Przepisy eksploatacji
Przepisy eksploatacji
urządzeń
urządzeń
energetycznych
energetycznych
dr inż. Mieczysław
Świętochowski, mgr
Przemysław Bukowski
Przepisy eksploatacji
Przepisy eksploatacji
urządzeń
urządzeń
energetycznych
energetycznych
dr inż. Mieczysław
Świętochowski, mgr
Przemysław Bukowski
Zawartość
Zawartość
tematyczna
tematyczna
prezentacji
prezentacji
1.
1.
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ
GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 18 lipca
GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 18 lipca
1986 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń i
1986 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń i
instalacji energetycznych
instalacji energetycznych
2.
2.
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ
GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 14
GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 14
stycznia 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji
stycznia 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji
turbin wodnych
turbin wodnych
3.
3.
ZARZĄDZENIE MINISTRA GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ
ZARZĄDZENIE MINISTRA GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ
GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 16
GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 16
czerwca 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji
czerwca 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji
kotłów parowych i wodnych
kotłów parowych i wodnych
4.
4.
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ
GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 31 lipca
GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 31 lipca
1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji turbin
1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji turbin
parowych
parowych
CZĘŚĆ I
CZĘŚĆ I
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I
ENERGETYKI ORAZ GOSPODARKI
ENERGETYKI ORAZ GOSPODARKI
MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 18
MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 18
lipca 1986 r. w sprawie ogólnych zasad
lipca 1986 r. w sprawie ogólnych zasad
eksploatacji urządzeń i instalacji
eksploatacji urządzeń i instalacji
energetycznych
energetycznych
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 1. Zarządzenie określa ogólne zasady eksploatacji
§ 1. Zarządzenie określa ogólne zasady eksploatacji
urządzeń i instalacji energetycznych przez osoby
urządzeń i instalacji energetycznych przez osoby
fizyczne i inne podmioty, z wyjątkiem urządzeń
fizyczne i inne podmioty, z wyjątkiem urządzeń
energetycznych powszechnego użytku, przeznaczonych
energetycznych powszechnego użytku, przeznaczonych
na potrzeby ludności lub używanych w gospodarstwach
na potrzeby ludności lub używanych w gospodarstwach
domowych.
domowych.
§ 2. Przepisów zarządzenia nie stosuje się do eksploatacji
§ 2. Przepisów zarządzenia nie stosuje się do eksploatacji
urządzeń i instalacji energetycznych:
urządzeń i instalacji energetycznych:
w zakładach górniczych - w sprawach uregulowanych
w zakładach górniczych - w sprawach uregulowanych
przepisami prawa górniczego,
przepisami prawa górniczego,
związanych z ruchem kolejowym, drogowym, lotniczym i
związanych z ruchem kolejowym, drogowym, lotniczym i
żeglugą śródlądową - w sprawach uregulowanych
żeglugą śródlądową - w sprawach uregulowanych
odrębnymi przepisami szczególnymi,
odrębnymi przepisami szczególnymi,
statków morskich.
statków morskich.
Przepisy
ogólne
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 3.1. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o:
§ 3.1. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o:
1)
1)
urządzeniach energetyczych - rozumie się przez to urządzenia i instalacje
urządzeniach energetyczych - rozumie się przez to urządzenia i instalacje
energetyczne określone w art. 15 pkt.3 i 5 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984
energetyczne określone w art. 15 pkt.3 i 5 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984
r. o gospodarce energetycznej (Dz.U. Nr 21, poz,96), zwanej dalej
r. o gospodarce energetycznej (Dz.U. Nr 21, poz,96), zwanej dalej
„ustawą",
„ustawą",
2)
2)
eksploatacji urządzeń energetycznych - rozumie się przez to
eksploatacji urządzeń energetycznych - rozumie się przez to
prowadzenie ruchu tych urządzeń oraz utrzymanie ich w
prowadzenie ruchu tych urządzeń oraz utrzymanie ich w
należytym stanie technicznym
należytym stanie technicznym
3)
3)
osobach zajmujących się eksploatacją - rozumie się przez to osoby
osobach zajmujących się eksploatacją - rozumie się przez to osoby
spełniające dodatkowe wymagania kwalifikacyjne w zakresie gospodarki
spełniające dodatkowe wymagania kwalifikacyjne w zakresie gospodarki
energetycznej,
energetycznej,
4)
4)
szczegółowych zasadach eksploatacji - rozumie się przez to przepisy
szczegółowych zasadach eksploatacji - rozumie się przez to przepisy
określające dodatkowe zasady eksploatacji dla poszczególnych rodzajów
określające dodatkowe zasady eksploatacji dla poszczególnych rodzajów
urządzeń energetycznych,
urządzeń energetycznych,
1. Przepisy ogólne
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 7.
§ 7.
1. Dla każdego urządzenia energetycznego prowadzi się
1. Dla każdego urządzenia energetycznego prowadzi się
dokumentację techniczną, która powinna być na bieżąco
dokumentację techniczną, która powinna być na bieżąco
aktualizowana.
aktualizowana.
