Znakowanie

Znakowanie

wartością

wartością

odżywczą GDA

odżywczą GDA

Agata Czapka

Agata Czapka

Katarzyna Haponiuk

Katarzyna Haponiuk

Justyna Jarząbek

Justyna Jarząbek

Znakowanie wartością

Znakowanie wartością

żywieniową

żywieniową

Standardowo znakowane produkty,

Standardowo znakowane produkty,

posiadają informacje żywieniowe

posiadają informacje żywieniowe

przedstawiane zgodnie z

przedstawiane zgodnie z

obowiązującymi przepisami w formie

obowiązującymi przepisami w formie

tabeli (skróconej lub rozszerzonej)

tabeli (skróconej lub rozszerzonej)

Wersja skrócona 4

Wersja skrócona 4

składniki

składniki

Wersja rozszerzona 8

Wersja rozszerzona 8

składników

składników

Ogólnopolski Dobrowolny

Ogólnopolski Dobrowolny

Program Znakowania Wartością

Program Znakowania Wartością

Odżywczą GDA

Odżywczą GDA

Główny Inspektorat Sanitarny i

Główny Inspektorat Sanitarny i

Stowarzyszenie „Polska Federacja

Stowarzyszenie „Polska Federacja

Producentów Żywności” wychodząc

Producentów Żywności” wychodząc

naprzeciw zaleceniom strategii

naprzeciw zaleceniom strategii

Światowej Organizacji Zdrowia

Światowej Organizacji Zdrowia

(WHO) w zakresie diety, aktywności

(WHO) w zakresie diety, aktywności

fizycznej i zdrowia

fizycznej i zdrowia

oraz realizując zalecenia Komisji

oraz realizując zalecenia Komisji

Europejskiej zawarte w „Białej

Europejskiej zawarte w „Białej

Księdze Strategia dla Europy w

Księdze Strategia dla Europy w

zakresie zagadnień zdrowia

zakresie zagadnień zdrowia

związanych z żywieniem, nadwagą i

związanych z żywieniem, nadwagą i

otyłością”, zgodnie ze stanowiskiem

otyłością”, zgodnie ze stanowiskiem

Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z

Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z

dnia 13 lipca 2007, które mówi, że:

dnia 13 lipca 2007, które mówi, że:



znakowanie jest ważnym elementem

znakowanie jest ważnym elementem

wspierającym edukację żywieniową

wspierającym edukację żywieniową

konsumentów i powinno stanowić jej

konsumentów i powinno stanowić jej

naturalne uzupełnienie,

naturalne uzupełnienie,



etykiety powinny zawierać czytelną i

etykiety powinny zawierać czytelną i

użyteczną dla podejmowania decyzji

użyteczną dla podejmowania decyzji

konsumenckich w zakresie odżywiania

konsumenckich w zakresie odżywiania

informację,

informację,

która nie powinna zawierać elementów

która nie powinna zawierać elementów

mogących ograniczać prawo jednostki do

mogących ograniczać prawo jednostki do

swobodnego wyboru stylu życia i sposobu

swobodnego wyboru stylu życia i sposobu

odżywiania,

odżywiania,



zmiany w systemie znakowania powinny

zmiany w systemie znakowania powinny

koncentrować się na zwiększeniu

koncentrować się na zwiększeniu

czytelności przekazywanych informacji i

czytelności przekazywanych informacji i

wpływać na stopień ich zrozumienia przez

wpływać na stopień ich zrozumienia przez

konsumentów

konsumentów

.

.

Celem Programu

Celem Programu

jest upowszechnienie

jest upowszechnienie

znakowania artykułów żywnościowych

znakowania artykułów żywnościowych

dodatkową informacją o wartości

dodatkową informacją o wartości

odżywczej, które będzie:

odżywczej, które będzie:



