background image

KATEDRA I ZAKŁAD MEDYCYNY SĄDOWEJ A.M. WE 

WROCŁAWIU

Prof. dr hab. 

Barbara

Barbara 

Świątek

MEDYCYNA SĄDOWA

wykład 5

ŚMIERĆ GWAŁTOWNA – c.d.

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:
działanie na ludzki organizm zależy od 
fizycznej charakterystyki  tj:
-napięcia prądu,
-natężenia,
-częstotliwości 
największe znaczenie ma  natężenie  prądu  
i czas jego działania (niebezpieczny dla 
życia prąd o natężeniu 50 mA działający 
dłużej niż 1 sek), 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:
efekt szkodliwego działania prądu zależy od 
: indywidualnej wrażliwości człowieka,
-stanu zdrowia,
-stanu emocjonalnego,
-tolerancji zawodowej,
-oporu tkanek 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:

Aby doszło do rażenia prądem, ciało ludzkie musi stać 

się  niejako  ogniwem  obwodu  elektrycznego  –  np. 
dotknięcie 

bosymi 

stopami 

przewodu 

elektrycznego  człowieka  stojącego  na  ziemi  w 
przemoczonym  ubraniu  lub    zetkniecie  się  z 
dwoma 

przewodami 

wykazującymi 

różnicę 

potencjałów.

Rażenie  krokowe  (  zdarza  się  na  budowach)  :  gdy 

człowiek  zbliża  się    do  leżącego  zerwanego 
przewodu 

wysokiego 

napięcia, 

różnica 

potencjałów  między  przesuniętymi  w  stosunku  do 
siebie stopami może wynieść wiele tysięcy woltow, 
co  wystarcza  do  pokonania  oporu  izolacyjnego 
obuwia i  powoduje śmiertelne porażenie prądem.

 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:
Działanie prądu na organizm ludzki :
 -miejscowe ,
 -ogólne  tj efekt cieplny i efekt biologiczny

Działanie  miejscowe  polega  na  wytworzeniu  się 

dużej  ilości  ciepła  w  miejscu  zetknięcia 
przewodnika ze skórą – ilość ciepła jest wprost 
proporcjonalna do natężenia prądu, czasu jego 
działania  i  oporu  skóry  .  Jest  to  ciepło  Joula, 
przekraczać  może nawet 1000 st. C. Jest tym 
większe  im  mniejsza  jest  powierzchnia 
zetknięcia przewodnika z ciałem.

 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:

Ślad  działania  miejscowego  prądu  to  znamię 

prądu.  Może  mieć  różny  wygląd.  Typowe  to 
ograniczone zgrubienie naskórka o wzmożonej 
,skórzastej 

konsystencji 

zabarwieniu 

białoszarawym  lub  żółtawym.  Kształt  owalny 
lub 

okrągły 

czasem 

odbicie 

kształtu 

przewodnika.  Naskórek  w  obrębie  znamienia 
lekko  może  odstawać  od  skóry  właściwej  a 
centrum  znamienia  jest  zapadnięte  w  postaci 
„pępka”  Brak  odczynu  zapalnego.  Przestrzeń 
między  naskórkiem  a  skóra  właściwą  nie  jest 
wypełniona 

płynem 

wysiękowym 

odróżnieniu od pęcherza oparzelinowego). 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie 

prądem:

W obrębie znamienia 

prądu stwierdza się 
niekiedy na skórze 
inkrustację 
związaną z 
przenikaniem jonów 
metalu z 
przewodnika w głąb 
skóry. Znamię może 
np. przybrać 
zabarwienie zielono 
niebieskawe od 
związków miedzi.

 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:
Obraz mikroskopowy znamienia prądu: 

spłaszczenie i ścieczenie naskórka, 
czasem jego odwarstwienie lub 
wytworzenie szczelinowatych  
przestrzeni , głównie w warstwie 
kolczystej. Komórki warstwy rozrodczej 
i ich jądra są wydłużone prostopadle do 
powierzchni skóry i ułożone 
miotełkowato. Tkanka podskórna 
podścieliskowa bywa zhomogenizowana.

Uwaga – obraz mikroskopowy 

charakterystyczny, jednoznaczny. 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:
Typowe znamiona  spotyka się najczęściej 

na dłoniowej powierzchni rąk lub 
podeszwowej powierzchni stóp. Znamię 
prądu jest niebolesne, goi się długo, 
zwykle bez powikłań ropnych. Jest to 
utrwalona zmiana skórna, może być 
widoczna na zwłokach rozłożonych 
gnilnie.

