LEKI
LEKI
PSYCHOSTYMULUJĄCE
PSYCHOSTYMULUJĄCE
(PSYCHOANALEPTYKI)
(PSYCHOANALEPTYKI)
LEKI
LEKI
PSYCHOSTYMULUJĄCE
PSYCHOSTYMULUJĄCE
(PSYCHOANALEPTYKI)
(PSYCHOANALEPTYKI)
Leki psychostymulujące
Leki psychostymulujące
zwiększają
zwiększają
psychiczną aktywność,
psychiczną aktywność,
usuwają uczucie
usuwają uczucie
zmęczenia, zwiększają zdolność
zmęczenia, zwiększają zdolność
koncentracji i wydolność psychiczną
koncentracji i wydolność psychiczną
W przypadku przedawkowania stają się
W przypadku przedawkowania stają się
trucizną drgawkową
trucizną drgawkową
Zmniejszają zapotrzebowanie na sen,
Zmniejszają zapotrzebowanie na sen,
powstaje w ten sposób
powstaje w ten sposób
niebezpieczeństwo deficytu snu i
niebezpieczeństwo deficytu snu i
wynikające z tego całkowite
wynikające z tego całkowite
wyczerpanie
wyczerpanie
Kofeina
Kofeina
Pochodne ksantynowe:
Pochodne ksantynowe:
teofilina, kofeina,
teofilina, kofeina,
teobromina –
teobromina –
kofeina posiada najsilniejsze
kofeina posiada najsilniejsze
działanie polegające na ośrodkowej
działanie polegające na ośrodkowej
stymulacji
stymulacji
W zwykłych dawkach (50-200mg) kofeina
W zwykłych dawkach (50-200mg) kofeina
działa głównie na korę półkul mózgowych
działa głównie na korę półkul mózgowych
U osób zmęczonych objawy zmęczenia
U osób zmęczonych objawy zmęczenia
ustępują na skutek
ustępują na skutek
blokowania receptorów
blokowania receptorów
adenozynowych
adenozynowych
U osób w pełni czujnych i przebudzonych
U osób w pełni czujnych i przebudzonych
spożycie kofeiny praktycznie nie prowadzi do
spożycie kofeiny praktycznie nie prowadzi do
jakiejkolwiek poprawy sprawności psychicznej
jakiejkolwiek poprawy sprawności psychicznej
W większych dawkach kofeina pobudza
W większych dawkach kofeina pobudza
ośrodek naczynioruchowy i oddechowy
ośrodek naczynioruchowy i oddechowy
Mimo to nie dochodzi do wzrostu ciśnienia,
Mimo to nie dochodzi do wzrostu ciśnienia,
gdyż równocześnie naczynia krwionośne w
gdyż równocześnie naczynia krwionośne w
skórze, nerkach i wieńcowe ulegają
skórze, nerkach i wieńcowe ulegają
rozszerzeniu w wyniku działania
rozszerzeniu w wyniku działania
obwodowego
obwodowego
Kofeina nasila ponadto procesy
Kofeina nasila ponadto procesy
glikogenolizy i lipolizy
glikogenolizy i lipolizy
Duże dawki kofeiny wywołują wzmożenie
Duże dawki kofeiny wywołują wzmożenie
aktywności ruchowej, gonitwę myśli i
aktywności ruchowej, gonitwę myśli i
drżenia mięśniowe, jak również
drżenia mięśniowe, jak również
m.in.zaburzenia rytmu serca
m.in.zaburzenia rytmu serca
W eksperymentach na zwierzętach
W eksperymentach na zwierzętach
duże dawki kofeiny charakteryzowały
duże dawki kofeiny charakteryzowały
się działaniem teratogennym
się działaniem teratogennym
W przypadku kobiet ciężarnych
W przypadku kobiet ciężarnych
spożywanie ponad 600mg kofeiny
spożywanie ponad 600mg kofeiny
dziennie zwiększa ryzyko poronienia
dziennie zwiększa ryzyko poronienia
oraz przedwczesnego porodu