zrozumiałe i łatwo dostępne dla

zrozumiałe i łatwo dostępne dla

konsumenta, w efekcie pozwalając mu

konsumenta, w efekcie pozwalając mu

na dokonywanie świadomego wyboru

na dokonywanie świadomego wyboru

odnośnie stosowanej diety,

odnośnie stosowanej diety,



stosowane w sposób spójny dla

stosowane w sposób spójny dla

wszystkich artykułów

wszystkich artykułów

żywnościowych, z uwzględnieniem

żywnościowych, z uwzględnieniem

sytuacji, w których podawanie pełnej

sytuacji, w których podawanie pełnej

informacji o wartości odżywczej

informacji o wartości odżywczej

może być niemożliwe z przyczyn

może być niemożliwe z przyczyn

naturalnych (np. wielkość

naturalnych (np. wielkość

opakowania),

opakowania),



dokonywane w oparciu o uznane i

dokonywane w oparciu o uznane i

dostępne dla wszystkich

dostępne dla wszystkich

dowody

dowody

naukowe,

naukowe,



bazujące na wartościach Wskazanego

bazujące na wartościach Wskazanego

Dziennego Spożycia (GDA) uzgodnionych

Dziennego Spożycia (GDA) uzgodnionych

przez CIAA i Europejską Platformę ds.

przez CIAA i Europejską Platformę ds.

Diety Aktywności Fizycznej i Zdrowia, a w

Diety Aktywności Fizycznej i Zdrowia, a w

przyszłości na wartościach określonych

przyszłości na wartościach określonych

przez EFSA,

przez EFSA,



wspierane przez programy oświatowe

wspierane przez programy oświatowe

dotyczące znakowania wartością odżywczą,

dotyczące znakowania wartością odżywczą,

które pomogą osiągnąć pozytywne zmiany w

które pomogą osiągnąć pozytywne zmiany w

zachowaniu konsumentów, a tym samym

zachowaniu konsumentów, a tym samym

przyczynić się do zahamowania rozwoju

przyczynić się do zahamowania rozwoju

nadwagi i otyłości.

nadwagi i otyłości.

Program został opracowany w oparciu o

Program został opracowany w oparciu o

rekomendacje Konfederacji Przemysłu Żywności i

rekomendacje Konfederacji Przemysłu Żywności i

Napojów UE (CIAA) i Europejskiej Platformy ds.

Napojów UE (CIAA) i Europejskiej Platformy ds.

Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia.

Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia.

System znakowania GDA –

System znakowania GDA –

definicja

definicja

Dobrowolny system znakowania

Dobrowolny system znakowania

wartością odżywczą GDA

wartością odżywczą GDA

polega

polega

na oznakowaniu produktu informacją

na oznakowaniu produktu informacją

o procentowej zawartości wybranych

o procentowej zawartości wybranych

składników odżywczych i energii

składników odżywczych i energii

w

w

porcji produktu

porcji produktu

, w odniesieniu do

, w odniesieniu do

wartości

wartości

Wskazanego Dziennego

Wskazanego Dziennego

Spożycia (Guideline Daily

Spożycia (Guideline Daily

Amounts).

Amounts).

Czym jest GDA?

Czym jest GDA?

GDA

GDA

(Guideline Daily Amount –

(Guideline Daily Amount –

Wskazane Dzienne Spożycie)

Wskazane Dzienne Spożycie)

jest wartością referencyjną poziomu

jest wartością referencyjną poziomu

spożycia poszczególnych składników

spożycia poszczególnych składników

odżywczych w codziennej diecie,

odżywczych w codziennej diecie,

odnoszącą się do przeciętnego

odnoszącą się do przeciętnego

dorosłego i zdrowego konsumenta.

dorosłego i zdrowego konsumenta.

Czym jest GDA?

Czym jest GDA?

W związku z tym, że poszczególni

W związku z tym, że poszczególni

ludzie różnią się między sobą na

ludzie różnią się między sobą na

wiele sposobów, chociażby

wiele sposobów, chociażby

wielkością ciała, czy poziomem

wielkością ciała, czy poziomem

aktywności fizycznej, GDA nie jest

aktywności fizycznej, GDA nie jest

wskaźnikiem dla indywidualnych

wskaźnikiem dla indywidualnych

osób.

osób.

Poziomy GDA zostały ustalone

Poziomy GDA zostały ustalone

dla:

dla:



energii,

energii,



białka,

białka,



węglowodanów ogółem,

węglowodanów ogółem,



tłuszczu ogółem,

tłuszczu ogółem,



kwasów tłuszczowych nasyconych,

kwasów tłuszczowych nasyconych,



błonnika,

błonnika,



sodu (i jego ekwiwalentu soli).

sodu (i jego ekwiwalentu soli).

