CHOROBY WĄTROBY
CHOROBY WĄTROBY
I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
Najważniejsze funkcje
Najważniejsze funkcje
wątroby:
wątroby:
◦
Czynność metaboliczna (metabolizm)
Czynność metaboliczna (metabolizm)
◦
Czynność krwiotwórcza
Czynność krwiotwórcza
◦
Czynność wydzielnicza
Czynność wydzielnicza
(wydzielanie)
(wydzielanie)
GŁÓWNE
GŁÓWNE
OBJAWYCHORÓB
OBJAWYCHORÓB
WĄTROBY I DRÓG
WĄTROBY I DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
ŻÓŁCIOWYCH
ŻÓŁTACZKA
ŻÓŁTACZKA
(icterus)
(icterus)
Przedwątrobowa (hemolityczna)
Wątrobowa (miąższowa)
Pozawątrobowa (cholestatyczna)
ŻÓŁTACZKA
ŻÓŁTACZKA
(icterus)
(icterus)
ZAPALENIE WĄTROBY
ZAPALENIE WĄTROBY
hepatitis
ZAPALENIE WĄTROBY
(
hepatitis)
Ropne
◦
przerzut drobnoustrojów
ropotwórczych z ogniska
pierwotnego
Nieropne
◦
choroby zakaźne
(wirusowa zap. wątroby
psów, leptospiroza )
◦
zatrucia
OSTRE ZAPALENIE
OSTRE ZAPALENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
hepatitis acuta
Wirusowe zapalenie wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby
psów - choroba Rubartha
psów - choroba Rubartha
•
Czynnik etiologiczny:
adenowirus psi typ 1 (CAV 1)
•
Podatność:
psy, wilki, kojoty, lisy
•
Źródło zakażenia:
kontakt bezpośredni ze zwierzętami
chorymi oraz pośrednio przez kontakt z
przedmiotami i karmą skażonymi śliną,
kałem i moczem, możliwe jest także
przeniesienie zakażenia przez pchły,
kleszcze i komary
Wirusowe zapalenie wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby
psów - choroba Rubartha
psów - choroba Rubartha
Wrota zakażenia:
układ pokarmowy, migdałki.
Okres zakaźności:
od 4 – 7 doby po wniknięciu wirusa,
wirus może być wydalany z moczem
do 9 miesięcy po przechorowaniu.
Przebieg choroby:
nadostry, ostry, bezobjawowy
Wirusowe zapalenie wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby
psów - choroba Rubartha
psów - choroba Rubartha
•
Objawy kliniczne:
◦
Często przebieg jest bezobjawowy, występuje jedynie
przejściowe, jedno- lub dwudniowe posmutnienie i
utrata łaknienia.
◦
Przebieg ostry:
goraczka,
nadwrażliwość na światło (keratoconiunctivitis sicca – niebieskie
oko u 25% chorych),
powiększenie węzłów chłonnych,
wymioty,
biegunka,
zapalenie migdałków i gardła,
bolesność okolicy wątroby, powiększenie narządu, żółtaczka.
W niektórych przypadkach występuje krwawa biegunka i
wymioty, krwawienia z nosa i dziąseł, wodobrzusze,
zaburzenia świadomości, drgawki, śpiączka i śmierć w ciągu 5
dni.
◦
Przebieg nadostry:
Nagła śmierć bez poprzedzających objawów (u szczeniąt).
Wirusowe zapalenie wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby
psów - choroba Rubartha
psów - choroba Rubartha
Rozpoznanie:
badania serologiczne, wykrywanie
wirusa w kale i moczu.
Zapobieganie:
szczepienia ochronne szczeniąt.
Leczenie:
objawowe.
INNE CHOROBY ZAKAŹNE
INNE CHOROBY ZAKAŹNE
Wirusowe:
◦
Herpeswirus,
◦
FIP.
Bakteryjne:
◦
Leptospiroza,
◦
Salmonelloza,
◦
Tularemia.
Grzybicze:
◦
Histoplazmoza,
◦
Blastomykoza.
Riketsjozy:
◦
Erlichioza
Pierwotniacze:
◦
Toksoplazmoza,
◦
Babeszjoza,
◦
Cytauksozoonoza,
◦
Dirofilarioza.
Leptospiroza psa
OSTRE TOKSYCZNE
OSTRE TOKSYCZNE
ZAPALENIE WĄTROBY
ZAPALENIE WĄTROBY
(hepatitis toxica acuta)
Ostre toksyczne zapalenie*
Ostre toksyczne zapalenie*
wątroby
wątroby
(hepatitis toxica acuta)
(hepatitis toxica acuta)
•
Wiele rozmaitych leków i substancji
chemicznych może być powodem
ostrego uszkodzenia wątroby.
•
Efektem
ich
działania
jest
uszkodzenie hepatocytów.
