Środki

Środki

dezynfekujące i

dezynfekujące i

antyseptyczne

antyseptyczne

Aktywnymi antyseptykami są tenzydy.

Aktywnymi antyseptykami są tenzydy.

Detergenty te cechuje:

łatwość przenikania błon

cytoplazmatycznych,

szybkie i nietoksyczne

działanie.

Detergenty te cechuje:

łatwość przenikania błon

cytoplazmatycznych,

szybkie i nietoksyczne

działanie.

Zasadniczym elementem budowy

chemicznej detergentów kationowych jest
obecność czwartorzędowego ugrupowania
amoniowego,

Zasadniczym elementem budowy

chemicznej detergentów kationowych jest
obecność czwartorzędowego ugrupowania
amoniowego,

Budowa chemiczna

Budowa chemiczna

C

H

3

N

+

CH

3

CH

3

C

H

3

Bromek cetrimonium

, Br

-

Cztery grupy alkilowe połączone są

z atomem azotu wiązaniem
kowalencyjnym,

Cztery grupy alkilowe połączone są

z atomem azotu wiązaniem
kowalencyjnym,

Budowa chemiczna

Budowa chemiczna

Fragment anionowy (Cl

-

lub Br

-

)

związany jest z atomem azotu
elektrowalencyjnie.

C

H

3

N

+

CH

3

CH

3

C

H

3

, Br

-

Bromek cetrimonium

Dodatnio naładowany atom azotu

warunkuje hydrofilny charakter
cząsteczki.

Dodatnio naładowany atom azotu

warunkuje hydrofilny charakter
cząsteczki.

Budowa chemiczna

Budowa chemiczna

Jeden z podstawników stanowi zawsze

łańcuch kilkunastowęglowy, który nadaje
cząsteczce charakter lipofilny.

Jeden z podstawników stanowi zawsze

łańcuch kilkunastowęglowy, który nadaje
cząsteczce charakter lipofilny.

N

+

CH

3

Chlorek cetylopirydyniowy

,Cl

-

Podstawniki alkilowe stanowią grupy

metylowe, alkiloarylowe i
fenoksyalkilowe.

Podstawniki alkilowe stanowią grupy

metylowe, alkiloarylowe i
fenoksyalkilowe.

Budowa chemiczna

Budowa chemiczna

C

H

3

N

+

CH

3

CH

3

C

H

3

N

+

C

H

3

CH

3

CH

3

N

+

CH

3

O

CH

3

C

H

3

Korzystniejsze działanie wykazują

kationity, zawierające w cząsteczce dwa
ugrupowania amoniowe. Charakteryzuje je
szybkie i dłuższe działanie.

Korzystniejsze działanie wykazują

kationity, zawierające w cząsteczce dwa
ugrupowania amoniowe. Charakteryzuje je
szybkie i dłuższe działanie.

Działanie

Działanie

N

+

CH

3

N

+

C

H

3

NH

2

NH

2

Chlorek
dekwaliniowy

,2Cl

-

Aktywność tenzydów kationowych

zależy o ich zdolności do jonizacji.

Tym należy tłumaczyć spadek siły
działania w obecności związków
zmniejszających stopień jonizacji, takich
jak:

Aktywność tenzydów kationowych

zależy o ich zdolności do jonizacji.

Tym należy tłumaczyć spadek siły
działania w obecności związków
zmniejszających stopień jonizacji, takich
jak:

mydła,

białka surowicy krwi,

detergenty anionowe.

mydła,

białka surowicy krwi,

detergenty anionowe.

Działanie

Działanie

Dodatnio naładowane czwartorzędowe

ugrupowanie amoniowe umożliwia reakcję
tych zwiazków z ujemnie naładowanymi
grupami fosforanowymi fosfolipidów
błonowych.

Detergenty kationowe wykazują

najsilniejsze działanie w środowisku
zasadowym.

Niszczą one przede wszystkim bakterie

Gram-dodatnie, słabiej Gram-ujemne.

Dodatnio naładowane czwartorzędowe

ugrupowanie amoniowe umożliwia reakcję
tych zwiazków z ujemnie naładowanymi
grupami fosforanowymi fosfolipidów
błonowych.

Detergenty kationowe wykazują

najsilniejsze działanie w środowisku
zasadowym.

Niszczą one przede wszystkim bakterie

Gram-dodatnie, słabiej Gram-ujemne.

Działanie

Działanie

Praktycznie wykorzystuje się je do
dezynfekcji:

pomieszczeń,

szkła,

przyrządów chirurgicznych.

Praktycznie wykorzystuje się je do
dezynfekcji:

pomieszczeń,

szkła,

przyrządów chirurgicznych.

