Taktyka Działań Gaśniczych
Taktyka Działań Gaśniczych
Temat 4:
Temat 4: Kierowanie
działaniami ratowniczymi
podczas akcji gaśniczej.
Taktyka Działań Gaśniczych
Taktyka Działań Gaśniczych
Temat 4:
Temat 4: Kierowanie
działaniami ratowniczymi
podczas akcji gaśniczej.
Zagadnienia:
1.
Typy kierowania w czasie działania
ratowniczego;
2.
Kierowanie interwencyjne.
3.
Prawa i obowiązki kierującego
działaniami ratowniczymi.;
4.
Lokalizacja i likwidacja pożaru;
5.
Rozkaz bojowy.
LITERATURA:
1.Bielicki P., Podstawy gaszenia pożarów, Szkoła Aspirantów PSP,
Kraków 1996 r.
2 Bielicki P., Taktyka działań gaśniczych, Komenda Główna PSP,
Warszawa 2004 r.
3.Pofit-Szczepańska M., Wybrane zagadnienia z chemii ogólnej,
fizykochemii
spalania i rozwoju pożarów, Szkoła Aspirantów PSP, Kraków
1994 r.
4.Bielicki P., Kamiński A. (red.), Taktyka działań ratowniczych.
Zasady
postępowania. Działania gaśnicze, Centralna Szkoła Państwowej
Straży
Pożarnej, Częstochowa 1998 r.
5.Bielicki P., Organizacja pracy w zastępie gaśniczym, Centralna
Szkoła
Państwowej Straży Pożarnej, Częstochowa 2000 r.
Zagadnienie 1
Typy kierowania w czasie działania ratowniczego.
1)interwencyjny
- realizowany w strefie
zagrożenia
lub
bezpośrednich
działań
ratowniczych;
kierowaniu
interwencyjnemu
podlegają siły nie przekraczające wielkością
jednej kompanii,
2)taktyczny
- realizowany na granicy strefy
zagrożenia lub poza nią w celu wykonania
przyjętej taktyki lub określonej strategii oraz
nadzoru
nad
kierowaniem
interwencyjnym;
kierowaniu taktycznemu podlegają siły nie
przekraczające wielkością jednego batalionu,
3)strategiczny
- realizowany w celu określenia
i przyjęcia niezbędnej strategii w likwidowaniu
zagrożenia oraz nadzoru nad kierowaniem
taktycznym;
kierowaniu
strategicznemu
podlegają siły wojewódzkich brygad odwodowych
albo siły przekraczające wielkością jeden batalion.
Zagadnienie 2
Kierowanie interwencyjne.
Kierowanie
interwencyjne
polega
w
szczególności na:
a)
ustaleniu rodzaju zagrożenia,
b)
przydzielaniu zadań dla pododdziałów,
c) ustaleniu sposobów i metod poszukiwania
poszkodowanych oraz niesienia im pomocy
medycznej,
d) ustaleniu sposobów i metod ewakuacji
poszkodowanych,
e)
wyznaczeniu
i
wydzieleniu
strefy
bezpośrednich działań ratowniczych,
f)
planowaniu
rozmieszczenia
sprzętu
ratowniczego,
g) analizowaniu czasu pracy poszczególnych
zespołów,
Zagadnienie 2
Kierowanie interwencyjne.
Kierowanie
interwencyjne
polega
w
szczególności na:
h) nadzorowaniu skuteczności działania
ratowniczego,
i) organizowaniu łączności ,
j) analizowaniu zużycia sprzętu i środków
gaśniczych,
k) współdziałaniu z lekarzem -
koordynatorem
medycznych działań ratowniczych,
ł) wzywaniu niezbędnych sił i środków,
m) zorganizowaniu wsparcia logistycznego,
n) wydzieleniu strefy zagrożenia .
Zagadnienie 3
Prawa i obowiązki kierującego działaniami ratowniczymi.
1. Ewakuacji ludzi z rejonu objętego działaniem ratowniczym w
przypadku zagrożenia życia i zdrowia, a w szczególności gdy:
- istnieje możliwość powstania paniki
- przewidywany rozwój zdarzeń może odciąć drogi
ewakuacyjne
2. Zakazu przebywania w rejonie objętym działaniem
ratowniczym osób postronnych oraz utrudniających
prowadzenie działań
3. Ewakuacji mienia w szczególności gdy:
- istnieje możliwość rozprzestrzeniania się pożaru lub innego
zagrożenia
- usytuowanie mienia utrudnia prowadzenie działań
ratowniczych
4. Prac wyburzeniowych oraz rozbiórkowych w szczególności w
sytuacjach:
-zagrożenia ludzi, zwierząt i mienia
- potrzeby dotarcia do źródeł zagrożenia
- potrzeby użycia środków gaśniczych i neutralizatorów oraz
odprowadzenia substancji toksycznych
Zagadnienie 3
Prawa i obowiązki kierującego działaniami ratowniczymi.
