Zatrucia

Zatrucia



Ostre zatrucie- nagłe zachorowanie

będące wynikiem krótkotrwałego, a

nawet jednorazowego narażenia na

określone substancje toksyczne



Ostre zatrucie = stan zagrożenia życia



Decydujące znaczenie- postępowanie

ratownicze w pierwszych godzinach a

nawet minutach od zatrucia

Zatrucia c.d.



Czynniki toksyczne:

- leki (gł. psychotropowe i nasenne)

- gazy (CO)

- rozpuszczalniki do farb i lakierów

- grzyby

- substancje o działaniu żrącym

- środki ochrony roślin

- artykuły gospodarstwa domowego

- metale, inne

Zatrucia c.d.



Siła działania toksycznego danej

substancji zależy od jej budowy

chemicznej i specyficznych właściwości



Toksyczne substancje działają hamująco

na układy enzymatyczne lub inne grupy

czynne i związki o charakterze

przenośników (np. hemoglobina) lub

powstają związki toksyczne w

organizmie ze związków nietoksycznych

Zatrucia c.d.



Objawy ogólnie:

- zaburzenia świadomości (od głębokiej

śpiączki do stanów psychotycznych z

urojeniami i omamami)

- ciężkie zaburzenia krążenia i

oddychania

- zupełne zwiotczenie mięśni lub stany

drgawkowe

- nadkrzepliwość i hemoliza

wewnatrznaczyniowa

Zatrucia c.d.



Objawy ogólnie c.d.:

- reakcje nadwrażliwości

- uszkodzenia dróg oddechowych

- uszkodzenia przewodu

pokarmowego (gł. wątroby)

- uszkodzenie nerek (do ostrej

niewydolności włącznie)

Zatrucia c.d.



Objawy ogólnie c.d.:

- zaburzenia czynności gruczołów

wydzielania wewnętrznego

(nadczynność lub niedoczynność)

- uszkodzenie skóry

- uszkodzenie narządu wzroku,

węchu i słuchu

Zatrucia c.d.



W ostrych zatruciach nie ma zespołów

objawów, które łącznie stworzyły by

na tyle charakterystyczny obraz

kliniczny, aby na jego podstawie

można było zidentyfikować czynnik

toksyczny!



Wyjątek: zatrucie atropiną i jej

pochodnymi oraz pestycydami

fosforoorganicznymi

Zatrucia c.d.



Ogólne zasady leczenia ostrych zatruć:

- zwalczanie zaburzeń funkcji ważnych dla

życia

- hamowanie wchłaniania trucizn

- podawanie swoistych odtrutek

- stosowanie swoistych metod

zwiększających eliminację trucizn z

organizmu

- zwalczanie objawów lub powikłań zatrucia

Zatrucia c.d.



Hamowanie wchłaniania trucizn

- możliwe w przypadku zatruć droga

skórną lub przewodu pokarmowego

(zmywanie skażonej skóry wodą,

płukanie żołądka i stosowanie

substancji neutralizujących lub

adsorbujących trucizny)

Zatrucia c.d.



Hamowanie wchłaniania trucizn c.d.:

- płukanie żołądka- do 10l płynu u

dorosłych, 50ml/kg m.c. u dzieci,

najbardziej efektywne w ciągu 1

godz. od zatrucia (eliminacja do 80%

trucizny, po 2 godz.- tylko 20%), u

chorych nieprzytomnych zawsze

wcześniej intubacja

Zatrucia c.d.



Hamowanie wchłaniania trucizn c.d.:

- płukanie żołądka c.d.-

przeciwwskazania – choroby przełyku

(żylaki, stany po zabiegach

operacyjnych, objawy krwawienia z

przewodu pokarmowego), zatrucia

substancjami żrącymi, jeśli od

wypicia minęło więcej niż ½ godziny)

Zatrucia c.d.



Hamowanie wchłaniania trucizn c.d.:

- nieswoiste wiązanie i usuwanie

trucizn z żołądka: granulowany węgiel

aktywowany (duża powierzchnia

adsorpcyjna, 50g ma powierzchnię 10

boisk piłkarskich!), działanie można

zwiększyć przez dołączenie środków

przeczyszczających o działaniu

osmotycznym

Zatrucia c.d.



Leczenie swoiste ostrych zatruć

- polega na stosowaniu odtrutek

(substancje przeciwdziałające

toksycznemu działaniu- ksenobiotyki)

- liczba odtrutek jest niewielka,

jednak umożliwiają one specyficzne

leczenie wielu najczęstszych zatruć

Zatrucia c.d.



