III Katedra i Klinika Ginekologii A.M. w Lublinie 

 

 

                    

2000            2050

     



     

   

Długość życia

                  67,8

           79,4

   
    Kobiety 
        po 65 r.ż                       14,5%

          24,4%

Diczfalusy, 1996

 

 

• czy jest miejsce na HTZ po 65 r.ż. ?
• czy należy kontynuować ? 
• czy można wdrażać ?
• w jakim celu ?
• czy HTZ z użyciem estrogenów ?
• jaka dawka ? 
• czy łączyć HTZ z innymi lekami 

antyresorpcyjnymi ?

 

 

 

 

• zahamowanie ubytku masy kostnej i 

obniżenie ryzyka złamań 

Kiel et al. The Framingham Study, NEJM 1987;317:1169.-

• działanie kardioprotekcyjne

               Speroff et al.. Clinical gynecologic endocrinology and infertility. 1994

• poprawa funkcji kognitywnych

                  Carlson et al. Neurology 2001;57:2210.-

• zmniejszenie ryzyka / opóźnienie wystąpienia 

choroby Alzheimera

                                                                                      Tang et al.. Lancet 1996;348:429-32

 

 

Po 9 miesiącach HTZ wdrożonej u kobiet po 
75 roku życia (0,625 CEE) zaobserwowano:

• spadek LDL o średnio -18,2 mg/dL 
• wzrost HDL o średnio 8,1 mg/dL

Zmiany te były znamienne statystycznie

Binder et al.: Ann Intern Med 2001;134:754-60.

 

 

Niskodawkowa złożona HTZ (1 mg E

2

 lub 

0,625 CEE) powoduje u kobiet po 65 r.ż. :

• spadek markerów obrotu kostnego
• zahamowanie ubytku masy kostnej
• zmniejszenie ryzyka złamań

Prestwood et al. J Clin Endocrinol Metabol 1994;79:366.-

 

 

Po 3 latach HTZ, kobiety po 65 r.ż. 
wykazują znamiennie większą 
kompetencję funkcji kognitywnych 
aniżeli ich rówieśniczki nie otrzymujące 
HTZ (próba: 2073 kobiety)

 

Carlson et al. Neurology 2001;57:2210.-

 

 

• najliczniejsza grupa: kobiety po histerektomii
• najczęstsza motywacja pacjentki: „ochrona 

kości i serca”

Leveille et al.. J Am Geriatr Soc 1997;45:1496.-

 

 

23% kobiet po 65 r.ż., u których wdrożono 
HTZ, przerywa ją w ciągu 1-szych 3 miesięcy.
Najczęstsze powody to:

• bolesne obrzmienie piersi
• wzdęcia 
• plamienia

         Regan i wsp. J Womens Health Gend Based Med 2001;10:343.-

 

 

• Dawka 0,25 mg E

2

 podawana kobietom 

powyżej 65 r.ż. redukuje markery obrotu 
kostnego w stopniu nieznamiennie różnym od 
dawki 0,5 i 1 mg E

2

• Użycie ultra-niskiej dawki (1/4 mg E

2

) u kobiet 

w senium skutkuje profilem tolerancji 
(mastalgia, plamienia) porównywalnym z 
placebo a znamiennie lepszym niż w dawce 1 
mg E

2

 

Prestwood et al. J Clin Endocrinol Metabol 2000;85:4462.-

 

 

• Osteoporoza typu I (pomenopauzalna)
• Osteoporoza typu II (starcza)

Można rozważyć niskie lub ultra-niskie 
dawki E, ale zawsze z suplementacją 
Ca/Vit. D

 

Prestwood et al. J Clin Endocrinol Metabol 2000;85:4462.-

 

 

• 5 mg MPA/d przez 13 dni co trzy miesiące

              

Binder et al.: Ann Intern Med 2001;134:754-60.

• przy ultra-niskiej dawce E

2

 nie ma 

konieczności podawania progestagenów 

  
  Prestwood et al. J Clin Endocrinol Metabol 2000;85:4462.-

 

 

Opisano kilka przypadków 

Haematometra po wdrożeniu 
HTZ u kobiet po 65 r.ż. (stenoza 
szyjki). 

USG kontrolne po 1 cyklu

Sacks, Falk:South Med J 1993;86/7:842-3.

 

 

70%

30%

70% ankietowanych kobiet po 65 r.ż 

preferuje metody alternatywne 

do konwencjonalnej HTZ

 

 

• przeciwwskazania do konwencjonalnej 

HTZ

• brak akceptacji przyjmowania 

estrogenów

• osteoporoza w senium

Dla kogo ?

 

 

• tibolon 



• raloksyfen



• fitoestrogeny



• statyny  



• klonidyna, antydepresanty



• kalcytonina łososiowa

 

• alendronian



• vit. D i jej metabolity

  



Co mamy do wyboru ?

 

 

• czy jest miejsce na HTZ po 65 r.ż. ?    

tak

• czy należy kontynuować ?   

tak

• czy można wdrażać ?   

WUP

• w jakim celu ?    

Osteo,-kardio, cerebroprotekcja

• czy HTZ z użyciem estrogenów ?     

WUP

• jaka dawka ?  

niska (ultraniska?)

• czy łączyć HTZ z innymi lekami antyresorpcyjnymi ?   

WUP