Możliwość wykorzystania
Możliwość wykorzystania
spersonalizowanego
spersonalizowanego
leczenia i żywienia w
leczenia i żywienia w
oparciu o nutri- i
oparciu o nutri- i
farmakogenomikę w
farmakogenomikę w
różnych formach
różnych formach
uzależnienia na
uzależnienia na
przykładzie narkomanii.
przykładzie narkomanii.
Made by: choesin.haebalagi
& in.
Problematyka tematu prezentacji:
Problematyka tematu prezentacji:
1. Nutri- i farmakogenomika
1. Nutri- i farmakogenomika
- ich znaczenie w leczeniu uzależnień
- ich znaczenie w leczeniu uzależnień
2. Co to jest narkomania?
2. Co to jest narkomania?
3. Leczenie narkomani:
3. Leczenie narkomani:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
- wykorzystanie nutrigenomiki w leczeniu
- wykorzystanie nutrigenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Nutri- i farmakogenomika
Nutri- i farmakogenomika
- ich znaczenie w leczeniu
- ich znaczenie w leczeniu
uzależnień
uzależnień
Nutri- i farmakogenomika
Nutri- i farmakogenomika
- ich znaczenie w leczeniu
- ich znaczenie w leczeniu
uzależnień
uzależnień
Farmakogenomika
dział nauki z
pogranicza
farmakologii i genetyki
zajmujący się
badaniem wpływu
całego genomu danej
osoby (polimorfizm
genów) na odpowiedź
na farmakoterapię, a
także na badaniu
genomu w celu
wykrycia nowych
potencjalnych punktów
uchwytu dla leków.
Nutri- i farmakogenomika
Nutri- i farmakogenomika
- ich znaczenie w leczeniu
- ich znaczenie w leczeniu
uzależnień
uzależnień
Nutrigenomika
dział nauki
zajmujący się
badaniem wpływu
składników
żywności na
regulację ekspresji
genów, które
mogą
warunkować m.in.
występowanie
stanu zdrowia lub
choroby.
Nutri- i farmakogenomika
Nutri- i farmakogenomika
- ich znaczenie w leczeniu
- ich znaczenie w leczeniu
uzależnień
uzależnień
MEDYCYNA SPERSONALIZOWANA
MEDYCYNA SPERSONALIZOWANA
Terapię spersonalizowaną
można w skrócie określić jako
dopasowywanie leku do
pacjenta, a nie do danej
choroby. Jest to zerwanie z
tradycyjnym podejściem, że u
wszystkich osób z jednym
schorzeniem stosuje się tą
samą metodę leczenia. Ludzie
różnią się od siebie i dlatego
nie ma jednej, uniwersalnej
metody terapii. U jednych,
dany lek może poskutkować,
u innych nie przynieść
efektów, albo wręcz wywołać
groźne skutki uboczne.
Nutri- i farmakogenomika
Nutri- i farmakogenomika
- ich znaczenie w leczeniu
- ich znaczenie w leczeniu
uzależnień
uzależnień
Dziedziczność a
Dziedziczność a
uzależnienia
uzależnienia
Niewątpliwie przyczynę
dziedziczną ma duża
zmienność receptorów
dopaminowych D2 w mózgu
ludzkim. U podstaw
osobniczego zróżnicowania
podatności na uzależnienia
leżą, między innymi, różnice w
aktywności neurotransmisji
dopaminowej, które zapewne
można wyjaśnić częściowo
przez różnice genetyczne.
Okazało się, że markery TaqIA1 i B1 polimorfizmów długości
fragmentów restrykcyjnych (RLFP) genu kodującego receptor D2
są związane w populacji białej (nazywanej kaukaską) z
podatnością na uzależnienia i występują znacznie częściej u
alkoholików i narkomanów stosujących kilka narkotyków
zwłaszcza tych, którzy preferują kokainę i amfetaminę.
Nutri- i farmakogenomika
Nutri- i farmakogenomika
- ich znaczenie w leczeniu
- ich znaczenie w leczeniu
uzależnień
uzależnień
Dziedziczność a
Dziedziczność a
uzależnienia
uzależnienia
Można przypuszczać, że u osób z genem obciążonym tymi
polimorfizmami ekspresja receptorów dopaminowych jest słabsza,
a to może łączyć się z większą wrażliwością na nagradzające
działanie narkotyków.