Leczenie swoiste ostrych zatruć c.d.

- przykłady odtrutek:

zatrucie acetaminofenem

(paracetamol)→odtrutka

acetylocysteina

zatrucie pestycydami

fosforoorganicznymi→odtrutka

atropina, tlen

Zatrucia c.d.



Nieswoiste metody eliminacji trucizn

- wymuszona diureza osmotyczna:

korzystny wpływ w zatruciach, gdzie

główną droga eliminacji trucizny są

nerki (10% glukoza, 10% mannitol,

płyn wieloelektrolitowy, KCl)

Zatrucia c.d.



Nieswoiste metody eliminacji trucizn

c.d.

- dializa pozaustrojowa: w ciężkich

zatruciach wywołanych dawkami

śmiertelnymi leków lub substancjami

o szczególnej toksyczności

(hemodializa, hemofiltracja,

plazmafereza, dializa otrzewnowa

Zatrucia c.d.



Wymienne przetoczenie krwi: w

zatruciach z dużą

methemoglobinemią, zatruciach

białym fosforem, metoda kosztowna,

uciążliwa, wymaga zastosowania co

najmniej 8-12 l krwi, nie pozbawiona

niebezpieczeństw (wzw, AIDS,

odczyny immunologiczne)

Zatrucia c.d.



Ostre zatrucia tlenkiem węgla

- CO ma ok. 250x większe

powinowactwo do Hb niż tlen

- na stopień zatrucia wpływają: czas

ekspozycji, stężenie CO we

wdychanym powietrzu, wielkość

wentylacji minutowej płuc

Zatrucia c.d.



Zatrucie CO c.d.:

- objawy: bóle głowy, nudności,

uczucie duszności, tachykardia i

tachypnoe, narastające uczucie

znużenia, osłabienie wzroku i słuchu,

zamroczenie i śpiączka, w ciężkich

zatruciach drgawki; bezwiedne

oddawanie moczu i stolca, ↓RR,

zaburzenia oddychania, bezdech

Zatrucia c.d.



Zatrucie CO c.d.:

- objawy c.d.: przy dużym stężeniu

methemoglobiny → różowowiśniowe

zabarwienie powłok

ostre zatrucie- objawy uszkodzenia

mózgu, niedowłady kończyn i

uszkodzenie nerwów obwodowych

Zatrucia c.d.



Zatrucie CO c.d.:

- objawy c.d.: w 3. tygodniu po zatruciu-

ciężki postępujący zespół otępienny z

pogarszaniem się czynności ruchowej →

zgon

toksyczne uszkodzenie mięśnia sercowego,

objawy ostrej niewydolności nerek,

uszkodzenia wątroby, niedokrwistości,

zespołu wykrzepiania

wewnatrznaczyniowego

Zatrucia c.d.



Zatrucie CO c.d.:

- leczenie: u chorych nieprzytomnych-

komora hiperbaryczna (metoda z

wyboru), jeśli nie ma możliwości- czysty

tlen lub z dodatkiem 5% CO2

gdy obrzęk płuc- naparstnica +

furosemid

gdy obrzęk mózgu- 20% mannitol,

piracetam (Nootropil)

Zatrucia c.d.



Zatrucie CO c.d.:

- leczenie c.d.: w razie kwasicy

metabolicznej- wodorowęglan Na

ograniczenie aktywności fizycznej

przez 2-4 tygodnie po przebyciu

ostrego zatrucia CO

Zatrucia c.d.



Ostre zatrucia alkoholem metylowym

- stosowany gł. w przemyśle jako

rozpuszczalnik oraz jako składnik

środków czyszczących

- zatrucia najczęściej droga doustną,

ale wchłania się również przez drogi

oddechowe i skórę

- dawka śmiertelna- 30-250ml

Zatrucia c.d.



Ostre zatrucia alkoholem metylowym c.d.

- objawy: nasilenie zależy od dawki

spożytej- bóle i zawroty głowy, nudności,

wymioty, bóle brzucha, zamglenie pola

widzenia do ślepoty włącznie, pobudzenie

psychoruchowe, oddech kwasiczy

(Kussmaula), w ciężkich przypadkach-

śpiączka, drgawki, zaburzenia

oddychania aż do porażenia ośrodka

oddechowego

Zatrucia c.d.



Ostre zatrucia alkoholem metylowym

c.d.

