PROJEKTOWANIE 

ERGONOMICZNE

WYKORZYSTANIE ZASAD ERGONOMII W 

KSZTAŁTOWANIU STANOWISKA PRACY

PROCES 

PROJEKTOWANIA



stymulowanie założeń



tworzenie koncepcji projektowej



opracowanie projektu podstawowego



nadzór nad realizacją projektu w 
dokumentacji i prototypie



wypróbowanie prototypu, analiza i 
wyciągnięcie wniosków, wniesienie 
poprawek

ŚRODKI I MATERIAŁY 

WSPOMAGAJĄCE PROJEKTOWANIE 

ERGONOMICZNE



MATERIAŁY
- źródła danych i wytycznych do projektowania, 
zawarte w standardach krajowych i 
międzynarodowych



ŚRODKI WSPOMAGAJĄCE STOSOWANIE 
KRYTERIÓW ANTROPOMETRYCZNYCH W 
PROJEKTOWANIU
- płaskie modele centylowe reprezentantów populacji
- modele przestrzenne, manekiny
- różne techniki modelowania projektowanych 
obiektów w skali naturalnej
- komputerowe programy generujące 2 i 3 
wymiarowe modele człowieka
- komputerowe programy biomechaniczne

KRYTERIA 

ANTROPOMETRYCZNE



wymiary ciała populacji użytkowników 
(statyczne i dynamiczne z 
uwzględnieniem odzieży i środków 
ochronnych)



funkcjonalne  szeregi wymiarowe ciała 
z zakresami ruchów w stawach



dystanse bezpieczeństwa



wymiary dostępu w różnych sytuacjach 
– typowych, użytkowych, remontowych 
itp.

PROJEKTOWANIE WYPOSAŻENIA 

MIEJSCA PRACY



wysokość pola pracy odpowiednio dobrana do 
operatora i typu pracy



typ, lokalizacja i możliwość dopasowania siedziska 
do wymiarów operatora i zadania roboczego



zapewnienie wystarczającej przestrzeni dla 
wszystkich części ciała



uwzględnienie anatomii funkcjonalnej ręki i stopy 
w kształtowaniu uchwytów, elementów 
manipulacji



umieszczenie w łatwym zasięgu rąk i nóg często 
używanych oraz ważnych elementów 
sterowniczych

PRAWIDŁOWA POZYCJA 

ROBOCZA



eliminacja pozycji męczących (skręconych, 
pochylonych) przy czynnościach 
długotrwałych  oraz umożliwienie zmiany 
pozycji



umożliwienie okazjonalnej zmiany pomiędzy 
pozycją siedzącą, stojącą i chodzeniem, 
preferowanie pozycji siedzącej jako głównej 
pozycji pracy



stosowanie odpowiednich podparć



dostosowanie parametrów siedzisk do 
przeznaczenia i wymiarów użytkowników

ORGANIZACJA UKŁADÓW 

STEROWNICZYCH I 

INFORMACYJNO-

SYGNALIZACYJNYCH 



elementy ważne, często 

używane – łatwy zasięg



elementy mniej ważne, 

rzadziej używane – 

zasięg maksymalny



elementy nie mające 

istotnego znaczenia w 

podstawowym procesie 

operatorskim – 

dopuszczalne 

przekroczenie granicy 

zasięgu maksymalnego



ważność, kolejność 

użycia,



częstotliwość użycia,



czas użycia, 



kierunek ruchu,



wymagana siła 

uruchomienia,



typ funkcjonalny i 

jego relacje do 

efektu sterowania

wg stref zasięgowych

wg relacji pomiędzy 

elementami

KRYTERIA ESTETYCZNE



kompozycja przestrzenna 
stanowiska -maszyny



kolorystyka 



informacja graficzna



jakość wykonania - kształt, 
powierzchnia

BARWA W KSZTAŁTOWANIU 

ŚRODOWISKA PRACY



funkcja estetyczna



oddziaływanie na 
psychikę człowieka



wpływ na 
sprawność 
receptora wzroku 



kolor



jasność



nasycenie

oddziaływanie

cechy

ZALECANE WARTOŚCI 
WSPÓŁCZYNNIKÓW ODBICIA 



sufit - 80 – 90



ściany - 50 – 60



podłogi - 20 – 25%



powierzchnia 
wyposażenia (blat 
biurka) - 25 – 40%. 