oraz przedwczesnego porodu
Amfetamina i jej pochodne
Amfetamina i jej pochodne
Do grupy amin budzących (cucących) zalicza
Do grupy amin budzących (cucących) zalicza
się
się
amfetaminę, metamfetaminę, metylfenidat
amfetaminę, metamfetaminę, metylfenidat
Działanie ich opiera się przede wszystkim na
Działanie ich opiera się przede wszystkim na
wywołaniu uwalniania katecholamin, a tym
wywołaniu uwalniania katecholamin, a tym
samym substancje te są pośrednio działającymi
samym substancje te są pośrednio działającymi
sympatykomimetykami
sympatykomimetykami
Objawy ośrodkowego pobudzenia są
Objawy ośrodkowego pobudzenia są
szczególnie nasilone
szczególnie nasilone
Ta grupa leków stosowana jest w zespole
Ta grupa leków stosowana jest w zespole
nadpobudliwości ruchowej u dzieci i młodzieży,
nadpobudliwości ruchowej u dzieci i młodzieży,
jak również w narkolepsji (nie prowadzą do
jak również w narkolepsji (nie prowadzą do
uzależnienia)
uzależnienia)
Są też niejednokrotnie nadużywane jako
Są też niejednokrotnie nadużywane jako
narkotyk lub środek dopingujący, w tym
narkotyk lub środek dopingujący, w tym
przypadku charakteryzują się dużym
przypadku charakteryzują się dużym
potencjałem uzależniającym
potencjałem uzależniającym
Stąd też amfetaminy podlegają
Stąd też amfetaminy podlegają
przepisom odpowiedniej ustawy o
przepisom odpowiedniej ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii
przeciwdziałaniu narkomanii
W przypadku terapii dzieci
W przypadku terapii dzieci
hiperkinetycznych za pomocą leków
hiperkinetycznych za pomocą leków
psychostymulujących leczenie powinno
psychostymulujących leczenie powinno
być zindywidualizowane i prowadzone
być zindywidualizowane i prowadzone
pod zgodnie ze ścisłymi zaleceniami
pod zgodnie ze ścisłymi zaleceniami
Ze względu na anorektyczne działanie
Ze względu na anorektyczne działanie
amin wskazane jest okresowe
amin wskazane jest okresowe
przeprowadzenie kontroli masy ciała
przeprowadzenie kontroli masy ciała
Amfetaminy są szybko i dobrze
Amfetaminy są szybko i dobrze
wchłaniane (ponad 90%) z przewodu
wchłaniane (ponad 90%) z przewodu
pokarmowego i wydalanie następuje
pokarmowego i wydalanie następuje
głównie przez nerki
głównie przez nerki
Ze względu na największe
Ze względu na największe
doświadczenie związane z klinicznym
doświadczenie związane z klinicznym
stosowaniem uprzywilejowane miejsce
stosowaniem uprzywilejowane miejsce
zajmuja
zajmuja
metylfenidat
metylfenidat
Dzialania niepożądane:
Dzialania niepożądane:
lęk, bóle
lęk, bóle
głowy, drżenia mięśniowe, brak
głowy, drżenia mięśniowe, brak
apetytu, suchość w ustach,
apetytu, suchość w ustach,
tachykardia, spadek ciśnienia krwi i
tachykardia, spadek ciśnienia krwi i
reakcje alergiczne
reakcje alergiczne
Przeciwskazania:
Przeciwskazania:
w średnio
w średnio
nasilonych i ciężkich postaciach
nasilonych i ciężkich postaciach
nadciśnienia, nadczynności tarczycy,
nadciśnienia, nadczynności tarczycy,
w jadłowstręcie psychicznym,