- objawy c.d.: ciężka kwasica

metaboliczna (pH<6,8-7,0), zanik

nerwów wzrokowych, uszkodzenie

siatkówki, cechy uszkodzenia wątroby

(↑AlAT i AspAT), ostre krwotoczne

zapalenie trzustki, uszkodzenie nerek

z bezmoczem

Zatrucia c.d.



Ostre zatrucia alkoholem metylowym

c.d.

- leczenie: w czasie 30-60min od

spożycia- płukanie żołądka z dodatkiem

wodorowęglanu Na; gdy duże stężenie

metanolu we krwi i ciężka kwasica

metaboliczna- hemodializa (metoda z

wyboru); od początku leczenia-

podawanie alkoholu etylowego i.v.

Zatrucia c.d.



Ostre zatrucie alkoholem metylowym

c.d.

- leczenie c.d.: wyrównywanie kwasicy

metabolicznej- duże dawki

wodorowęglanu Na i.v.; monitorowanie

bilansu płynów podczas całego

leczenia oraz zwalczanie hipoglikemii i

hipokalcemii, celowe jest podawanie

witaminy B1

Zatrucia c.d.



Zatrucia alkoholem etylowym

- dawka toksyczna zależy od tolerancji

osobniczej

- dawka śmiertelna- 300-400ml

czystego alkoholu zażytego w ciągu 1

godziny

- szybkość metabolizowania etanolu- 7-

8g czystego alkoholu/godzinę u

mężczyzny o masie ciała 70kg

Zatrucia c.d.



Zatrucia alkoholem etylowym c.d.

- objawy: w zależności od stopnia

zatrucia:

* 0,3‰- objawy euforii

* 0,5‰- zaburzenia koordynacji ruchów

* >1‰- pobudzenie psychoruchowe lub

stupor

Śpiączka zawsze świadczy o ciężkim

zatruciu

Zatrucia c.d.



Zatrucia alkoholem etylowym c.d.:

- objawy c.d.:

* 2‰- śpiączka u kobiet, dzieci i młodzieży,

natomiast może jeszcze nie wystąpić przy

4‰ u przewlekłych alkoholików

* 5‰- drgawki, zniesienie odruchów

rogówkowych i źrenicznych, brak reakcji na

ból, zaburzenia oddychania, zapaść, ostra

niewydolność nerek, zgon

Zatrucia c.d.



Zatrucia alkoholem etylowym c.d.:

- diagnostyka: jest trudna w

odniesieniu do śpiączki alkoholowej,

nie wystarczy zapach alkoholu z ust,

trzeba wykluczyć inne przyczyny

śpiączki (badanie neurologiczne, rtg

czaszki, ew. KT mózgu, oznaczenie

poziomu glikemii we krwi)

Zatrucia c.d.



Zatrucia alkoholem etylowym c.d.

- leczenie: wczesne płukanie żołądka

(do 30 min), nadzorowanie oddychania

i temperatury ciała; tlen z dużym

przepływem (maska lub cewnik);

czasem konieczna sztuczna

wentylacja; dożołądkowo-

wodorowęglan Na; gdy drgawki-

diazepam (Relanium); hipoglikemia-

20-40% glukoza

Zatrucia c.d.



Zatrucia alkoholem etylowym c.d.:

- leczenie c.d.: u przewlekle pijących-

tiamina (wit. B1) jako zapobieganie

encefalopatii; monitorowanie

gospodarki kwasowo-zasadowej (ew.

podanie wodorowęglanu Na);

unikanie nadmiernego podawania

leków uspokajających

Zatrucia c.d.



Reakcja antabusowa

- objawy po wypiciu alkoholu przez

pacjentów leczonych odwykowo

disulfiramem (Anticol, Esperal)

- zahamowanie metabolizmu alkoholu

metylowego

- objawy: zaczerwienienie skóry, nudności,

bóle głowy, kołatanie serca, niepokój, bóle

zamostkowe (poważne zaburzenia rytmu

serca, ↓RR, porażenie ośrodka

oddechowego

Zatrucia c.d.



Reakcja antabusowa c.d.:

- leczenie: natychmiastowe podanie

i.v. 100mg żelaza (Ferrum- Lek,

Ferrum Hausmann) i z drugiej

strzykawki 1,0g witaminy C; w ciągu

½ godziny dochodzi do zmniejszania

się objawów; w razie potrzeby można

ponownie podać ww. leki

Document Outline