2. Kierownik zakładu określa zakres i tryb prowadzenia
2. Kierownik zakładu określa zakres i tryb prowadzenia
dokumentacji technlcznej w sposób zapewniającyw
dokumentacji technlcznej w sposób zapewniającyw
szczególności:
szczególności:
1) prawidłowe prowadzenie ruchu urządzeń
1) prawidłowe prowadzenie ruchu urządzeń
energetycznych,
energetycznych,
2) dokonywanie bieżącej oceny zużycia paliw i energii oraz
2) dokonywanie bieżącej oceny zużycia paliw i energii oraz
oceny stopnia wykorzystania urządzeń energetycznych,
oceny stopnia wykorzystania urządzeń energetycznych,
3) dokonywanie oceny stanu technicznego urządzeń
3) dokonywanie oceny stanu technicznego urządzeń
energetycznych,
energetycznych,
4) prawidłowe określenie terminów i zakresów
4) prawidłowe określenie terminów i zakresów
wykonywania prac konserwacyjno-remontowych
wykonywania prac konserwacyjno-remontowych
dotyczących urządzeń energetycznych.
dotyczących urządzeń energetycznych.
2. Dokumentacja
techniczna
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 8.
§ 8.
Do dokumentacji technicznej, w zależności od rodzaju urządzenia energetycznego, zalicza się w
Do dokumentacji technicznej, w zależności od rodzaju urządzenia energetycznego, zalicza się w
szczególności
szczególności
:
:
1)
1)
projekt techniczny
projekt techniczny
z wszystkimi rysunkami zamiennymi lub naniesionymi zmianami wprowadzonymi w
z wszystkimi rysunkami zamiennymi lub naniesionymi zmianami wprowadzonymi w
toku realizacji,
toku realizacji,
2) w zależności od potrzeb,
2) w zależności od potrzeb,
protokół zakwalifikowania pomieszczeń
protokół zakwalifikowania pomieszczeń
i ich stref lub przestrzeni zewnętrznych
i ich stref lub przestrzeni zewnętrznych
w miejscu zainstalowania urządzeń energetycznych
w miejscu zainstalowania urządzeń energetycznych
do właściwej kategorii niebezpieczeństwa pożarowego
do właściwej kategorii niebezpieczeństwa pożarowego
i zagrożenia wybuchem
i zagrożenia wybuchem
3)
3)
dokumentację fabryczną
dokumentację fabryczną
dostarczaną przez dostawcę urządzeń energetycznych w zakresie ustalonym
dostarczaną przez dostawcę urządzeń energetycznych w zakresie ustalonym
odrębnymi przepisami lub w drodze porozumienia między dostawcą i odbiorcą urządzeń energetycznych,
odrębnymi przepisami lub w drodze porozumienia między dostawcą i odbiorcą urządzeń energetycznych,
obejmującą w szczególności: świadectwa, karty gwarancyjne, fabryczne instrukcje obsługi, opisy
obejmującą w szczególności: świadectwa, karty gwarancyjne, fabryczne instrukcje obsługi, opisy
techniczne oraz rysunki konstrukcyjne, montażowe i zestawieniowe,
techniczne oraz rysunki konstrukcyjne, montażowe i zestawieniowe,
4) dokumentację eksploatacyjną obejmującą:
4) dokumentację eksploatacyjną obejmującą:
a)
a)
dokumenty przyjęcia urządzeń energetycznych do eksploatacji
dokumenty przyjęcia urządzeń energetycznych do eksploatacji
, w tym protokoły
, w tym protokoły
przeprowadzonych prób oraz protokoły rozruchu i ruchu próbnego tych urządzeń,
przeprowadzonych prób oraz protokoły rozruchu i ruchu próbnego tych urządzeń,
b)
b)
instrukcje eksploatacji urządzeń energetycznych
instrukcje eksploatacji urządzeń energetycznych
,
,
c)
c)
książki i raporty pracy urządzeń
książki i raporty pracy urządzeń
, obejmujące parametry i ich zapisyw określonym czasie, umożliwiające
, obejmujące parametry i ich zapisyw określonym czasie, umożliwiające
ocenę sprawności energetycznej urządzeń i instalacji bądź poziomu strat paliw i energii lub poboru mocy i
ocenę sprawności energetycznej urządzeń i instalacji bądź poziomu strat paliw i energii lub poboru mocy i
energii elektrycznej,
energii elektrycznej,
d)
d)
dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów, konserwacji, napraw i remontów urządzeń
dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów, konserwacji, napraw i remontów urządzeń
,
,
e)
e)
protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów
protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów
,
,
f) dokumenty dotyczące rodzaju i zakresu uszkodzeń i napraw,
f) dokumenty dotyczące rodzaju i zakresu uszkodzeń i napraw,
g) wykazy sprzętu specjalnego i narzędzi specjalnych lub nietypowych, niezbędnych do wykonywania prac
g) wykazy sprzętu specjalnego i narzędzi specjalnych lub nietypowych, niezbędnych do wykonywania prac
eksploatacyjnych, napraw i remontów urządzeń,
eksploatacyjnych, napraw i remontów urządzeń,
h) wykazy niezbędnych części zamiennych.
h) wykazy niezbędnych części zamiennych.
