogowa, najbardziej
zewnętrzna, tworzy strefę ochronną –
zbudowana z wytrzymałych,
zrogowaciałych komórek zlepionych
lipidami; pokryta płaszczem lipidowym.

Błona podstawna.



Stanowi strefę łączącą skórno-naskórkową.



Leży pomiędzy warstwą komórek
podstawnych a powierzchnią skóry
właściwej.



Składa się z lamina lucida (z miejscami
połączeń dla komórek podstawnych) i
lamina densa (z zakotwiczonym w niej
układem włókien skórnych).

Skóra właściwa.



Zbudowana z włókien tkanki łącznej.



Zawiera: komórki łącznotkankowe,
naczynia krwionośne, zakończenia
nerwowe, przydatki skóry.



Granica skórno – naskórkowa ma
przebieg falisty – wyniosłości skóry
pomiędzy soplami naskórkowymi to
brodawki skóry.

Warstwy skóry właściwej.



1. W. brodawkowa –

obejmuje brodawki,

liczne drobne

naczynia krwionośne;



2. W. siateczkowa –

sięga do tkanki

podskórnej, bardziej

zbity kolagen,

głęboka sieć naczyń

krwionośnych.

Skóra właściwa –

podścielisko.

Obecne trzy rodzaje włókien:

1.

kolagenowe;

2.

elastyczne - nadają skórze sprężystość i

rozciąglwość;

3.

retikulinowe.

Włókna zanurzone są w macierzy zbudowanej
z kwaśnych mukopolisacharydów.

Skóra właściwa – komórki.



Fibrocyty i fibroblasty – wytwarzają
kolagen;



Histiocyty (makrofagi) – komórki żerne -
funkcja odpornościowa;



Komórki tuczne (nieliczne) – rola w
alergii;



Limfocyty (pojedyncze) - są to komórki
krwi, funkcja odpornościowa.

Błony śluzowe – budowa.



Na granicy przejścia skóry w otwory
naturalne ciała.



Budowa analogiczna do skóry ale brak
przydatków skóry (włosów, gruczołów
łojwych i potowych)



Różnica w turn-over time: naskórek
26-28 dni; śluzówki 5 dni =>
wszystko goi się szybciej.

Przydatki skóry.



Włosy;



Paznokcie;



Gruczoły łojowe;



Gruczoły potowe:

1.

Ekrynowe

2.

Apokrynowe.

Włos – budowa.



Łodyga włosa –

wystaje ponad

powierzchnię

naskórka;



Korzeń włosa – tkwi

głęboko w skórze;



Cebulka włosa – żywe

komórki włosa dzielące

się oraz melanocyty



Brodawka włosa –

odżywia włos.

Fazy rozwoju włosa.



Faza wzrostu (anagen) : dla włosów na

głowie genetycznie zakodowana na 2-6

lat; (85% włosów w tym stadium);



Faza inwolucji (ketagen) : ok.. 2

tygodnie; (1% włosów w tym stadium);



Faza spoczynku (telogen) : jeszcze przez

2-4 miesiące włos trzyma się w mieszku

włosowym, a pod nim rośnie już następny

włos (15% włosów w tym stadium).

Rodzaje włosów.



Długie – na owłosionej skórze głowy, na
brodzie u mężczyzny, włosy pachowe i
okolicy genitalnej;



Szczeciniaste – brwi, rzęsy, w
przedsionku nosa i uchu zewnętrznym;



Meszkowe – cieniutkie, jasne lub
ciemne; całe ciało z wyjątkiem części
dłoniowej rąk, podeszwowej stóp.

Paznokcie.



Rogowe płytki wytwarzane przez macierz
paznokcia;



Suną do przodu po łożysku paznokcia;



Paznokieć otoczony jest z 3 stron wałami
paznokciowymi

( w okolicy wału proksymalnego może

być obłączek, rozjaśnienie – gdy tu uraz, może się okazać, że
paznkieć będzie odrastał zwichrowany);



Ochrona przed infekcją:

1.

obrąbek podpaznokciowy (naskórek);

2.

peryonychium które narasta z 3 pozostałych stron.

Budowa paznokcia.



Obrąbek naskórkowy
„skórka” (cuticula,
eponychium);



Płytka paznokciowa
zrogowaciała (plate);



Macierz (matrix);



Łożysko
łącznotkankowe (bed)
– pod płytką
paznokcia.

