Zadania z treścią
Zadania dla Pikusia i o Pikusiu
Dorosły pokazuje dziecku, jak można uczyć Pikusia rozwiązywania
zadań. Ustawia na stole małpkę, obok kładzie liczmany (kamyki,
patyczki…). Mówi do dziecka:
Ułożę zadanie dla Pikusia, a ty
pomożesz mu je rozwiązać. Małpki bardzo lubią
banany, więc ułożę zadanie o bananach.
W spiżarni było 9 pysznych bananów. Głodna małpka zjadła 3
banany. Ile bananów zostało w spiżarni?
Dorosły wyjaśnia: Niestety, nie mamy bananów.
Możemy je zastąpić kamykami. Powtórzę zadanie.
Uważnie słuchaj i układaj kamyki. Pamiętaj, masz
odpowiedzieć na pytanie: Ile bananów zostało w
spiżarni?
Dorosły głośno powtarza zadanie, dziecko odlicza 9
kamyków, zabiera trzy, liczy pozostałe i odpowiada na
pytanie.
Podobnych zadań trzeba układać wiele. Chodzi o to, by dziecko
dostrzegło, jak należy konstruować zadania
Warto pamiętać, żeby liczba zadań na
dodawanie i odejmowanie była podobna.
Kiedy małpka zrozumie na czym polega
rozwiązywanie zadań, można jej zaproponować,
aby sama spróbowała ułożyć zadanie.
W imieniu Pikusia zadanie wymyśla dziecko,
a potem je rozwiązuje. Sprawdza się tu praca
w parach: jedno dziecko pokazuje drugiemu,
w jaki sposób jego małpka radzi sobie
z zadaniami. Potem następuje zmiana ról.
Formułowanie uogólnień
Efekty edukacji matematycznej zależą w dużej
mierze od tego, czy i jak dziecko ma okazję do
formułowania uogólnień
(opowiada czego doświadczyło i jakie wnioski z
tego wynikają).
Dla starszych uczniów rozmawianie z małpką
będzie zbyt dziecinne. Warto zatem zaaranżować
prace w parach: jedno dziecko wyjaśnia drugiemu,
o co chodzi, a potem następuje zmiana ról.
Ten sposób jest o wiele efektywniejszy niż
podawanie dzieciom gotowych formułek do
zapamiętania.
Obrazki do układania zadań z treścią
Półmisek:
wystarczy układać (dokładać i zabierać)
na półmisku kartoniki z gruszkami i jabłkami, które
doskonale nadają się do konstruowania zadań
o owocach, kartoniki w kształcie kwadratu, koła,
prostokąta, trójkąta (można tez położyć kamyki),
aby dziecko zrozumiało, na czym polega układanie
i rozwiązywanie zadań, na przykład o ciastkach,
cukierkach i innych przysmakach, które zostały
zastąpiono tylko kartonikami.
Dwa worki:
do worków dziecko wkłada np. mikołajowe
prezenty (mogą być zastąpione kartonikami w
kształcie figur geometrycznych lub kamykami),
potem może wyjmować je zgodnie z treścią zadań.
Sylwety: drzewo, jabłka, gruszki i ptaki
Służą do układania i rozwiązywania zadań o ptakach ,
które usiadły na gałęziach drzew (a potem odlatywały),
o owocach, które rosną na drzewie (a potem spadają
z drzewa, ktoś je z drzewa zrywa…). Jeżeli do zabawy
zostanie wprowadzona małpka Pikuś, pojawia się nowe
możliwości: dziecko będzie ustalało, ile maja jabłek
i gruszek razem, ile zjadł Pikus i ile zostało.
Dziecko może narysować na kartce banany,
a potem je wyciąć i układać na półmisku (dodając do
jabłek i gruszek), może nimi częstować małpkę.
Taka symulacja sytuacji życiowych jest dobrym
sposobem uczenia dzieci układania i rozwiązywania
zadań z treścią.
autobus:
można układać zadania o pasażerach, którzy
wsiadają
i wysiadają z autobusu. Pasażerów mogą zastąpić
kamyki, które dziecko będzie układać na obrazku
zgodnie z treścią zadania.
Sposób wykorzystania obrazków - sylwet
Zadania z ciastkami na półmisku.