5. Wstrzymanie komunikacji w ruchu lądowym w sytuacji:
- zapewnienia właściwego ustawienia i eksploatacji
sprzętu ratowniczego
- zapewnienia dróg komunikacyjnych na potrzeby
działań ratowniczych
- eliminacji zagrożeń powodowanych przez środki
komunikacji realizacji zadań określonych w pkt 1 – 4
6. Przyjęcia w użytkowanie na czas niezbędny do działania
ratowniczego pojazdów, środków technicznych i innych
przedmiotów, ujęć wodnych, środków gaśniczych oraz
nieruchomości potrzebnych w działaniu ratowniczym
Zagadnienie 3
Prawa i obowiązki kierującego działaniami ratowniczymi.
7. Odstąpienia od zasad uznanych powszechnie za bezpieczne
z zachowaniem wszystkich możliwych w danych warunkach
zabezpieczeń jeśli w ocenie KAR dokonanej w miejscu i
czasie zdarzenia istnieje prawdopodobieństwo uratowania
życia ludzkiego w szczególności w przypadku gdy:
- z powodu braku specjalistycznego sprzętu zachodzi
konieczność zastosowania sprzętu zastępczego
- fizyczne możliwości ratownika mogą zastąpić brak
możliwości użycia właściwego sprzętu
- jest możliwe wykonanie określonej czynności przez osobę
zgłaszającą się dobrowolnie
8. Kierujący działaniami ratowniczymi jest uprawniony do
żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych,
jednostek gospodarczych, organizacji społecznych i od
obywateli.
Zagadnienie 4
Lokalizacja i likwidacja pożaru.
okres lokalizacji pożaru
, trwający od
chwili rozpoczęcia działań gaśniczych, aż
do ograniczenia rozprzestrzeniania się
pożaru i zmniejszenia tempa szybkości
palenia się. W okresie tym tworzone są
warunki do ostatecznego ugaszenia
pożaru, a także prowadzonych jest szereg
działań, jak np.: ewakuacja i ratownictwo,
prace związane z zabezpieczeniem
ciągłości działań itp.;
Zagadnienie 4
Lokalizacja i likwidacja pożaru.
okres likwidacji pożaru
- stanowiący
końcowy etap działań, polegający na
ostatecznym ugaszeniu pożaru i
wykluczeniu możliwości jego wznowienia.
Okres ten trwa od momentu lokalizacji, aż
do całkowitego ugaszenia pożaru. W
praktyce ratowniczej zdarza się, że bywa to
samoistna faza działań, nie poprzedzana
okresem lokalizacji.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
1.
1.
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
DOWODZENIE
DOWODZENIE
– to działalność dowódcy
– to działalność dowódcy
polegająca na podjęciu decyzji i wydaniu
polegająca na podjęciu decyzji i wydaniu
rozkazu podległym dowódcom w celu
rozkazu podległym dowódcom w celu
zrealizowania jego zamiaru, jak również
zrealizowania jego zamiaru, jak również
zorganizowaniu współdziałania
zorganizowaniu współdziałania
i zabezpieczenia działań jednostek oraz
i zabezpieczenia działań jednostek oraz
kontroli wykonania zadań bojowych.
kontroli wykonania zadań bojowych.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
KIEROWANIE
KIEROWANIE
–
–
to powodowanie aby ktoś
to powodowanie aby ktoś
lub coś
lub coś
zachowywało się
zachowywało się
zgodnie z wolą
zgodnie z wolą
kierownika
kierownika
- to działanie zmierzające do
- to działanie zmierzające do
uruchomienia
uruchomienia
funkcjonowania innych
funkcjonowania innych
podmiotów zgodnie z wolą
podmiotów zgodnie z wolą
kierującego.
kierującego.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
Podstawowe zasady działań ratowniczych:
Podstawowe zasady działań ratowniczych:
zasada szybkości
– opanowanie pożaru w
granicach
jakich zastaliśmy
, nie szybkość ratownika,
zasada celowości
–
podejmowanie niezbędnych
czynności do
wykonywania zadań,
zasada sprawności
–
wykorzystanie walorów
taktycznych
sprzęt i
umiejętności ludzi,
zasada inicjatywy
–
przewidywanie przebiegu
wydarzeń i
podjęcie niezbędnych działań.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
2.
2.
Zasady dowodzenia
Zasady dowodzenia
Zasada
stanowczości
Zasada
stanowczości
–
bezwzględne
–
bezwzględne
realizowanie koncepcji,
realizowanie koncepcji,
Zasada
ciągłości
Zasada
ciągłości
–
aktywne
i
–
aktywne
i
nieprzerywalne kierowanie
nieprzerywalne kierowanie
zespołami ludzkimi
zespołami ludzkimi
zgodnie z decyzją dowódcy,
zgodnie z decyzją dowódcy,
Zasada
elastyczności
Zasada
elastyczności
–
reagowanie
we
–
reagowanie
we
właściwym czasie na
właściwym czasie na
zmiany sytuacji i wprowadzenie
zmiany sytuacji i wprowadzenie
niezbędnych korekt decyzji.
niezbędnych korekt decyzji.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
2.1.
2.1.
Kierowanie
opiera
się
o
Kierowanie
opiera
się
o
właściwie realizowane funkcje:
właściwie realizowane funkcje:
-
planowanie,
planowanie,
-
organizowanie,
organizowanie,
-
przewodzenie ( pobudzanie,
przewodzenie ( pobudzanie,
motywowanie),
motywowanie),
-
kontrolowanie
kontrolowanie
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
2.2.