2. Dokumentacja
techniczna
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 9.1.
§ 9.1.
Instrukcja eksploatacji
Instrukcja eksploatacji
urządzenia energetycznego powinna zawierać:
urządzenia energetycznego powinna zawierać:
1.
1.
ogólną charakterystykę techniczną urządzenia energetycznego,
ogólną charakterystykę techniczną urządzenia energetycznego,
2.
2.
niezbędne warunki techniczne eksploatacji urządzenia energetycznego,
niezbędne warunki techniczne eksploatacji urządzenia energetycznego,
3.
3.
określenie czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie
określenie czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie
pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej
pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej
eksploatacji,
eksploatacji,
4.
4.
wymagania w zakresie konserwacji i napraw urządzeń energetycznych,
wymagania w zakresie konserwacji i napraw urządzeń energetycznych,
5.
5.
zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innych zakłóceń
zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innych zakłóceń
w pracy urządzenia energetycznego,
w pracy urządzenia energetycznego,
6.
6.
zakresy i terminy wykonywania zapisów ruchowych (wskazania aparatury
zakresy i terminy wykonywania zapisów ruchowych (wskazania aparatury
kontrolno-pomiarowej, manipulacje ruchowe i inne),
kontrolno-pomiarowej, manipulacje ruchowe i inne),
7.
7.
zakresy i terminy przeprowadzania oględzin, przeglądów oraz prób
zakresy i terminy przeprowadzania oględzin, przeglądów oraz prób
i pomiarów,
i pomiarów,
8.
8.
wymagania dotyczące ochrony przed porażeniem, pożarem, wybuchem oraz
wymagania dotyczące ochrony przed porażeniem, pożarem, wybuchem oraz
inne wymagania w zakresie bezpieczeństwa obsługi i otoczenia,
inne wymagania w zakresie bezpieczeństwa obsługi i otoczenia,
9.
9.
wymagania dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją,
wymagania dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją,
10.
10.
inne wymagania określone odrębnymi przepisami.
inne wymagania określone odrębnymi przepisami.
11.
11.
Instrukcja ta powinna również zawierać wykaz niezbędnego sprzętu
Instrukcja ta powinna również zawierać wykaz niezbędnego sprzętu
ochronnego oraz informacje o środkach łączności.
ochronnego oraz informacje o środkach łączności.
2. Dokumentacja
techniczna
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 10.
§ 10.
1. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią
1. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią
inaczej, kierownik zakładu z udziałem osób
inaczej, kierownik zakładu z udziałem osób
zajmujących się eksploatacją dokonuje
zajmujących się eksploatacją dokonuje
przyjęcia do eksploatacji urządzeń
przyjęcia do eksploatacji urządzeń
energetycznych nowych, przebudowanych
energetycznych nowych, przebudowanych
lub po remoncie.
lub po remoncie.
2. W przeprowadzeniu prób i pomiarów oraz
2. W przeprowadzeniu prób i pomiarów oraz
rozruchu i ruchu próbnym urządzenia
rozruchu i ruchu próbnym urządzenia
energetycznego powinny brać udział osoby
energetycznego powinny brać udział osoby
zajmujące się eksploatacją w zakładzie
zajmujące się eksploatacją w zakładzie
przyjmującym urządzenie energetyczne do
przyjmującym urządzenie energetyczne do
eksploatacji.
eksploatacji.
3. Przyjmowanie
urządzeń energet. do
eksploatacji
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 11. Urządzenie energetyczne może być przyjęte do eksploatacji po stwierdzeniu:
§ 11. Urządzenie energetyczne może być przyjęte do eksploatacji po stwierdzeniu:
1.
1.
kompletności dokumentacji technicznej
kompletności dokumentacji technicznej
,
,
2.
2.
gotowości urządzenia energetycznego do eksploatacji zgodnie z wymaganiami ustalonymi w
gotowości urządzenia energetycznego do eksploatacji zgodnie z wymaganiami ustalonymi w
założeniach techniczno-ekonomicznych i projekcie technicznym (dokumentacji uproszczonej),
założeniach techniczno-ekonomicznych i projekcie technicznym (dokumentacji uproszczonej),
3.
3.
przygotowania do eksploatacji urządzenia energetycznego i jego miejsca pracy zgodnie z określonymi
przygotowania do eksploatacji urządzenia energetycznego i jego miejsca pracy zgodnie z określonymi
warunkami technicznymi oraz wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowymi i
warunkami technicznymi oraz wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowymi i
ochrony środowiska
ochrony środowiska
,
,
4.
4.
uzyskania pozytywnych wyników przeprowadzonych prób i pomiarów parametrów technicznych oraz
uzyskania pozytywnych wyników przeprowadzonych prób i pomiarów parametrów technicznych oraz
sprawdzenia działania i poprawnej pracy poszczególnych urządzeń i ich zespołów,
sprawdzenia działania i poprawnej pracy poszczególnych urządzeń i ich zespołów,
5.