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:
Przy działaniu prądu wysokiego napięcia 

powstają obrażenia przypominające 
rany rąbane ze zwęgleniem okolicznych 
tkanek miękkich, amputacje kończyn, 
zwęglenie całego ciała.

Działając na kość prąd taki może 

doprowadzić do stopienia się jej 
składników nieorganicznych i 
wytworzenia się tzw pereł kostnych w 
postaci różnej wielkości kolistych i 
owalnych, zbitych tworów, leżących 
wśród oparzonych i zwęglonych tkanek.

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:

Działanie ogólne energii elektrycznej:
- zmiany w mikrostrukturze komórek narządów 

wewnętrznych z zaburzeniem zdolności 
przewodzenia bodźców oraz zdolności 
polaryzowania się cząstek organicznych. 
Działanie prądu na płyny tkankowe 
doprowadza do swoistego szoku 
elektrolitowego wskutek niefizjologicznego 
przesunięcia jonów z następowym 
zaburzeniem  równowagi bioelektrycznej. 
Zjawisko to – biologiczny efekt działania 
prądu. 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:

Działanie ogólne energii elektrycznej:
-śmierć zależy od efektu biologicznego, jest to 

zatem śmierć czynnościowa.

Przepływ prądu poraża bowiem aparat 

bodźcotwórczy serca, co prowadzi do 
migotania komór lub nagłego zatrzymania 
akcji serca.Porażenie ośrodków 
wegetatywnych  w mózgu może spowodować 
ustanie akcji oddechowej. 

Są to sercowy i mózgowy mechanizm śmierci. 

background image

Działanie energii elektrycznej 

1. Porażenie prądem:
Obraz sekcyjny
oględziny zewnętrzne : wyjątkowe 

zróżnicowanie ,od  braku jakichkolwiek 
zmian , poprzez mniej lub bardziej 
typowe znamiona prądu i rozległe 
uszkodzenia do całkowitego zwęglenia,

oględziny wewnętrzne : obraz 

niecharakterystyczny, cechy śmierci 
nagłej tj. płynna krew, obfitość plam 
pośmiertnych.  

background image

Działanie energii elektrycznej 

Przyczyny 

rażenia 
prądem:

-najczęściej 

nieszczęśliwy 
wypadek,

-rzadko 

samobójstwa,

-masturbacje 

przy użyciu  
prądu 

background image

Działanie energii elektrycznej 

Rażenie piorunem: także działanie prądu 

elektrycznego o ogromnej energii 
kinetycznej, napięciu rzędu milionów 
woltów i natężeniu sięgającym setek 
tysięcy amperów. Prowadzi do śmierci 
nie tylko przy bezpośrednim rażeniu ale 
także przy działaniu z pewnej odległości  

background image

Działanie energii elektrycznej 

Ślady działania pioruna:
wysoka temperatura może pozostawić na 

odzieży i ciele  mniej lub bardziej 
widoczne ślady – opalenia, stopienia 
przedmiotów metalowych, oparzenia 
ciała aż do zwęglenia,

na ciele spotkać można tzw. figury 

piorunowe w postaci drzewkowato 
ułożonych pasm koloru brunatnego, 
sinawoczerwonawego lub czerwonego, 
ustępujących po uciśnięciu,

brak jakichkolwiek śladów, gdyż porażenie 

piorunem jest śmiercią czynnościową 

background image

Działanie wysokiej temperatury

Działanie miejscowe – oparzenia wskutek 

działania płomienia i rozgrzanego 
obiektu 

Stopnie oparzenia:
1. krótkotrwała ekspozycja na działanie 

miernie rozgrzanego obiektu 
:zaczerwienienie skóry z niewielkim 
obrzękiem. Zmiana ta goi się bez 
pozostawienia śladu względnie 
pozostawia brunatnawe przebarwienie  
skóry,

background image

Działanie wysokiej temperatury

Działanie miejscowe – oparzenia wskutek 

działania płomienia i rozgrzanego obiektu 

Stopnie oparzenia:
2.    działanie wyższej temperatury lub 

przedłużony okres ekspozycji: zniszczenie 
naskórka i powierzchownych warstw skóry z 
wytworzeniem się pęcherzy wypełnionych 
płynem surowiczym o wysokiej  zawartości 
białka. Pęcherze łatwo ulegają ropnym 
zapaleniom, ustrój oparzonego traci znaczne 
ilości płynów i białka z powodu sączenia 
surowicy z obnażonych powierzchni. Gojenie 
następuje przez ziarninowanie z 
pozostawieniem blizn, 

background image

Działanie wysokiej temperatury

Działanie miejscowe – oparzenia wskutek 

działania płomienia i rozgrzanego obiektu 

Stopnie oparzenia:
3.    działanie temperatury przekraczającej 100 st. 

