Terminologia farmakologii układu krążenia

termin

opis działania

inotropowe +

↑ siły skurczu

inotropowe -

↓ siły skurczu

chronotropowe

+

przyspieszenie czynności serca

chronotropowe

-

zwolnienie czynności serca

dromotropowe

+

przyspieszenie przewodzenia w układzie

bodźcoprzewodzącym

dromotropowe - zwolnienie przewodzenia w układzie

bodźcoprzewodzącym

batmotropowe

+

↑ pobudliwości ośrodków bodźcotwórczych

batmotropowe - ↓ pobudliwości ośrodków bodźcotwórczych

tonotropowe +

↑ napięcia mięśnia serca

tonotropowe -

↓napięcia mięśnia serca

hipotensyjne

↓ RR

hipertensyjne

↑ RR

tachykardia

przyspieszenie rytmu serca

bradykardia

zwolnienie rytmu serca

...

układ/narzą
d

układ współczulny

układ przywspółczulny

rodzaj
recepto
ra

efekt
pobudzenia

rodzaj
receptor
a

efekt
pobudzenia

układ

moczowy

mięśnie

pęcherza

moczoweg

o

M

skurcz

macica -

mięśnie

gładkie

β2

rozkurcz

Oko

α1

rozszerzenie

źrenicy,

↑ ciśnienia

śródgałkoweg

o

M

zwężenie

źrenicy,

↓ ciśnienia

śródgałkoweg

o

...

układ/narząd

układ współczulny

układ przywspółczulny

rodzaj
receptora

efekt pobudzenia

rodzaj
receptor
a

efekt pobudzenia

oskrzela

β2

rozkurcz

M

skurcz

układ

pokarmowy

gruczoły

ślinowe

komórki

okładzinowe

żołądka

mięśnie jelit

β2

rozkurcz

M

M

M

↑ wydzielania

↑ wydzielania

kwasu solnego

skurcz –

nasilenie

perystaltyki

układ/narząd

układ współczulny

układ przywspółczulny

rodzaj

recepto

ra

efekt pobudzenia

rodzaj

receptora

efekt pobudzenia

serce

β1

przyspieszenie

czynności,

wzrost siły

skurczu,

przyspieszenie

przewodzenia,

wzrost

pobudliwości

M

zwolnienie

czynności serca

naczynia

krwionośne

skórne i

trzewne

nerkowe

mięśni

szkieletowyc

h

α1

D

β2

α2

skurcz naczyń, ↑

RR

rozkurcz naczyń,

↑ przepływu

nerkowego

rozkurcz naczyń,

↓RR

Autonomiczny układ nerwowy

•współczulny

(

sympatyczny, adrenergiczny

)

•przywspółczulny

(

parasympatyczny, cholinergiczny

)

układ współczulny

układ przywspółczulny

neurotransmiter w

zakończeniach

nerwów

Noradrenalina -

norepinefryna (NA)

Adrenalina - epinefryna (A)

Acetylocholina (ACh)

receptory w

narządach

efektorowych

α1

α2

β1

β2

dopaminowy D

muskarynowy M

nikotynowy N (w płytce

nerwowo-mięśniowej)

nazwy synonimowe

dotyczące

pobudzenia

(agonista)

zahamowania

(antagonista,

bloker)

adrenergiczny

sympatykomimetyczny

sympatykolityczny

adrenolityczny

cholinergiczny

parasympatykomimetyc

zny

cholinomimetyczny

parasympatykolityczny

cholinolityczny