5.
uzyskania pozytywnych wyników pomiarów kontrolnych oraz rozruchu i ruchu próbnego
uzyskania pozytywnych wyników pomiarów kontrolnych oraz rozruchu i ruchu próbnego
,
,
6.
6.
oznaczenia urządzenia energetycznego znakiem stwierdzającym uzyskanie atestu energetycznego, jeśli
oznaczenia urządzenia energetycznego znakiem stwierdzającym uzyskanie atestu energetycznego, jeśli
urządzenie takiego atestu wymaga,
urządzenie takiego atestu wymaga,
7.
7.
oznaczenie urządzenia energetycznego znakiem bezpieczeństwa, jeśli urządzenie takiemu oznaczeniu
oznaczenie urządzenia energetycznego znakiem bezpieczeństwa, jeśli urządzenie takiemu oznaczeniu
podlega,
podlega,
8.
8.
zapewnienia dostaw i zapasów wody oraz paliw, a także odpowiednich składowisk dla paliw, popiołu i
zapewnienia dostaw i zapasów wody oraz paliw, a także odpowiednich składowisk dla paliw, popiołu i
żużla w odniesieniu do urządzeń elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach,
żużla w odniesieniu do urządzeń elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach,
9.
9.
spełnienia warunków sanitarnych, socjalno-bytowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych
spełnienia warunków sanitarnych, socjalno-bytowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych
przepisami szczególnymi,
przepisami szczególnymi,
10.
10.
zapewnienia odpowiedniej liczby osób zajmujących się eksploatacją oraz środków i materiałów
zapewnienia odpowiedniej liczby osób zajmujących się eksploatacją oraz środków i materiałów
niezbędnych do prowadzenia eksploatacji określonego urządzenia.
niezbędnych do prowadzenia eksploatacji określonego urządzenia.
§ 12.
§ 12.
Przyjęcie urządzenia energetycznego do eksploatacji powinno być potwierdzone protokołem
Przyjęcie urządzenia energetycznego do eksploatacji powinno być potwierdzone protokołem
, po
, po
ustaleniu, że nie zawiera ono żadnych braków lub usterek. Protokół ten powinien być podpisany przez
ustaleniu, że nie zawiera ono żadnych braków lub usterek. Protokół ten powinien być podpisany przez
kierownika zakładu przyjmującego urządzenie energetyczne.
kierownika zakładu przyjmującego urządzenie energetyczne.
3. Przyjmowanie
urządzeń energet. do
eksploatacji
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 13. 1.
§ 13. 1.
W czasie prowadzenia eksploatacji urządzeń energetycznych powinny być w niezbędnym zakresie
W czasie prowadzenia eksploatacji urządzeń energetycznych powinny być w niezbędnym zakresie
zapisywane zdarzenia ruchowe, wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej
zapisywane zdarzenia ruchowe, wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej
, obejmujące w szczególności
, obejmujące w szczególności
wielkości zużycia paliw i energii oraz
wielkości zużycia paliw i energii oraz
obciążenia urządzeń energetycznych i inne parametry decydujące o
obciążenia urządzeń energetycznych i inne parametry decydujące o
prawidłowej ich pracy
prawidłowej ich pracy
.
.
2. Zapisy, o których mowa w ust.1, powinny być w ustalonych okresach poddawane analizie, a wyniki
2. Zapisy, o których mowa w ust.1, powinny być w ustalonych okresach poddawane analizie, a wyniki
analizy wykorzystywane do podejmowania przedsięwzięć zmierzających do usprawnienia gospodarki
analizy wykorzystywane do podejmowania przedsięwzięć zmierzających do usprawnienia gospodarki
energetycznej
energetycznej
oraz uwzględniane przy ocenie stanu technicznego urządzenia energetycznego.
oraz uwzględniane przy ocenie stanu technicznego urządzenia energetycznego.
3. Analiza, o której mowa w ust.2, powinna w szczególności zawierać:
3. Analiza, o której mowa w ust.2, powinna w szczególności zawierać:
1.
1.
ocenę, czy stosowanie urządzeń energetycznych jest racjonalne, oraz
ocenę, czy stosowanie urządzeń energetycznych jest racjonalne, oraz
ocenę stopnia ich wykorzystania i osiąganej przez nie sprawności,
ocenę stopnia ich wykorzystania i osiąganej przez nie sprawności,
a także niezawodności lub poziomu strat paliw i energii,
a także niezawodności lub poziomu strat paliw i energii,
2.
2.
określenie ilości straconej lub nie dostarczonej energii (paliw) w wyniku
określenie ilości straconej lub nie dostarczonej energii (paliw) w wyniku
awarii urządzeń.
awarii urządzeń.
4. Prowadzenie ekspl.
urządzeń energet.