Budowa paznokcia.



Płytka tkwi w fałdzie naskórkowym

zwanym wałem paznokcia (wał

proksymalny i wały boczne);



Macierz – dosiebna część łożyska leżąca

pod wałem - miejsce wzrostu płytki (ok.

2 mm na miesiąc, kilka razy wolniejszy

w obrębie palców nóg niż rąk);



Obrąbek naskórkowy pokrywa płytę od

strony wału i chroni ją przed urazami.

Gruczoł łojowy -

holokrynowy.



Zbudowany z kilku zrazików;



Ujście do górnej części

mieszka włosowego;



Komórki całkowicie

stłuszczałe ulegają

rozpadowi tworząc

wydzielinę łojową – później

zostają odtworzine przez

warstwę rozrodczą;



Wydzielanie łoju zależy od

hormonów płciowych;



„Rynna łojotokowa”: głowa

owłosiona, okolica

okołołopatkowa, mostek.

Gruczoły potowe.



Dwa typy : ekrynowe i apokynowe.



Budowa: część wydzielnicza, przewód
wyprowadzający, ujście.



Gruczoł ekrynowy – ujście w naskórku.



Gruczoł apokrynowy – ujście w kanale
włosowym lub naskórku.

Gruczoł potowy – ekrynowy.



Występuje w całej skórze,

najwięcej na dłoniowej

stronie rąk i podeszwowej

stóp, na czole;



Nie związany z mieszkiem

włosowym;



Cewka w skórze właściwej

zwinięta w kłębuszek, nie

ulega zniszczeniu

podczas produkcji potu;



Zapach potu delikatny;



Rola w regulacji cieplnej.

Gruczoł potowy –

apokrynowy.



Głównie w okolicach

pachowych, płciowych,

odbytu, brodawek

sutkowych, powiek;



Związany z mieszkiem

włosowym;



Rozpoczynają funkcje po

okresie powitania (bodźce

hormonalne,

emocjonalne);



Zapach związany z

rozkładem potu pod

wpływem bakterii.

Melanogeneza.



Jest to proces enzymatyczny w którym dochodzi
do powstawania barwnika – melaniny - w
komórkach zwanych melanocytami.



Melanocyty powstały w procesie ewolucji jako
mechanizm obronny przed UV (opalenizna jest
obroną skóry przed UV!)



Melanina to pigment występujący głównie w
skórze właściwej i naskórku (też w tęczówce oka
i włosach), nadaje im charakterystyczny kolor.

Regulacja melanogenezy.



POBUDZENIE:

1.

Promienie UV.

2.

Stany zapalne.

3.

Metale i metaloidy
(Cu, Fe, Ag, Au).

4.

Hormony:
melanotropowe,
tarczycowe, płciowe
(głównie estrogeny).



HAMOWANIE:

1.

Hormony kory
nadnerczy.

2.

Witaminy, głównie
witamina C.

Unaczynienie skóry.



Do skóry właściwej wchodzą

naczynia tętnicze;



W warstwie siakowatej

rozgałęziają się poziomo

(głęboka sieć tętnicza);



Idąc do góry przechodzą w

cieńsze tętniczki – w

warstwie brodawkowatej sieć

tętnicza powierzchowna;



Prekapilary dążą do

brodawek skórnych – tam

kapilary i przejście w sieć

żylną;



W naskórku naczyń nie ma!

Unerwienie skóry.



Skóra ma bardzo rozgałęzioną sieć nerwową,

szczególnie obfitą na granicy skórno – naskórkowej;



Sieć skórna odbiera czucie: ucisku, dotyku, ciepła i

zimna, bólu oraz świądu;



Przeważają wolne zakończenia nerwowe, które

wnikają również do naskórka!



Oplatają przydatki: mieszki włosowe, gruczoł łojowe i

potowe, wnikają do mięśniówki naczyń.



Najbardziej wrażliwe są okolice pozbawione włosów

jak brodawki sutkowe oraz okolice genitalne.

Funkcje skóry.

Bez skóry…

…nie wyglądalibyśmy

zbyt atrakcyjnie…

Michał Anioł…

… i obdzieranie ze skóry.

„Męczeństwo św.Bartłomieja” –
fresk z
Kaplicy Sykstyńskiej.