w jadłowstręcie psychicznym,
tachykardii, schizofrenii,
tachykardii, schizofrenii,
zaburzeniach lękowych
zaburzeniach lękowych
Substancje psychomimetyczne
Substancje psychomimetyczne
(psychosyleptyczne,
(psychosyleptyczne,
halucynogenne)
halucynogenne)
Substancje psychomimetyczne u zdrowej
Substancje psychomimetyczne u zdrowej
osoby wywołują – w sposób ostry lub
osoby wywołują – w sposób ostry lub
przewlekły – stan podobny do ostrej psychozy
przewlekły – stan podobny do ostrej psychozy
paranoidalnej. Oprócz zaburzeń w zakresie
paranoidalnej. Oprócz zaburzeń w zakresie
relacji z otoczeniem i poczucia jaźni –
relacji z otoczeniem i poczucia jaźni –
występują doznania omamowe; rzeczywistości
występują doznania omamowe; rzeczywistości
nie można odróżnić od spostrzeżeń
nie można odróżnić od spostrzeżeń
złudzeniowych
złudzeniowych
Substancje tego typu nie mają jakiegokolwiek
Substancje tego typu nie mają jakiegokolwiek
znaczenia terapeutycznego, nadużywanie
znaczenia terapeutycznego, nadużywanie
takich środków jest znaczące
takich środków jest znaczące
SUBSTANCJE PSYCHOMIMETYCZNE (HALUCYNOGENY)
Nazwa Występowanie
I. Pochodne indolu
Bufotenina
N-dwumetylotryptamina
Lizergid
Psylocyna
Psylocybina
Wydzielina ropuch
Środek syntetyczny
Środek częściowo syntetyczny
Pscilocybe mexicana – grzyb
Pscilocybe mexicana – grzyb
II. Pochodne fenyloetyloaminy
Metylenodioksymetamfetamina
(MDMA –”ekstazy”)
meskalina
Środek syntetyczny
Lopphophora williamsii – kaktus
meksykański
Pochodne indolu różnią się między sobą w
Pochodne indolu różnią się między sobą w
zakresie siły działania
zakresie siły działania
- np.do wywołania stanu psychotycznego potrzeba
- np.do wywołania stanu psychotycznego potrzeba
0,5-1
0,5-1
μ
μ
g/kg
g/kg
lizergidu
lizergidu
(dietyloamid kwasu
(dietyloamid kwasu
lizergowego= LSD) i aż 30-100
lizergowego= LSD) i aż 30-100
μ
μ
g/kg
g/kg
psylocynbiny
psylocynbiny
-
charakterystyczne jest zniesienie poczucia czasu,
charakterystyczne jest zniesienie poczucia czasu,
ujawniają się omamy słuchowe i wzrokowe
ujawniają się omamy słuchowe i wzrokowe
-
Nastrój może się zmieniać od euforytycznego do
Nastrój może się zmieniać od euforytycznego do
dysforycznego
dysforycznego
-
Działanie środka utrzymuje się zwykle prze 6-8h
Działanie środka utrzymuje się zwykle prze 6-8h
-
Za pomocą neuroleptyków można szybko i
Za pomocą neuroleptyków można szybko i
calkowicie opanować objawy psychotyczne
calkowicie opanować objawy psychotyczne
-
Meskalina
Meskalina
–
–
związek o działaniu
związek o działaniu
podobnym do lizergidu, jednak działanie
podobnym do lizergidu, jednak działanie
jest 10000 razy słabsze
jest 10000 razy słabsze
-
Ze względu na pokrewieństwo z
Ze względu na pokrewieństwo z
noradrenaliną objawy wegetatywne są
noradrenaliną objawy wegetatywne są
podobne, należą do nich: nudności,
podobne, należą do nich: nudności,
zawroty głowy, rozszerzenie źrenic i
zawroty głowy, rozszerzenie źrenic i
zlewne poty.
zlewne poty.