C.: powstaje głęboka martwica skóry i 
zakrzepy w naczyniach żylnych, także poza 
obszarem oparzenia.Zmiany goją się 
przewlekle, z pozostawieniem blizn nieraz 
keloidowych,

4.    bezpośrednie działanie płomienia  na ciało: 

dochodzi do zwęglenia ciała. 

background image

Działanie wysokiej temperatury

Stopień zagrożenia życia zależy od rozległości i 

stopnia oparzenia. Wrażliwe są szczególnie 
dzieci.

- oparzenie 2 stopnia 10 % powierzchni ciała u 

dzieci stwarza realne zagrożenie ich życia,

- oparzenie 50 % powierzchni ciała u dorosłych 

powoduje wysoką śmiertelność, przy 75 % 
szanse uratowania życia są nikłe. 

background image

Działanie wysokiej temperatury

Do 

oparzenia 

dochodzi 

wskutek 

działania 

płomienia,  rozgrzanego  obiektu,  stężonych 
kwasów i zasad (oparzenie chemiczne), energii 
elektrycznej i promienistej, gorących płynów i 
pary.

W  rozległych  oparzeniach  dochodzi  do  zgonów 

wczesnych i późnych.

      -wczesne  spowodowane  są  wstrząsem 

hypowolemicznym,

-późne  spowodowane  są  wtórnymi  powikłaniami 

prowadzącymi 

do 

niewydolności 

wielonarządowej (zwłaszcza nerek i wątroby). 

background image

Działanie wysokiej temperatury

Zwęglenie 

ciała 

– 

zwłoki 

znalezione 

pogorzelisku.Ustalenie 

przyżyciowości 

działania 

płomienia  a  zatem  działania  płomienia  jako  przyczyny 
zgonu opiera się na:

wykazaniu obecności hemoglobiny tlenkowęglowej we krwi, 

w  ilości  co  najmniej  kilkunastu  %,  co  dowodzi  ,  że 
ofiara  oddychała  w  atmosferze  zawierającej  tlenek 
węgla.  Badaniu  poddaje  się  krew  z  żył  głębokich, 
tlenek  węgla  dyfunduje  bowiem  przez  skórę  także  w 
zwłokach. 

zachłyśnięciu  się 

drobinami  sadzy  i  nadpalonymi 

materiałami,  unoszącymi  się  podczas  pożaru  w 
powietrzu,

obecności  wokół  oczu  jasnych  smug,  niezwęglonej  skóry. 

Spowodowane  jest  to  odruchowym  zaciśnięciem  oczu 
przez człowieka żywego.

oparzeniu  śluzówek  jamy  ustnej  i  górnych  dróg 

oddechowych

background image

Działanie wysokiej temperatury

Pośmiertne zmiany urazowe:
linijne  pęknięcia  skóry,  przypominające  rany  cięte  lub 

rąbane.  Powstają  wskutek  tego,  ze  działanie  wysokiej 
temperatury  powoduje  kurczenie  się  skóry  (  później   
zwęglenie),  która  wskutek  tego  pęka,  często  w  rzucie 
stawów,

linijne  pęknięcia  kości  :  wskutek  płomienia  kości  szybko 

wysychają,  kurczą  się    i  kruszą  na  drobne  fragmenty, 
przy czym może dojść do powstania licznych pęknięć , 
zwłaszcza w obrębie kości płaskich,

rzekomy  krwiak  nadtwardówkowy:  wskutek  działania 

płomienia   na głowę  dochodzi  do kurczenia się tkanek 
miękkich  i  przemieszczania  się  płynów,  głównie  krwi. 
To  może  powodować  gromadzenie  się  krwi  w 
przestrzeni  pomiędzy  kością  a  opona  twardą.  Krwiak 
taki  zawiera  domieszki  tłuszczu  i  ma  wygląd  tłustej 
malinowoczerwonej galarety 

