Slajd 1

Prawo europejskie

uwagi ogólne

Definicja (sensu

largo):

System prawny wszystkich

europejskich

(zachodnioeuropejskich)

organizacji

międzynarodowych

Definicja (sensu stricto):

1. Prawo Unii Europejskiej

lub

2. Prawo Wspólnot Europejskich

(prawo wspólnotowe), tzn.

prawo:



Europejskiej Wspólnoty Węgla

i Stali



Europejskiej Wspólnoty Energii

Atomowej



Wspólnoty Europejskiej (dawniej

EWG)

Prawo europejskie

uwagi ogólne

Prawo pierwotne:

Umowne prawo międzynarodowe

Dotyczące Wspólnot Europejskich, a w

tym:

•

prawo pisane (przede wszystkim

traktaty

założycielskie Wspólnot

Europejskich

–

umowy międzynarodowe między

członkami wspólnot)

•

prawo niepisane ( tzw. ogólne

zasady

prawne oraz prawo zwyczajowe)

Prawo wtórne:

Prawo tworzone przez

organy Wspólnoty

Prawo europejskie

uwagi ogólne

• Między prawem pierwotnym i wtórnym zachodzi
stosunek nadrzędności i podporządkowania.

•   Każdy akt prawny Wspólnoty musi mieć podstawę
     w postaci upoważnienia zawartego w prawie
     pierwotnym.

•   Akty prawa europejskiego (wspólnotowego)
     zawierające normy powszechnie obowiązujące są
     bezpośrednio skuteczne wobec obywateli i
instytucji
     państw członkowskich.

•   W razie kolizji przepisów prawa europejskiego i
prawa
     wewnętrznego, pierwszeństwo ma prawo
europejskie.

Prawo europejskie

Organy Wspólnot Europejskich

(organy Unii Europejskiej)

Organy główne



Parlament Europejski



Rada Unii Europejskiej



Komisja Europejska



Trybunał

Sprawiedliwości



Trybunał Obrachunkowy

Organy

pomocnicze



Komitet Regionów



Komitet Ekonomiczno

- Społeczny

Prawo europejskie

Organy Wspólnot Europejskich

(organy Unii Europejskiej)



Organy Unii Europejskiej sprawują swe funkcje

w odniesieniu do wszystkich Wspólnot.



Sporną kwestią jest charakter prawny stosunku

między trzema Wspólnotami a Unią Europejską:

1- szy pogląd:

Utworzenie Unii Europejskiej

(Traktat z Maastricht z

1.11.1993 r.) oznacza

połączenie istniejących osobno

Wspólnot

2 - gi pogląd:

Unia Europejska jest

tworem

in statu

nascendi

(w trakcie

powstawania) i

dopiero kształtuje się

w oparciu o

Wspólnoty

Prawo

europejskie

Parlament Europejski



Plenarne posiedzenia odbywa w Strasburgu



Składa się z 626 deputowanych, z których każdy

reprezentuje wszystkie społeczeństwa Wspólnoty



Wyłaniany jest na 5 –letnią kadencję w wyborach

powszechnych, bezpośrednich, przeprowadzanych

w krajach członkowskich



Nie ma mocy stanowiącej a jedynie kompetencje

opiniodawcze i kontrolne



Niektóre akty Wspólnoty wymagają jego zgody,

np. przystąpienie nowego państwa

Prawo europejskie

Rada Unii Europejskiej

Kompetencje:



Rada jest podstawowym

decyzyjnym

(stanowiącym) organem

Unii



Koordynuje politykę

gospodarczą państw

członkowskich



Podejmuje decyzje w

zakresie upoważnień

zawartych w traktatach

Skład:



Ministrowie - po jednym z każdego

państwa członkowskiego ( nie mogą

być zastąpieni, np. przez

wiceministrów)



Skład Rady jest zmienny (w zależności

od przedmiotu obrad delegowani są

różni ministrowie)