Dyskutuje się również nad możliwością

Dyskutuje się również nad możliwością

ustalenia wartości GDA dla cukru

ustalenia wartości GDA dla cukru

ogółem.

ogółem.

Jaki jest zamierzony cel

Jaki jest zamierzony cel

stosowania GDA

stosowania GDA

GDA

GDA

ma pomóc konsumentom zrozumieć

ma pomóc konsumentom zrozumieć

informację żywieniową przekazywaną na

informację żywieniową przekazywaną na

etykietach produktów żywnościowych.

etykietach produktów żywnościowych.

GDA przekazuje naukowe informacje w

GDA przekazuje naukowe informacje w

sposób przyjazny konsumentowi,

sposób przyjazny konsumentowi,

dostarczając jednocześnie na

dostarczając jednocześnie na

opakowaniach wytycznych, które

opakowaniach wytycznych, które

umożliwiają zastosowanie

umożliwiają zastosowanie

poszczególnych produktów w

poszczególnych produktów w

komponowaniu całościowej diety.

komponowaniu całościowej diety.

Gdzie ma zastosowanie GDA

Gdzie ma zastosowanie GDA



na opakowaniach produktów żywnościowych,

na opakowaniach produktów żywnościowych,



w punktach sprzedaży,

w punktach sprzedaży,



w ulotkach,

w ulotkach,



w literaturze na temat produktu,

w literaturze na temat produktu,



w ogłoszeniach / artykułach,

w ogłoszeniach / artykułach,



w magazynach

w magazynach



na stronach internetowych.

na stronach internetowych.

Są również użytecznym punktem odniesienia dla

Są również użytecznym punktem odniesienia dla

opracowywania produktów i menu.

opracowywania produktów i menu.

Sposoby prezentacji GDA

Sposoby prezentacji GDA

Sposób prezentacji informacji powinien

Sposób prezentacji informacji powinien

ułatwić ich zrozumienie i stosowanie

ułatwić ich zrozumienie i stosowanie

przez producenta. Możliwe są różne

przez producenta. Możliwe są różne

podejścia do wdrażania programu

podejścia do wdrażania programu

PFPŻ (Polska Federacja Producentów

PFPŻ (Polska Federacja Producentów

Żywności), w zależności od wielkości i

Żywności), w zależności od wielkości i

kształtu opakowania, a także innych

kształtu opakowania, a także innych

obowiązujących informacji na

obowiązujących informacji na

etykiecie.

etykiecie.

Poniżej przedstawiono przykłady

Poniżej przedstawiono przykłady

znakowania GDA

znakowania GDA

Dobrowolny system

Dobrowolny system

znakowania wartością

znakowania wartością

odżywczą GDA

odżywczą GDA

Nazwa składnika

Nazwa składnika

Ilość składnika w porcji

Ilość składnika w porcji

produktu

produktu

% wskazanego

% wskazanego

dziennego spożycia

dziennego spożycia

Przykłady znakowania wg

Przykłady znakowania wg

systemu GDA - przód

systemu GDA - przód

opakowania

opakowania

Przykłady znakowania wg

Przykłady znakowania wg

systemu GDA - tył opakowania

systemu GDA - tył opakowania

Wartość odżywcza

Wartość odżywcza

w 100 g

w 100 g

w

w

porcj

porcj

i 18 g

i 18 g

% GDA*

% GDA*

w 18

w 18

g

g

wartość energetyczna

wartość energetyczna

1610 kJ/

1610 kJ/

384

384

kcal

kcal

290 kJ/

290 kJ/

69

69

kcal

kcal

4%

4%

białko

białko

3,7 g

3,7 g

0,7 g

0,7 g

1%

1%

węglowodany

węglowodany

75,9 g

75,9 g

13,7 g

13,7 g

5%

5%

w tym cukry

w tym cukry

60 g

60 g

10,8 g

10,8 g

12%

12%

tłuszcz

tłuszcz

9,5 g

9,5 g

1,7 g

1,7 g

3%

3%

w tym nasycony

w tym nasycony

9,2 g

9,2 g

1,7 g

1,7 g

9%

9%

błonnik

błonnik

4,2 g

4,2 g

0,8 g

0,8 g

3%

3%

sód

sód

0,11 g

0,11 g

0,02 g

0,02 g

1%

1%

* GDA – Wskazane Dzienne Spożycie dla osoby dorosłej.