•
Zmiany
histopatologiczne
powstające w miąższu wątrobowym
mogą mieć charakter martwicy
części środkowej zrazika lub zmiany
zapalne w polu wrotnym.
* - W anglosaskim piśmiennictwie weterynaryjnym mówi się często nie o
zapaleniu a hepatopatii.
Ostre toksyczne zapalenie
Ostre toksyczne zapalenie
watroby
watroby
(hepatitis toxica acuta)
(hepatitis toxica acuta)
Niektóre leki i substancje chemiczne o znanym działaniu
hepatotoksycznym
LEKI
INNE ZWIĄZKI CHEMICZNE
Acetaminofen
Związki arsenu
Gryzeofulwina
Tal
Octan megestrolu
Fosforek cynku
Fenylobutazon
Aflatoksyny
Mebendazol
Czterochlorek węgla
Halotan
Toluen
Kwas acetylosalicylowy
Fenol
Trimetoprim
Związki cynku
Naproxen
Terpeny
Tetracykliny
Pestycydy chloroorganiczne
Diazepam i inne leki
przeciwdrgawkowe
Ostre toksyczne zapalenie
Ostre toksyczne zapalenie
watroby
watroby
(hepatitis toxica acuta)
(hepatitis toxica acuta)
Objawy kliniczne:
◦
posmutnienie
◦
utrata łaknienia
◦
wymioty
◦
żółtaczka (miąższowa)
◦
bolesność w nadbrzuszu,
◦
powiększenie i bolesnośc wątroby.
Ostre toksyczne zapalenie*
Ostre toksyczne zapalenie*
wątroby
wątroby
(hepatitis toxica acuta)
(hepatitis toxica acuta)
Badania laboratoryjne:
◦
Wzrost aktywności transaminazy
alaninowej
AlAT (zawsze)
◦
Wzrost aktywności fosfatazy zasadowej
AP (niekiedy)
Zmiany aktywności enzymów oraz poziom
wybranych parametrów funkcji wątroby w
przebiegu niektórych chorób wątroby
Test
Martwic
a
Przewlek
łe
aktywne
zap.
wątroby
stłuszcze
nie
nowotwo
ry
Niedrożno
ść dróg
żółciowyc
h
Aminotransfera
za alaninowa
(ALT)
+ do ++
+
↑10x
↑do3x
↑12x
↑15-20
Arginaza (ARG)
+ do ++
+
± do ++
± do ++
±
±
Fosfataza
zasadowa (AP)
- do +++
↑4-6x
↑ do 100x
↑ do 50x
↑ do 20x
Gamma-
glutamylotransfe
raza
- do ++
±
↑ do 6x
±
↑ do 10x
Zmiany aktywności enzymów oraz poziom
wybranych parametrów funkcji wątroby w
przebiegu niektórych chorób wątroby c.d.
Test
Martwica Przewlekł
e
aktywne
zap.
wątroby
stłuszczen
ie
nowotwor
y
Niedrożno
ść dróg
żółciowych
Bilirubina
całkowita
całkowita
++
↑ do 4x
(zmienne)
- psy
+koty
±
± do +++
Cholesterol ±
(zmienne)
±
±
↑ 2-3x
Białko
całkowite
-
↓albuminy
↑globuliny
(25%
przypadków)
-
↓albuminy
↑globuliny
(75%
przypadków)
-
PRZEWLEKŁE
PRZEWLEKŁE
ZAPALENIE WĄTROBY
ZAPALENIE WĄTROBY
hepatitis chronica
Klasyfikacja medyczna
Klasyfikacja medyczna
przewlekłych zapaleń
przewlekłych zapaleń
wątroby
wątroby
Przewlekłe zapalenia wątroby u ludzi stanowią
najczęściej zejście ostrego wirusowego zapalenia
wątroby lub są wynikiem przewlekłego oddziaływania
substancji hepatotoksycznych.
Przetrwałe przewlekłe zapalenie
wątroby (hepatitis chronica persistens)
Aktywne zapalenie wątroby (hepatitis
chronica activa vel agresiva)
Toksyczne zapalenie wątroby
(hepatitis toxica)
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
(hepatitis chronica)
(hepatitis chronica)
Przewlekłe zapalenia wątroby u
zwierząt stanowią zróżnicowaną pod
względem etiologii grupę schorzeń,
których
wspólną
cechą
jest
występowanie zmian o charakterze
zapalno-martwicowym.
Obraz kliniczny tych schorzeń jest
mało
specyficzny,
a
badania
laboratoryjne zwykle nie pozwalają
na ustalenie etiologii zapalenia.