background image

Działanie wysokiej temperatury

Uwagi dodatkowe:

   badanie płuc na obecność zatorów tłuszczowych 

może  bć  pomocna  w  ustalenie  przyżyciowości 
uszkodzeń kości,

w  następstwie  działania  wysokiej  temperatury 

płomienia  następuje  silne  skurczenie  się 
pośmiertne mięśni szkieletowych; w większym 
stopniu  zginaczy  (mają  większą  masę  od 
prostowników),  co  prowadzi  do  typowego 
ułożenia  spalonych  zwłok    w  pozycji 
kolankowo-łokciowej ( boksera ).

background image

Działanie wysokiej temperatury

Ogólne 

działanie 

wysokiej 

temperatury 

przegrzanie.

Dochodzi wskutek:
-

przebywania  w  podwyższonej  temperaturze 
otoczenia,

-

słabego przewietrzania pomieszczenia,

-

nadmiernej ilości ciepłej odzieży,

-

  niedoboru  podaży  płynów  z  deficytem 
składników mineralnych 

background image

Działanie wysokiej temperatury

Przegrzaniu ulegają:
-

nadmiernie  ubrane  i  okryte  niemowlęta, 
trzymane  w  ciepłych  i  źle  przewietrzanych 
pomieszczeniach,

-

robotnicy 

pracujący 

wysokich 

temperaturach  ,  przy  niedostatecznej  podaży 
płynów ( huty, kopalnie),

-

żołnierze 

podczas 

ćwiczeń 

pełnym 

rynsztunku,

-

wysoka  temperatura  otoczenia  (  upał)  i 
obniżone ciśnienie atmosferyczne (okluzja).

background image

Działanie wysokiej temperatury

Wyniki sekcji:
oględziny  zwłok  w  krótki  czas  po  śmierci  mogą 

wykazać

-

podwyższoną  ciepłotę  ciała,  zawilgocenie 
skóry i odzieży,

-

przy  nadmiernym  nasłonecznieniu  zmiany 
skórne  na odsłoniętych częściach ciała,

-

cechy 

śmierci 

nagłej 

płynną 

krew, 

przekrwienie  narządów  wewnętrznych,  obfite 
plamy 

opadowe, 

wybroczyny 

krwawe 

posurowicówkowe)

Uwaga:  jest  to  śmierć  czynnościowa,  wyjątkowo 

można 

stwierdzić 

badaniu 

histopatologicznym 

martwicę 

kłębuszków 

nerkowych  jako  objaw  ostrej  niewydolności 
nerek np. u w/w żołnierzy.

background image

Działanie 

niskiej 

temperatury 

otoczenia

Dolna  granica  temperatury  ciała  człowieka  waha 

się od 22 do 24 st. C. 

Ekspozycja człowieka na niska temperaturę ciała ( 

około 0 st. C. lub poniżej, ale także kilka stopni 
powyżej) doprowadza do zmian:

-

miejscowych czyli odmrożeń

-

ogólnych  czyli  zamarznięcia  lub  śmierci  z 
wychłodzenia. 

background image

Działanie 

niskiej 

temperatury 

otoczenia

Zmiany miejscowe – trzy stopnie odmrożenia:
-

zaczerwienienie  skóry  z  obrzękiem.  Goją  się 
bez  trwałych  skutków  lub  z  pozostawieniem 
sinawych  przebarwień,  silnie  swędzących  w 
cieple,

-

obrzęk  i  pęcherze  naskórkowe.  Goją  się  jak 
wyżej,

-

martwica 

tkanek 

aż 

do 

autoamputacji 

obwodowych  części  palców,  koniuszka  nosa, 
uszu itp . 

background image

Działanie 

niskiej 

temperatury 

otoczenia

Działanie 

ogólne 

niskiej 

temperatury 

– 

zamarznięcie:

Mechanizmy obronne:
-

skurcz naczyń krwionośnych skóry,

-

przesunięcie wody z łożyska naczyniowego do 
komórek,

-

wzrost  procesów  metabolicznych  w  postaci 
wzmożenia  napięcia  mięśniowego  oraz  drżeń 
włókienkowych ( dreszcze).