Zasady eksploatacji
Zasady eksploatacji
urządzeń energetycznych
urządzeń energetycznych
§ 16.1. Przekazanie urządzenia energetycznego do remontu lub wycofa-nie z eksploatacji
§ 16.1. Przekazanie urządzenia energetycznego do remontu lub wycofa-nie z eksploatacji
powinno nastąpić na podstawie wyników oceny stanu technicznego tego urządzenia.
powinno nastąpić na podstawie wyników oceny stanu technicznego tego urządzenia.
2.
2.
Urządzenie energetyczne powinno być przekazane do remontu lub
Urządzenie energetyczne powinno być przekazane do remontu lub
wycofane z eksploatacji, jeżeli zostanie stwierdzone:
wycofane z eksploatacji, jeżeli zostanie stwierdzone:
1.
1.
pogorszenie stanu technicznego poniżej wartości dopuszczalnych dla
pogorszenie stanu technicznego poniżej wartości dopuszczalnych dla
tego urządzenia, określonych w szczegółowych zasadach eksploatacji,
tego urządzenia, określonych w szczegółowych zasadach eksploatacji,
normach lub instrukcji eksploatacji, oraz w razie zwiększenia energochłonności,
normach lub instrukcji eksploatacji, oraz w razie zwiększenia energochłonności,
2.
2.
uszkodzenie urządzenia energetycznego zagrażające niezawodności ruchu lub
uszkodzenie urządzenia energetycznego zagrażające niezawodności ruchu lub
uniemożliwiające dalszą jego pracę, a zwłaszcza zagrażające bezpieczeństwu obsługi i
uniemożliwiające dalszą jego pracę, a zwłaszcza zagrażające bezpieczeństwu obsługi i
otoczenia.
otoczenia.
3. Decyzję o przekazaniu urządzenia energetycznego do remontu lub
3. Decyzję o przekazaniu urządzenia energetycznego do remontu lub
wycofaniu z eksploatacji podejmuje kierownik zakładu na wniosek osoby
wycofaniu z eksploatacji podejmuje kierownik zakładu na wniosek osoby
zajmującej się eksploatacji tego urządzenia.
zajmującej się eksploatacji tego urządzenia.
4. Przepis ust. 3 nie dotyczy przypadków, w których decyzję o przekaza-
4. Przepis ust. 3 nie dotyczy przypadków, w których decyzję o przekaza-
niu urządzenia energetycznego do remontu lub wycofaniu z eksploatacji
niu urządzenia energetycznego do remontu lub wycofaniu z eksploatacji
podejmuje jednostka upoważniona do dysponowania mocą urządzeń przy-
podejmuje jednostka upoważniona do dysponowania mocą urządzeń przy-
łączonych do wspólnej sieci lub inny organ upoważniony do tego na
łączonych do wspólnej sieci lub inny organ upoważniony do tego na
podstawie przepisów szczególnych.
podstawie przepisów szczególnych.
§ 17 W toku remontu urządzenia energetycznego celowe jest dokonywanie jego
§ 17 W toku remontu urządzenia energetycznego celowe jest dokonywanie jego
modernizacji dla poprawienia parametrów techniczno-ekonomicznych lub
modernizacji dla poprawienia parametrów techniczno-ekonomicznych lub
przystosowania do nowych warunków pracy.
przystosowania do nowych warunków pracy.
5. Remont lub
wycofanie z eksploatacji
urz. energ.
CZĘŚĆ II
CZĘŚĆ II
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I
ENERGETYKI ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I
ENERGETYKI ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I
PALIWOWEJ
PALIWOWEJ
z dnia 14 stycznia 1987 r. w sprawie
z dnia 14 stycznia 1987 r. w sprawie
szczegółowych zasad eksploatacji turbin wodnych
szczegółowych zasad eksploatacji turbin wodnych
(Monitor Polski z dnia 25 lutego 1987, Nr 4, poz.35)
Zasady eksploatacji turbin
Zasady eksploatacji turbin
wodnych
wodnych
§1.1. Zarządzenie określa szczegółowe zasady eksploatacji turbin wodnych o mocy 100 kW
§1.1. Zarządzenie określa szczegółowe zasady eksploatacji turbin wodnych o mocy 100 kW
i większej w jednostkach gospodarki przez osoby fizyczne i inne podmioty.
i większej w jednostkach gospodarki przez osoby fizyczne i inne podmioty.
2. Szczegółowych zasad eksploatacji nie stosuje się do eksploatacji turbin wodnych
2. Szczegółowych zasad eksploatacji nie stosuje się do eksploatacji turbin wodnych
służących do odzyskania energii w procesach chemicznych (turbin rekuperacyjnych).
służących do odzyskania energii w procesach chemicznych (turbin rekuperacyjnych).
§ 2. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o turbinach wodnych, rozumie się przez to także
§ 2. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o turbinach wodnych, rozumie się przez to także
turbiny odwracalne oraz wyposażenie turbin obejmujące komory, rury ssące, regulatory
turbiny odwracalne oraz wyposażenie turbin obejmujące komory, rury ssące, regulatory
obrotów oraz urządzenia pomocnicze i instalacje w obrębie turbin do sprzęgieł wałów
obrotów oraz urządzenia pomocnicze i instalacje w obrębie turbin do sprzęgieł wałów
turbin z wałami prądnic lub przekładni.
turbin z wałami prądnic lub przekładni.