2.2.
Schematy
Schematy
KAR
DOB
D.S.
D.Z.
prądown
ik
a) obiegu
a) obiegu
informacji
informacji
KAR
DOB
D.S.
D.Z.
prądown
ik
b)
obiegu
b)
obiegu
rozkazu
rozkazu
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
3. Rozkaz wstępny i pełny
3. Rozkaz wstępny i pełny
3.1 Definicje
3.1 Definicje
ROZKAZ
ROZKAZ
–
to
polecenie
–
to
polecenie
działania
lub
zaniechania
działania
lub
zaniechania
działania
działania
.
.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
ROZKAZ BOJOWY
ROZKAZ BOJOWY
– polecenie (nakaz)
– polecenie (nakaz)
podjęcia lub
podjęcia lub
zaniechania
zaniechania
działań podczas
działań podczas
prowadzenia akcji
prowadzenia akcji
ratowniczej
ratowniczej
-
polecenie
KAR-u
obowiązujące
polecenie
KAR-u
obowiązujące
wszystkich
uczestników
akcji
wszystkich
uczestników
akcji
ratowniczej określające zadania bojowe
ratowniczej określające zadania bojowe
oraz sposoby ich realizacji w celu
oraz sposoby ich realizacji w celu
ratowania zagrożonych i likwidowaniu
ratowania zagrożonych i likwidowaniu
pożaru, usuwaniu skutków katastrof,
pożaru, usuwaniu skutków katastrof,
klęsk
żywiołowych
i
miejscowych
klęsk
żywiołowych
i
miejscowych
zagrożeń.
zagrożeń.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
3.2.
Wymagania
stawiane
rozkazom:
3.2.
Wymagania
stawiane
rozkazom:
(zasady):
(zasady):
- rozkaz musi być jasny, zwięzły i logiczny, a
- rozkaz musi być jasny, zwięzły i logiczny, a
także wyczerpujący ( nie używać zwrotów
także wyczerpujący ( nie używać zwrotów
“postarać się”, “o ile to możliwe”)
“postarać się”, “o ile to możliwe”)
- rozkaz nie może być zbyt kategoryczny
- rozkaz nie może być zbyt kategoryczny
(zwrot “szybko”, “natychmiast” mają znikomy
(zwrot “szybko”, “natychmiast” mają znikomy
wpływ)
wpływ)
- rozkaz musi być konkretny – i zrozumiały dla
- rozkaz musi być konkretny – i zrozumiały dla
wykonawcy
wykonawcy
- rozkaz wstępny – budowany o niepewne
- rozkaz wstępny – budowany o niepewne
informacje
informacje
- rozkaz pełny – opierający się o pełne
- rozkaz pełny – opierający się o pełne
informacje
informacje
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
3.3. Rozkaz wstępny dla zastępu gaśniczego
3.3. Rozkaz wstępny dla zastępu gaśniczego
Elementy rozkazu wstępnego
Elementy rozkazu wstępnego
punkt czerpania wody
punkt czerpania wody
zadania dla funkcyjnych
zadania dla funkcyjnych
hasło “do akcji gotuj”
hasło “do akcji gotuj”
przykład:
przykład:
punkt czerpania wody beczkowóz, przodownik
punkt czerpania wody beczkowóz, przodownik
roty pierwszej ze mną na rozpoznanie, rozdzielacz
roty pierwszej ze mną na rozpoznanie, rozdzielacz
na wprost wejścia do budynku. Do akcji gotuj.
na wprost wejścia do budynku. Do akcji gotuj.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
3.4 Rozkaz pełny dla zastępu gaśniczego
3.4 Rozkaz pełny dla zastępu gaśniczego
Elementy rozkazu
Elementy rozkazu
krótką charakterystyką sytuacji
krótką charakterystyką sytuacji
punkt czerpania wody
punkt czerpania wody
sposób uzupełniania środka gaśniczego
sposób uzupełniania środka gaśniczego
miejsce ustawienia rozdzielacza ( punkty
miejsce ustawienia rozdzielacza ( punkty
orientacyjne)
orientacyjne)
zadania dla funkcyjnych ( forma działań,
zadania dla funkcyjnych ( forma działań,
rodzaj prądów
rodzaj prądów
gaśniczych, ewentualnie BHP )
gaśniczych, ewentualnie BHP )
ewentualne wskazania co do rodzaju i
ewentualne wskazania co do rodzaju i
sposobu utrzymania
sposobu utrzymania
łączności
łączności
hasła “ wykonać”
hasła “ wykonać”
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
przykład:
przykład:
Pali się poddasze. Punkt czerpania
Pali się poddasze. Punkt czerpania
wody
beczkowóz,
uzupełnienie
z
wody
beczkowóz,
uzupełnienie
z
hydrantu pod nr 2, rozdzielacz na
hydrantu pod nr 2, rozdzielacz na
podeście
drugiego
piętra.
Rota
podeście
drugiego
piętra.
Rota
pierwsza
natarcie
po
klatce
pierwsza
natarcie
po
klatce
schodowej. Rota druga stanowisko
schodowej. Rota druga stanowisko
gaśnicze
na
dachu
w
obronie.
gaśnicze
na
dachu
w
obronie.
Wykonać.