Przekroczenie  granicy  wydolności  powyższych 

mechanizmów obronnych prowadzi do śmierci 

background image

Działanie 

niskiej 

temperatury 

otoczenia

Ofiary zamarznięcia:
-

osobnicy  w  starszym  wieku,  wyniszczeni 
chorobą,

-

małe 

dzieci 

zwłaszcza 

noworodki 

niedostatecznie  wykształconym  ośrodkiem 
termoregulacji w mózgu,

-

osoby znajdujące się w zimnej wodzie,

-

osobnicy  nietrzeźwi,  u  których  rozszerzenie 
naczyń  krwionośnych    skórnych  wywołane 
działaniem  alkoholu  prowadzi  do  szybkiej 
utraty ciepła,

-

osoby 

zatrute 

lekami 

obniżającymi 

temperaturę ciała ( np. barbiturany, dolargan)

background image

Działanie 

niskiej 

temperatury 

otoczenia

Wyniki  sekcji  zwłok  w  zasadzie  ujemne  –  śmierć 

czynnościowa. Można stwierdzić :

-

histochemicznie znaczne obniżenie zawartości 
glikogenu w komórkach miąższu wątroby,

-

obecność  tzw.  plamek  Wiszniewskiego  w 
błonie  śluzowej  żołądka  i  dwunastnicy.  Są  to 
drobne 

ogniska 

martwicy 

(owrzodzenia) 

wtórnie  nacieczone  krwią  powstałe  wskutek 
długotrwałego  skurczu  naczyń  włosowatych 
błony  śluzowej.

Należy wykluczyć inną przyczynę śmierci 

background image

Rozkawałkowanie człowieka 

Rozkawałkowanie może mieć charakter:
-

przyżyciowy (ofensywne), 

-

pośmiertny (defensywny)

 
Rozkawałkowanie przyżyciowe: 
-

zbrodnicze ( najczęściej dekapitacja)                 
                                                                            
                    

-

wynik  nieszczęśliwego  wypadku  (  pojazdy 
szynowe,  maszyny  w  ruchu,  śruba  okrętów  i 
barek.) 

background image

Ustalanie 

tożsamości 

zwłok 

nieznanych i kośćca 

Rozpoznanie zwłok opiera się na :
-

dowodach 

pozamedycznych 

(daktyloskopia, odzież, przedmioty),

-

dowodach  medycznych  :  identyfikacją 
zajmują 

się 

medycy 

sądowi 

antropolodzy 

background image

Ustalanie 

tożsamości 

zwłok 

nieznanych i kośćca 

Dowody medyczne:
-

oględziny zewnętrzne,

-

oględziny wewnętrzne ,

-

czynności identyfikacyjne,

-

badania laboratoryjne 

background image

Ustalanie 

tożsamości 

zwłok 

nieznanych i kośćca 

Oględziny  zewnętrzne  zwłok  ,  w  zależności  od 

stanu  zwłok  (stopnia  rozkładu  gnilnego) 
pozwalają na ustalenie:

-

płci, wzrostu, wagi ciała,

-

owłosienie głowy,

-

rozmiaru obuwia,

-

koloru tęczówek,

-

cech  twarzy,  rąk,  stóp,  budowy  ciała,  co 
powinno  być  zarejestrowane  na  zdjęciach  lub 
filmie,

-

znaki 

szczególne 

(znamiona, 

blizny, 

zniekształcenia ),

-

uzębienie  (  w  Polsce  bardzo  rzadko  ludzie 
leczą  się  u  jednego  stomatologa  i  posiadają 
kartę stomatologiczną).

 

background image

Ustalanie 

tożsamości 

zwłok 

nieznanych i kośćca 

Oględziny  wewnętrzne  czyli  sekcja  zwłok 

pozwala  na  ustalenie  stanu  zdrowia  tj 
schorzeń 

narządów 

wewnętrznych, 

przebytych  operacji,  zmian  pourazowcy 
np. wygojonych  złamań kości. 

background image

Ustalanie 

tożsamości 

zwłok 

nieznanych i kośćca 

Czynności identyfikacyjne:

-

ustalenie  wieku  na  podstawie  wyglądu,  stanu 
uzębienie,  zachowania  się  szwów  kostnych 
czaszki,  jamy  szpikowej    w  nasadzie  bliższej 
kości ramieniowej, obecności miażdżycy naczyń,

-

ustalanie płci w przypadkach zwłok rozłożonych 
gnilnie  lub  kośćca  na  podstawie  kształtu 
czaszki,budowy  miednicy,  cech  kości  długich, 
badanie cytologiczne – ciałka Barra,

-

wzrostu  w  przypadkach  jak  wyżej  na  podstawie 
pomiarów 

kości 

długich 

zastosowania 

odpowiednich współczynników.

