HISTORIA PSYCHOLOGII

Wykład IV

Naiwny empiryzm

Od duszy do świadomości

• Dusza – jako zasada działania (czysta

aktywność - zdolność automotywacji )

• Świadomość - Współczesne

kształtowanie się tego pojęcia

rozpoczyna się od Kartezjusza,

Lockea, Huma, Condillaca itd.

• Geneza treści świadomości u

Kartezjusza: są wrodzone, umysł je

bierze sam z siebie.

Od świadomości do negacji

JA

• Świadomość – podmiot nowożytny
• Odejście od podmiotu w naiwnym

empiryzmie

Naiwny empiryzm

• Niektórzy anglosascy historycy

filozofii uważają, że dopiero od epoki
empiryzmu brytyjskiego zaczyna się
w filozofii „naukowe” jej uprawianie,

• „na anglosaskich studiach

filozoficznych nie sięga się w historii
dalej niż do epoki Oświecenia”

Empirycy

zasługi

•

przyczynili się przede do ugruntowania

przyczynili się przede do ugruntowania

stanowiska fenomenalistycznego w

stanowiska fenomenalistycznego w

epistemologii,

epistemologii,

•

poddali krytyce arystotelesowskie

poddali krytyce arystotelesowskie

pojęcie substancji (bytu konkretnego)

pojęcie substancji (bytu konkretnego)

oraz metafizykę jako naukę o bycie

oraz metafizykę jako naukę o bycie

realnym.

realnym.

Locke
(XVII/XVIII)

• Nihil est in intellectu

quo non fuerit antea in sensu

(nie ma niczego w umyśle, co wcześniej nie byłoby w zmysłach).

• Poznanie opiera się, a nauka opierać się powinna na doświadczeniu

zmysłowym.

• Filozofia powinna być epistemologią, tj. analizą treści naszego

poznania i zawartości naszego umysłu. (BADANIE POJĘĆ).

• Należy pamiętać, że arystotelesowsko-tomaszowy empiryzm nie

jest sensualizmem (tj. stanowiskiem uznającym spostrzeganie

zmysłowe za jedyny adekwatny, prawdziwy typ poznania), gdyż

zarówno Arystoteles, jak św. Tomasz uważali, że nasze

spostrzeganie zewnętrzne jest procesem zmysłowo-intelektualnym,

czyli nasz umysł bierze czynny udział w naszych percepcjach.

Pojęcia u Locke’a

• w przeciwieństwie do Kartezjusza, odrzucał

podejście natywistyczne. Idee nie są

wrodzone, umysł przeformułowuje to, co

dostarczają zmysły,

• nasze przedstawienia umysłowe

(wyobrażenia, pojęcia itd.) mają pochodzenie

empiryczne.

• Wrodzone są wyłącznie

władze

naszego

umysłu,

• Jednocześnie podkreślał, że obok

doświadczenia zmysłowego dysponujemy

poznaniem refleksyjnym:

– dualizm epistemologiczny, wyróżniający dwa typy

poznania: zmysłowe i intelektualne.

David Hume
(XVIII)

• Szkot- próba budowy nauki o ludzkim

umyśle

• nie uważał umysłu za coś odrębnego w

stosunku do fizycznej rzeczywistości.

– analiza naszych zewnętrznych percepcji

(spostrzeżeń zmysłowych) pozwala
zrozumieć zawartość umysłu.

Prawa asocjacji

• Spostrzeżenia zewnętrzne są wynikiem

syntezy dokonywanej przez nasz umysł: tak

naprawdę odbieramy wyłącznie pewne

wrażenia zmysłowe, a następnie nawykowo

kojarzymy je na ze sobą różne sposoby

(barwy, kształty)

• Prawa asocjacji

- podstawowe reguły życia

psychicznego (podobieństwo, styczność w

czasie i przestrzeni i związki przyczynowo-

skutkowe…)

• Konieczność jest tylko koniecznością rozumu

Podmiot

• Przyjmujemy, że istnieje JA nawykowo

• Nie ma prostej percepcji jaźni

• sceptycyzm zaprowadził Hume’a na

pozycje agnostycyzmu

epistemologicznego, w myśl którego

twierdzi się, że określone rzeczy są

niepoznawalne, wobec tego nie możemy

twierdzić ani że istnieją, ani że nie

istnieją.

dziękuję