System ochrony praw człowieka w Ameryce Łacińskiej
•
Karta Organizacji Państw Amerykańskich – 1948 r.
•
Deklaracja Praw i Obowiązków Człowieka – 1948 r.
•
Amerykańska Konwencja Praw Człowieka – 1969 r.
•
Protokół Dodatkowy dot. Praw Gospodarczych, Społecznych i
Kulturalnych – 1988 r.
•
Międzyamerykańska Karta Demokratyczna – 2001 r.
•
Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka – 1959 r.
•
Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka – 1978 r.
Amerykańska Deklaracja Praw i Obowiązków Człowieka –
30.IV.1948 r.
• składa się z dwóch rozdziałów (prawa i obowiązki);
• Deklaracja zawiera prawa i wolności I oraz II generacji;
• obowiązki to m.in. edukacji, głosowania, płacenia podatków, pracy etc.
• Deklaracja obowiązuje wszystkie państwa członkowskie OPA;
• uległ zmianie charakter prawny (podobnie jak PDPCz ONZ);
• Deklaracja stanowi podstawę prawną oceniania przez MKPCz, stanu
przestrzegania praw człowieka przez państwa członkowskie.
Amerykańska Konwencja Praw Człowieka – 1969 r.
(tzw. Pakt z San Jose)
• weszła w życie w 1978 roku;
• zwiera katalog praw i wolności I generacji;
• państwa zobowiązują się do „przyjąć środki ustawodawcze lub inne,
które mogą być
konieczne w celu realizacji praw i wolności;
• ustanowiono iunctum pomiędzy obowiązkami a prawami i wolnościami;
• zawiera większą liczbę praw i wolności niż EKPCz;
• wyklucza karę śmierci za przestępstwa polityczne;
• na jej podstawie funkcjonuje
Międzyamerykański Trybunał Praw
Człowieka.
Uzupełnieniem AKPCz, jest:
Protokół Dodatkowy dot. Praw
Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych – 1988 r.
(tzw. Protokół z
San Salwador).
Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka
• powołana na mocy Karty OPA w 1959 r.;
• procedury funkcjonowania zostały określone w AKPCz;
• składa się z 7 członków wybieranych na max 2 kadencje po 4 lata
każda;
• siedziba znajduje się w Waszyngtonie;
• nie posiada jurydycznych uprawnień;
Zadania MKPCz:
• sporządza raporty i przekazuje poszczególnym państwom (44);
• rozpatruje skargi indywidualne zgodnie z zasadą subsydiarności
(~12000);
• może wydać zalecenie lub przekazać skargę do MTPCz
• przeprowadza wizyty na terytorium państw członkowskich (69);
Procedura i zasady składania skargi indywidualnej do MKPCz
• jednostka, grupa jednostek lub NGO może wnieść „petycję”;
• przedmiot naruszenia dot. DPiOCz oraz AKPCz;
• tylko w stosunku do Państw, które ratyfikowały jeden z w/w
dokumentów;
• obowiązuje zasada subsydiarności;
• MKPCz przygotowuje raport wraz z zaleceniami dla danego państwa;
• Jeśli państwo nie wypełni zaleceń, to istnieją dwie możliwości
postępowania:
1) upublicznienie raportu
2) przekazanie petycji i raportu do MTPCz
Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka
• powołany w 1978 r. na mocy AKPCz;
• składa się z 7 sędziów wybieranych na max 2 kadencje każda po 6 lat;
• siedziba znajduje się w San Jose (Kostaryka);
• może wydawać „opinie doradcze”;
• orzeka w sprawie naruszenia AKPCz;
• skargę mogą złożyć wyłącznie państwa członkowskie OPA oraz MKPCZ;
• organem kontrolującym wykonanie wyroków, jest ZO OPA.
Kontrola konstytucyjności prawa w Ameryce Łacińskiej
• tzw. system mieszany;
• instytucja Ombudsmana;
• specjalne procedury:
a) skarga konstytucyjna (amparo);
b) skarga na bezprawne pozbawienie wolności (habeas corpus) oraz
c) skarga o ochronę danych osobowych (habeas data).