-

-superprojekcja 

metoda 

Gerasimowa 

odtworzenia wyglądu twarzy 

background image

Ustalanie 

tożsamości 

zwłok 

nieznanych i kośćca 

Badania  laboratoryjne  –  obecnie  badanie 

DNA  w  cebulkach  włosów,  gonadach, 
krwi  lub  innej,nawet  twardej  tkance. 
Materiałem  porównawczym  może  być 
domniemana 

rodzina 

lub 

materiał 

biologiczny zabezpieczony w mieszkaniu 
zaginionej  a  typowanej  do  identyfikacji 
osoby.

Rozpoznanie płci w oparciu o badanie DNA

 

background image

Ustalanie 

tożsamości 

zwłok 

nieznanych i kośćca 

Identyfikacja zwłok rozkawałkowanych:
Należy odpowiedzieć na pytania:
-

jak  długo  od  śmierci  i  w  jakich  warunkach 
pozostawały poszczególne fragmenty ciała,

-

czy  poszczególne  fragmenty  należą  do  tego 
samego  osobnika  (dopasowanie  anatomiczne, 
zgodność serologiczna (teraz DNA),

-

czy    poszczególne  części  ciała  należą  do 
osobnika tej samej płci,

-

jaki wzrost i wagę ciała miała ofiara.

-

poza  tym  wszelkie  inne,  powyżej  opisane 
badania identyfikacyjne 

background image

Wstrząs

Rozpoznanie 

wstrząsu 

jest 

rozpoznaniem 

klinicznym,  tylko  wyjątkowo  rzadko  takie 
rozpoznanie można postawić jako rozpoznanie 
sekcyjne 

Rodzaje wstrząsów :
-

hypowolemiczny, 

-

septyczny, 

-

urazowy, 

-

uczuleniowy.

background image

Wstrząs

Obraz  sekcyjny  przy  klinicznym  rozpoznaniu 

wstrząsu.  

-

wstrząs  hypowolemiczny  :  źródło  krwawienia, 
objawy wykrwawienia lub rozległe oparzenie ciała. 

-

wstrząs  septyczny  :  ogniska  zapalenia  w 
narządach 

wewnętrznych, 

przy 

wstrząsie 

toksycznym sekcja ujemna.

-

wstrząs  urazowy  :  liczne  uszkodzenia  ciała,  które 
nie  tłumaczą  przyczyny  śmierci,  połączone  z 
obrazem  histopatologicznym  tzw.  nerki  i  wątroby 
wstrząsowej.  W  takim  przypadku  możemy  przyjąć 
jako przyczynę zgonu wstrząs urazowy. 

-

wstrząs uczuleniowy 

Uwaga  :  o  ile  objawy  wstrząsu  trwają  dostatecznie 

długo,  sekcyjnie  w  badaniu  histopatologicznym 
można 

rozpoznać 

objawy 

DIC 

 

(zespołu 

wykrzepiania wewnątrznaczyniowego).

 

background image

43

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – definicja

„  Art. 149 kk Matka, która zabija dziecko 

w okresie porodu pod wpływem jego 

przebiegu podlega karze pozbawienia wolności 
od 3 miesięcy do lat 5

Wg kk z 1969 r.: „Matka, która zabija dziecko w okresie porodu pod wpływem 

jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5”

Wg kk z 1997 r. przed nowelizacją z maja 1999 r.: „Matka, która zabija 

noworodka pod wpływem silnego przeżycia związanego z przebiegiem 

porodu, znacznym zniekształceniem dziecka lub ze szczególnie trudną 

sytuacją osobistą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”

background image

44

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo a zabójstwo dziecka  

– różnice definicyjne

– uzasadnienie uprzywilejowanego traktowania 

dzieciobójstwa

• wstrząs bólowy, utrata krwi, przestrojenie hormonalne
• ostracyzm samotnych matek
• niepełnoletność, trudna sytuacja życiowo-materialna