* GDA – Wskazane Dzienne Spożycie dla osoby dorosłej.

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze poszczególnych osób może

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze poszczególnych osób może

być wyższe lub niższe, w zależności od płci, wieku, poziomu

być wyższe lub niższe, w zależności od płci, wieku, poziomu

aktywności fizycznej oraz innych czynników.

aktywności fizycznej oraz innych czynników.

Referencje wartości

Referencje wartości

Wskazanego Dziennego

Wskazanego Dziennego

Spożycia (GDA)

Spożycia (GDA)

Wszystkie dane o Wskazanym

Wszystkie dane o Wskazanym

Dziennym Spożyciu przedstawione

Dziennym Spożyciu przedstawione

w oznaczeniach graficznych GDA

w oznaczeniach graficznych GDA

wyliczono w oparciu o naukowe

wyliczono w oparciu o naukowe

zalecenia dla przeciętnej zdrowej

zalecenia dla przeciętnej zdrowej

dorosłej osoby o prawidłowej wadze

dorosłej osoby o prawidłowej wadze

i normalnym poziomie aktywności

i normalnym poziomie aktywności

fizycznej.

fizycznej.

Wartości referencyjne

Wartości referencyjne

Wskazanego Dziennego Spożycia

Wskazanego Dziennego Spożycia

(GDA) dla kobiet i mężczyzn

(GDA) dla kobiet i mężczyzn

Składnik

Składnik

odżywczy

odżywczy

Wskazane Dzienne

Wskazane Dzienne

Spożycie (GDA) -

Spożycie (GDA) -

wartości

wartości

proponowane dla

proponowane dla

kobiet

kobiet

Wskazane Dzienne

Wskazane Dzienne

Spożycie (GDA) -

Spożycie (GDA) -

wartości

wartości

proponowane dla

proponowane dla

mężczyzn

mężczyzn

Wartość

Wartość

energetyczna

energetyczna

2000 kcal

2000 kcal

2500 kcal

2500 kcal

Białko

Białko

50 g

50 g

60 g

60 g

Węglowodany

Węglowodany

270 g

270 g

340 g

340 g

Tłuszcz

Tłuszcz

nie więcej niż 70 g

nie więcej niż 70 g

nie więcej niż 80 g

nie więcej niż 80 g

Kwasy

Kwasy

tłuszczowe

tłuszczowe

nasycone

nasycone

nie więcej niż 20 g

nie więcej niż 20 g

nie więcej niż 30 g

nie więcej niż 30 g

Błonnik

Błonnik

25 g

25 g

25 g

25 g

Sód (sól)

Sód (sól)

nie więcej niż 2,4 g

nie więcej niż 2,4 g

(6 g)

(6 g)

nie więcej niż 2,4 g

nie więcej niż 2,4 g

(6 g)

(6 g)

Cukry

Cukry

nie więcej niż 90 g

nie więcej niż 90 g

nie więcej niż 110 g

nie więcej niż 110 g

-w tym cukry

-w tym cukry

dodane

dodane

nie więcej niż 50 g

nie więcej niż 50 g

nie więcej niż 62,5

nie więcej niż 62,5

g

g

Porcja 250 ml dostarcza:

Porcja 250 ml dostarcza:

% Wskazanego Dziennego Spożycia dla osoby

% Wskazanego Dziennego Spożycia dla osoby

dorosłej

dorosłej

* Indywidualne zapotrzebowanie na poszczególne

* Indywidualne zapotrzebowanie na poszczególne

składniki odżywcze może być wyższe lub niższe,

składniki odżywcze może być wyższe lub niższe,

zależnie od płci, wieku, poziomu aktywności

zależnie od płci, wieku, poziomu aktywności

fizycznej i innych czynników.

fizycznej i innych czynników.