Oto przykład
dwóch zadań z serii zadań na dodawanie i odejmowanie:
Mama kupiła ciastka na podwieczorek. Położyła na półmisku: cztery
kawałki sernika, trzy kruche rożki
i osiem pączków. Ile ciastek jest na półmisku?
Dorosły postępuje w podobny sposób jak w poprzednich zadaniach.
Dziecko słucha i układa „ciastka” na półmisku zgodnie z treścią
zadania.
Na koniec odpowiada na pytanie.
Na półmisku jest 12 pączków. Tomek i Marcin zjedli po dwa pączki. Ile
pączków zostało na półmisku?
Dorosły radzi: trzeba ustalić ile pączków zostało. Powtórzę zadanie, a
wy układajcie kółka- pączki na półmisku, a potem zabierzcie tyle
kółek, ile pączków zjedli chłopcy.
Takie ukierunkowanie pozwala dzieciom uważnie słuchać, wyłuskiwać
ważne informacje i rozwiązać zadanie poprzez symulację.
Zadania z workami pełnymi prezentów
Tę serie zadań można rozpocząć od takiego:
Mikołaj przygotował prezenty. Do jednego worka
włożył osiem prezentów, do drugiego siedem. Ile
prezentów znajduje się w obu workach?
Dorosły przedstawia dziecku treść zadania.
Następnie zwraca uwagę na pytanie końcowe, a
potem powtarza zadanie w taki sposób, aby dziecko
miało dość czasu na ułożenie prezentów (kamyków,
kartoników) w workach. Na koniec dziecko powinno
odpowiedzieć na pytanie z zadania. W następnych
zadaniach można wyjmować prezenty z worka,
a dziecko ustala, ile ich pozostało.
Zadania z owocami rosnącymi na drzewie
Dziecko ma przed sobą obrazek przedstawiający drzewo, a obok niego
kartoniki z jabłkami.
Dorosły układa zadanie:
Na drzewie rosło dwanaście smacznych jabłek. Przyszła Zosia. Najpierw
zarwała pięć jabłek, a potem jeszcze trzy jabłka. Ile jabłek zostało na
drzewie?
Zwykle sześciolatki i siedmiolatki mają kłopoty
z wyłuskaniem z historyjki tych informacji, które są potrzebne do
rozwiązania zadania, dlatego radzę, aby
dorosły pomógł im, mówiąc: Jeszcze raz powiem zadanie. Pamiętaj, że
masz odpowiedzieć na pytanie, ile jabłek pozostało na drzewie. Będę
mówić powoli, a ty układaj na obrazku to, co ważne (gestem wskazuje
na drzewo i jabłka). Dorosły ponownie przedstawia treść zadania z
jabłkami:
Na drzewie rosło dwanaście jabłek (pauza – czeka az dziecko położy na
obrazku 12 jabłek). Zosia zerwała piec jabłek (pauza – dziecko zabiera
jabłka), a potem zerwała jeszcze trzy jabłka (pauza- dziecko zabiera 3
jabłka). Ile jabłek pozostało na drzewie?
Dziecko widzi, że wystarczy policzyć jabłka na drzewie, aby
odpowiedzieć na pytanie.
Podobnych zadań należy
UŁOŻYĆ WIELE, ABY WDROŻYĆ DZIECI DO
ROZWIĄZYWANIA ZADAŃ POPRZEZ SYMULACJĘ.
Zadania z autobusem i pasażerami
Serię rozpoczyna zadanie:
Pusty autobus wyjechał z zajezdni. Na pierwszym
przystanku wsiadło siedmiu pasażerów. Na drugim
przystanku wsiadło pięciu pasażerów. Na trzecim
przystanku wysiadło trzech pasażerów. Ilu pasażerów
jedzie teraz autobusem?
Jest to zadanie złożone, a mimo to rozwiązanie, nie będzie dla
dziecka trudne. Wystarczy, że uważnie wysłucha historyjki
i ułoży tyle kamyków, ilu pasażerów wsiadło do autobusu na
kolejnych przystankach. Następnie, zgodnie z treścią zadania ma
zabrać tyle kamyków, ilu pasażerów wsiadło do autobusu.
Podobnych zadań dzieci powinny układać wiele. Najlepiej, gdy
będą to robić w parach: jedno ułoży zadanie, a drugie je
rozwiąże, potem zamienia się rolami. Jeżeli dzieci rozwiązują tego
typu zadania w szkole, powinny także zapisywać rozwiązania.