Do pochodnych
Do pochodnych
meskaliny ,
meskaliny ,
należą
należą
narkotyki artystów
narkotyki artystów
np.”ekstazy”
np.”ekstazy”
Z
Z
konopii indyjskich
konopii indyjskich
(Cannabis sativa)
(Cannabis sativa)
pozyskuje się
pozyskuje się
marihuanę
marihuanę
oraz
oraz
haszysz. \
haszysz. \
-
Marihuana
Marihuana
składa się z wysuszonych
składa się z wysuszonych
kwiatostanów i końcówek lodyżek
kwiatostanów i końcówek lodyżek
-
Haszysz
Haszysz
jest wysuszoną żywicą kwiatową
jest wysuszoną żywicą kwiatową
(wydzielaną przez kwitnące szczyty
(wydzielaną przez kwitnące szczyty
żeńskich kwiatów)
żeńskich kwiatów)
-
1mg marihuany odpowiada 200mg
1mg marihuany odpowiada 200mg
haszyszu
haszyszu
-
Substancją działającą zawartą w nich jest
Substancją działającą zawartą w nich jest
tetrahydrokannabinol,
tetrahydrokannabinol,
który działa jako
który działa jako
agonista
agonista
obu podtypów receptorów
obu podtypów receptorów
kannabinoidowych
kannabinoidowych
Marihuanę i haszysz zażywa się głównie przez
Marihuanę i haszysz zażywa się głównie przez
palenie
palenie
Ich działanie jest silnie warunkowane
Ich działanie jest silnie warunkowane
czynnikami zewnętrznymi (wpływ grupy
czynnikami zewnętrznymi (wpływ grupy
środowiskowej), strukturą osobowości
środowiskowej), strukturą osobowości
zażywającego, sposobem zażywania i dawką
zażywającego, sposobem zażywania i dawką
Po fazie uczucia pobudzenia lub odprężenia
Po fazie uczucia pobudzenia lub odprężenia
następuje zwykle stan rzekomo zwiększonej
następuje zwykle stan rzekomo zwiększonej
zdolności postrzegania połączony z
zdolności postrzegania połączony z
urojeniowymi wyobrażeniami
urojeniowymi wyobrażeniami
Objawami somatycznymi – obserwowanymi u
Objawami somatycznymi – obserwowanymi u
osób często palących haszysz- są:zapalenie
osób często palących haszysz- są:zapalenie
spojówek, nieżyt oskrzeli, dolegliwości
spojówek, nieżyt oskrzeli, dolegliwości
astmatyczne, drżenia mięśniowe
astmatyczne, drżenia mięśniowe
Największym zagrożeniem ze strony
Największym zagrożeniem ze strony
haszyszu jest to, że może służyć jako
haszyszu jest to, że może służyć jako
„narkotyk wejściowy”, który pomaga
„narkotyk wejściowy”, który pomaga
„przesiąść się” na silniejsze substancje
„przesiąść się” na silniejsze substancje
Terapeutyczne stosowanie
Terapeutyczne stosowanie
konopii lub
konopii lub
tetrahydrokannabinoli m.in. w leczeniu
tetrahydrokannabinoli m.in. w leczeniu
bólów, ludzi chorych na stwardnienie
bólów, ludzi chorych na stwardnienie
rozsiane czy AIDS
rozsiane czy AIDS
jest dyskutowane i wzbudza kontrowersje
jest dyskutowane i wzbudza kontrowersje
Naukowcy z londyńskiego instytutu
Naukowcy z londyńskiego instytutu
neurologii twierdzą, że narkotyk opóźnia
neurologii twierdzą, że narkotyk opóźnia
rozwój chorób Alzheimera i Parkinsona.
rozwój chorób Alzheimera i Parkinsona.
Skutecznie zapobiega też innym
Skutecznie zapobiega też innym
schorzeniom układu motorycznego, które
schorzeniom układu motorycznego, które
doprowadzają do kalectwa i śmierci.
doprowadzają do kalectwa i śmierci.
Marihuana według londyńskich naukowców
Marihuana według londyńskich naukowców
ma tak zbawienne właściwości, ponieważ
ma tak zbawienne właściwości, ponieważ
chroni przed zużyciem połączenia
chroni przed zużyciem połączenia
nerwowe: potrafi regulować częstotliwość,
nerwowe: potrafi regulować częstotliwość,
z jaką przepływają przez nie impulsy.
z jaką przepływają przez nie impulsy.