Wykonać.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
przykład:
przykład:
Pali się poddasze. Punkt czerpania
Pali się poddasze. Punkt czerpania
wody
beczkowóz,
uzupełnienie
z
wody
beczkowóz,
uzupełnienie
z
hydrantu pod nr 2, rozdzielacz na
hydrantu pod nr 2, rozdzielacz na
podeście
drugiego
piętra.
Rota
podeście
drugiego
piętra.
Rota
pierwsza
natarcie
po
klatce
pierwsza
natarcie
po
klatce
schodowej. Rota druga stanowisko
schodowej. Rota druga stanowisko
gaśnicze
na
dachu
w
obronie.
gaśnicze
na
dachu
w
obronie.
Wykonać.
Wykonać.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
5. Przekazanie kierowania
5. Przekazanie kierowania
działaniem ratowniczym
działaniem ratowniczym
5.1. Rozporządzenie MSWiA z dnia 31 lipca
5.1. Rozporządzenie MSWiA z dnia 31 lipca
2001 w sprawie szczegółowych zasad
2001 w sprawie szczegółowych zasad
kierowania i współdziałania jednostek ochrony
kierowania i współdziałania jednostek ochrony
przeciwpożarowej biorących udział w
przeciwpożarowej biorących udział w
działaniach ratowniczych.
działaniach ratowniczych.
Przy przejmowaniu kierowania działaniem
ratowniczym obowiązują następujące zasady:
Kierowanie działaniem ratowniczym rozpoczyna się z
chwilą
przybycia na miejsce zdarzenia.
Kierowanie działaniem ratowniczym są obowiązani
przejąć
w kolejności:
a) dowódca zastępu,
b) dowódca sekcji,
c) dowódca plutonu,
d) strażak uprawniony przez komendanta, kierownika
lub
szefa jednostki,
e) strażak uprawniony do kierowania taktycznego.
Kierującym jest pierwszy przybyły na miejsce zdarzenia
dowódca z jednostki.
W przypadku przybycia jednostek ochotniczych
i zawodowych, obowiązany do przejęcia kierowania jest
kierujący z jednostki zawodowej.
W przypadku przybycia na miejsce zdarzenia dowódców tej
samej hierarchii, obowiązany do przejęcia kierowania jest
dowódca z jednostki, dla której miejsce zdarzenia stanowi
teren własnego działania.
Zasady Przejmowania Kierowania
Działaniem Ratowniczym
Kierowanie interwencyjne są obowiązani przejąć w
kolejności:
a)
uprawniony
dowódca
z
jednostki
ochrony
przeciwpożarowej
włączonej do systemu, dla której miejsce zdarzenia
stanowi teren własnego działania,
b)strażak wyznaczony przez komendanta jednostki
ochrony przeciwpożarowej włączonej do systemu,
c) strażak wyznaczony przez komendanta powiatowego
(miejskiego).
Kierowanie interwencyjne może przejąć również:
a) naczelnik ochotniczej straży pożarnej, właściwej dla miejsca
zdarzenia, jeżeli w działaniu ratowniczym biorą udział tylko
ochotnicze straże pożarne włączone do systemu,
b) komendant, kierownik, szef bądź inny kierujący, jeżeli
w działaniu ratowniczym biorą udział tylko siły i środki
jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do systemu.
Zasady Przejmowania Kierowania
Działaniem Ratowniczym
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
5.2 Przekazanie kierowania działaniem
5.2 Przekazanie kierowania działaniem
ratowniczym
ratowniczym
a)
a)
Uprawniony do przejęcia powinien odszukać
Uprawniony do przejęcia powinien odszukać
dotychczasowego kierującego
dotychczasowego kierującego
b)
b)
Po zauważeniu osoby uprawnionej do przejęcia,
Po zauważeniu osoby uprawnionej do przejęcia,
dotychczasowy kierujący powinien mu się
dotychczasowy kierujący powinien mu się
zameldować, po czym złożyć raport zawierający:
zameldować, po czym złożyć raport zawierający:
krótką ocenę sytuacji pierwotnej
krótką ocenę sytuacji pierwotnej
treść podjętych decyzji
treść podjętych decyzji
liczbę, rodzaj i kierunki działania jednostek
liczbę, rodzaj i kierunki działania jednostek
ratowniczych
ratowniczych
rozmieszczenie stanowisk oraz zastosowanie
rozmieszczenie stanowisk oraz zastosowanie
środków i techniki gaśniczej
środków i techniki gaśniczej
krótką ocenę aktualnej sytuacji (jak rozwija się
krótką ocenę aktualnej sytuacji (jak rozwija się
sytuacja- akcja, jakie występują trudności w
sytuacja- akcja, jakie występują trudności w
realizacji planu działań, zaopatrzenie w środki
realizacji planu działań, zaopatrzenie w środki
gaśnicze)
gaśnicze)
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
5.2 Przekazanie kierowania działaniem
5.2 Przekazanie kierowania działaniem
ratowniczym
ratowniczym
c) Po złożeniu meldunku obaj dokonują
c) Po złożeniu meldunku obaj dokonują
oględzin terenu
oględzin terenu
akcji.
akcji.
d) Po ocenie zastałej sytuacji nowy kierownik
d) Po ocenie zastałej sytuacji nowy kierownik
powinien
powinien
oświadczyć,
że
przejmuje
oświadczyć,
że
przejmuje
kierowanie działaniami
kierowanie działaniami
ratowniczymi. Z tą
ratowniczymi. Z tą
chwilą ponosi odpowiedzialność.
chwilą ponosi odpowiedzialność.
e) Nowy kierownik wyznacza nowe zadania
e) Nowy kierownik wyznacza nowe zadania
lub akceptuje
lub akceptuje
dotychczasowe.
dotychczasowe.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
6. Realizacja uprawnień w
6. Realizacja uprawnień w
okolicznościach uzasadnionych stanem
okolicznościach uzasadnionych stanem
wyższej konieczności.
wyższej konieczności.