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
(hepatitis chronica)
(hepatitis chronica)
Przyczyny
przewlekłych
zapaleń
wątroby:
◦
Predyspozycje rasowe:
Cocker spaniel
Doberman
Sky terier
West Highland white terier
◦
Choroby zakaźne:
Zakaźne zapalenie wątroby psów (choroba
Rubartha – niekiedy)
Leptospiroza
◦
Działanie leków:
Leki przeciwpadaczkowe
Oksybendazol
Karprofen
◦
Idiopatyczne zapalenie wątroby
Przewlekłe idiopatyczne
Przewlekłe idiopatyczne
zapalenie wątroby
zapalenie wątroby
(hepatitis chronica idipathica)
(hepatitis chronica idipathica)
Przewlekłe idiopatyczne zapalenia
wątroby
jest
stanem,
który
charakteryzuje się występowaniem
chronicznego zapalenia w obrębie
pola wrotnego zrazików wątrobowych
oraz łagodnej martwicy hepatocytów,
a także postępującego zwłóknienia
wątroby. Następstwem tego stanu
może być marskość wątroby.
Przewlekłe idiopatyczne
Przewlekłe idiopatyczne
zapalenie wątroby
zapalenie wątroby
(hepatitis chronica idipathica)
(hepatitis chronica idipathica)
Etiologia:
◦
Nieznana. Brane są pod uwagę
mechanizmy immunizacyjne.
Podatność:
◦
częściej chorują samice,
◦
schorzenie
najczęściej
rozpoznawane jest u psów w wieku 5 –
6 lat.
Przewlekłe idiopatyczne
Przewlekłe idiopatyczne
zapalenie wątroby
zapalenie wątroby
(hepatitis chronica idipathica)
(hepatitis chronica idipathica)
Objawy kliniczne:
◦
posmutnienie,
◦
utrata łaknienia,
◦
polidipsja i poliuria,
◦
wodobrzusze,
◦
żółtaczka,
◦
utrata masy ciała,
◦
wymioty.
Przewlekłe idiopatyczne
Przewlekłe idiopatyczne
zapalenie wątroby
zapalenie wątroby
(hepatitis chronica idipathica)
(hepatitis chronica idipathica)
Badania laboratoryjne:
◦
wzrost
aktywności
AlAT
zwykle
przekraczający
10
krotnie
wartości
prawidłowe,
◦
wzrost aktywności AP zwykle przekracza
5 krotnie wartości prawidłowe,
◦
wzrost stężenia kwasów żółciowych w
surowicy,
◦
nieprawidłowe wartości testu BSP,
◦
hipoalbuminemia,
◦
hiperglobulinemia,
◦
płyn
puchlinowy
o
charakterze
przesięku lub zmodyfikowanego przesięku,
Przewlekłe idiopatyczne
Przewlekłe idiopatyczne
zapalenie wątroby
zapalenie wątroby
(hepatitis chronica idipathica)
(hepatitis chronica idipathica)
Badania
radiologiczne
i
ultrasonograficzne:
◦
Rtg – zmniejszenie wymiarów narządu,
◦
USG – zmiany echogeniczności, rozmyte
ogniska
zwłóknienia
o
wzmożonej
echogeniczności.
◦
Badanie patomorfologiczne:
◦
Obecność nacieków limfocytarnych, rzadziej
neutrofilowych lub monocytarnych w wątrobie,
◦
Martwica hepatocytów,
◦
Zwykle występują ogniska zwłóknienia.
Przewlekłe idiopatyczne
Przewlekłe idiopatyczne
zapalenie wątroby
zapalenie wątroby
(hepatitis chronica idipathica)
(hepatitis chronica idipathica)
Leczenie – immunosupresja:
◦
Prednizolon 2 mg/kg do czasu remisji
następnie 0,5 mg/kg
◦
Azatiopryna 1- 2 mg/kg co 2-gi dzień,
◦
Ursodiol 15 mg/kg p.o./24h (syntetyczny
kwas żółciowy o charakterze hydrofilowym
wypierający
hydrofobowe,
niepożądane
kwasy tłuszczowe, działa cytoprotekcyjnie)
◦
Vit. E – 400 – 600 j./24h
ZMIANY
ZMIANY
ZWYRODNIENIOWE
ZWYRODNIENIOWE
MARSKOŚĆ
MARSKOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
cirrhosis hepatis
MARSKOŚĆ
MARSKOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
To stan polegający na wyparciu
hepatocytów przez tkankę łączną i
zniszczeniu
budowy
zrazikowej.
Następstwem
tych
zmian
jest
utrudnienie
odpływu
żylnego
z
wątroby a także zaburzenia w
odpływie
żółci
oraz
postępująca
niedoczynność metaboliczna narządu.
Powstałe zmiany mają charakter
nieodwracalny.
MARSKOŚĆ
MARSKOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Etiologia:
◦
przewlekłe zapalenia wątroby,
◦
przewlekłe
oddziaływanie
substancji, hepatotoksycznych,
◦
przewlekła cholestaza,
◦
hipoksja.
MARSKOŚĆ
MARSKOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Objawy kliniczne:
◦
objawy
upośledzenia
poszczególnych funkcji wątroby,
◦
żółtaczka
◦
wodobrzusze
◦
objawy encefalopatii.