§ 3. Eksploatację turbin wodnych należy prowadzić zgodnie z przepisami zarządzenia oraz
§ 3. Eksploatację turbin wodnych należy prowadzić zgodnie z przepisami zarządzenia oraz
ogólnymi zasadami eksploatacji określonymi w za rządzeniu Ministra Górnictwa i
ogólnymi zasadami eksploatacji określonymi w za rządzeniu Ministra Górnictwa i
Energetyki oraz Gospodarki Materiałowej i Paliwowej z dnia 18 lipca 1986 r. w sprawie
Energetyki oraz Gospodarki Materiałowej i Paliwowej z dnia 18 lipca 1986 r. w sprawie
ogólnych zasad eksploatacji urządzeń energetycznych (Monitor Polski Nr 25, poz.174).
ogólnych zasad eksploatacji urządzeń energetycznych (Monitor Polski Nr 25, poz.174).
§ 4.1. Tubiny wodne nowe, przebudowane i po remoncie mogą być przyjęte do eksploatacji
§ 4.1. Tubiny wodne nowe, przebudowane i po remoncie mogą być przyjęte do eksploatacji
po poddaniu
po poddaniu
ruchowi próbnemu
ruchowi próbnemu
przez czas nie krótszy niż 72 godziny.
przez czas nie krótszy niż 72 godziny.
2.
2.
Okres osiągania projektowych zdolności produkcyjnych
Okres osiągania projektowych zdolności produkcyjnych
dla turbin wodnych powinien
dla turbin wodnych powinien
wynosić 3 miesiące, a dla turbin odwracalnych 4 miesiące.
wynosić 3 miesiące, a dla turbin odwracalnych 4 miesiące.
§ 5. Eksploatację turbin wodnych należy prowadzić z uwzględnieniem w szczególności:
§ 5. Eksploatację turbin wodnych należy prowadzić z uwzględnieniem w szczególności:
1.
1.
wymagań racjonalnego wykorzystania energii wodnej pracy turbin
wymagań racjonalnego wykorzystania energii wodnej pracy turbin
wodnych przy możliwie najwyższej sprawności oraz poza strefą wzmożonej kawitacji i
wodnych przy możliwie najwyższej sprawności oraz poza strefą wzmożonej kawitacji i
nadmiernych drgań,
nadmiernych drgań,
2.
2.
wymagań w zakresie natężenie przepływu i bilansowania wody,
wymagań w zakresie natężenie przepływu i bilansowania wody,
3.
3.
dla turbin typu Kapłana, Deriaza i rurowych z regulacją łopatek wirnika
dla turbin typu Kapłana, Deriaza i rurowych z regulacją łopatek wirnika
i kierownicy.
i kierownicy.
Zasady eksploatacji turbin
Zasady eksploatacji turbin
wodnych
wodnych
§ 6. Odczyty parametrów ruchowych turbin wodnych napędzających prądnice powinny być dokonywane zgodnie z instrukcją
§ 6. Odczyty parametrów ruchowych turbin wodnych napędzających prądnice powinny być dokonywane zgodnie z instrukcją
elsploatacji, nie rzadziej jednak niż raz na zmianę, a w elektrowniach z obsługą w formie dyżuru domowego - nie rzadziej niż
elsploatacji, nie rzadziej jednak niż raz na zmianę, a w elektrowniach z obsługą w formie dyżuru domowego - nie rzadziej niż
dwa razy na dobę.
dwa razy na dobę.
§ 7.1. Uruchomienie lub zgłoszenie gotowości do zdalnego uruchomie nia turbin wodnych może nastąpić po osiągnięciu przez
§ 7.1. Uruchomienie lub zgłoszenie gotowości do zdalnego uruchomie nia turbin wodnych może nastąpić po osiągnięciu przez
turbiny i urządzenia przez nie napędzane stanu gotowości ruchowej, tj. po zakończeniu wszel kich robót konserwacyjnych i
turbiny i urządzenia przez nie napędzane stanu gotowości ruchowej, tj. po zakończeniu wszel kich robót konserwacyjnych i
remontowych, sprawdzeniu sprawności urządzeń turbin, kompletności ich elementów oraz osiągnięciu warunków
remontowych, sprawdzeniu sprawności urządzeń turbin, kompletności ich elementów oraz osiągnięciu warunków
określonych w instrukcji eksploatacji, a w szczególności dotyczących:
określonych w instrukcji eksploatacji, a w szczególności dotyczących:
1.
1.
zamknięć włazów i wzierników,
zamknięć włazów i wzierników,
2.
2.
poziomów górnej i dolnej wody, oleju smarnego i regulacyjnego oraz
poziomów górnej i dolnej wody, oleju smarnego i regulacyjnego oraz
ciśnienia sprężonego powietrza,
ciśnienia sprężonego powietrza,
3.
3.
zaworów w instalacjach olejowych wodnych i sprężonego powietrza,
zaworów w instalacjach olejowych wodnych i sprężonego powietrza,
4.