Działanie w stanie wyższej konieczności usuwa tzw. bezprawność
Działanie w stanie wyższej konieczności usuwa tzw. bezprawność
karną, określoną w art.23 par.1 k.k.
karną, określoną w art.23 par.1 k.k.
“
“
Nie popełnia przestępstwa, kto działa w
Nie popełnia przestępstwa, kto działa w
celu
uchylenia
bezpośredniego
celu
uchylenia
bezpośredniego
niebezpieczeństwa
grożącemu
dobru
niebezpieczeństwa
grożącemu
dobru
społecznemu lub jakiemukolwiek dobru
społecznemu lub jakiemukolwiek dobru
jednostki, jeżeli niebezpieczeństwa nie
jednostki, jeżeli niebezpieczeństwa nie
można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone
można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone
nie
przedstawia
wartości
oczywiście
nie
przedstawia
wartości
oczywiście
większej, niż dobro ratowane”.
większej, niż dobro ratowane”.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
6.1 Niebezpieczeństwo przy stanie wyższej
6.1 Niebezpieczeństwo przy stanie wyższej
konieczności musi być:
konieczności musi być:
rzeczywiste ( a nie np.
rzeczywiste ( a nie np.
urojone )
urojone )
bezpośrednie ( musi zagrażać
bezpośrednie ( musi zagrażać
dobru
dobru
bezpośrednio w czasie
bezpośrednio w czasie
działania, nie
działania, nie
może być
może być
dopiero przewidywane lub
dopiero przewidywane lub
należeć do przeszłości ),
należeć do przeszłości ),
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
6.2 Stan wyższej konieczności
6.2 Stan wyższej konieczności
zachodzi tylko wtedy, gdy:
zachodzi tylko wtedy, gdy:
niebezpieczeństwa nie da się
niebezpieczeństwa nie da się
uniknąć inaczej, niż tylko przez
uniknąć inaczej, niż tylko przez
wyrządzenie szkody innemu
wyrządzenie szkody innemu
dobru,
dobru,
dobro poświęcone nie
dobro poświęcone nie
przedstawia wartości oczywiście
przedstawia wartości oczywiście
większej niż dobro ratowane
większej niż dobro ratowane
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
Zgodnie z art.23 par.3 k.k., przepisów o
Zgodnie z art.23 par.3 k.k., przepisów o
stanie wyższej konieczności nie stosuje się
stanie wyższej konieczności nie stosuje się
dla osób, które mają szczególny obowiązek
dla osób, które mają szczególny obowiązek
chronić
określone
dobra,
nawet
z
chronić
określone
dobra,
nawet
z
narażeniem własnego życia
narażeniem własnego życia
Takimi osobami są strażacy, co
Takimi osobami są strażacy, co
wynika z art.30 Ust. o PSP
wynika z art.30 Ust. o PSP
Dlatego też, nie będzie mógł się
Dlatego też, nie będzie mógł się
powołać na stan wyższej konieczności
powołać na stan wyższej konieczności
strażak.
strażak.
naruszenie
zasady
bezpośredniości
niebezpieczeństwa (działanie przedwczesne
lub spóźnione)
naruszenie zasady subsydiarności (gdy
niebezpieczeństwa można było uniknąć bez
wyrządzania szkody),
naruszenie zasady proporcjonalności
(gdy
dobro
poświęcone
ma
wartość
oczywiście większą niż dobro ratowane).
Czyn dokonany w stanie wyższej konieczności według k.k.
usunie karalność, ale zawsze będzie on czynem prawnym.
Art.424 k.c. stanowi bowiem, że:
“ Kto zniszczył lub uszkodził cudzą
rzecz, albo zabił lub zranił cudze
zwierzę w celu odwrócenia od siebie
lub
innych
niebezpieczeństwa
grożącego bezpośrednio od tej rzeczy
lub
zwierzęcia,
ten
nie
jest
odpowiedzialny
za
wynikłą
stąd
szkodę jeżeli niebezpieczeństwa sam
nie wywołał, a niebezpieczeństwu nie
można było inaczej zapobiec i jeżeli
ratowane
dobro
jest
oczywiście
ważniejsze aniżeli dobro naruszone”
bezpośredniość niebezpieczeństwa
(np. płonący budynek),
nie
wywołanie
samemu
niebezpieczeństwa,
niemożność uniknięcia w inny sposób
niebezpieczeństwa
aniżeli
przez
wyrządzenie szkody
w mieniu,
oczywista różnica na korzyść dobra
ratowanego
w
stosunku
do
poświęconego.
pozbawienie życia lub spowodowanie
rozstroju zdrowia innej osoby, dla
ratowania życia lub zdrowia własnego
lub innej osoby
zniszczenie lub uszkodzenie cudzej
rzeczy, zabicie lub zranienie zwierzęcia,
jeżeli niebezpieczeństwo nie pochodziło
od tej rzeczy lub zwierzęcia, jeżeli
sprawca
sam
wywołał
niebezpieczeństwo, lub jeśli ratowane
dobro nie jest oczywiście ważniejsze
aniżeli dobro naruszane.