Indywidualne różnice we wrażliwości na
substancje uzależniające są
stopniowane, a geny odpowiedzialne za
siłę tendencji do uzależnienia są genami
słabszymi (minor genes). Miejsca ich
lokalizacji na chromosomie nazwano
miejscami cech ilościowych (QTL,
quantitative trait loci). QTL są to więc
miejsca na chromosomach, w których
znajdują się geny związane z
fenotypowymi różnicami we wrażliwości.
Chociaż pojedyncze QTL mają niewielki
wpływ, to całe ich grupy mogą
odpowiadać za genetyczną stronę
uzależnienia.
Co to jest
Co to jest
narkomania?
narkomania?
Co to jest
Co to jest
narkomania?
narkomania?
Narkomanią
Narkomanią określamy
patologiczne zjawisko
społeczne, uzależnienie
spowodowane krótszym lub
dłuższym zażywaniem
substancji chemicznych
(głównie przeciwbólowych
środków narkotycznych) albo
innych środków
uzależniających
wpływających na czynność
mózgu (narkotyki, leki
uspokajające i
psychotropowe).
Narkomania charakteryzuje się:
tzw. głodem narkotycznym,
przymusem zażywania środków odurzających,
chęcią zdobycia narkotyku za wszelką cenę i wszystkimi
sposobami,
Co to jest
Co to jest
narkomania?
narkomania?
W zależności od stosowanego
środka uzależniającego
zastosowano podział na:
morfinizm
morfinizm
– uzależnienie od
zażywania morfiny,
kokainizm
kokainizm
– uzależnienie od
zażywania kokainy,
heroinizm
heroinizm
– uzależnienie od
zażywania heroiny,
uzależnienie od wziewnych
uzależnienie od wziewnych
środków odurzających
środków odurzających
.
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
- wykorzystanie nutrigenomiki w leczeniu
- wykorzystanie nutrigenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
Istnieją różne rodzaje
terapii narkomanii.
Wybór jednej z nich
zależy od stopnia
uzależnienia, rodzaju
przyjmowanej
substancji i chęci
współpracy chorego ze
specjalistą.
Leczenie za każdym
razem jest dobierane
indywidualnie i
wymaga od chorego
dużego wysiłku,
wytrwałości i czasu.
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
Przebiega w trzech etapach:
1)
detoksykacja
detoksykacja – polega na
uwolnieniu chorego od
dolegliwości będących
następstwem zażywania
narkotyków
2)
terapia
terapia – stanowiąca
podstawową formę leczenia i
prowadzona na oddziałach i w
ośrodkach stacjonarnych
3)
readaptacja społeczna,
readaptacja społeczna,
prowadzona w warunkach
otwartych, ma ona pomóc w
powrocie do normalnych
warunków życia.
wykorzystanie
wykorzystanie
farmakogenomiki w
farmakogenomiki w
leczeniu narkomanii
leczeniu narkomanii
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
FARMAKOTERAPIA
FARMAKOTERAPIA
1) Leki łagodzące objawy
odstawienia,
2) Leki zmniejszające głód
narkotykowy, który muszą osoby
uzależnione do poszukiwania
narkotyku lub powoduje nawroty
choroby,
3) Substancje znoszące lub hamujące
efekt narkotyku,
4) Leki skierowane na współistniejące
choroby psychiczne,
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
LEKI DZIAŁAJĄCE PRZECIW UZALEŻNIENIOM
LEKI DZIAŁAJĄCE PRZECIW UZALEŻNIENIOM
Leki działające na układ dopaminowy
- częściowi antagoniści receptora D3 - związek
BP897
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki hamujące napływ
wapnia do komórki:
a) Leki blokujące kanały
wapniowe sterowane
potencjałem, należące do
typu kanałów L
b) Leki blokujące kanał
wapniowy regulowany
połączeniem z kwasem
glutaminowym – receptor
NMDA
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki blokujące kanały wapniowe
typu L:
Do tej grupy należą uznane
leki krążeniowe, takie jak
werapamil, nifedypina,
nimodypuna czy
amlodypina.
Blokery kanału wapniowego
są wprowadzane do kliniki
ze względu na ich interakcję
z opiatami: nasilanie
działania przeciwbólowego i
zmniejszania tolerancji na to
działanie, co wykazano w
doświadczeniach na
zwierzętach.
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki blokujące receptor
NMDA:
Memantyna, która jest
uznanym lekiem,
stosowanym głównie w
różnych chorobach
neurodegeneracyjnych.
Znosi ona poszukiwanie
leku u uprzednio
uzależnionych myszy, a
więc potencjalnie może
przeciwdziałać
najgroźniejszej
konsekwencji uzależnienia
– nawrotom.