MARSKOŚĆ
MARSKOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
MARSKOŚĆ
MARSKOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
steatosis hepatis
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Jest
to
stan
polegający
na
nagromadzeniu się tłuszczu w
hepatocytach. Przyczyną tych
zmian
mogą
być
różne
zaburzenia
metaboliczne,
endokrynogenne,
choroby
zakaźne oraz czynniki toksyczne.
Zmiana
taka
może
mieć
charakter odwracalny.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Podatność:
◦
Gatunkiem szczególnie podatnym na
stłuszczenie wątroby są koty.
◦
Najczęściej występuje u kotów
otyłych.
◦
Brak predyspozycj rasowych.
◦
Brak związku z płcią.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Etiologia:
◦
czynniki dietetyczne (głodówka u kotów
otyłych),
◦
zaburzenia metaboliczne (cukrzyca),
◦
zaburzenia hormonalne,
◦
leki (tetracykliny),
◦
związki hepatotoksyczne,
◦
zapalenia dróg żółciowych,
◦
choroby zapalne jelit,
◦
zapalenie trzustki.
◦
brak uchwytnej przyczyny – stłuszczenie
idiopatyczne.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Patogeneza:
◦
nadmierna mobilizacja tłuszczów zapasowych,
◦
nadmierna endogenna synteza trójglicerydów
(mało prawdopodobne),
◦
zaburzony proces utleniania kwasów
tłuszczowych (niedobór karnityny),
◦
utrudniona biosynteza lipoprotein (niedobór
białka),
◦
niedobór niezbędnych aminokwasów (arginina
–bierze udział w cyklu mocznikowym),
◦
niedobór tauryny (niezbędna w procesie
metabolizmu kwasów żółciowych).
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Objawy kliniczne:
◦
długo utrzymująca się anoreksja,
◦
wymioty, zaparcia lub biegunki,
◦
postępująca utrata masy ciała,
◦
zaburzenia hemostazy u 20% kotów,
◦
osłabienie związane z hipokaliemią,
hipofosfatemią i niedoborem tiaminy.
◦
powiększenie wątroby,
◦
żółtaczka,
◦
zaniki mięśniowe,
◦
łojotok.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Badania laboratoryjne:
◦
niedokrwistość normocytarna i normobarwliwa,
nieregeneratywna, często poikilocytoza,
◦
prawidłowa liczba leukocytów,
◦
wzrost aktywności enzymów wątrobowych (AP,
AlAT, AspAT),
◦
jedynie nieznaczny wzrost lub brak zmian w
aktywności GGT,
◦
wzrost stężenia kwasów żółciowych a surowicy,
◦
wzrost stężenia bilirubiny,
◦
wzrost stężenia amoniaku,
◦
spadek stężenia mocznika,
◦
hypoalbuminemia,
◦
hipofibrynogenemia,
◦
hipokaliemia i hipofosfatemia,
◦
Wydłużony czas retencji BSP.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Badania laboratoryjne – dynamika
zmian w aktywności enzymów
wątrobowych:
◦
Aktywność AP zwykle wyższa niż w
innych chorobach wątroby.
◦
Aktywność GGT, która w innych
chorobach rośnie równolegle z
aktywnością AP lub jej wzrost
poprzedza wzrost AP, tu jest
niezmieniona lub miernie podwyższona.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Badania radiologiczne i
ultrasonograficzne:
◦
Rtg – powiększenie wątroby,
◦
USG – wzrost echogeniczności miąższu
wątroby (echogeniczność
porównywalna z echogenicznością
więzadła sierpowatego)
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Badania patomorfologiczne:
◦
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa:
Wyniki badania cytologicznego mogą być
mało miarodajne,
Zwykle stwierdza się wakuolizację
hepatocytów i brak komórek zapalnych.
◦
Biopsja igłą Tru-Cut – badanie
histologiczne (rozstrzygające):
Znaczne złogi trójglicerydów w
hepatocytach,
Brak cech zapalenia.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Leczenie:
◦
Postępowanie dietetyczne
60 kcal/kg c.c./dobę – przez zgłębnik,
Ograniczenie ilości białka tylko w przypadkach z
hiperamonemią,
Vit B
1
50 – 100 mg 2 razy dziennie i.m. lub s.c.
Tauryna 0,5g/24h p.o. przez pierwszy miesiąc,
Arginina 1,0g/24h p.o.
L-karnityna 0,25-0,5g/24h p.o.
◦
Nawadnianie:
PWE z jonami K
+
(unikać stosowania płynów z
mleczanami),
Glukoza tylko w stanach hipoglikemii,
Fosforany i.v. jeżeli stężenie jonów P spada poniżej
2mg/dl.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Leczenie:
◦
Kontrola powikłań:
Vit K w przypadku nieprawidłowych
wartości czasów krzepnięcia,
Leczenie encefalopatii watrobowej (dieta
niskobiałkowa, laktuloza, neomycyna,
metronidazol)
Antybiotykoterapia (amoxacylina – unikać
antybiotyków hepatotoksycznych)
zapobiegawczo.