Przykład:
na polu płonie zboże i
istnieje
bezpośrednie
niebezpieczeństwo
przeniesienia
pożaru na kompleks leśny, z którym
się
styka.
Kierujący
działaniem
ratowniczym nie dysponuje sprzętem
który pozwoliłby opanować ogień. Z
polem sąsiaduje staw hodowlany, z
którego
można
spuścić
wodę
wysadzając groblę tak, że wylewająca
się gwałtownie woda zaleje płonące
zboże i ugasi pożar.
Zgodnie z art.23 k.k. decyzja o wysadzeniu
grobli (zniszczeniu cudzego mienia), będzie
działaniem w stanie wyższej konieczności i
osoba decydująca się na taki krok nie
odpowiada karnie z art.222 k.k. (za
zniszczenie mienia).
a) niebezpieczeństwo pożaru lasu było
rzeczywiste,
b) niebezpieczeństwo było bezpośrednie,
c) niebezpieczeństwa nie można było
uniknąć w inny sposób aniżeli przez
poświęcenie innego dobra,
d) poświęcone dobro (grobla) nie
przedstawiało wartości oczywiście większej
niż dobro ratowane (las).
Zgodnie z
Zgodnie z art.424 k.c.
art.424 k.c.
decyzja o
decyzja o
wysadzeniu grobli (zniszczeniu cudzego
wysadzeniu grobli (zniszczeniu cudzego
mienia), nie będzie działaniem w stanie
mienia), nie będzie działaniem w stanie
wyższej konieczności i powstanie
wyższej konieczności i powstanie
odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę.
odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę.
W opisanym przykładzie:
W opisanym przykładzie:
Ratujący sam nie wywołał
Ratujący sam nie wywołał
niebezpieczeństwa. Niebezpieczeństwu nie
niebezpieczeństwa. Niebezpieczeństwu nie
można było inaczej zapobiec jak przez
można było inaczej zapobiec jak przez
wyrządzenie szkody w mieniu (grobla),
wyrządzenie szkody w mieniu (grobla),
ratowane dobro było oczywiście ważniejsze
ratowane dobro było oczywiście ważniejsze
od poświęconego.
od poświęconego.
ALE NIEBEZPIECZEŃSTWO NIE POCHODZIŁO
ALE NIEBEZPIECZEŃSTWO NIE POCHODZIŁO
BEZPOŚREDNIO OD ZNISZCZONEJ RZECZY.
BEZPOŚREDNIO OD ZNISZCZONEJ RZECZY.
W sytuacjach powyższych – pomimo
iż będzie istniał stan wyższej
konieczności wg przepisów
k.k.
działanie pozostanie bezprawiem
cywilnym i zaistnieje obowiązek
wynagrodzenia wyrządzonej szkody
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
7. Reguły dobrego postępowania
7. Reguły dobrego postępowania
dowódcy
dowódcy
Dwadzieścia
reguł
dobrego
Dwadzieścia
reguł
dobrego
postępowania dowódcy
postępowania dowódcy
/
na
podstawie
artykułu
w
PP
/
na
podstawie
artykułu
w
PP
tłumaczonego z “ Fire Engineering” /
tłumaczonego z “ Fire Engineering” /
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
1. Nie pogarszaj sytuacji
1. Nie pogarszaj sytuacji
Okres
oczekiwania
na
przybycie
ekip
Okres
oczekiwania
na
przybycie
ekip
ratowniczych
wykorzystaj
do
rozpoznania
ratowniczych
wykorzystaj
do
rozpoznania
sytuacji i podjęcia decyzji o właściwym kierunku
sytuacji i podjęcia decyzji o właściwym kierunku
działań.
działań.
2. Nie wydawaj ogólnych poleceń
2. Nie wydawaj ogólnych poleceń
Takie zachowanie jest typowe dla wywołujących
Takie zachowanie jest typowe dla wywołujących
panikę. Okrzyki typu “wynosić, co się da” lub
panikę. Okrzyki typu “wynosić, co się da” lub
“wszystko płonie” nie pomagają w kierowaniu.
“wszystko płonie” nie pomagają w kierowaniu.
Dokładnie zorientuj się w sytuacji i wydawaj
Dokładnie zorientuj się w sytuacji i wydawaj
konkretne polecenia. Nie organizuj paniki
konkretne polecenia. Nie organizuj paniki
bezładnym wołaniem o pomoc.
bezładnym wołaniem o pomoc.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
3. Kontroluj przepływ informacji
3. Kontroluj przepływ informacji
Zawsze w sytuacjach krytycznych rodzi się
Zawsze w sytuacjach krytycznych rodzi się
olbrzymia ilość informacji, nad którymi trzeba
olbrzymia ilość informacji, nad którymi trzeba
panować. Staraj się je selekcjonować, by
panować. Staraj się je selekcjonować, by
użytecznie wykorzystać, a mylne natychmiast
użytecznie wykorzystać, a mylne natychmiast
tłumić.
Pamiętaj,
że
ludzie
postępują
tłumić.
Pamiętaj,
że
ludzie
postępują
irracjonalnie przy braku informacji. Miej przy
irracjonalnie przy braku informacji. Miej przy
sobie osoby dobrze poinformowane.
sobie osoby dobrze poinformowane.
4. Pamiętaj, że o wszystkim nie możesz
4. Pamiętaj, że o wszystkim nie możesz
decydować
decydować
Kierujący akcją ratowniczą są zwykle obciążeni
Kierujący akcją ratowniczą są zwykle obciążeni
nadmiarem
obowiązków.
Umiejętność
nadmiarem
obowiązków.
Umiejętność
właściwego ich uszeregowania pod względem
właściwego ich uszeregowania pod względem
ważności i wykonywania we właściwej kolejności
ważności i wykonywania we właściwej kolejności
to
klucz
do
sukcesu.
Trzeba
z
czegoś
to
klucz
do
sukcesu.
Trzeba
z
czegoś
zrezygnować, by móc skupić się na sprawach
zrezygnować, by móc skupić się na sprawach
najważniejszych.
najważniejszych.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
5. Nie zajmuj się drobiazgami
Jeżeli będziesz postępował zgodnie z dotychczas
podanymi regułami, to piąta nie powinna
sprawić ci kłopotu. Wiedz jednak, że zetkniesz
się z osobami, które zajmować się będą
drobiazgami,
by
uniknąć
kontaktu
z
rzeczywistymi problemami. Nie daj się wciągnąć
do tego typu działań i skoncentruj się na
kontrolowaniu przedsięwzięć kluczowych dla
sytuacji.
6. Wyeliminuj niepoważnych
Uświadom sobie, że podobnie jak zajmowanie się
błahostkami, również trywializowanie sytuacji
jest działaniem obronnym. Ludziom o takim
nastawieniu daj zadania, które wyeliminują ich
ze struktury organizacyjnej lub spowodują
przeniesienie poza rejon.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
7. Pamiętaj o odpoczynku
7. Pamiętaj o odpoczynku
Ma
to
szczególne
znaczenie
podczas
Ma
to
szczególne
znaczenie
podczas
długotrwałych działań ratowniczych. Zmęczenie
długotrwałych działań ratowniczych. Zmęczenie
kierujących akcją prowadzi do podejmowania
kierujących akcją prowadzi do podejmowania
błędnych decyzji, zwiększa ryzyko, powoduje
błędnych decyzji, zwiększa ryzyko, powoduje
stresy. Nie obawiaj się przekazania dowództwa,
stresy. Nie obawiaj się przekazania dowództwa,
gdy musisz odpocząć. Wprowadź podmianę dla
gdy musisz odpocząć. Wprowadź podmianę dla
całego personelu w celu zapewnienia wszystkim
całego personelu w celu zapewnienia wszystkim
czasu na odpoczynek i relaks.
czasu na odpoczynek i relaks.
8. Zadbaj o właściwą łączność
8. Zadbaj o właściwą łączność
Pomyślność
akcji
ratowniczej
zależy
od
Pomyślność
akcji
ratowniczej
zależy
od
współpracy i koordynacji wysiłków. Dlatego
współpracy i koordynacji wysiłków. Dlatego
poszczególne jednostki muszą mieć możliwość
poszczególne jednostki muszą mieć możliwość
kontaktowania się ze sobą. Wielu problemów
kontaktowania się ze sobą. Wielu problemów
uda się uniknąć, gdy osoby podejmujące
uda się uniknąć, gdy osoby podejmujące
kluczowe
decyzje
będą
miały
możliwość
kluczowe
decyzje
będą
miały
możliwość
porozumiewania się .
porozumiewania się .
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
9. Wróć do normalnych działań, gdy tylko
9. Wróć do normalnych działań, gdy tylko
będzie to możliwe
będzie to możliwe
Kontynuowanie bez potrzeby działań na
Kontynuowanie bez potrzeby działań na
najwyższych obrotach prowadzi do napięć
najwyższych obrotach prowadzi do napięć
organizacyjnych. Gdy sytuacja zostanie
organizacyjnych. Gdy sytuacja zostanie
opanowana, nie wprowadzaj zbędnego
opanowana, nie wprowadzaj zbędnego
pośpiechu.
pośpiechu.
10. Informuj swego przełożonego
10. Informuj swego przełożonego
Gdy zadbasz o to, wiele zyskasz. Po
Gdy zadbasz o to, wiele zyskasz. Po
pierwsze, masz szansę przy pomocy
pierwsze, masz szansę przy pomocy
swojego przełożonego do potrzebnych ci
swojego przełożonego do potrzebnych ci
środków. Po drugie, w razie potrzeby
środków. Po drugie, w razie potrzeby
możesz liczyć na jego wsparcie po akcji.
możesz liczyć na jego wsparcie po akcji.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
11. Wykorzystaj doświadczenia innych
11. Wykorzystaj doświadczenia innych
Poszczególnym jednostkom przydzielaj
Poszczególnym jednostkom przydzielaj
zadania zgodnie z ich przygotowaniem.
zadania zgodnie z ich przygotowaniem.