Rada Generalna – Rada obradująca w

składzie ministrów spraw

zagranicznych



Rada Techniczna - Rada obradująca

w składzie innych ministrów

Prawo europejskie

Rada Unii Europejskiej

Przewodnictwo

w Radzie



Sprawowane jest przez

kolejne państwa

członkowskie w cyklach 6-cio

miesięcznych



Przewodniczącym Rady jest

każdorazowo minister spraw

zagranicznych państwa

sprawującego

przewodnictwo

Sposób głosowania

w Radzie

Decyzje podejmowane są:

- jednogłośnie (sprawy

wymienione w traktatach o

znaczeniu fundamentalnym)

- kwalifikowaną większością

(liczne sprawy, w których stosuje

się tzw. system ważenia

głosów)

- zwykłą większością (pozostałe

sprawy)

Prawo europejskie

Komisja Europejska ( Rząd Unii

Europejskiej z siedzibą w

Brukseli)

Skład:



Komisję tworzy 27 komisarzy pochodzących ze wszystkich

krajów członkowskich, powoływanych na 5 lat



Wyłaniana jest przez rządy państw członkowskich, które

najpierw ustalają osobę przewodniczącego, a następnie, na

podstawie jego opinii, pozostałych członków



Uzgodniony przez państwa członkowskie skład zatwierdza

Parlament Europejski



Komisarze mają obowiązek działać w interesie Wspólnot ( nie

mogą kierować się instrukcjami państw, których są

obywatelami)

Prawo europejskie

Komisja Europejska ( Rząd Unii

Europejskiej z siedzibą w

Brukseli)

Kompetencje:



Inicjowanie polityki Wspólnot Europejskich



Reprezentowanie interesów Wspólnot w stosunkach z

państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi



Wykonywanie zadań przewidzianych w traktatach oraz

rozporządzeń Rady Unii Europejskiej



Występowanie z inicjatywą prawodawczą do Rady Unii

Europejskiej



Wydawanie aktów prawodawczych uzupełniających akty

wydane przez Radę Unii Europejskiej

Uchwały Komisji zapadają bezwzględną większością

głosów

Prawo europejskie

Trybunał Sprawiedliwości



Składa się z 15 sędziów powoływanych na 6 lat przez Radę Unii Europejskiej



Siedzibą Trybunału jest Luksemburg



Sędzią może być tylko obywatel państwa należącego do Unii



Częścią Trybunału jest tzw. Sąd I instancji powołany dla odciążenia Trybunału



Sędziowie Trybunału wybierają ze swego grona przewodniczącego



Podstawowym zadaniem Trybunału jest zagwarantowanie przestrzegania prawa

europejskiego – traktatów i wydanych na jego podstawie aktów – przez jego

wykładnię i zapewnienie jednolitego stosowania



Trybunał orzeka:

- na posiedzeniach plenarnych,

- w składach 3- osobowych

- w składach 5- osobowych



Sędziów wspiera 8- śmiu tzw. Rzeczników Generalnych, których zadaniem jest

przygotowywanie niezależnych opinii



Szczególną rolę odgrywa I-szy Rzecznik Generalny, powoływany przez Trybunał

spośród rzeczników na 1 rok, którego zadaniem jest rozdział spraw oraz

przygotowywanie wniosku końcowego z propozycją sposobu zakończenia sprawy

Prawo europejskie

Trybunał Obrachunkowy



Powołany jest do sprawowania kontroli finansów Wspólnot

Europejskich



Składa się z 15 członków mianowanych rotacyjnie przez Radę Unii

Europejskiej na okresy 6-cio letnie, dysponujących immunitetem



Siedzibą Trybunału jest Luksemburg



Trybunał prowadzi kontrolę dochodów i wydatków Wspólnot

przede wszystkim w oparciu o kryterium legalności (rzadziej -

celowości i merytorycznej trafności)



Trybunał wspiera Parlament Europejski w sprawowaniu

działalności kontrolnej (coroczne sprawozdanie Trybunału stanowi

podstawę do udzielenia Komisji Europejskiej absolutorium z

wykonania budżetu)

Prawo europejskie

Źródła prawa europejskiego



Pojęcie źródła prawa ma na gruncie prawa

europejskiego odmienne znaczenie niż w

prawie wewnętrznym, np. polskim.



Źródło prawa wewnętrznego to akt

normatywny zawierający normy

abstrakcyjne – powszechnie obowiązujące,

nie skierowane do konkretnego adresata.



Niektóre źródła prawa europejskiego mają

odmienny, niekiedy bardzo specyficzny

charakter.

Prawo europejskie

Źródła prawa europejskiego

Prawo pisane

Traktaty założycielskie

Wspólnot

Europejskich wraz z aktami

Uzupełniającymi (umowy

międzynarodowe między

członkami wspólnot)

Prawo niepisane



ogólne zasady

prawne



prawo zwyczajowe

Prawo pierwotne

Prawo

europejskie

Źródła prawa

europejskiego

Prawo pochodne

              Rozporządzenie

              Dyrektywa

Decyzja

Zalecenie i opinia

Inne akty prawne

Prawo europejskie

Źródła prawa europejskiego

Rozporządzenie:



Jest aktem prawnym zawierającym normy prawne

(nie odnosi się do konkretnego przypadku)



Rozporządzenie może wydawać Rada (także z

udziałem Parlamentu lub Komisji) w ramach

upoważnień wynikających z traktatów



Rozporządzenie ma bezpośrednią moc obowiązującą

w państwach członkowskich ( nie wymaga aktów

włączających je do systemu prawa wewnętrznego)



Obowiązuje zarówno organy wspólnotowe jak i

państwa członkowskie oraz ich obywateli, osoby

prawne i instytucje

Prawo europejskie

Źródła prawa europejskiego

Dyrektywa:



Nie znajduje odpowiednika w prawie wewnętrznym państw członkowskich



Kierowana jest wyłącznie do państw członkowskich, które zobowiązane są

do wydana przepisów wewnętrznych odpowiadających treści dyrektywy



Wiąże państwo tylko co do celu, pozostawiając mu swobodę wyboru drogi



Władze i sądy państw członkowskich zobowiązane są dokonywać wykładni

prawa wewnętrznego zgodnie z treścią dyrektyw



Dyrektywa nie zrealizowana w całości może działać bezpośrednio (osoba

fizyczna lub prawna może powoływać się wobec państwa na jej treść)



Dyrektywy wydawane są przez Radę Unii Europejskiej, niekiedy wspólnie

z Parlamentem



Dyrektywy skierowane do wszystkich państw członkowskich



Publikowane są w dzienniku urzędowym Wspólnot

Prawo europejskie

Źródła prawa europejskiego

Decyzja:



Dotyczy indywidualnych przypadków



Może być kierowana zarówno do osób fizycznych bądź

prawnych jak i państw członkowskich ( w tym przypadku jest

podobna do decyzji administracyjnej w prawie

wewnętrznym)



Ma zazwyczaj również cechy dyrektywy, ponieważ jej

wykonanie wymaga najczęściej zmian w prawie

wewnętrznym



Decyzje mogą być zaskarżane do Trybunału Sprawiedliwości

przez osoby fizyczne i prawne



Decyzje mogą nakładać na adresata zobowiązania pieniężne

( nie dotyczy to decyzji skierowanych do państw)

Prawo

europejskie

Źródła prawa

europejskiego

Zalecenie i

opinia:



Nie mają mocy wiążącej

jednakże



Sądy krajowe państw

członkowskich powinny

uwzględniać zalecenia

informujące o wykładni

prawa europejskiego



Wydawane są gdy zachodzi

taka potrzeba, szczególnie

przez Komisję Europejską

Inne akty prawne:



nie są skatalogowane w

doktrynie



niektóre z nich wywołują

skutki prawne, mogą więc
być zaskarżane do Trybunału



zaliczamy do nich:

- rezolucje

- uchwały

– memoranda

– projekty

– komunikaty

– decyzje

budżetowe itd.



Nazywane są nieoznaczonymi

aktami prawnymi lub

decyzjami sui generis

Document Outline