1

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje

Administracja (od łac. ministrare, administratio,
administrare) rozumiana jest jako:



pewne

działanie



pewna wyodrębniona

organizacja

o szczególnych cechach

Rozróżnia się administrację:



publiczną



państwową/rządową



samorządową



prywatną (zakładów opieki zdrowotnej, szkół prywatnych,
etc.).

2

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje

ADMINISTRACJA

PUBLICZNA

PRYWATNA

ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

3

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje

ADMINISTRACJA

PUBLICZNA

RZĄDOWA

PAŃSTWOWA

SAMORZĄDOWA

4

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje

„…Administracja publiczna jest sługą
ustroju i aparatem wykonawczym
władzy politycznej, cała jej
działalność polega na wykonywaniu
prawa i na prawie się opiera” H.
Izdebski, M. Kulesza

5

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje

„Administrację stanowi ta część działalności
państwa, która nie jest ani ustawodawstwem,
ani sądownictwem…”

W.Jellinek, O. Mayer

„…W granicach wyznaczonych przez ustawy,
pod kontrolą sądów, władza wykonawcza
odpowiada za wykonywanie ustaw, zajmuje
się rządzeniem i ponosi odpowiedzialność za
stan spraw państwa”

H. Izdebski, M. Kulesza

6

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje

Definicje administracji

podmiotowa

Przedmiotowa

Zespół ludzi

powiązanych w pewną

całość z uwagi na wspólne cele,
wyposażonych w pewien zakres
uprawnień władczych,
dysponujących określonymi środkami
rzeczowymi, z planowym
zgrupowaniem w w służbie pewnej
misji publicznej, a dopiero potem – z
sumą urządzeń, którymi dysponują.

Jest to jedna z form realizacji
funkcji państwa polegająca na
bezpośredniej, praktycznej

realizacji zadań

zmierzająca do

osiągania pewnych celów.

7

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje



Administracja publiczna to zespół

Administracja publiczna to zespół

działań, czynności i przedsięwzięć

działań, czynności i przedsięwzięć

organizatorskich i wykonawczych,

organizatorskich i wykonawczych,

prowadzonych na rzecz realizacji

prowadzonych na rzecz realizacji

interesu publicznego przez różne

interesu publicznego przez różne

podmioty, organy i instytucje, na

podmioty, organy i instytucje, na

podstawie ustawy i w określonych

podstawie ustawy i w określonych

prawem formach.

prawem formach.

H. Izdebski, M. Kulesza

8

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje



Administracja publiczna to system

Administracja publiczna to system

złożony z ludzi zorganizowanych w

złożony z ludzi zorganizowanych w

celu stałej, systematycznej,

celu stałej, systematycznej,

skierowanej ku przyszłości realizacji

skierowanej ku przyszłości realizacji

dobra wspólnego jako misji publicznej,

dobra wspólnego jako misji publicznej,

polegającej głównie na bieżącym

polegającej głównie na bieżącym

wykonywaniu ustaw, wyposażonych w

wykonywaniu ustaw, wyposażonych w

tym celu we władztwo państwowe

tym celu we władztwo państwowe

oraz środki materialno-techniczne

oraz środki materialno-techniczne.

I

Lipowicz

9

Cechy administracji publicznej



Działanie w imieniu i na rachunek państwa lub

innego. odrębnego od państwa podmiotu władzy

publicznej, któremu państwo przekazało część

swojej władzy (imperium),



Możność działania w formach władczych,

zabezpieczonych możliwością stosowania

przymusu państwowego,



Działanie w interesie publicznym (w imię dobra

wspólnego, interesu społecznego),



Polityczny charakter – cele jej działania i jego

rezultaty ocenia się w kategoriach politycznych,

wpływają one na kształtowanie się stosunku

obywateli do podmiotów administracji,

10

Cechy administracji publicznej



Działanie na podstawie ustaw i w granicach

przez nie określonych (z tego względu w

odniesieniu do działania administracji

publicznej nie ma zastosowania zasada „co nie

jest zabronione, jest dozwolone”),



Aktywność, zwrócenie ku przyszłości, możność

podejmowania działania z własnej inicjatywy,



Działanie w sposób ciągły i stabilny,



Oparcie się (z reguły) na zawodowym

personelu,



Charakter monopolistyczny i bezosobowy

11

Cechy administracji publicznej



Charakter monopolistyczny oznacza iż

administracja, działając w ramach

powierzonych jej kompetencji, występuje jako

wyłączny gospodarz w określonej kategorii

spraw.



Charakter bezosobowy oznacza iż nawet jeśli w

ramach struktur administracji działają ludzie,

to uprawnienia do wydawania decyzji

przysługują nie komuś, kto np. pełni funkcję

wojewody, lecz organowi noszącemu tę nazwę.



Niekomercyjny charakter administracji oznacza

iż zazwyczaj jej celem nie jest dążenie do

osiągania zysku finansowego.

12

Cechy administracji publicznej



Charakter zorganizowania i działania
zasadniczo na zasadzie kierownictwa i
podporządkowania



Polityczny charakter administracji polega na
tym, iż jest demokratycznie kontrolowana



Przejrzystość działań administracji
wynikająca z zasady jawności życia
publicznego polega na poddaniu jej kontroli
prawa, obywateli i ich związków

13

Funkcje administracji i ich podziały



Kryterium podziału terytorialnego kraju:

Administracja centralna

Administracja terenowa:

14

Funkcje administracji i ich
podziały

CENTRALNA

WOJEWÓDZKA

POWIATOWA

GMINNA

15

Funkcje administracji i ich podziały



Kryterium oparte na przedmiotowo
wyodrębnionych działach

aktów

stanu

cywilnego

miar

rolnictwa

ochrony

środowiska

oświatowa

gospodarcza

finansowa

celna

Administracja

16

Funkcje administracji i ich podziały

Administracja publiczna

Władcza

(reglamentacyjna)

Niewładcza

(świadcząca)

Kryterium charakteru działań

17

Funkcje administracji i ich podziały

Kryterium zakresu zadań

Kryterium zakresu zadań

OGÓLNA

OGÓLNA

SPECJALNA

SPECJALNA

Rada

Ministrów

Rada

Ministrów

wojska

wojska

wojewoda

wojewoda

minister

minister

sądownictwa

sądownictwa

Spraw

Zagr.

Spraw

Zagr.

18

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje



Podział władz nowoczesnego państwa na trzy
sfery: ustawodawczą, wykonawczą i
sądowniczą dał podstawy do kształtowania się
nauki administracji a później prawa
administracyjnego.



Wyodrębnienie wykonawczej funkcji państwa
(administracji państwowej) spowodowało
zapotrzebowanie na badania nad nimi.

19

Pojęcie administracji, jej cechy i
funkcje

PAŃSTWO

DEMOKRATYCZNE

WŁADZA

USTAWODAWCZA

WŁADZA

WYKONAWCZA

WŁADZA

SĄDOWA