kcal

kcal

Cukry

Cukry

Tłuszcz

Tłuszcz

Kwasy

Kwasy

tłuszczowe

tłuszczowe

nasycone

nasycone

Sód

Sód

140 kcal

140 kcal

7%

7%

3,0 g

3,0 g

3%

3%

1,0 g

1,0 g

1%

1%

0,1 g

0,1 g

1%

1%

0,1 g

0,1 g

4%

4%

Kalkulator wartości odżywczej

Kalkulator wartości odżywczej

GDA

GDA



Kalkulator wartości odżywczej GDA ułatwi ci

Kalkulator wartości odżywczej GDA ułatwi ci

podejmowanie bardziej świadomych decyzji na

podejmowanie bardziej świadomych decyzji na

temat tego, co jesz. Skorzystaj z niego i

temat tego, co jesz. Skorzystaj z niego i

spróbuj zaplanować zbilansowany jadłospis na

spróbuj zaplanować zbilansowany jadłospis na

cały dzień.

cały dzień.



Kalkulator wartości odżywczej GDA działa w

Kalkulator wartości odżywczej GDA działa w

oparciu o wartości referencyjne Wskazanego

oparciu o wartości referencyjne Wskazanego

Dziennego Spożycia (GDA), które zostały

Dziennego Spożycia (GDA), które zostały

ustalone dla przeciętnej zdrowej dorosłej osoby

ustalone dla przeciętnej zdrowej dorosłej osoby

o prawidłowej wadze i przeciętnym poziomie

o prawidłowej wadze i przeciętnym poziomie

aktywności fizycznej.

aktywności fizycznej.

Kalkulator wartości odżywczej

Kalkulator wartości odżywczej

GDA

GDA



Twoje GDA może się różnić od tych wartości

Twoje GDA może się różnić od tych wartości

w zależności od twojego wieku, poziomu

w zależności od twojego wieku, poziomu

aktywności fizycznej, stanu zdrowia, itd. Aby

aktywności fizycznej, stanu zdrowia, itd. Aby

uzyskać szczegółowe informacje na temat

uzyskać szczegółowe informacje na temat

Twojego zapotrzebowania na energię i

Twojego zapotrzebowania na energię i

składniki odżywcze, skontaktuj się z

składniki odżywcze, skontaktuj się z

dietetykiem lub swoim lekarzem rodzinnym.

dietetykiem lub swoim lekarzem rodzinnym.



Pamiętaj również o tym, żeby nie przekraczać

Pamiętaj również o tym, żeby nie przekraczać

wartości GDA ustanowionych dla tłuszczu,

wartości GDA ustanowionych dla tłuszczu,

kwasów tłuszczowych nasyconych, cukru i

kwasów tłuszczowych nasyconych, cukru i

soli. Twoja całodzienna dieta nie musi

soli. Twoja całodzienna dieta nie musi

pokrywać GDA na te składniki w całości.

pokrywać GDA na te składniki w całości.

Kalkulator produktów GDA

Kalkulator produktów GDA

Na większości opakowań wartość odżywcza podawana jest w przeliczeniu na

Na większości opakowań wartość odżywcza podawana jest w przeliczeniu na

100 g produktu. Przed wyliczeniem GDA należy sprawdzić jego gramaturę.

100 g produktu. Przed wyliczeniem GDA należy sprawdzić jego gramaturę.

Procenty

Procenty

Dzięki podaniu informacji o zawartości

Dzięki podaniu informacji o zawartości

składników odżywczych wyrażonej w

składników odżywczych wyrażonej w

procentach, możesz natychmiast

procentach, możesz natychmiast

zobaczyć jaką część Twojego

zobaczyć jaką część Twojego

Wskazanego Dziennego Spożycia (GDA)

Wskazanego Dziennego Spożycia (GDA)

danego składnika zawiera porcja

danego składnika zawiera porcja

produktu żywnościowego lub napoju,

produktu żywnościowego lub napoju,

którą zamierzasz spożyć. Wartości

którą zamierzasz spożyć. Wartości

procentowe możesz wykorzystywać do

procentowe możesz wykorzystywać do

szybkiego komponowania swojej diety.

szybkiego komponowania swojej diety.