STŁUSZCZENIE
STŁUSZCZENIE
WĄTROBY
WĄTROBY
Rokowanie:
◦
U 60 – 80% leczonych kotów obserwuje
się poprawę po 3 – 6 tygodniach
leczenia.
Zapobieganie:
◦
Monitorowanie aktywności enzymów
wątrobowych u kotów otyłych.
ZABURZENIA W
ZABURZENIA W
KRĄŻENIU WROTNYM
KRĄŻENIU WROTNYM
Zespolenie wrotno-układowe
Polega na wytworzeniu połączenia
pomiędzy żyłą wrotną i żyłą
układową. Najczęściej połączenie to
stanowi przetrwały przewód żylny
lub naczynie łączące żyłę wrotną z
żyłą doogonową bądź z żyłą
nieparzystą.
Podział:
◦
wrodzone
◦
nabyte
Zespolenie wrotno-układowe
c.d.
Wrodzone
zespolenia są zazwyczaj
pojedynczymi naczyniami położonymi
wewnątrz- bądź pozawątrobowo.
Najczęściej występujące zespolenie
zespolenie wrotno-układowe to przetrwały
przewód żylny.
Nabyte
– łączące naczynia są liczne i
pozawątrobowe. Powstałe anastomozy są
wynikiem utrzymującego się nadciśnienia w
krążeniu wrotnym, w następstwie
przewlekłej choroby wątroby lub marskości.
Zespolenie wrotno-układowe
c.d.
Predyspozycje rasowe:
◦
sznaucerów miniaturowych
◦
pudli miniaturowych
◦
yorkshire terierów
◦
jamników
◦
dobermanów
◦
rasy golden retriver i labrador
retriver
◦
seterów irlandzkich
Zespolenie wrotno-układowe
c.d.
Objawy kliniczne
towarzyszące:
◦
brak prawidłowego
rozwoju i wzrostu oraz
przyrostów wagowych
(najczęściej)
◦
obj. związane z
encefalopatią wątrobową
niezborność
odrętwienie
senność
zaburzenia w orientacji
ślepotę
drgawki
brak łaknienia
wymioty
biegunka
wielomocz
zwiększone pragnienie
kamica moczanowo-
amonowa
Zespolenie wrotno-układowe
c.d.
Badania laboratoryjne:
◦
bad. hematologiczne
mikrocytoza
◦
zaburzenia równowagi kwasowo-
zasadowej i elektrolitowej
◦
hipoglikemia
◦
przednerkowa azotemia
◦
ALT, AST, AP ( niespecyficzne)
◦
podwyższenie stężenia kwasów
żółciowych przed i po posiłku
Zespolenie wrotno-układowe
c.d.
Leczenie - chirurgiczne
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
insuffitientia hepatis acuta
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Przez pojęcie to rozumiemy zespół
zaburzeń
powstałych
wskutek
niedomogi
wszystkich
funkcji
wątroby,
tj.
metabolizmu,
biosyntezy i wydzielania.
Stan
ten
rozwija
się,
gdy
zniszczeniu ulegnie ponad 70 –
80% miąższu wątroby.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Etiologia:
substancje hepatotoksyczne,
czynnki zakaźne wywołujące martwicę
hepatocytów lub zapalenie wątroby,
choroby układowe i metaboliczne
urazy,
hipoksja.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Etiologia - choroby układowe i
metaboliczne:
ostre zapalenie trzustki,
ostra hemoliza,
posocznica i endotoksemia,
idiopatyczne stłuszczenie watroby u kotów,
zapalenie okrężnicy,
DIC.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Etiologia – urazy i niedotlenienie:
◦
urazy brzucha,
◦
przepuklina
przeponowa
z
uwięźnięciem płata wątroby,
◦
skręt płata wątroby,
◦
wstrząs,
◦
spadek ciśnienia tętniczego,
◦
niedotlenienie
w
czasie
zabiegu
chirurgicznego.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Objawy kliniczne:
◦
objawy choroby pierwotnej,
◦
nagła utrata łaknienia,
◦
apatia, a w dalszej kolejności
zaburzenia świadomości i śpiączka,
◦
wymioty i biegunka,
◦
poliuria i polidipsja,
◦
żółtaczka.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Rozpoznanie - wywiad:
◦
W wywiadzie stwierdza się:
zażywanie leków o potencjalnym
działaniu hepatotoksycznym lub kontakt z
substancjami chemicznymi o znanym
działaniu hepatotoksycznym.