sufit – co najmniej 70% 

(jeżeli wysokość 

pomieszczenia nie 

przekracza 3m)



ściany, łącznie z oknami 

(wraz z zasłonami lub 

żaluzjami) oraz drzwiami i 

meblami – od 30% do 80%, 

ale nie więcej niż 60%, gdy 

średnie natężenie 

oświetlenia ogólnego w 

pomieszczeniu jest równe 

lub większe niż 1000 Ix,



podłogi, łącznie z 

wyposażeniem (urządzenia, 

meble) – od 20 do 40%

wg PN-84/E-02033

WYKORZYSTANIE BARW 

DLA CELÓW 

INFORMACYJNO-

SYGNALIZACYJNYCH



wykorzystanie kontrastu dla odróżniania znaku czy detalu od 

tła



barwy wysoko nasycone do sygnalizowania różnego typu 

zagrożeń



kody barwne obejmujące 6, najwyżej 8 barw. 



dodatkowe symbole i określone kształty znaków



znormalizowany polski system barw bezpieczeństwa obejmuje 

cztery barwy: czerwoną, żółtą, zieloną i niebieską. 

barwy kontrastowe: biała – przeznaczoną do zestawiania z 

czerwoną, zieloną i niebieską oraz czarna w połączeniu z żółtą.



kolorystyka maszyn i urządzeń :

- korpusy i części nieruchome – barwy nie przyciągające 

wzroku,

- elementy i części ruchome – barwy dobrze widoczne nawet 

przy słabym świetle

- przyciski, zawory, dźwignie do uruchamiania urządzeń – 

barwy „rzucające się w oczy”

DZIAŁANIE 

PSYCHOLOGICZNE BARW



czerwona



pomarańczowa 



żółta



zielona



niebieska



fioletowa



brązowa



wpływ na 
odczuwanie 
przestrzenne, 
temperatury, 
wilgotności, 
hałasu



oddziaływanie 
psychologiczne

BARWA

DZIAŁANIE

ZNACZENIE BARW 

BEZPIECZEŃSTWA



czerwona – zakaz, 
zatrzymanie



niebieska – nakaz



żółta – ostrzeżenie



zielona - 
bezpieczeństwo



znaki zatrzymania, 
zakazu  i ppoż



ochrona osobista



niebezpieczeństw
o



ewakuacja, pomoc 
medyczna

BARWA I JEJ ZNACZENIE

ZASTOSOWANIE

NORMY DOTYCZĄCE 

PODSTAWOWYCH POJĘĆ I 

ZASAD STOSOWANIA BARW:



- PN-64/E-01005 „Technika świetlna. 
Podstawowe pojęcia, wielkości i jednostki”



- PN-84/E-02033 „Oświetlenie wnętrz 
światłem elektrycznym”



- PN-64/E-01255 „Barwy i znaki 
bezpieczeństwa”



- PN-70/E-01270 „Wytyczne znakowania 
rurociągów”

ZASADY POWIĄZAŃ MIĘDZY 

URZĄDZENIAMI 

WSKAŹNIKOWYMI I 

STEROWNICZYMI



zasada funkcjonalności



zasada ważności



zasada kolejności



zasada częstości używania



zasada optymalnego umiejscowienia

SYGNAŁ

JAKO NOŚNIK 

INFORMACJI



informacje bezpośrednie i 
pośrednie



czynniki wyróżniające sygnały



podział wskaźników ze względu 
na zadania 



zasady projektowania elementów 
wskaźnikowych

DIAGNOZY I OCENY 

ERGONOMICZNE



czynniki 
techniczne



czynniki 
organizacyjne



czynniki 
środowiska 
materialnego



obciążenie 
fizyczne



obciążenie 
psychiczne



bezpieczeństw
o pracy

OBSZARY PIERWOTNE

OBSZARY WTÓRNE