Korzystaj z usług służb specjalistycznych.
Korzystaj z usług służb specjalistycznych.
12. Unikaj znalezienia się w sytuacji bez
12. Unikaj znalezienia się w sytuacji bez
wyjścia
wyjścia
Działalność podczas sytuacji krytycznych
Działalność podczas sytuacji krytycznych
nie
może
być
jednokierunkowa.
nie
może
być
jednokierunkowa.
Dokonując wyboru pamiętaj o tym. Nie
Dokonując wyboru pamiętaj o tym. Nie
podejmuj decyzji w rodzaju “raz kozie
podejmuj decyzji w rodzaju “raz kozie
śmierć”.
Zawsze
pozostaw
sobie
śmierć”.
Zawsze
pozostaw
sobie
możliwość podjęcia decyzji alternatywnej.
możliwość podjęcia decyzji alternatywnej.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
13. Pamiętaj, że prokurator przyjrzy się twojej
13. Pamiętaj, że prokurator przyjrzy się twojej
działalności
działalności
Fakt ten muszą uwzględniać wszyscy decydenci,
ale nie mogą być tą myślą skrępowani.
Wszystko, co zdarzy się podczas akcji, będzie
potem szczegółowo analizowane. Wyznacz kogoś
do
notowania
twoich
rozkazów
oraz
przedsięwzięć, a także w miarę możliwości
motywów ich podjęcia.
14. Nie zwalniaj innych z odpowiedzialności
14. Nie zwalniaj innych z odpowiedzialności
Pamiętaj o tym, że nie tylko tobie zależy na
powodzeniu akcji. Zaufaj innym. Miej dystans do
swoich decyzji (nie wszystkie są doskonałe).
Pozwól
współpracownikom
decydować
i
odpowiadać za podjęte działania.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
15. Wykorzystuj koleżeńskie stosunki
15. Wykorzystuj koleżeńskie stosunki
Zanim wydarzy się sytuacja krytyczna,
Zanim wydarzy się sytuacja krytyczna,
staraj się poznać ludzi, z którymi będziesz
staraj się poznać ludzi, z którymi będziesz
współpracował.
Organizuj
spotkania
współpracował.
Organizuj
spotkania
podległych ci jednostek.
podległych ci jednostek.
16. Zorientuj się, jakie masz możliwości
16. Zorientuj się, jakie masz możliwości
uzyskania pomocy
uzyskania pomocy
Przygotuj listę możliwych sposobów
Przygotuj listę możliwych sposobów
uzyskania
uzyskania
pomocy, zanim będziesz jej potrzebował.
pomocy, zanim będziesz jej potrzebował.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
17. Współdziałaj ze środkami masowego
17. Współdziałaj ze środkami masowego
przekazu
przekazu
Wyznacz osobę do przekazywania informacji,
Wyznacz osobę do przekazywania informacji,
dotyczących danej akcji, dla przedstawicieli
dotyczących danej akcji, dla przedstawicieli
środków masowego przekazu. Tym sposobem
środków masowego przekazu. Tym sposobem
unikniesz rozpowszechniania mylnych
unikniesz rozpowszechniania mylnych
wiadomości.
wiadomości.
18. Pamiętaj, że po opanowaniu sytuacji
18. Pamiętaj, że po opanowaniu sytuacji
nastąpi rozładowanie stresów
nastąpi rozładowanie stresów
Dotyczy to zwłaszcza twoich podwładnych.
Dotyczy to zwłaszcza twoich podwładnych.
Symptomy
Symptomy
rozładowania się stresów
rozładowania się stresów
mogą być różne: depresja,
mogą być różne: depresja,
poirytowanie, bóle
poirytowanie, bóle
fizyczne, nieracjonalne wybuchy.
fizyczne, nieracjonalne wybuchy.
Twoim
Twoim
zadaniem jest zapewnienie środków
zadaniem jest zapewnienie środków
medycznych
medycznych
i pomocy lekarskiej.
i pomocy lekarskiej.
Zagadnienie 5
Rozkaz bojowy.
19. Pamiętaj, że uratowani wymagają
19. Pamiętaj, że uratowani wymagają
opieki
opieki
Osoby uratowane mogą przeżywać
Osoby uratowane mogą przeżywać
szok, uczucie bezradności, poczucie
szok, uczucie bezradności, poczucie
winy, lęk. Trzeba umieć tym ludziom
winy, lęk. Trzeba umieć tym ludziom
pomóc.
pomóc.
20. Przeprowadź krytyczną analizę akcji
20. Przeprowadź krytyczną analizę akcji
ratowniczej
ratowniczej
Ma to duże znaczenie i może być
Ma to duże znaczenie i może być
dobrze spożytkowane w przyszłości.
dobrze spożytkowane w przyszłości.
Wykorzystaj
przedstawione
tu
reguły
podczas akcji, a także ich planowania.
Pamiętaj o tym, że zapominali o nich
doświadczeni dowódcy. Ucz się na błędach
innych.