4.
hamulców turbiny i blokad otwarcia turbiny,
hamulców turbiny i blokad otwarcia turbiny,
5.
5.
łopatek kierowniczych oraz wirników turbin Kapłana, Deriaza i rurowych z regulacją łopatek wirnika,
łopatek kierowniczych oraz wirników turbin Kapłana, Deriaza i rurowych z regulacją łopatek wirnika,
6.
6.
temperatury oleju,
temperatury oleju,
7.
7.
urządzeń instalacji smarowania,
urządzeń instalacji smarowania,
8.
8.
instalacji i urządzeń sterowania, sygnalizacji i automatyki,
instalacji i urządzeń sterowania, sygnalizacji i automatyki,
9.
9.
instalacji odwadniających,
instalacji odwadniających,
10.
10.
zamknięć awaryjnych turbiny.
zamknięć awaryjnych turbiny.
2. Proces uruchamiania turbiny powinien przebiegać płynnie, a osiągnięcie obrotów znamionowych powinno następ. w czasie
2. Proces uruchamiania turbiny powinien przebiegać płynnie, a osiągnięcie obrotów znamionowych powinno następ. w czasie
przewidz. w instrukcji eksploatacji.
przewidz. w instrukcji eksploatacji.
3. Prowadzenie ruchu turbin wodnych powinno się odbywać z obciążeniem w granicach dopuszczalnych, ustalonych w instrukcji
3. Prowadzenie ruchu turbin wodnych powinno się odbywać z obciążeniem w granicach dopuszczalnych, ustalonych w instrukcji
eksploatacji.
eksploatacji.
§ 8.1. W razie nieprawidłowego ruchu i niepełnej sprawności turbin wodnych, należy je niezwłocznie zatrzymać, w szczególności
§ 8.1. W razie nieprawidłowego ruchu i niepełnej sprawności turbin wodnych, należy je niezwłocznie zatrzymać, w szczególności
po stwier dzeniu:
po stwier dzeniu:
1.
1.
zagrożenia życia ludzkiego,
zagrożenia życia ludzkiego,
2.
2.
uszkodzenia lub groźby uszkodzenia turbiny,
uszkodzenia lub groźby uszkodzenia turbiny,
3.
3.
groźby zalania wodą pomieszczeń elektrowni,
groźby zalania wodą pomieszczeń elektrowni,
4.
4.
uszkodzenia lub groźby uszkodzenia urządzeń współpracujących z turbiną,
uszkodzenia lub groźby uszkodzenia urządzeń współpracujących z turbiną,
5.
5.
uszkodzenia urządzeń pomocniczych i instalacji, które powinny spowodować zatrzymanie turbiny przez pobudzenie
uszkodzenia urządzeń pomocniczych i instalacji, które powinny spowodować zatrzymanie turbiny przez pobudzenie
zabezpieczenia.
zabezpieczenia.
2. W razie nieprawidłowego działania zabezpieczeń i sygnalizacji lub uszkodzenia urządzeń pomocniczych i instalacji, które nie
2. W razie nieprawidłowego działania zabezpieczeń i sygnalizacji lub uszkodzenia urządzeń pomocniczych i instalacji, które nie
stwarzają za-
stwarzają za-
grożenia dla prawidłowego funkcjonowania turbiny, lecz zmniejszają jedynie jej pewność ruchową, turbinę wodną można
grożenia dla prawidłowego funkcjonowania turbiny, lecz zmniejszają jedynie jej pewność ruchową, turbinę wodną można
utrzymać w pracy lub powtórnie uruchomić za zgodą osoby sprawującej nadzór nad eksploatacją turbiny przy zapewnieniu
utrzymać w pracy lub powtórnie uruchomić za zgodą osoby sprawującej nadzór nad eksploatacją turbiny przy zapewnieniu
wzmożonej jej obserwacji, a w przypadku turbin w elektrowniach przyłączonych do wspólnej sieci - ponadto w porozumieniu z
wzmożonej jej obserwacji, a w przypadku turbin w elektrowniach przyłączonych do wspólnej sieci - ponadto w porozumieniu z
jednostkami upoważnionymi do dysponowania mocą.
jednostkami upoważnionymi do dysponowania mocą.
Zasady eksploatacji turbin
Zasady eksploatacji turbin
wodnych
wodnych
§ 9. Ocena stanu technicznego turbin wodnych powinna być dokony wana nie rzadziej niż:
§ 9. Ocena stanu technicznego turbin wodnych powinna być dokony wana nie rzadziej niż:
raz w roku - dla turbin o mocy znamionowej 1 MW i większej,
raz w roku - dla turbin o mocy znamionowej 1 MW i większej,
raz na dwa lata - dla turbin o mocy znamionowej mniejszej niż 1 MW.
raz na dwa lata - dla turbin o mocy znamionowej mniejszej niż 1 MW.