Chorobę lub stan mogący być przyczyną
niewydolności watroby.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Rozpoznanie – badanie fizykalne:
◦
obrzęk wątroby przy nieznacznie
zwiekszonej lub prawidłowej wielkości narządu
(zaokrąglone brzegi, napięta torebka),
◦
Objawy choroby pierwotnej np.:
goraczka może wskazywać na infekcyjne tło
zaburzeń,
goraczka i objawy ostrego brzucha sugerują ostre
zapalenie trzustki, zapalenie dróg żółciowych lub
ropień watroby,
żółtaczka i niedokrwistość mogą być objawami
chorób przebiegających z ostrą hemolizą.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Rozpoznanie – badania laboratoryjne:
◦
Wzrost aktywności AlAT (rozległe uszkodzenie
hepatocytów) i AP (cholestaza),
◦
Wzrost stężenia bilirubiny,
◦
Wzrost stężenia kwasów żółciowych,
◦
Hipoglikemia,
◦
Wzrost stężenia amoniaku w surowicy,
◦
Hipoalbuminemia,
◦
Spadek aktywności osoczowych czynników
krzepnięcia,
◦
Wzrost stężenia mocznika i kreatyniny (gdy
współistnieje niewydolność nerek),
◦
Leukocytoza (infekcyjne tło niewydolności wątroby,
ostre zapalenie trzustki)
◦
Wzrost aktywności amylazy i lipazy (ostre zapalenie
trzustki).
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Rozpoznanie
–
badanie
radiologiczne:
◦
wątroba prawidłowej wielkości lub
miernie powiększona,
◦
przy rozległej martwicy hepatocytów
lub przewlekłej niewydolności
zmniejszona,
◦
zmiany charakterystyczne dla
schorzenia podstawowego.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ
WĄTROBY
WĄTROBY
Rozpoznanie
–
badanie
patomorfologiczne:
◦
Badanie histologiczne bioptatu wątroby
pozwala na różnicowanie ostrej i przewlwkłej
niewydolnosci wątroby
Zmiany nekrotyczne o charakterze ogniskowym
i rozsianym – ostra niewydolność,
Równomiernie rozmiesczone zmiany
nekrotyczne – przewlekła niewydolność.
Biopsja jest przeciwwskazana przy istniejących
zaburzeniach krzepnięcia!
ENCEFALOPATIA
ENCEFALOPATIA
WĄTROBOWA,
WĄTROBOWA,
ŚPIĄCZKA
ŚPIĄCZKA
WĄTROBOWA
WĄTROBOWA
coma hepaticum
ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA,
ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA,
ŚPIĄCZKA WĄTROBOWA
ŚPIĄCZKA WĄTROBOWA
(
(
coma hepaticum)
coma hepaticum)
Zarówno zaburzenia samego miąższu
wątrobowego, jak i zaburzenia w
krążeniu wrotnym, prowadzące do
zmniejszenia przepływu naczyniowego
prowadzą do upośledzenia funkcji
detoksykacyjnej wątroby, co w efekcie
owocuje
wzrostem
stężenia
neurotoksyn w krążeniu obwodowym.
Za najbardziej toksyczny związek
uważa się amoniak.
ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA,
ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA,
ŚPIĄCZKA WĄTROBOWA
ŚPIĄCZKA WĄTROBOWA
(
(
coma
coma
hepaticum)
hepaticum)
Czynniki które mogą wywołać i pogłębić encefalopatię wątrobową
Czynnik
Mechanizm wywołujący wystąpienie encefalopatii
wątrobowej
Wysokobiałkowe pokarmy
Zwiększenie syntezy amoniaku przez bakterie jelitowe
Zaparcia
Zwiększenie syntezy amoniaku przez bakterie jelitowe
Przetoczenie krwi
przechowywanej
Stężenie amoniaku we krwi przechowywanej wzrasta
proporcjonalnie do dł. okresu przechowywania
Zakażenia
Zakażenie może powodować wzrost amoniaku we krwi
Zasadowica
Zasadowica sprzyja przechodzeniu jonu amonowego w
amoniak, który z łatwością penetruje do OUN
Wymioty
Zaburzenia wodno-elektrolitowe i kwasowo-zasadowe
Zmniejszenie objętości krwi
krążącej i przednerkowa
azotemia
Podwyższenie stężenia azotu mocznikowego we krwi
może przyczynić się do zwiększenia wytwarzania
amoniaku
Hipokaliemia
amoniak jest łatwiej wychwytywany przez komórki
Hipoglikemia, amoniak,
kwasy tłuszczowe
Wymienione czynniki w sposób synergistyczny
zwiększaja prawdopodobieństwo wystąpienia napadów
drgawek
ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA,
ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA,
ŚPIĄCZKA WĄTROBOWA
ŚPIĄCZKA WĄTROBOWA
(
(
coma hepaticum
coma hepaticum
Zmiany parametrów
laboratoryjnych:
◦
Wzrost stężenia amoniaku
◦
Obniżenie stężenia mocznika
◦
Wzrost stężenia ALT, AP
◦
Wzrost stężenia bilirubiny
◦
Mocz – barwniki żółciowe,
Osad: kryształy tyrozyny, cystyny i
moczanów amonowych
ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA,
ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA,
ŚPIĄCZKA WĄTROBOWA
ŚPIĄCZKA WĄTROBOWA
(
(
coma hepaticum
coma hepaticum
Leczenie
◦
Lewatywa
◦
Leki wyjaławiające przewód pokarmowy
(neomycyna)
◦
Zalecane jest podawanie u kotów ornityny
(0,015mg/kg i.v. lub 0,02mg/kg i.m.),
argininy (100-400mg/kota p.o.)
