Dysonans poznawczy 2

background image

Dysonans poznawczy i

Dysonans poznawczy i

inne teorie

inne teorie

background image

Teoria dysonansu poznawczego i sposoby jego redukcji

Teoria dysonansu poznawczego i sposoby jego redukcji

.

.

Teoria dysonansu poznawczego

Teoria dysonansu poznawczego

jest jedną z najważniejszych

jest jedną z najważniejszych

koncepcji psychologii

koncepcji psychologii

społecznej. Opiera się na

społecznej. Opiera się na

założeniu, że ludzie dążą do

założeniu, że ludzie dążą do

zgodności między różnymi

zgodności między różnymi

przekonaniami o tej samej

przekonaniami o tej samej

sprawie i spójności między

sprawie i spójności między

swoimi poglądami a

swoimi poglądami a

postępowaniem.

postępowaniem.

background image

Jeżeli wskutek odebrania

Jeżeli wskutek odebrania

nowej informacji, myślenia

nowej informacji, myślenia

lub własnego postępowania

lub własnego postępowania

pojawi się psychologiczna

pojawi się psychologiczna

sprzeczność, rodzi to

sprzeczność, rodzi to

dysonans.

dysonans.

background image

Sposoby redukcji dysonansu

Sposoby redukcji dysonansu

Dysonans poznawczy jest

Dysonans poznawczy jest

nieprzyjemnym stanem

nieprzyjemnym stanem

emocjonalnym,

emocjonalnym,

przypominający głód czy

przypominający głód czy

pragnienie w tym sensie, że

pragnienie w tym sensie, że

powoduje ogólną

powoduje ogólną

mobilizację organizmu,

mobilizację organizmu,

motywację do jego

motywację do jego

usunięcia i antycypacyjnego

usunięcia i antycypacyjnego

unikania, (czyli unikania

unikania, (czyli unikania

zawczasu).

zawczasu).

background image

Dysonans jest tym silniejszy, im

Dysonans jest tym silniejszy, im

większa jest wywołująca go

większa jest wywołująca go

niezgodność, im ważniejszej dla

niezgodność, im ważniejszej dla

człowieka sprawy ona dotyczy i

człowieka sprawy ona dotyczy i

im silniej sprzeczne

im silniej sprzeczne

przekonania powiązane są z

przekonania powiązane są z

innymi przekonaniami

innymi przekonaniami

człowieka.

człowieka.

background image

Wielu badaczy uważa, że dysonans

Wielu badaczy uważa, że dysonans

powstaje jedynie wtedy, kiedy

powstaje jedynie wtedy, kiedy

niezgodność jest ciosem dla

niezgodność jest ciosem dla

samooceny człowieka a dla ludzi

samooceny człowieka a dla ludzi

naszej kultury nie ma ważniejszej

naszej kultury nie ma ważniejszej

sprawy od ich własnego JA i dobrego

sprawy od ich własnego JA i dobrego

mniemania o sobie a więc potrzeby

mniemania o sobie a więc potrzeby

podtrzymywania samooceny.

podtrzymywania samooceny.

background image

Sposoby redukcji

Sposoby redukcji

dysonansu

dysonansu

poznawczego

poznawczego

background image

Sposoby redukcji dysonansu

Sposoby redukcji dysonansu

poznawczego jako

poznawczego jako

konsekwencji zaangażowania

konsekwencji zaangażowania

się w działanie, które jest

się w działanie, które jest

sprzeczne z koncepcją siebie

sprzeczne z koncepcją siebie

jako osoby przyzwoitej i

jako osoby przyzwoitej i

rozsądnej:

rozsądnej:

background image

1. Przez zmianę naszego

1. Przez zmianę naszego

zachowania- tak, aby było

zachowania- tak, aby było

ono zgodne z dysonansowym

ono zgodne z dysonansowym

elementem poznawczym;

elementem poznawczym;

background image

2. Przez uzasadnienie

2. Przez uzasadnienie

naszego zachowania-

naszego zachowania-

zmieniając jeden z elementów

zmieniając jeden z elementów

poznawczych tak, aby był on

poznawczych tak, aby był on

mniej sprzeczny z

mniej sprzeczny z

zachowaniem;

zachowaniem;

background image

3. Przez uzasadnienie

3. Przez uzasadnienie

naszego zachowania- dodając

naszego zachowania- dodając

nowe elementy poznawcze,

nowe elementy poznawcze,

które są zgodne z

które są zgodne z

zachowaniem i je wspierają

zachowaniem i je wspierają

(mówimy, że istnieje inna

(mówimy, że istnieje inna

wartość, która jest dla nas

wartość, która jest dla nas

ważniejsza)

ważniejsza)

background image

Dysonans podecyzyjny i

Dysonans podecyzyjny i

sposoby jego redukcji.

sposoby jego redukcji.

background image

Dysonans podecyzyjny-

Dysonans podecyzyjny-

dysonans, który zostaj

dysonans, który zostaj

nieuchronnie wzbudzony po

nieuchronnie wzbudzony po

podjęciu decyzji. W takiej

podjęciu decyzji. W takiej

sytuacji dysonans jest

sytuacji dysonans jest

najczęściej likwidowany

najczęściej likwidowany

przez:

przez:

background image

1. Podwyższenie

1. Podwyższenie

atrakcyjności wybranej

atrakcyjności wybranej

alternatywy i zdewaluowanie

alternatywy i zdewaluowanie

alternatywy odrzuconej;

alternatywy odrzuconej;

background image

2. Przekonywanie innych

2. Przekonywanie innych

ludzi do swoich racji;

ludzi do swoich racji;

background image

3. Zmianę pojęcia ja (suma

3. Zmianę pojęcia ja (suma

całej wiedzy o sobie

całej wiedzy o sobie

uwzględniająca tożsamość,

uwzględniająca tożsamość,

zdolność i role)- rzadko,

zdolność i role)- rzadko,

pojęcie ja to raczej trwała

pojęcie ja to raczej trwała

struktura;

struktura;

background image

Zachowanie racjonalne i

Zachowanie racjonalne i

racjonalizujące.

racjonalizujące.

background image

Pierwsze oznacza przemyślane

Pierwsze oznacza przemyślane

i obiektywne decyzje.

i obiektywne decyzje.

Jednostka poszukuje prawdy,

Jednostka poszukuje prawdy,

dokonuje wyborów, „porusza”

dokonuje wyborów, „porusza”

się w świecie rzeczywistym

się w świecie rzeczywistym

dzięki temu ma szanse wyjść z

dzięki temu ma szanse wyjść z

trudnej sytuacji.

trudnej sytuacji.

background image

Drugie zachowanie

Drugie zachowanie

obserwujemy, gdy jednostka

obserwujemy, gdy jednostka

wmawia sobie

wmawia sobie

, że jej

, że jej

zachowanie jest racjonalne

zachowanie jest racjonalne

(przemyślane).

(przemyślane).

background image

Jednostce chodzi wyłącznie o

Jednostce chodzi wyłącznie o

poprawę swego samopoczucia,

poprawę swego samopoczucia,

dlatego zachowanie to cechuje

dlatego zachowanie to cechuje

się szybkim działaniem.

się szybkim działaniem.

Niestety jednostka nie ma

Niestety jednostka nie ma

możliwość „wyjść na

możliwość „wyjść na

powierzchnię”, bo porusza się

powierzchnię”, bo porusza się

w świecie wyimaginowanym.

w świecie wyimaginowanym.

background image

Istnieje również inna

Istnieje również inna

racjonalizacja, która jest

racjonalizacja, która jest

mechanizmem nieświadomym i

mechanizmem nieświadomym i

polega na wypieraniu ze

polega na wypieraniu ze

świadomości pewnych faktów.

świadomości pewnych faktów.

background image

Jednostka próbuje

Jednostka próbuje

nieświadomie znaleźć

nieświadomie znaleźć

wytłumaczenie własnego

wytłumaczenie własnego

zachowania. Jest to

zachowania. Jest to

mechanizm obronny.

mechanizm obronny.

background image

Następstwa dobrych

Następstwa dobrych

i złych uczynków.

i złych uczynków.

background image

a) Wyświadczając komuś

a) Wyświadczając komuś

przysługę, czujemy do niego

przysługę, czujemy do niego

większą sympatię;

większą sympatię;

b) Zaczynamy nienawidzić

b) Zaczynamy nienawidzić

tych, których skrzywdziliśmy.

tych, których skrzywdziliśmy.

background image

Technika „niskiej piłki”.

Technika „niskiej piłki”.

background image

Pozbawiona skrupułów

Pozbawiona skrupułów

strategia, mocą, której

strategia, mocą, której

sprzedawca nakłania klienta,

sprzedawca nakłania klienta,

aby zgodził się kupić produkt

aby zgodził się kupić produkt

po bardzo niskiej cenie;

po bardzo niskiej cenie;

następnie twierdzi, że to była

następnie twierdzi, że to była

pomyłka, i podnosi cenę;

pomyłka, i podnosi cenę;

często klient godzi się na

często klient godzi się na

zakup po zawyżonej cenie.

zakup po zawyżonej cenie.

background image

Przyczyny funkcjonowania

Przyczyny funkcjonowania

tej teorii:

tej teorii:

background image

a) stworzenie przez sprzedawcę

a) stworzenie przez sprzedawcę

iluzji nieodwołalności;

iluzji nieodwołalności;

b) zaangażowanie stworzyło

b) zaangażowanie stworzyło

antycypację podniecającego

antycypację podniecającego

zdarzenia;

zdarzenia;

c) coś już zyskujemy (np. czas,

c) coś już zyskujemy (np. czas,

energię, wysiłek), poza tym cena

energię, wysiłek), poza tym cena

nie jest prawdopodobnie wyższa

nie jest prawdopodobnie wyższa

niż cena proponowana przez

niż cena proponowana przez

innych, a skoro „już wypisałem

innych, a skoro „już wypisałem

papierki…”.

papierki…”.

background image

Samoocena i jej

Samoocena i jej

związek z dysonansem

związek z dysonansem

.

.

background image

To, co wywołuje zmianę

To, co wywołuje zmianę

postawy i zniekształcenie

postawy i zniekształcenie

pojawiające się w trakcie

pojawiające się w trakcie

redukcji dysonansu, to

redukcji dysonansu, to

właśnie potrzeba

właśnie potrzeba

podtrzymywania pozytywnego

podtrzymywania pozytywnego

obrazu samego siebie.

obrazu samego siebie.

background image

Teoria podtrzymywania

Teoria podtrzymywania

własnej wartości- Testera głosi,

własnej wartości- Testera głosi,

że wyobrażenie o nas może

że wyobrażenie o nas może

być zagrożone zachowaniem

być zagrożone zachowaniem

drugiej osoby i że na wielkość

drugiej osoby i że na wielkość

tego zagrożenia wpływa

tego zagrożenia wpływa

zarówno to, jak bliska jest nam

zarówno to, jak bliska jest nam

ta osoba, jak i znaczenie jej

ta osoba, jak i znaczenie jej

zachowania dla naszego

zachowania dla naszego

pojęcia Ja.

pojęcia Ja.

background image

Tesser uważa, że istnieją trzy

Tesser uważa, że istnieją trzy

ważne czynniki pojawienia się

ważne czynniki pojawienia się

dysonansu w związkach

dysonansu w związkach

międzyosobowych:

międzyosobowych:

background image

a) jak wykonujemy zadanie w

a) jak wykonujemy zadanie w

porównaniu z inną osobą;

porównaniu z inną osobą;

b) jak bliskie kontakty z nią

b) jak bliskie kontakty z nią

utrzymujemy;

utrzymujemy;

c) jakie znaczenie dla

c) jakie znaczenie dla

naszego Ja ma to zadanie.

naszego Ja ma to zadanie.

background image

Nie ma problemu, gdy bliski

Nie ma problemu, gdy bliski

przyjaciel wykonuje lepiej

przyjaciel wykonuje lepiej

zadanie, które dla nas nie ma

zadanie, które dla nas nie ma

większego znaczenia.

większego znaczenia.

W rzeczywistości lubimy

W rzeczywistości lubimy

występować w blasku chwały

występować w blasku chwały

tej osoby, a nawet wzrasta

tej osoby, a nawet wzrasta

poczucie naszej wartości.

poczucie naszej wartości.

background image

Dysonans występuje wtedy,

Dysonans występuje wtedy,

jeżeli bliski przyjaciel

jeżeli bliski przyjaciel

przewyższa nas w wykonaniu

przewyższa nas w wykonaniu

zadania, które ma dla nas

zadania, które ma dla nas

duże znaczenie.

duże znaczenie.

background image

Redukcja dysonansu:

Redukcja dysonansu:

background image

a) rozluźnienie kontaktów z

a) rozluźnienie kontaktów z

osobą, która góruje nad nami,

osobą, która góruje nad nami,

dochodząc do przekonania, że

dochodząc do przekonania, że

nie jest ona nam aż tak bliska;

nie jest ona nam aż tak bliska;

b) zmiana znaczenia, jakie ma

b) zmiana znaczenia, jakie ma

dane zadanie dla tworzenia

dane zadanie dla tworzenia

wyobrażenia Ja;

wyobrażenia Ja;

c) zmiana poziomu wykonania

c) zmiana poziomu wykonania

zadania, ćwiczenia.

zadania, ćwiczenia.

background image

Teoria autoafirmacji.

Teoria autoafirmacji.

background image

Teoria sugerująca, że ludzie

Teoria sugerująca, że ludzie

będą likwidować wpływ

będą likwidować wpływ

dysonansu wzbudzającego

dysonansu wzbudzającego

zagrożenie dla ich samooceny

zagrożenie dla ich samooceny

przez potwierdzanie swojej

przez potwierdzanie swojej

kompetencji w dziedzinie,

kompetencji w dziedzinie,

która nie jest związana z

która nie jest związana z

zagrożeniem.

zagrożeniem.

background image

Brak skupienia się na własnej

Brak skupienia się na własnej

osobie.

osobie.

Np. „Tak, palę papierosy, ale

Np. „Tak, palę papierosy, ale

jestem dobrym kucharzem.”

jestem dobrym kucharzem.”

Autoafirmacja może usunąć

Autoafirmacja może usunąć

potrzebę redukcji dysonansu

potrzebę redukcji dysonansu

zagrażającego samoocenie.

zagrażającego samoocenie.

background image

Teoria autopercepcji

Teoria autopercepcji

background image

Zasadnicze twierdzenia teorii

Zasadnicze twierdzenia teorii

autopercepcji postaw przestawiają

autopercepcji postaw przestawiają

się następująco:

się następująco:

background image

Człowiek uczy się rozpoznawać

Człowiek uczy się rozpoznawać

własne stany i cechy (np. postawy) w

własne stany i cechy (np. postawy) w

podobny sposób do tego, w jaki uczy

podobny sposób do tego, w jaki uczy

się rozpoznawać stany innych ludzi-

się rozpoznawać stany innych ludzi-

na podstawie obserwacji własnego

na podstawie obserwacji własnego

zachowania i warunków, w jakich ma

zachowania i warunków, w jakich ma

ono miejsce.

ono miejsce.

background image

Im słabsze, mniej wyraźne i

Im słabsze, mniej wyraźne i

jednoznaczne są wskaźniki wewnętrzne

jednoznaczne są wskaźniki wewnętrzne

(możliwe przyczyny zachowań tkwiące

(możliwe przyczyny zachowań tkwiące

we własnej osobowości, np. postawy),

we własnej osobowości, np. postawy),

tym większą rolę we wnioskowaniu o

tym większą rolę we wnioskowaniu o

sobie odgrywają wskaźniki zewnętrzne,

sobie odgrywają wskaźniki zewnętrzne,

tkwiące w zachowaniu i sytuacyjnych

tkwiące w zachowaniu i sytuacyjnych

warunkach kontrolujących to

warunkach kontrolujących to

zachowanie.

zachowanie.

background image

Jeżeli jakieś własne zachowanie jest

Jeżeli jakieś własne zachowanie jest

przez człowieka spostrzegane jako

przez człowieka spostrzegane jako

uzależnione od sytuacyjnych

uzależnione od sytuacyjnych

warunków, które je w widoczny

warunków, które je w widoczny

sposób wywołują i wyjaśniają, to

sposób wywołują i wyjaśniają, to

zachowanie to nie staje się podstawą

zachowanie to nie staje się podstawą

do wnioskowania przez jednostkę o jej

do wnioskowania przez jednostkę o jej

własnych cechach (postawach), a jego

własnych cechach (postawach), a jego

przyczyna jest upatrywana w sytuacji.

przyczyna jest upatrywana w sytuacji.

background image

Pomysłowej weryfikacji teorii

Pomysłowej weryfikacji teorii

autopercepcji postaw dokonano

autopercepcji postaw dokonano

prosząc badanych o przypominanie

prosząc badanych o przypominanie

sobie własnych zachowań

sobie własnych zachowań

związanych z ochroną środowiska, a

związanych z ochroną środowiska, a

dopiero potem mierząc ich postawę

dopiero potem mierząc ich postawę

wobec tej sprawy.

wobec tej sprawy.

background image

Część badanych wypełniała

Część badanych wypełniała

kwestionariusz zachowań

kwestionariusz zachowań

skonstruowany w taki sposób, że

skonstruowany w taki sposób, że

uwypuklał on zachowania chroniące

uwypuklał on zachowania chroniące

środowisko (np. zawierał pozycję

środowisko (np. zawierał pozycję

Czasami

Czasami

wrzucam czyjeś napotkane

wrzucam czyjeś napotkane

śmieci do kosza”), a utrudniał ich

śmieci do kosza”), a utrudniał ich

widzenie jako niszczących środowisko

widzenie jako niszczących środowisko

naturalne („

naturalne („

Czasami

Czasami

śmiecę”).

śmiecę”).

background image

Badani którym uwypuklono ich

Badani którym uwypuklono ich

zachowania jako chroniące

zachowania jako chroniące

środowisko, ujawnili bardziej

środowisko, ujawnili bardziej

pozytywną postawę wobec ochrony

pozytywną postawę wobec ochrony

środowiska naturalnego niż badani,

środowiska naturalnego niż badani,

którym uwypuklono zachowania

którym uwypuklono zachowania

niszczące środowisko.

niszczące środowisko.

background image

Jednak zależność ta pojawiła się

Jednak zależność ta pojawiła się

jedynie u osób o słabo

jedynie u osób o słabo

skrystalizowanej początkowej postawie

skrystalizowanej początkowej postawie

wobec środowiska. U badanych,

wobec środowiska. U badanych,

których postawy były dobrze

których postawy były dobrze

skrystalizowane, przypominanie sobie

skrystalizowane, przypominanie sobie

własnych zachowań jako chroniących

własnych zachowań jako chroniących

lub niszczących środowisko nie miało

lub niszczących środowisko nie miało

takich konsekwencji.

takich konsekwencji.

background image

Wnioskowanie o postawie z treści

Wnioskowanie o postawie z treści

własnych zachowań słabnie, gdy

własnych zachowań słabnie, gdy

zachowania te widziane są przez

zachowania te widziane są przez

człowieka jako wymuszone jakimś

człowieka jako wymuszone jakimś

zewnętrznym czynnikiem.

zewnętrznym czynnikiem.

background image

Tak więc ludzie wnioskują o własnych

Tak więc ludzie wnioskują o własnych

postawach na podstawie swoich

postawach na podstawie swoich

niedawnych zachowań, jednak aby

niedawnych zachowań, jednak aby

tak się stało spełnione muszą być

tak się stało spełnione muszą być

dwa warunki.

dwa warunki.

background image

Po pierwsze, początkowa postawa

Po pierwsze, początkowa postawa

(sprzed zachowania) musi być słaba

(sprzed zachowania) musi być słaba

czy mało skrystalizowana. Po drugie,

czy mało skrystalizowana. Po drugie,

zachowanie musi być spostrzegane

zachowanie musi być spostrzegane

jako niewymuszone zewnętrznymi

jako niewymuszone zewnętrznymi

naciskami (np. nadzorem lub

naciskami (np. nadzorem lub

wymaganiami innych ludzi,

wymaganiami innych ludzi,

nagrodami, unikaniem kar).

nagrodami, unikaniem kar).

background image

Teoria samopotwierdzania

Teoria samopotwierdzania

(okoliczności

(okoliczności

postępowania).

postępowania).

background image

Teoria sugerująca, że ludzie

Teoria sugerująca, że ludzie

posiadają potrzebę

posiadają potrzebę

potwierdzenia swojego

potwierdzenia swojego

pojęcia Ja, bez względu na to,

pojęcia Ja, bez względu na to,

czy to pojęcie jest pozytywne,

czy to pojęcie jest pozytywne,

czy negatywne.

czy negatywne.

background image

W pewnych sytuacjach ta

W pewnych sytuacjach ta

tendencja może być w konflikcie

tendencja może być w konflikcie

z podwyższaniem własnej

z podwyższaniem własnej

wartości i usprawiedliwianiem

wartości i usprawiedliwianiem

siebie (lepiej uprzedzić, że nie

siebie (lepiej uprzedzić, że nie

jest się mistrzem, bo gdy ktoś

jest się mistrzem, bo gdy ktoś

poprosi nas o wykonanie

poprosi nas o wykonanie

większego zadania, to okaże się,

większego zadania, to okaże się,

że jesteśmy beznadziejni).

że jesteśmy beznadziejni).

background image

W niektórych warunkach

W niektórych warunkach

potrzeba samopotwierdzania

potrzeba samopotwierdzania

jest silniejsza od potrzeby

jest silniejsza od potrzeby

podwyższania poczucia własnej

podwyższania poczucia własnej

wartości. I tak na przykład

wartości. I tak na przykład

ludzie wolą pozostawać w

ludzie wolą pozostawać w

bliskich związkach z osobami,

bliskich związkach z osobami,

które nie oceniają ich bardziej

które nie oceniają ich bardziej

pozytywnie niż one same

pozytywnie niż one same

background image

Ale jeśli konsekwencje

Ale jeśli konsekwencje

niewłaściwej oceny nie są zbyt

niewłaściwej oceny nie są zbyt

duże- np., kiedy nasz kontakt z

duże- np., kiedy nasz kontakt z

osobami jest rzadki, i jest mało

osobami jest rzadki, i jest mało

prawdopodobne odkrycie, że nie

prawdopodobne odkrycie, że nie

jesteśmy kimś, kim się wydajemy

jesteśmy kimś, kim się wydajemy

to nawet ludzie z negatywną

to nawet ludzie z negatywną

oceną samego siebie wolą

oceną samego siebie wolą

pozytywną informację zwrotną.

pozytywną informację zwrotną.

background image

Po drugie, jeśli ludzie sądzą,

Po drugie, jeśli ludzie sądzą,

że osiągnęli granicę swoich

że osiągnęli granicę swoich

możliwości to preferują

możliwości to preferują

pozytywną niż adekwatną

pozytywną niż adekwatną

informację zwrotną.

informację zwrotną.

background image

Jednakże, jeśli ludzie

Jednakże, jeśli ludzie

uważają, że ich negatywną

uważają, że ich negatywną

cechę można zmienić (np.

cechę można zmienić (np.

pracą) to preferują

pracą) to preferują

adekwatną informację

adekwatną informację

zwrotną, ponieważ może ona

zwrotną, ponieważ może ona

im pomóc, co muszą zrobić,

im pomóc, co muszą zrobić,

by być lepszym.

by być lepszym.

background image

Uzasadnienie wysiłku

Uzasadnienie wysiłku

(występująca u ludzi

(występująca u ludzi

tendencja do podwyższania

tendencja do podwyższania

oceny tego, na co ciężko

oceny tego, na co ciężko

pracowali, aby to osiągnąć).

pracowali, aby to osiągnąć).

background image

Inne Teorie.

Inne Teorie.

Ukryta teoria osobowości

Ukryta teoria osobowości

Teoria atrybucji

Teoria atrybucji

Teoria wnioskowania z

Teoria wnioskowania z

czynników towarzyszących

czynników towarzyszących

background image

Teoria samoświadomości

Teoria samoświadomości

Teoria przyczynowości

Teoria przyczynowości

Teoria spostrzegania siebie

Teoria spostrzegania siebie

background image

XI. Dwuczynnikowa teoria

XI. Dwuczynnikowa teoria

emocji

emocji

XII Teoria porównań

XII Teoria porównań

społecznych

społecznych

XIII Teoria wymiany

XIII Teoria wymiany

społecznej

społecznej

XIV Teoria równości

XIV Teoria równości

XV. Teoria frustracji-agresji

XV. Teoria frustracji-agresji

XVI Teoria społecznego

XVI Teoria społecznego

uczenia się

uczenia się

background image

Ukryte teorie osobowości

Ukryte teorie osobowości

Schematy, które ludzie

Schematy, które ludzie

stosują, by pogrupować

stosują, by pogrupować

różne rodzaje cech

różne rodzaje cech

osobowości, na przykład

osobowości, na przykład

wielu ludzi jest

wielu ludzi jest

przekonanych, że jeżeli ktoś

przekonanych, że jeżeli ktoś

jest uprzejmy, to jest

jest uprzejmy, to jest

również hojny.

również hojny.

background image

Gdy ludzie nie rozpoznają

Gdy ludzie nie rozpoznają

natury społecznego świata,

natury społecznego świata,

wówczas wykorzystują

wówczas wykorzystują

schematy, by wypełnić luki

schematy, by wypełnić luki

w wiedzy. Doskonałym

w wiedzy. Doskonałym

przykładem takiego

przykładem takiego

właśnie stosowania

właśnie stosowania

schematów jest sytuacja,

schematów jest sytuacja,

gdy tworzymy wyobrażenia

gdy tworzymy wyobrażenia

innych.

innych.

background image

Jeśli wiemy, iż ktoś jest grzeczny,

Jeśli wiemy, iż ktoś jest grzeczny,

stosujemy ważny typ schematu,

stosujemy ważny typ schematu,

nazywany ukrytą teorią

nazywany ukrytą teorią

osobowości, by określić, jaka jest

osobowości, by określić, jaka jest

dana osoba.

dana osoba.

background image

Jeżeli ktoś jest uprzejmy, to

Jeżeli ktoś jest uprzejmy, to

nasza ukryta teoria

nasza ukryta teoria

osobowości podpowiada nam,

osobowości podpowiada nam,

że jest on również

że jest on również

wspaniałomyślny; jeżeli jest

wspaniałomyślny; jeżeli jest

zgryźliwy, to sądzimy, iż jest

zgryźliwy, to sądzimy, iż jest

prawdopodobnie również

prawdopodobnie również

irytujący.

irytujący.

background image

Ukryte teorie osobowości

Ukryte teorie osobowości

pełnią te same funkcje, co

pełnią te same funkcje, co

wszelkie inne schematy:

wszelkie inne schematy:

oszczędni poznawczo

oszczędni poznawczo

potrafimy ekstrapolować od

potrafimy ekstrapolować od

małej do wielkiej ilości

małej do wielkiej ilości

informacji.

informacji.

background image

Teoria atrybucji

Teoria atrybucji

Określenie sposobu, w jaki

Określenie sposobu, w jaki

ludzie wyjaśniają przyczyny

ludzie wyjaśniają przyczyny

tak swego zachowania, jak i

tak swego zachowania, jak i

zachowania innych ludzi.

zachowania innych ludzi.

background image

Atrybucja wewnętrzna

Atrybucja wewnętrzna

Wnioskowanie, że jakaś osoba

Wnioskowanie, że jakaś osoba

zachowała się w określony

zachowała się w określony

sposób ze względu na swe

sposób ze względu na swe

właściwości, jak postawy,

właściwości, jak postawy,

charakter czy osobowość

charakter czy osobowość

background image

Atrybucja zewnętrzna

Atrybucja zewnętrzna

Wnioskowanie, iż jakaś osoba

Wnioskowanie, iż jakaś osoba

zachowała się w określony

zachowała się w określony

sposób ze względu na

sposób ze względu na

właściwości sytuacji, w której

właściwości sytuacji, w której

się znalazła; zakłada się tu, że

się znalazła; zakłada się tu, że

w tej sytuacji większość ludzi

w tej sytuacji większość ludzi

reagowałaby w ten sam sposób.

reagowałaby w ten sam sposób.

background image

Ludzie funkcjonują jak

Ludzie funkcjonują jak

psychologowie amatorzy, którzy

psychologowie amatorzy, którzy

próbując zrozumieć zachowanie

próbując zrozumieć zachowanie

innych, składają cząstki

innych, składają cząstki

informacji tak długo, aż dotrą do

informacji tak długo, aż dotrą do

sformułowania rozsądnego

sformułowania rozsądnego

wyjaśnienia lub przyczyny.

wyjaśnienia lub przyczyny.

background image

Gdy próbujemy określić,

Gdy próbujemy określić,

dlaczego ludzie zachowują się

dlaczego ludzie zachowują się

tak, a nie inaczej — na przykład,

tak, a nie inaczej — na przykład,

dlaczego Tomek krzyczy na

dlaczego Tomek krzyczy na

swego syna — możemy

swego syna — możemy

uruchomić zarówno

uruchomić zarówno

wewnętrzne atrybucje

wewnętrzne atrybucje

(odwołujące się do dyspozycji),

(odwołujące się do dyspozycji),

jak i

jak i

atrybucje zewnętrzne

atrybucje zewnętrzne

(odwołujące się do sytuacji).

(odwołujące się do sytuacji).

background image

Możemy stwierdzić, że przyczyną

Możemy stwierdzić, że przyczyną

obserwowanego zachowania

obserwowanego zachowania

Tomka była jego osobowość,

Tomka była jego osobowość,

postawa lub charakter. Byłoby to

postawa lub charakter. Byłoby to

wyjaśnienie, które lokuje

wyjaśnienie, które lokuje

przyczynę jego zachowania

przyczynę jego zachowania

wewnątrz. Moglibyśmy na przykład

wewnątrz. Moglibyśmy na przykład

uważać, że Tomek ma słabe

uważać, że Tomek ma słabe

umiejętności wychowawcze i

umiejętności wychowawcze i

strofuje dziecko w niewłaściwy

strofuje dziecko w niewłaściwy

sposób.

sposób.

background image

I odwrotnie, można przyjąć, że

I odwrotnie, można przyjąć, że

przyczyna jego zachowania tkwiła

przyczyna jego zachowania tkwiła

w sytuacji — jego syn właśnie

w sytuacji — jego syn właśnie

wszedł na jezdnię bez rozglądania

wszedł na jezdnię bez rozglądania

się. Wyjaśnienie to przypisuje

się. Wyjaśnienie to przypisuje

przyczynę zachowania czynnikom

przyczynę zachowania czynnikom

zewnętrznym (np., że to właśnie

zewnętrznym (np., że to właśnie

postępowanie dziecka uruchomiło

postępowanie dziecka uruchomiło

zachowanie Tomka, a nie jego

zachowanie Tomka, a nie jego

cechy osobowości czy charakteru).

cechy osobowości czy charakteru).

background image

Jeżeli atrybucja jest

Jeżeli atrybucja jest

wewnętrzna, wówczas

wewnętrzna, wówczas

powstanie w nas negatywne

powstanie w nas negatywne

wyobrażenie Tomka. Czyniąc

wyobrażenie Tomka. Czyniąc

zaś atrybucję zewnętrzną, nie

zaś atrybucję zewnętrzną, nie

dowiemy się o nim wiele —

dowiemy się o nim wiele —

ostatecznie, większość

ostatecznie, większość

rodziców zrobiłaby to samo w

rodziców zrobiłaby to samo w

podobnej sytuacji

podobnej sytuacji

background image

Teoria reaktancji

Teoria reaktancji

Teoria reaktancji, czyli oporu psychicznego

Teoria reaktancji, czyli oporu psychicznego

składa się z trzech ogólnych twierdzeń.

składa się z trzech ogólnych twierdzeń.

Odebranie człowiekowi swobody wyboru

Odebranie człowiekowi swobody wyboru

działania, myślenia lub odczuwania lub

działania, myślenia lub odczuwania lub

samo zagrożenie takim odebraniem

samo zagrożenie takim odebraniem

powoduje stan reaktancji (oporu

powoduje stan reaktancji (oporu

psychicznego), czyli nieprzyjemnego

psychicznego), czyli nieprzyjemnego

napięcia emocjonalnego.

napięcia emocjonalnego.

background image

Reaktancja jest tym większa, (a) im

Reaktancja jest tym większa, (a) im

ważniejsza jest zablokowana

ważniejsza jest zablokowana

możliwość działania, (b) im większa

możliwość działania, (b) im większa

jest liczba zablokowanych

jest liczba zablokowanych

możliwości, (c) im większe jest

możliwości, (c) im większe jest

zagrożenie swobody działania, (d) im

zagrożenie swobody działania, (d) im

bardziej nieoczekiwane lub niedawne

bardziej nieoczekiwane lub niedawne

jest zagrożenie swobody wyboru.

jest zagrożenie swobody wyboru.

background image

Konsekwencją reaktancji jest: (a)

Konsekwencją reaktancji jest: (a)

motywacja do działań

motywacja do działań

odbudowujących zagrożoną swobodę

odbudowujących zagrożoną swobodę

wyboru, (b) wzrost atrakcyjności

wyboru, (b) wzrost atrakcyjności

zagrożonej możliwości działania,

zagrożonej możliwości działania,

myślenia czy odczuwania, (c) niechęć

myślenia czy odczuwania, (c) niechęć

lub agresja w stosunku do osoby

lub agresja w stosunku do osoby

ograniczającej swobodę wyboru.

ograniczającej swobodę wyboru.

background image

Ponieważ twierdzenia koncepcji są

Ponieważ twierdzenia koncepcji są

bardzo ogólne, można za ich pomocą

bardzo ogólne, można za ich pomocą

wyjaśnić wiele zjawisk, także z zakresu

wyjaśnić wiele zjawisk, także z zakresu

perswazji i wpływu społecznego.

perswazji i wpływu społecznego.

Reaktancja jest jednym z wyjaśnień

Reaktancja jest jednym z wyjaśnień

oporności na perswazję – jeżeli nadawca

oporności na perswazję – jeżeli nadawca

stosuje silny nacisk, jego zabiegi mogą

stosuje silny nacisk, jego zabiegi mogą

zostać odebrane przez odbiorcę jako

zostać odebrane przez odbiorcę jako

próba pozbawienia go swobody wyboru

próba pozbawienia go swobody wyboru

i wywołać bumerangowe (odwrotne do

i wywołać bumerangowe (odwrotne do

zamierzonych) zmiany postaw.

zamierzonych) zmiany postaw.

background image

W jednym z badań studenci otrzymywali

W jednym z badań studenci otrzymywali

przekaz nawołujący do abstynencji w

przekaz nawołujący do abstynencji w

sposób albo silny (szkodliwość alkoholu

sposób albo silny (szkodliwość alkoholu

„nie ulega żadnej wątpliwości”, a „każdy

„nie ulega żadnej wątpliwości”, a „każdy

rozsądny człowiek musi się zgodzić z

rozsądny człowiek musi się zgodzić z

tymi wnioskami”), albo umiarkowany

tymi wnioskami”), albo umiarkowany

(na szkodliwość alkoholu „wskazują

(na szkodliwość alkoholu „wskazują

przekonujące dane” i „warto spokojnie

przekonujące dane” i „warto spokojnie

rozważyć te wnioski”).

rozważyć te wnioski”).

background image

Zgodnie z twierdzeniem 3(a),

Zgodnie z twierdzeniem 3(a),

studenci otrzymujący przekaz silny,

studenci otrzymujący przekaz silny,

deklarowali zamiar wypicia większej

deklarowali zamiar wypicia większej

ilości alkoholu w ciągu najbliższych

ilości alkoholu w ciągu najbliższych

dni, a ci którzy już przed badaniem

dni, a ci którzy już przed badaniem

mieli dużą skłonność do alkoholu

mieli dużą skłonność do alkoholu

wypijali faktycznie więcej piwa po

wypijali faktycznie więcej piwa po

wysłuchaniu silnego przekazu.

wysłuchaniu silnego przekazu.

background image

W innym badaniu zaobserwowano, że

W innym badaniu zaobserwowano, że

kierowcom powracającym na parking

kierowcom powracającym na parking

więcej czasu zajmuje zwolnienie

więcej czasu zajmuje zwolnienie

miejsca, gdy już na nie czeka inny

miejsca, gdy już na nie czeka inny

kierowca, a czas opuszczenia miejsca

kierowca, a czas opuszczenia miejsca

jeszcze rośnie, gdy czekający

jeszcze rośnie, gdy czekający

kierowca trąbi.

kierowca trąbi.

background image

Tak więc, gdy przekonujemy

Tak więc, gdy przekonujemy

człowieka, że „musi” coś zrobić,

człowieka, że „musi” coś zrobić,

często postąpi odwrotnie, by

często postąpi odwrotnie, by

zaznaczyć swą niezależność i

zaznaczyć swą niezależność i

odzyskać zagrożoną swobodę

odzyskać zagrożoną swobodę

wyboru.

wyboru.

background image

Ludzie różnią się skłonnością do

Ludzie różnią się skłonnością do

reagowania reaktancją, co mierzy

reagowania reaktancją, co mierzy

specjalny kwestionariusz

specjalny kwestionariusz

( zawierający twierdzenia w rodzaju:

( zawierający twierdzenia w rodzaju:

„Kiedy mówi mi się, co mam zrobić,

„Kiedy mówi mi się, co mam zrobić,

często robię coś przeciwnego”.

często robię coś przeciwnego”.

background image

Osoby o wysokich wynikach na skali

Osoby o wysokich wynikach na skali

reaktancji mają skłonność do

reaktancji mają skłonność do

zachowań typu „na złość mamie

zachowań typu „na złość mamie

odmrożę uszy”- np. sprzeciwiają się

odmrożę uszy”- np. sprzeciwiają się

zaleceniom terapeuty czy lekarza.

zaleceniom terapeuty czy lekarza.

background image

Niedostępność jakiejś możliwości

Niedostępność jakiejś możliwości

powoduje wzrost jej atrakcyjności,

powoduje wzrost jej atrakcyjności,

czego dowodzą także badania nad

czego dowodzą także badania nad

efektami cenzury, a zależność ta jest

efektami cenzury, a zależność ta jest

często wykorzystywana w różnych

często wykorzystywana w różnych

zabiegach marketingowych.

zabiegach marketingowych.

background image

TEORIA SPOŁECZNEGO

TEORIA SPOŁECZNEGO

UCZENIA

UCZENIA

ma bardzo szeroki zakres i dotyczy

ma bardzo szeroki zakres i dotyczy

mechanizmów, za pośrednictwem

mechanizmów, za pośrednictwem

których dochodzi do pojawienia się

których dochodzi do pojawienia się

nowych sposobów zachowania, ich

nowych sposobów zachowania, ich

podtrzymywania, zmiany i zaniku.

podtrzymywania, zmiany i zaniku.

background image

TEORIA SPOŁECZNEGO

TEORIA SPOŁECZNEGO

UCZENIA

UCZENIA

Teoria ta zakłada, że nowe

Teoria ta zakłada, że nowe

zachowania nabywane są na mocy

zachowania nabywane są na mocy

dwóch głównych mechanizmów:

dwóch głównych mechanizmów:

przez uczenie się na podstawie

przez uczenie się na podstawie

konsekwencji własnych działań oraz

konsekwencji własnych działań oraz

przez modelowanie.

przez modelowanie.

background image

Uczenie się przez konsekwencje

Uczenie się przez konsekwencje

jest

jest

podobne do warunkowania sprawczego.

podobne do warunkowania sprawczego.

Jednakże podczas gdy warunkowanie jest

Jednakże podczas gdy warunkowanie jest

mechaniczne, uczenie się przez

mechaniczne, uczenie się przez

konsekwencje jest procesem świadomego

konsekwencje jest procesem świadomego

konstruowania hipotez dotyczących tego,

konstruowania hipotez dotyczących tego,

jakie własne działania, w jakich

jakie własne działania, w jakich

warunkach prowadzą do uzyskiwania

warunkach prowadzą do uzyskiwania

pożądanych przez jednostkę rezultatów.

pożądanych przez jednostkę rezultatów.

background image

Choć automatyczne warunkowanie

Choć automatyczne warunkowanie

instrumentalne występuje także u

instrumentalne występuje także u

ludzi, uświadamiana wiedza o

ludzi, uświadamiana wiedza o

skutkach własnych działań ułatwia

skutkach własnych działań ułatwia

zmianę zachowania i jest zwykle u

zmianę zachowania i jest zwykle u

ludzi niezbędnym warunkiem jej

ludzi niezbędnym warunkiem jej

występowania.

występowania.

background image

Większość nowych zachowań ludzie

Większość nowych zachowań ludzie

wyuczają się jednak nie przez własne

wyuczają się jednak nie przez własne

próby i błędy, lecz przez

próby i błędy, lecz przez

modelowanie

modelowanie

czyli obserwacje cudzych działań i ich

czyli obserwacje cudzych działań i ich

skutków. Warunkiem nabycia nowego

skutków. Warunkiem nabycia nowego

zachowania w ten sposób jest skupienie

zachowania w ten sposób jest skupienie

uwagi na zachowaniu modela,

uwagi na zachowaniu modela,

zapamiętanie tego zachowania i

zapamiętanie tego zachowania i

wypróbowanie go we własnym działaniu.

wypróbowanie go we własnym działaniu.

background image

Nie wszystkie nabyte zachowania są

Nie wszystkie nabyte zachowania są

przez człowieka wykonywane, lecz

przez człowieka wykonywane, lecz

jedynie te, co do których oczekuje, że

jedynie te, co do których oczekuje, że

umożliwią osiągnięcie jakichś

umożliwią osiągnięcie jakichś

pożądanych stanów rzeczy.

pożądanych stanów rzeczy.

background image

Podobnie jak uczenie się przez

Podobnie jak uczenie się przez

konsekwencje własnych działań,

konsekwencje własnych działań,

modelowanie nie ma charakteru

modelowanie nie ma charakteru

mechanicznego – nawet u dzieci nie

mechanicznego – nawet u dzieci nie

jest jedynie biernym

jest jedynie biernym

naśladownictwem, lecz

naśladownictwem, lecz

konstruowaniem własnego zachowania

konstruowaniem własnego zachowania

z wykorzystaniem wzorców

z wykorzystaniem wzorców

zaobserwowanych u innych osób.

zaobserwowanych u innych osób.

background image

Proces uczenia się jest więc

Proces uczenia się jest więc

regulowany poznawczo – uczymy się

regulowany poznawczo – uczymy się

nie tyle w wyniku występowania

nie tyle w wyniku występowania

jakichś (nagradzających lub

jakichś (nagradzających lub

karzących) zdarzeń, ile w wyniku

karzących) zdarzeń, ile w wyniku

sposobu, w jaki je interpretujemy.

sposobu, w jaki je interpretujemy.

background image

Wiele danych pokazuje, że ludzkie

Wiele danych pokazuje, że ludzkie

przekonania o związku pomiędzy

przekonania o związku pomiędzy

jakimś zachowaniem a jego

jakimś zachowaniem a jego

pożądanymi lub niepożądanymi

pożądanymi lub niepożądanymi

konsekwencjami stanowią silniejszy

konsekwencjami stanowią silniejszy

wyznacznik pojawienia się tych

wyznacznik pojawienia się tych

zachowań, niż rzeczywiste związki

zachowań, niż rzeczywiste związki

zachowanie-konsekwencja.

zachowanie-konsekwencja.

background image

Obok oczekiwań, że dane

Obok oczekiwań, że dane

zachowanie prowadzi do danych

zachowanie prowadzi do danych

konsekwencji istotną rolę odgrywa

konsekwencji istotną rolę odgrywa

własna oczekiwana skuteczność,

własna oczekiwana skuteczność,

a więc przekonanie, że

a więc przekonanie, że

jest się w

jest się w

stanie dane zachowanie wykonać.

stanie dane zachowanie wykonać.

background image

Oczekiwanie własnej nieskuteczności

Oczekiwanie własnej nieskuteczności

oczywiście hamuje dane działania,

oczywiście hamuje dane działania,

podczas gdy podwyższenie

podczas gdy podwyższenie

przewidywań własnej skuteczności

przewidywań własnej skuteczności

prowadzi do ich podejmowania i

prowadzi do ich podejmowania i

nasilenia.

nasilenia.

background image

Zmiana przekonań o własnej

Zmiana przekonań o własnej

skuteczności jest zasadniczym

skuteczności jest zasadniczym

mechanizmem pozwalającym na

mechanizmem pozwalającym na

zmianę zachowania i terapię jego

zmianę zachowania i terapię jego

zaburzeń (np. lęków, jąkania się).

zaburzeń (np. lęków, jąkania się).

background image

Najskuteczniejszym wyznacznikiem

Najskuteczniejszym wyznacznikiem

zmiany przekonań o własnej

zmiany przekonań o własnej

skuteczności jest obserwacja własnego

skuteczności jest obserwacja własnego

poziomu wykonania danego zachowania

poziomu wykonania danego zachowania

i obserwacja własnego poziomu

i obserwacja własnego poziomu

wykonania danego zachowania i

wykonania danego zachowania i

obserwacja zachowania innych

obserwacja zachowania innych

(szczególnie jeśli są do nas podobni, a

(szczególnie jeśli są do nas podobni, a

ich osiągnięcia narastają stopniowo).

ich osiągnięcia narastają stopniowo).

background image

Najmniej skuteczna jest sama tylko

Najmniej skuteczna jest sama tylko

perswazja, za pomocą której łatwiej

perswazja, za pomocą której łatwiej

zresztą oczekiwania obniżyć niż

zresztą oczekiwania obniżyć niż

podwyższyć.

podwyższyć.

background image

Teoria społecznego uczenia postuluje

Teoria społecznego uczenia postuluje

daleko posuniętą zdolność ludzi do

daleko posuniętą zdolność ludzi do

przemyślanej samoregulacji, której

przemyślanej samoregulacji, której

drugim – obok wskazanych dwóch

drugim – obok wskazanych dwóch

rodzajów przekonań – podstawowym

rodzajów przekonań – podstawowym

mechanizmem jest zdolność i

mechanizmem jest zdolność i

skłonność do samooceniania, a więc

skłonność do samooceniania, a więc

porównywanie zachowania z

porównywanie zachowania z

własnymi standardami.

własnymi standardami.

background image

Jako dzieci uczymy się, że

Jako dzieci uczymy się, że

dorównywanie trudnym standardom

dorównywanie trudnym standardom

jest czymś wartościowym, podczas

jest czymś wartościowym, podczas

gdy niedorastanie do nich – źródłem

gdy niedorastanie do nich – źródłem

zawodu i niezadowolenia.

zawodu i niezadowolenia.

background image

Stawianie sobie własnych

Stawianie sobie własnych

standardów, samonagradzanie za ich

standardów, samonagradzanie za ich

spełnienie i samokaranie za ich

spełnienie i samokaranie za ich

nieosiąganie autonomizują się w

nieosiąganie autonomizują się w

stosunku do reakcji otoczenia i liczne

stosunku do reakcji otoczenia i liczne

badania wskazują, że już dzieci mają

badania wskazują, że już dzieci mają

umiejętność samodzielnego

umiejętność samodzielnego

stawiania sobie wymagań oraz

stawiania sobie wymagań oraz

nagradzania i karania siebie.

nagradzania i karania siebie.

background image

Takie wewnętrzne nagrody i kary

Takie wewnętrzne nagrody i kary

oddziałują na ludzkie zachowania w

oddziałują na ludzkie zachowania w

sposób podobny jak wzmocnienia

sposób podobny jak wzmocnienia

zewnętrzne.

zewnętrzne.

background image

Ogólnie rzecz biorąc, teoria

Ogólnie rzecz biorąc, teoria

społecznego uczenia (mająca zresztą

społecznego uczenia (mająca zresztą

wiele różnych wersji formułowanych

wiele różnych wersji formułowanych

przez różnych autorów) stosuje się w

przez różnych autorów) stosuje się w

zasadzie do wszystkich ludzkich

zasadzie do wszystkich ludzkich

zachowań i stała się inspiracją do

zachowań i stała się inspiracją do

licznych badań tak podstawowych,

licznych badań tak podstawowych,

jak i stosowanych (w szczególności

jak i stosowanych (w szczególności

nad tzw. terapią behawioralną).

nad tzw. terapią behawioralną).

background image

Jej podstawową słabością (jak każdej

Jej podstawową słabością (jak każdej

teorii kar i nagród) jest niemożność

teorii kar i nagród) jest niemożność

określenia z góry co oddziałuje na

określenia z góry co oddziałuje na

człowieka jako kara lub nagroda.

człowieka jako kara lub nagroda.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
dysonans poznawczy
dysonans poznawczy, psychologia społeczna
DYSONANS POZNAWCZY wg Aronson
zadanie dysonans poznawczy
Psychologia społeczna, 13b, TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO W WERSJI ORYGINALNEJ:
Psychologia społeczna, 6b, TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO W WERSJI ORYGINALNEJ:
Dysonans poznawczy
Dysonans poznawczy to logiczna lub emocjonalna niezgodność, pedagogium, socjologia i psychologia mat
Psychologia społeczna, 9c, TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO W WERSJI ORYGINALNEJ:
Psychologia społeczna, 11a, TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO W WERSJI ORYGINALNEJ:
Dysonans poznawczy, Studia, Psychologia
DYSONANS POZNAWCZY[1], Psychologia, Psychologia II semestr, Emocje i motywacja
Dysonans poznawczy1, Psychologia
Psychologia społeczna, 12c, TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO W WERSJI ORYGINALNEJ:
Psychologia społeczna, 8a, TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO W WERSJI ORYGINALNEJ:
Psychologia społeczna, 6a, TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO W WERSJI ORYGINALNEJ:
Psychologia społeczna, 7a, TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO W WERSJI ORYGINALNEJ:
DYSONANS POZNAWCZY1, socjologia, zachowania w organizacji

więcej podobnych podstron