§ 10.1. Oględziny turbin wodnych powinny być dokonywane na każdej
§ 10.1. Oględziny turbin wodnych powinny być dokonywane na każdej
zmianie, a w przypadku turbin pracujących bez stałej obsługi - co najmniej dwa razy w ciągu doby w regularnych odstępach
zmianie, a w przypadku turbin pracujących bez stałej obsługi - co najmniej dwa razy w ciągu doby w regularnych odstępach
czasu. 2. Oględziny turbin wodnych powinny obejmować w szczególności:
czasu. 2. Oględziny turbin wodnych powinny obejmować w szczególności:
1.
1.
sprawdzenie poziomów ciśnienia i temperatury oleju w wannach, zbiornikach i instalacjach obiegów smarowania i
sprawdzenie poziomów ciśnienia i temperatury oleju w wannach, zbiornikach i instalacjach obiegów smarowania i
regulacji,
regulacji,
2.
2.
sprawdzenie ciśnienia w zbiornikach i instalacjach sprężonego powietrza,
sprawdzenie ciśnienia w zbiornikach i instalacjach sprężonego powietrza,
3.
3.
sprawdzenie szczelności zbiorników i instalacji obiegów wody, oleju i sprężonego powietrza,
sprawdzenie szczelności zbiorników i instalacji obiegów wody, oleju i sprężonego powietrza,
4.
4.
osłuchanie turbiny pod względem płynności pracy, występowania stuków i nienormalnych drgań,
osłuchanie turbiny pod względem płynności pracy, występowania stuków i nienormalnych drgań,
5.
5.
sprawdzenie stanu oświetlenia w pomieszczeniach turbiny i urządzeń z nią związanych,
sprawdzenie stanu oświetlenia w pomieszczeniach turbiny i urządzeń z nią związanych,
6.
6.
sprawdzenie poprawności działania instalacji odwadniających.
sprawdzenie poprawności działania instalacji odwadniających.
§ 11.1. Przeglądów turbin wodnych należy dokonać co najmniej raz w roku. Przeglądy turbin mogą być połączone z ich remontami
§ 11.1. Przeglądów turbin wodnych należy dokonać co najmniej raz w roku. Przeglądy turbin mogą być połączone z ich remontami
bieżącymi oraz niezbędnymi naprawami.
bieżącymi oraz niezbędnymi naprawami.
2. Przeglądy turbin wodnych powinny obejmować w szczególności sprawdzenie:
2. Przeglądy turbin wodnych powinny obejmować w szczególności sprawdzenie:
1.
1.
stanu technicznego zamknięć remontowych na górnej i dolnej wodzie, krat na wlocie do turbiny oraz urządzeń do
stanu technicznego zamknięć remontowych na górnej i dolnej wodzie, krat na wlocie do turbiny oraz urządzeń do
oczyszczania krat,
oczyszczania krat,
2.
2.
prawidłowości działania instalacji odwadniania; rurociągów doprowadzających wodę, spiral i rur ssących,
prawidłowości działania instalacji odwadniania; rurociągów doprowadzających wodę, spiral i rur ssących,
3.
3.
stanu technicznego rurociągów doprowadzających wodę do turbin oraz komór turbinowych,
stanu technicznego rurociągów doprowadzających wodę do turbin oraz komór turbinowych,
4.
4.
stanu technicznego oraz szczelności zamknięć ruchowych (zasuw, zaworów motylowych, zaworów kulowych) na wlocie do
stanu technicznego oraz szczelności zamknięć ruchowych (zasuw, zaworów motylowych, zaworów kulowych) na wlocie do
turbiny wraz
turbiny wraz
z ich układami napędowymi,
z ich układami napędowymi,
5.
5.
stanu technicznego oraz szczelności kierownicy turbinowej, w tym także występowania wżerów kawitacyjnych, oraz
stanu technicznego oraz szczelności kierownicy turbinowej, w tym także występowania wżerów kawitacyjnych, oraz
sprawdzenie stanu technicznego układu napędowego łopatek kierownicy,
sprawdzenie stanu technicznego układu napędowego łopatek kierownicy,
6.
6.
stanu technicznego wirnika turbiny wraz z jego obudową, w tym sprawdzenie występowania uszkodzeń kawitacyjnych, a w
stanu technicznego wirnika turbiny wraz z jego obudową, w tym sprawdzenie występowania uszkodzeń kawitacyjnych, a w
turbinach Kaplana, Deriaza i rurowych - ponadto stanu technicznego mechanizmów napędowych przestawialnych łopat
turbinach Kaplana, Deriaza i rurowych - ponadto stanu technicznego mechanizmów napędowych przestawialnych łopat
wirnika,
wirnika,
7.
7.
stanu technicznego rury ssącej.
stanu technicznego rury ssącej.
8.
8.
stanu technicznego i prawidłowości działania:
stanu technicznego i prawidłowości działania:
układu regulacyjnego,
układu regulacyjnego,
układu hamowania,
układu hamowania,
układów smarowania,
układów smarowania,
instalacji wody chłodzącej,
instalacji wody chłodzącej,
instalacji sprężonego powietrza.
instalacji sprężonego powietrza.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
KONIEC
dr inż. Mieczysław
Świętochowski, mgr
Przemysław Bukowski