Przykłady produktów

Przykłady produktów

oznaczonych GDA

oznaczonych GDA

Czemu służy GDA?

Czemu służy GDA?

Wspiera system edukacji żywieniowej mającej

Wspiera system edukacji żywieniowej mającej

na celu zapobieżenie rozwojowi nadwagi i

na celu zapobieżenie rozwojowi nadwagi i

otyłości gdyż:

otyłości gdyż:



wspomaga

wspomaga

konsumentów w decyzjach

konsumentów w decyzjach

dotyczących sposobu odżywiania i stosowaniu

dotyczących sposobu odżywiania i stosowaniu

zasad zbilansowanej energetycznie i żywieniowo

zasad zbilansowanej energetycznie i żywieniowo

diety,

diety,



uzupełnia

uzupełnia

w czytelny i łatwy do zrozumienia

w czytelny i łatwy do zrozumienia

sposób obecnie podawane na etykietach produktów

sposób obecnie podawane na etykietach produktów

spożywczych informacje o wartości odżywczej.

spożywczych informacje o wartości odżywczej.

Zalety systemu znakowania GDA

Zalety systemu znakowania GDA



łatwy do zrozumienia

łatwy do zrozumienia

i szybki sposób na

i szybki sposób na

dotarcie do informacji żywieniowej, niezbędnej z

dotarcie do informacji żywieniowej, niezbędnej z

punktu widzenia zasad zbilansowanej diety,

punktu widzenia zasad zbilansowanej diety,



proste i dobrze widoczne symbole graficzne -

proste i dobrze widoczne symbole graficzne -

informacje graficzne są przedstawiane

informacje graficzne są przedstawiane

na

na

froncie opakowania,

froncie opakowania,



umożliwia

umożliwia

szybką ocenę wartości kalorycznej

szybką ocenę wartości kalorycznej

produktu oraz miejsca, jakie należy mu przypisać

produktu oraz miejsca, jakie należy mu przypisać

w zbilansowanej diecie,

w zbilansowanej diecie,



w pełni oparty na

w pełni oparty na

obowiązujących przepisach

obowiązujących przepisach

dotyczących znakowania wartością odżywczą.

dotyczących znakowania wartością odżywczą.

Udział w Programie jest

Udział w Programie jest

dobrowolny

dobrowolny



Program dotyczy producentów tzw.

Program dotyczy producentów tzw.

produktów ogólnego spożycia (nie obejmuje

produktów ogólnego spożycia (nie obejmuje

wyrobów specjalnego przeznaczenia

wyrobów specjalnego przeznaczenia

żywieniowego). Firmy biorące udział w

żywieniowego). Firmy biorące udział w

programie wdrażają system znakowania

programie wdrażają system znakowania

GDA zgodnie z zaleceniami Przewodnika

GDA zgodnie z zaleceniami Przewodnika

opracowanego przez PFPŻ na podstawie

opracowanego przez PFPŻ na podstawie

przewodnika CIAA przygotowanego we

przewodnika CIAA przygotowanego we

współpracy z Europejską Platformą ds.

współpracy z Europejską Platformą ds.

Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia.

Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia.



Na potrzeby programu Polska

Na potrzeby programu Polska

Federacja Producentów Żywności

Federacja Producentów Żywności

opracowała Przewodnik wdrażania

opracowała Przewodnik wdrażania

systemu znakowania GDA oraz

systemu znakowania GDA oraz

uruchomiła portale internetowe dla

uruchomiła portale internetowe dla

producentów. Dodatkowo PFPŻ

producentów. Dodatkowo PFPŻ

uruchomiła portal edukacyjny dla

uruchomiła portal edukacyjny dla

konsumentów (

konsumentów (

www.gdainfo.pl

www.gdainfo.pl

).

).



Wdrożenie Dobrowolnego Programu

Wdrożenie Dobrowolnego Programu

Znakowania Wartością Odżywczą w

Znakowania Wartością Odżywczą w

Polsce należy uznać za niezwykle

Polsce należy uznać za niezwykle

ważne działanie z punktu widzenia

ważne działanie z punktu widzenia

realizacji strategii prewencji

realizacji strategii prewencji

nadwagi i otyłości.

nadwagi i otyłości.

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę