Mięśnie wyrazowe – mimiczne –
posiadają przynajmniej jeden przyczep
w skórze twarzy, a skurcz ich nadaje
wyraz odzwierciadlający stany
psychiczne.
Funkcje
•
Mięśnie wyrazowe twarzy
•
Współdziałają w otwieraniu i zamykani szpar
– powiekowej i jamy ustnej
•
Współdziałają w procesie przyjmowania i
przesuwania pokarmów między zębami
(policzkowy, okrężny ust).
Mięśnie otaczające szparę powiek
Mięśnie otaczające szparę ust
Mięśnie nozdrzy
Mięśnie małżowiny usznej
Mięśnie sklepienia czaszki
Mięśnie otaczające szparę
Mięśnie otaczające szparę
powiek
powiek
•
Mięsień marszczący brwi
Mięsień marszczący brwi (m. corrugator
supercilii) – nadaje twarzy wyraz
niezadowolenia i gniewu przez wytworzenie
2-3 zmarszczek pomiędzy brwiami.
•
Mięsień okrężny oka
Mięsień okrężny oka – (m. orbicularis oculi)
Część oczodołowa – zamyka szparę powiekową
Część powiekowa – zaciska powieki
Część łzowa – otwiera woreczek łzowy
Mięśnie otaczające szparę
Mięśnie otaczające szparę
ust
ust
•
Mięsień jarzmowy większy
Mięsień jarzmowy większy (m. Zygomaticus
major) – mięsień śmiechu wraz z
•
Mięsień śmiechowy
Mięsień śmiechowy ( m. Risorius) – śmiech
•
Mięsień jarzmowy mniejszy
Mięsień jarzmowy mniejszy -(m.
Zygomaticus minor) – grymas twarzy
podczas płaczu wraz z
•
Mięsień dźwigacz wargi górnej
Mięsień dźwigacz wargi górnej – (m.
Levator labii superioris)
Mięśnie otaczające szparę ust
Mięśnie otaczające szparę ust
•
Mięsień obniżacz kąta ust
Mięsień obniżacz kąta ust (m. Depressor
anguli oris) – nadaje twarzy wyraz cierpienia
)
•
Mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła
Mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła
nosa
nosa (m. Levator labii superioris alaeque
nasi) wraz z mięśniem dźwigaczem wargi
górnej (m. Levator labii superioris) – unoszą
wargę górną i rozwierają nozdrza.
•
Mięsień obniżacz wargi dolnej
Mięsień obniżacz wargi dolnej (m. Depressor
labii inferioris) oraz
•
Mięsień bródkowy
Mięsień bródkowy (m. Mentalis) – pogłębiają
i obniżają wargę dolną nadając twarzy wyraz
dąsania się.
Mięśnie otaczające szparę ust
Mięśnie otaczające szparę ust
•
Mięsień policzkowy (m. Buccinator) –
chroni błonę śluzową policzków przed
przygryzieniem, powoduje
przesuwanie pokarmu między
zębami, pociąga ku bokom kąciki ust,
zwiększa ciśnienie w jamie ustnej.
•
Mięsień okrężny ust (m. Orbicularis
oris) – jest antagonistą do wszystkich
mięśni o przebiegu poprzecznym.
Mięśnie nozdrzy
Mięśnie nozdrzy
•
Mięsień nosowy
Mięsień nosowy (m. Nasalis)
•
Mięsień obniżający przegrodę nosa
Mięsień obniżający przegrodę nosa
(m. Depressor septi)
Mięśnie małżowiny usznej
Mięśnie małżowiny usznej
•
m. uszny przedni
m. uszny przedni
•
m. uszny górny
m. uszny górny
•
m. uszny tylny.
m. uszny tylny.
Mięśnie sklepienia czaszki
Mięśnie sklepienia czaszki
•
Mięsień potyliczno-czołowy
Mięsień potyliczno-czołowy (m.
Occipitofrontalis)
•
Mięsień skroniowo-ciemieniowy (m.
Temporoparietalis)
Ich przyczepy końcowe znajdują się na czepcu
ścięgnistym (gallea aponeurotica) rozległe
rozcięgno, które jest połączone z okostną czaszki
za pomocą tkanki łącznej luźnej co pozwala na
przesuwanie się skóry owłosionej głowy.
Działają na staw skroniowo-
żuchwowy, biorąc udział w procesie
żucia i artykulacji mowy.
•
Mięsień skroniowy (m. Temporalis) i
•
Żwacz (m. Masseter)
Powodują unoszenie żuchwy
•
Mięsień skrzydłowy boczny (m.
Pterygoideus lateralis)
•
Mięsień skrzydłowy przyśrodkowy (m.
Pterygoideus madialis)
Powodują ruchy żucia
Mięśnie oka
Mięśnie ucha
Mięśnie gardła
Mięśnie jamy ustnej
Powierzchniowe
Środkowe
Głębokie
Mięsień szeroki szyi
Mięsień szeroki szyi (m. Platysma)
•
Położony jest w okolicy przedniej i bocznej tuż pod skórą
funkcjonalnie związany z mięsniami mimicznymi twarzy.
•
Pp: tkanka podskórna okolicy podobojczykowej na
wysokości II / III
żebra
•
Pk: cz. boczna - na powięzi przyuszniczej i żwaczowej
twarzy,
cz. przyśrodkowa- kąt ust, łączy się z włóknami m.
obniżacza wargi dolnej i m. obniżacza kąta ust
•
F:
•
unosi skórę szyi z podłoża wraz tkanką podskórną dzięki
czemu zmniejsza ciśnienie powietrza na ż. szyjną wewn.,
biegnącą pod mięśniem.
•
- kąty ust pociąga ku dołowi i bocznie nadając twarzy
wyraz strachu, gniewu.
Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy
Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy
(m. sterno-cleido-mastoideus - m. SCM) -
(m. sterno-cleido-mastoideus - m. SCM) -
•
P.p. - Rozpoczyna się dwoma głowami na
rękojeści mostka i końcu mostkowym
obojczyka.
•
P.k. Na wyrostku sutkowatym kości
skroniowej.
•
F:
Jednoczesny skurcz obydwu mięsni zgina
głowę ku tyłowi , a skurcz jednostronny
powoduje obrót głowy w stronę przeciwną.
Jest zaliczany do pomocniczych mięśni
wdechowych (unosi klatkę piersiową ku
górze)
Mięśnie podgnykowe
Mięśnie nadgnykowe
Mięsień żuchwowo-gnykowy (m.
Mylohyoideus)
Mięsień dwubrzuścowy (m.
Digastricus)
Mięsień bródkowo-gnykowy (m.
Geniohyoideus)
Opuszczają żuchwę
Mięsień rylcowo-gnykowy (m.
Stylohyoideus)
ustalają kość gnykową
Mięsień mostkowo-gnykowy (m.
Sternohyoideus)
Mięsień mostkowo-tarczowy (m.
Sternothyroideus)
Mięsień tarczowo-gnykowy (m.
Thyroideus)
Mięsień łopatkowo-gnykowy (m.
Omohyoideus)
Zapobiegają unoszeniu kości gnykowej
Mięsień pochyły przedni (m.
Scalenius anterior)
Mięsień pochyły środkowy (m.
Scalenius medius)
Mięsień pochyły tylny (m. Scalenius
posterior)
Zgięcie odcinka szyjnego ku przodowi
bądź unoszenie klatki piersiowej ku
górze
Mięśnie przedkręgowe
•
Mięsień prosty przedni głowy (m.
Rectus capitis anterior)
•
Mięsień długi głowy (m. Longus capitis)
•
Mięsień długi szyi (m. Longus colli)
Zginają kręgosłup ku przodowi
Powięzie
•
Powięź szyi powierzchowna – otacza mięsień
M-S-O, tworząc dla niego pochewkę. Przyczepia
się na brzegu żuchwy , wyrostku sutkowym,
wyrostkach poprzecznych kręgów szyjnych,
obojczyku i mostku.
•
Powieź szyi przedtchawicza – ma kształt
trójkąta ropiętego między kością gnykową,
mięśniami łopatkowo-gnykowymi i górnymi
brzegami obojczyka i mostka.
•
Powięź szyi przedkręgowa – pokrywa mięśnie
głębokie szyi przyczepiając się po bokach do
wyrostków poprzecznych.
Mięśnie klatki piersiowej
Mięśnie jamy brzusznej
Mięśnie grzbietu
Mięśnie powierzchniowe
Mięśnie środkowe
Mięśnie głębokie
Związane są funkcjonalnie z ruchami
kończyny górnej
Mięsień piersiowy większy
Mięsień piersiowy większy (m.
Pectoralis major)
•
P.P. Przymostkowa część obojczyka, przednia
powierzchnia mostka i chrząstki żebrowej od
I do VI żebra.
•
P.K. Grzebień guzka większego kości
ramiennej.
•
F: Przywodzi i obraca ramię do wewnątrz.
Uniesione ramię silnie obniża, działa jak
pomocniczy mięsień wdechowy.
Mięsień piersiowy mniejszy
Mięsień piersiowy mniejszy (m.
Pectoralis minor)
P.P. Na wyrostku kruczym łopatki
P.K. Na przedniej powierzchni
przedniej żeber od II do V.
F: Obniża łopatkę, a przy ustalonej
łopatce unosi żebra
.
Mięsień zębaty przedni
Mięsień zębaty przedni (m. Serratus
anterior)
P.P. Poszczególne przyczepy o kształcie
zębów pokrywają żebra.
P.K. Dolny kąt i przyśrodkowy brzeg
łopatki.
F: przesuwa łopatkę do przodu i obraca ją
skierowując wydrążenie panewkowe ku
górze. Przy ustalonej łopatce pomocniczy
mięsień wdechowy.
Mięsień podobojczykowy
Mięsień podobojczykowy (m.
Subclavius) -
P.P. Powierzchnia górna I żebra
P.K. Bocznie od przyczepu więzadła
żebrowo-obojczykowego obojczyka.
F: Obniża obojczyk, poszerza światło
żyły podobojczykowej – przez
połączenie z przydanką.
Mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne
Mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne (mm.
Intercostales externi)
•
Wypełniają przestrzenie międzyżebrowe
•
Przebiegają skośnie w kierunku
dolnozbieżnym
•
Są mięśniami wdechowymi
Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne
Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne (mm.
Intercostales interni)
•
Wypełniają przestrzenie międzyżebrowe
•
Mają przebieg górozbieżny
•
Prawdopodobnie są mięśniami wydechowymi
Mięśnie podżebrowe
Mięśnie podżebrowe (mm.
Subcostales)
Mięsień poprzeczny klatki
Mięsień poprzeczny klatki
piersiowej
piersiowej (m. Transversus thoracis)
Wykazują zmienność osobniczą i
nieznaną funkcję w procesie
oddychania.
Płaski mięsień o kształcie wypukłej ku górze
kopuły, oddzielający jamę klatki piersiowej od jamy
brzusznej.
Wyróżniamy w nim:
•
Część mostkową
•
Część żebrową
•
Część lędźwiową
Wszystkie te części łączą się ze sobą w środku
ścięgnistym (centrum tendineum) – będącego
odmianą ścięgna śródmięśniowego
Wszystkie wymienione części nie łączą się nigdy ze
sobą ściśle – w miejscach niecałkowitych połączeń
powstają wolne przestrzenie zwane:
•
Trójkątami mostkowo-żebrowymi
•
Trójkątami lędźwiowo-żebrowymi
W przeponie są też otwory przez które z klatki
piersiowej do jamy brzusznej przechodzą naczynia,
nerwy oraz przełyk. Są to:
•
Rozwór aortowy (hiatus aorticus)
•
Rozwór przełykowy (hiatus esophageus)
•
Otwór żyły głównej dolnej (foramen venae cavae
inferior)
Przepona jest najsilniejszym mięśniem wdechowym
W czasie skurczu się spłaszcza. Powoduje to
powiększenie pionowego wymiaru klatki piersiowej.
Jednocześnie zmniejsza się wymiar wysokościowy
jamy brzusznej. Dzięki temu skurcze przepony
powodują rytmiczne zmiany ciśnienia w klatce
piersiowej i jamie brzusznej.
Podczas skurczu ciśnienie w klatce piersiowej
obniża się a w jamie brzusznej wzrasta.
Różnica ciśnień umożliwia oddychanie i przyczynia
się do wypierania krwi żylnej z jamy brzusznej do
jamy klatki piersiowej.
Jama brzuszna tylko w części tylnej
oraz części dolnej posiada elementy
kostne.
Pozostałe części zbudowane są z
mięśni i powięzi.
Są mięśniami wydechowymi, dzięki temu, że ich
skurcz powoduje obniżenie żeber, a uciskając na
trzewia wciskają przeponę do jamy klatki piersiowej.
Powodują zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej.
Łącznie z przeponą i mięśniami miednicy tworzą tzw.
tłocznię brzuszną. Tłocznia brzuszna powstaje w
szeregu funkcji fizjologicznych: poród, defekacja,
oddawanie moczu.
Są mięśniami ruchowymi tułowia. Powodują zginanie
tułowia, łącznie z mięśniami kręgosłupa obracają
górną część tułowia w stosunku do części dolnej oraz
pochylają tułów w stronę boczną. Ich napięcie
przyczynia się do zachowania prawidłowej postawy
ciała.
Mięsień skośny brzucha
Mięsień skośny brzucha
zewnętrzny
zewnętrzny (m. Obliquus abdominis
externus)
Mięsień skośny brzucha
Mięsień skośny brzucha
wewnętrzny
wewnętrzny (m. Obliquus abdominis
internus)
Mięsień poprzeczny brzucha
Mięsień poprzeczny brzucha (m.
Transversus abdominis)
Wszystkie przyczepiają się do talerza biodrowego
oraz wolnych żeber, natomiast z przodu
przechodzą w rozcięgna, tworzące pochewkę
mięśnia prostego brzucha.
W linii pośrodkowej rozcięgna tych mięśni zrastają
się w kresę białą (linea alba), a w jej połowie
znajduje się pępek (umbilicus)
Jednostronny skurcz w/w mięśni powoduje zgięcie
kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego z
jednoczesnym obróceniem tułowia.
Mięśnie skośne zewnętrzne i wewnętrzne w ruchu
obracania działają antagonistycznie.
W skurczu obustronnym mięśnie
skośne działają synergistycznie
powodując skłon do przodu.
W ruchu tym istotną rolę odgrywa też
mięsień prosty brzucha (m. Rectus
abdominis)
Mięsień prosty brzucha
Mięsień prosty brzucha (m. Rectus
abdominis)
P.p. V i VII żebro i wyrostek
mieczykowaty
P.k. Na kości łonowej
Budowa – w przebiegu tego mięśnia
widoczne są 3-4 smugi ścięgniste –
dobrze widoczne u żywego osobnika.
F: silny zginacz tułowia
Blaszka przednia – leżąca przed mięśniem prostym
•
Górna część
Połowa grubości rozcięgna mięśnia skośnego
brzucha wewnętrznego
Rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego
•
Dolna część
Rozcięgna wszystkich mięśni skośnych i
poprzecznych brzucha.
Blaszki tylnej – leżącej poza nim
•
Druga połowa mięśnia skośnego wewnętrznego
brzucha
•
Rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha
Mięsień czworoboczny lędźwi
Mięsień czworoboczny lędźwi (m.
Quadratus lumborum)
Leży po bokach kręgosłupa
Pp. XII żebro, wyrostki poprzeczne
kręgów lędźwiowych
Pk. Grzebień biodrowy
F: Obniża XII żebro zgina bocznie
tułów.
Jama brzuszna ku dołowi przechodzi w jamę
miednicy mniejszej, której dolna ściana jest
utworzona przez elementy mięśniowe i
włókniste stanowiące –
dno miednicy
dno miednicy.
Dno jest ukształtowane przez mięśnie
tworzące:
•
Przeponę miednicy (diaphragma pelvis);
wzmocniona w części przedniej -
•
Przeponą moczowo-płciową (diaphragma
urogenitale)
Przepona miednicy (diaphragma
pelvis)
•
Mięsień dźwigacz odbytu (m. Levator
ani)
•
Mięsień guziczny (m. Coccygeus)
Przepona moczowo-płciowa
Przepona moczowo-płciowa
(diaphragma urogenitale)
•
Mięsień poprzeczny krocza głęboki (m.
Transversus perinei profundus)
•
Mięsień kulszowo-jamisty (m. Ischio
cavernosus)
•
Mięsień opuszkowo-gąbczasty (m.
Bulbospaongiosus)
•
Mięsień poprzeczny krocza
powierzchniowy (m. Transversus perinei
superficialis)
•
Mięsień zwieracz cewki moczowej (m.
sphincter urethrae)
Łącznotkankowy powrózek biegnący od
kolca przedniego górnego kości biodrowej do
guzka łonowego.
Rozcięgna mięśni brzucha wplatają się w to
wiązadło, tworząc ponad nim szczelinowatą
przestrzeń, zwaną kanałem pachwinowym
(canalis inguinalis)
Kanał pachwinowy biegnie równolegle do
więzadła pachwinowego na przestrzeni 4-5
cm od góry i boku, ku dołowi i przyśrodkowo,
przebijając ścianę jamy brzusznej.
Rozpoczyna się on w jamie brzusznej w połowie
długości więzadła pachwinowego – pierścieniem
pachwinowym głębokim, a kończy pierścieniem
pachwinowym powierzchownym.
Ściany kanału pachwinowego tworzą:
•
Od przodu rozcięgno mięśnia skośnego
brzucha zewnętrznego
•
Od góry dolny brzeg mięśnia skośnego
wewnętrznego i poprzecznego brzucha.
•
Od dołu więzadło pachwinowe
•
Od tyłu powięź poprzeczna brzucha i otrzewna
Przez kanał pachwinowy przechodzi -
•
U mężczyzny powrózek nasienny
•
U kobiet więzadło obłe macicy
Wzdłuż kanału mogą przedostawać
się do moszny i pod skórę trzewia
(jelita, sieć wielka) tworząc tzw.
Przepukliny pachwinowe (herniae
inguinales)