Dzieciobójstwo

Zabójstwo dziecka

sprawca

matka

każdy inny

ofiara

dziecko danej matki

każde inne dziecko

ograniczenie 

czasowe

okres porodu

brak

background image

45

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie 

– dziecko 

• czy urodziło się żywe
• jak długo żyło po urodzeniu
• czy było zdolne do życia pozałonowego
• jaka była przyczyna jego zgonu
• czy i jakiej pomocy udzielono mu po porodzie

– czy kobieta podejrzana o dzieciobójstwo

• przebyła ciążę, rodziła – jeśli tak, to kiedy
• mogła urodzić dane dziecko (budowa kanału 

rodnego, serologia, DNA)

background image

46

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie czy dziecko 

– urodziło się żywe

• próba hydrostatyczna płucna (pływalność płuc „in 

toto”, pływalność fragmentów płuc)

– fałszywie (+): reanimacja, zmiany gnilne
– fałszywie (-): brak pierwszego oddechu

• badanie histopatologiczne płuc
• próba hydrostatyczna żołądkowo-jelitowa

– rozmieszczenie gazów w jelitach

» połknięte naturalnie
» gnilne (objaw harmonijkowy)

background image

47

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– jak długo dziecko żyło po urodzeniu

• wynik próby hydrostatycznej – żołądkowo-jelitowej
• obecność smółki w jelitach 

(2-4 dni)

• stan pępowiny 

(wysychanie 
– powrózek po 3 dniach)

• przemiany barwnika krwi

w przedgłowiu

• błony szkliste 

w obrazie 
histopatologicznym płuc 
(1-2 godz.)

background image

48

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie czy dziecko 

– było dojrzałe

• wymiary i masa ciała (granica:  1500 g/3200 g, 35 cm/45 cm)
• cechy dojrzałości 

– lanugo, owłosienie główki, podściółka tłuszczowa skóry, 

wykształcone chrząstki, paznokcie, przyczep pępowiny w środku 
brzucha, jądra w worku mosznowym, wargi sromowe większe 
zakrywające mniejsze

– jądra kostnienia w nasadzie dalszej kości udowej i piętowej, 

ciemiączko małe prawie zamknięte

– było zdolne do życia pozałonowego

• prawidłowość narządów wewnętrznych
• zmiany chorobowe i wady rozwojowe

Donoszenie – pojęcie wyłącznie kliniczne – oznacza 

przeciętny czas trwania ciąży

.

background image

49

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– jaka była przyczyna zgonu dziecka

• śmierć z przyczyn chorobowych

i zaburzeń rozwojowych

– wady wrodzone 
– niedorozwój tkanki płuc 

i zespół błon szklistych (ARDS)

– infekcje
– zamartwica (niedotlenienie)

• uraz okołoporodowy

– rozerwanie sierpa opony twardej, obrażenia mózgu, krwotok wew.

» „poród uliczny” (brak przedgłowia, urwanie pępowiny)

– nieprzewidziana zmiana warunków zewnętrznych

• dzieciobójstwo bierne

– pozostawienie bez pomocy porodowej i zaopatrzenia

background image

50

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– jaka była przyczyna zgonu dziecka

• śmierć gwałtowna

– dzieciobójstwo czynne

» uduszenie przez zatkanie otworów 

oddechowych

» uduszenie przez zatkanie górnych dróg 

oddechowych (knebel, palce)

» zadławienie
» zadzierzgnięcie
» utopienie (woda, treść kloaczna)
» urazy od narzędzi tępych i tępokrawędzistych
» urazy od narzędzi ostrych i/lub kończystych
» zatrucia lekami
» inne

background image

51

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– czy i jakiej pomocy udzielono dziecku po porodzie

• prawidłowość postępowania z pępowiną 

– podwiązanie 
– odcięcie 
– aseptyczne opatrzenie

• obmycie ciała 

z krwi i mazi płodowej

• zabezpieczenie przed zimnem
• karmienie 

– treść pokarmowa w żołądku

background image

52

Dzieciobójstwo – 

zabójstwo 

uprzywilejowane

• Słów kilka o...

– zabójstwo dziecka
– znęcanie się nad dziećmi

• zespół dziecka maltretowanego (Battered Child 

Syndrome)

– zespół dziecka potrząsanego (Shaken Baby 

Syndrome)

• zaniedbywanie dzieci
• zespół Munchausena

– SIDS (zespół nagłej śmierci noworodków, 

Sudden Infant Death Syndrome)


Document Outline