Zastosowanie

Zastosowanie

Nie należy ich stosować jako

antyseptyków na uszkodzona powierzchnię
ciała.

N

+

C

H

3

CH

3

CH

3

Benzododecinu
m

Bromek lub chlorek
benzylododecylodimetyloamon
iowy

Br

-

, Cl

-

Przykłady związków

Przykłady związków

C

H

3

N

+

CH

3

CH

3

C

H

3

Bromek cetrimonium

Cetrimonium
bromide

N

+

CH

3

Przykłady związków

Przykłady związków

N

+

CH

3

O

CH

3

C

H

3

Cetylpirydinium
chloride

Chlorek cetylopirydyniowy

Domiphen
bromide

Bromek domifenu

,Cl

-

,
Br

-

N

+

CH

3

N

+

C

H

3

NH

2

NH

2

Przykłady związków

Przykłady związków

Dequalinum
chloride

Chlorek
dekwaliniowy

,2Cl

-

N

N

N

N

CH

3

CH

3

Przykłady związków

Przykłady związków

Octenidine
hydrochloride

Clorowodorek
oktenidyny

,2HCl

detergent kationowy odmienny pod

względem budowy chemicznej

pochodna bisdiguanidowa

detergent kationowy odmienny pod

względem budowy chemicznej

pochodna bisdiguanidowa

NH

NH

NH

NH

NH

NH

NH

NH

NH

NH

Cl

Cl

Chlorheksydyna

Chlorheksydyna

trudno rozpuszczalny w wodzie,

silnie zasadowy bisguanid

tworzy z kwasami sole

w lecznictwie stosowany jest diglukonian,

umożliwiający uzyskanie 20% roztworu
wodnego oraz dichlorowodorek.

trudno rozpuszczalny w wodzie,

silnie zasadowy bisguanid

tworzy z kwasami sole

w lecznictwie stosowany jest diglukonian,

umożliwiający uzyskanie 20% roztworu
wodnego oraz dichlorowodorek

.

Chlorheksydyna

Chlorheksydyna

Działanie bakteriobójcze jest wynikiem

połączenia fragmentu kationitu z ujemnie
naładowana błoną.

Prowadzi to do zakłócenia równowagi
osmotycznej komórek błonowych.

Działanie bakteriobójcze jest wynikiem

połączenia fragmentu kationitu z ujemnie
naładowana błoną.

Prowadzi to do zakłócenia równowagi
osmotycznej komórek błonowych.

Przy niskich stężeniach leku komórkę

opuszczają składniki o małej masie
molowej, np. Jony potasu i fosforany,

Przy wyższych stężeniach lek

przenika do wnętrza komórki.

Przy niskich stężeniach leku komórkę

opuszczają składniki o małej masie
molowej, np. Jony potasu i fosforany,

Przy wyższych stężeniach lek

przenika do wnętrza komórki.

Chlorheksydyna

Chlorheksydyna

działa bakteriobójczo i baktriostatycznie na

bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, nie dając
szczepów opornych,

niszczy grzyby, szczególnie Candida albicans.

Chlorheksydyna

jest dobrym antyseptykiem błon śluzowych,

stosuje się ją również do odkażania rąk i pola

operacyjnego,

w środowisku zasadowym lub w twardej wodzie

jej aktywność maleje, ponieważ wytrąca się wolna
zasada trudno rozpuszczalna w wodzie.

działa bakteriobójczo i baktriostatycznie na

bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, nie dając
szczepów opornych,

niszczy grzyby, szczególnie Candida albicans.

Chlorheksydyna

jest dobrym antyseptykiem błon śluzowych,

stosuje się ją również do odkażania rąk i pola

operacyjnego,

w środowisku zasadowym lub w twardej wodzie

jej aktywność maleje, ponieważ wytrąca się wolna
zasada trudno rozpuszczalna w wodzie.

Chlorheksydyna

Chlorheksydyna

jest pochodną benzochinonową

guanidyny,

wykazuje podobne działanie do

chloreheksydyny

jest pochodną benzochinonową

guanidyny,

wykazuje podobne działanie do

chloreheksydyny

NH

NH

N

NH

2

S

NH

N

NH

2

Ambazon

Ambazon

działa bakteriostatycznie głównie na

paciorkowce-ropotwórcze, zieleniejące i
zapalenia płuc.

nie działa na bakterie Gram-ujemne.

stosowany jest w zakażeniach jamy

ustnej i gardła.

działa bakteriostatycznie głównie na

paciorkowce-ropotwórcze, zieleniejące i
zapalenia płuc.

nie działa na bakterie Gram-ujemne.

stosowany jest w zakażeniach jamy

ustnej i gardła.

Ambazon

Ambazon

Koniec

Dziękuję.
..