◦
Kwas glutaminowy dla związania amoniaku i
argininę we wlewie dożylnym w roztworze
glukozy, pobudzając syntezę mocznika (psy)
◦
Dieta o ograniczonej ilości białka, zawierająca
łatwostrawne węglowodany
CHOROBY DRÓG
CHOROBY DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
ŻÓŁCIOWYCH
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholangitis et cholecystitis)
(cholangitis et cholecystitis)
Zapalenie dróg żółciowych rzadko
jest
procesem
pierwotnym
ograniczającym się jedynie do
występowania
stanu
zapalnego
samych dróg żółciowych. Często,
zwłaszcza
u
kotów,
zapalenie
obejmuje także miąższ wątroby
(cholangitis hepatitis)
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholangitis et cholecystitis)
(cholangitis et cholecystitis)
Etiologia:
◦
miejsce ujście dróg żółciowych i ujście
przewodu trzustkowego do dwunastnicy stanowi
locus minoris resistantiae dla rozmaitych infekcji
bakteryjnych,
◦
stany zapalne dwunastnicy, trzustki oraz
dróg żółciowych bardzo często występują łącznie,
do chwili obecnej nie jest jasne, czy zapalenie
trzustki lub dwunastnicy jest przyczyną, czy
może następstwem zapalenia dróg żółciowych,
◦
hiperplazja ścian przewodów żółciowych i
pęcherzyka żółciowego stanowi odpowiedź na
utrzymującą się dłuższy czas holestazę.
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholangitis et cholecystitis)
(cholangitis et cholecystitis)
Postacie:
◦
pod względem histopatologicznym
wyróżnia się dwie zasadnicze postacie
zapalenia dróg żółciowych:
zapalenie ropne,
zapalenie nieropne - limfocytarne
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholangitis et cholecystitis)
(cholangitis et cholecystitis)
Objawy kliniczne:
◦
objawy kliniczne i laboratoryjne
wskazujące na zastój żółci.
Badania dodatkowe:
◦
badanie
radiologiczne
i
ultrasonograficzne
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholangitis et cholecystitis)
(cholangitis et cholecystitis)
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholangitis et cholecystitis)
(cholangitis et cholecystitis)
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholangitis et cholecystitis)
(cholangitis et cholecystitis)
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholangitis et cholecystitis)
(cholangitis et cholecystitis)
Leczenie:
Antybiotyki (amoksycylina, cefazolina,
metronidazol, aminoglikozydy,
fluorochinolony)
Leki żółciopędne (przeciwwskazane w
przypadku niedrożności dróg
żółciowych),
Kwas ursodezoksycholowy,
Glikokortykosterydy (w przypadku
nieropnych zapaleń)
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
(cholestasis)
(cholestasis)
WEWNĄTRZ DRÓG
ŻÓŁCIOWYCH
ZEWNĘTRZNE PRZESKODY
W ODPŁYWIE ŻÓŁCI
KAMICA ŻÓŁCIOWA
OSTREZAPALENIE TRZUSTKI,
BŁOTKO
ROPIEŃ TRZUSTKI,
ZAPALENIE PĘCHERZYKA I
DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
ZWŁÓKNIENIE TRZUSTKI
TORBIEL ŚLUZOWA
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PRZEPUKLINA PRZEPONOWA
NOWOTWORY DRÓG
ŻÓLCIOWYCH
NOWOTWORY WĄTROBY,
TRZUSTKI I DWUNASTNICY
NICIENIE
ZAPALENIE DWUNASTNICY
CIAŁO OBCE W DWUNASTNICY
Najczęstsze przyczyny niedrożności dróg żółciowych
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
(cholestasis)
(cholestasis)
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
(cholestasis)
(cholestasis)
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
(cholestasis)
(cholestasis)
KAMICA DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
KAMICA DRÓG ŻÓŁCIOWYCH I
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
(cholelithiasis)
(cholelithiasis)
PRZYPADEK KLINICZNY
Pies, ♂, ON, 5-6 lat, 36kg „Boss”
Wywiad: leczony od czwartku w
gabinecie w Kielcach. Wystąpiły
objawy- braku apetytu,
pragnienie wzmożone.
◦
Wyniki z 24.01.:
Mocznik-37,5mg/dl;
kreatynina 0,6mg/dl; AST-403U/l; ALT408
U/l; AP-4548U/l
◦
Podano leki: betamox,
dexametazon, catosol. Zastosowane
leczenie nie przyniosło efektu a stan
pacjenta uległ pogorszeniu.
28.01.pies przybył do tutejszej
Kliniki.
PRZYPADEK KLINICZNY c.d.
Bad. kliniczne – pies jest
wychudzony, apatyczny, zażółcone
błony śluzowe i skóra, bolesność
niewielkiego stopnia przy
omacywaniu jamy brzusznej w
okolicy wątroby.
Wykonano badania
Hematologiczne krwi
Biochemiczne krwi
RTG i USG jamy brzusznej
PRZYPADEK KLINICZNY c.d.
BADANIA KRWI
Hematologia:
◦
Leukocyty
29.31m/mm
3
◦
Erytrocyty 8.46
M/mm
3
◦
Hkt 51%
◦
Hgb 19.2 g/dl
◦
Obraz:
Gran. S 87
Gran. P 9
Limfocyty 4
Biochemiczne:
◦
Bilirubina 4.56mg/dl
(0-0.2)
◦
Ca zjon. 1.18 mmol/l
◦
Mocznik 177.8mg.dl
PRZYPADEK KLINICZNY c.d.
RTG i USG
◦
Skupisko licznych owalnych
hypoechogenicznych ognisk z torebką o
charakterze ropni(?) lub przerzutów
nowotworowych(?). Powiększony pęcherzyk
żółciowy z dużą ilością zagęszczonego
błotka oraz pojedynczo uorganizowanymi
złogami – kamień wielkości 1-1,5cm.
Śledziona, nerki powiększone. Obraz klatki
piersiowej radiologicznie bez zmian.
PRZYPADEK KLINICZNY c.d.
USG wątroby
PRZYPADEK KLINICZNY c.d.
PRZYPADEK KLINICZNY c.d.
Data Leczenie
Obserwacje
28.0
1
Biovetalgin 5ml; Linco-spectin 7ml;
Glukoza 5%, PWE
Żółtaczka, Brak apetytu,
pragnienie zachowane,
zażółcenie bł. śluz. i
skóry
29.0
1
Cefalexin18%-2ml; Dexametason; Silivet
-4ml(p.o); Biovetalgin-5ml; Glukoza5%,
PWE
2xwymioty. Pogorszenie
stanu ogólnego
zwierzęcia.
30.0
1
Cefalexin18%-2ml; Silivet-4ml(p.o);
Biovetalgin-5ml; Glukoza5%, PWE -s.c;
Combivit-10ml
31.0
1
Cefalexin18%-2ml; Silivet-4ml(p.o);
Biovetalgin-5ml; Glukoza5%, PWE -s.c;
Combivit-10ml, Metoclopramid,
Furosemid
Od rana nie oddaje
moczu, wymioty.
Pogorszenie stanu
ogólnego zwierzęcia.
01.0
2
Wymioty pojawiły się
drgawki, trudności w
poruszaniu zwierzęcia.
Pies zmarł.
PRZYPADEK KLINICZNY c.d.
Rozpoznanie:
◦
hepatitis purulenta, gastritis et
enteritis haemorrhagicus
Przypadek kliniczny 2
Pies, ♂, polski owczarek nizinny,
2lata, ok. 20 kg, „Bilbo”
Wywiad: pies leczony przez
miejscowego lekarza. Od 3 tyg.
brak apetytu, pragnienie na
początku wzmożone.
1/2. 03. - właściciele
zaobserwowali wystąpienie
żółtaczki
03.03. – pies dostał Imizol,
combivit, cyklonaminę,glukozę 5%,
PWE – i.v.. Po podaniu leków pies
oddał kał – biegunka z krwią
(koloru ciemno-krwistego). Stan
psa pogarszał się.
Przypadek kliniczny 2 c.d.
06.03. pies trafił do tut.
Kliniki w złym stanie
ogólnym. Słabo
reagował na otoczenie -
zaburzenie
świadomości, zażółcenie
błon śluzowych i skóry,
tony serca słabo
słyszalne.
Wykonano badania:
◦
Hematologiczne
◦
Biochemiczne krwi
Przypadek kliniczny 2 c.d.
Hematologia:
2x roc.
Biochemia:
◦
ALT – 81 U/l
◦
AST – 75 U/l
◦
Mocznik – 76,53 mmol/l
(3,32-
7,47)
◦
Bilirubina cał. – 78,3 umol/l
(0-
3,4)
RBC
(M/mm
3
)
2,5
1,02
Htk (%)
14,7
5,6
Hgb (g/dl)
4
1,5
PLT
(m/mm
3
)
61 19
WBC
(m/mm
3
)
------- 47,6
Przypadek kliniczny 2 c.d.
Badanie sekcyjne:
◦
żółtaczka
◦
płyn brudno-krwisty – podskórnie i w jamie
brzusznej i klatce piersiowej
◦
powiększenie śledziony
◦
krwotoczne zap. żołądka
Rozpoznanie: susp. babeszjoza
KONIEC