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki aktywujące hamujący układ
gabergiczny:
g-vinyl-GABA (GVG)
nieodwracalny inhibitor
transaminazy GABA, więc w
wyniku jego działania podnosi
się poziom GABA w neuronie, a
wskutek jego uwalniania
następuje hamowanie różnych
neuronów, m.in. dopaminowych
neuronów układu nagrody.
Sabril, Sabriolex i Vigabatrin
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Przeciwciała.
Przeciwciała.
Narkotyki niszczą
mózg, ale aby tam
dotrzeć muszą być
transportowane z
krwią. Jedną z
możliwości działania
przeciw uzależnieniom
jest tworzenie leków
przechwytujących
molekuły narkotyku
zanim osiągną swój
ostateczny cel i
neutralizowanie ich w
czasie podróży do
mózgu.
Obwodowe blokery narkotyków są modelowane na wzór naturalnych
systemów obronnych ustroju: enzymów i przeciwciał.
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Przeciwciała.
Przeciwciała.
IMMUNIZACJA
IMMUNIZACJA
Niewielkie molekuły, takie jak cząsteczki
kokainy, zazwyczaj nie alarmują systemu
immunologicznego ustroju.
Można jednak połączyć molekułę kokainy z
nośnikiem białkowym, pobudzającym
odpowiedź immunologiczną.
Myszy szczepione tym kompleksem tworzą
swoiste przeciwciała przeciw kokainie, które
wiążą narkotyk we krwi. Odpowiedź
immunologiczna u myszy zapobiega
przechodzeniu kokainy do ośrodkowego
systemu nerwowego.
Efekt ten jest długotrwały a okresowe
szczepienia przypominające pozwalają
utrzymać działanie ochronne przez ponad
rok.
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Przeciwciała.
Przeciwciała.
IMMUNIZACJA
IMMUNIZACJA
Chociaż najwięcej uwagi poświęcono
obwodowemu blokowaniu kokainy, to
opracowano również szczepionki
przeciw fencyklidynie.
W celu jej usuwania z ustroju (w USA
obserwuje się liczne przypadki
hospitalizacji wymagające interwencji
szpitalnej) opracowano początkowo
monoklonalne fragmenty
immunoglobuliny G wiążące z dużym
powinowactwem fencyklidynę
(antiPCP-Fab), a później również pełne
immunoglobiny (antiPCP-IgG), które
dłużej i silniej wiązały fencyklidynę.
AntiPCP-Fab obniżają poziom
fencyklidyny w mózgu i blokują efekty
behawioralne fencyklidyny i
pokrewnych jej związków.
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Przeciwciała.
Przeciwciała.
ENZYMY
ENZYMY
Enzymy w krwi są zdolne do metabolizowania kokainy i innych
narkotyków, ale nie mogą szybko zneutralizować takich ilości
narkotyku, jakie są typowo brane przez narkomanów. Kiedy
wykazano, że ostre zatrucia kokainą występują częściej u osób z
niskim poziomem butylocholinesterazy (BChE) we krwi, zwrócono
uwagę na ten enzym.
Badania naturalnej zmienności aktywności BChE u ludzi mogą
odpowiadać za zróżnicowaną reaktywność: osoby z pewnymi
wariantami enzymu mogą reagować na standardową dawkę kokainy
objawami przedawkowania.
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
- wykorzystanie farmakogenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Leki działające obwodowo. Szczepionki. Enzymy.
Przeciwciała.
Przeciwciała.
PRZECIWCIAŁA KATALITYCZNE
PRZECIWCIAŁA KATALITYCZNE
Połączeniem taktyki
stosowania przeciwciał i
enzymów jest
zaprojektowanie przeciwciał
katalitycznych, które wiążą
się
z cząsteczkami kokainy i
katalizują jej degradację.
Sugeruje to, że przeciwciała
katalityczne mogą być
stosowane zarówno w
traktowaniu przedawkowania,
jak i w charakterze leku
przeciw uzależnieniu
kokainowemu.
wykorzystanie
wykorzystanie
nutrigenomiki w
nutrigenomiki w
leczeniu narkomanii
leczeniu narkomanii
Leczenie narkomanii:
Leczenie narkomanii:
- wykorzystanie nutrigenomiki w leczeniu
- wykorzystanie nutrigenomiki w leczeniu
narkomanii
narkomanii
Gwałtowne odstawienie substancji
uzależniających może mieć swoje
negatywne skutki nazywane
zespołem abstynenckim.
Objawy te mają zarówno charakter
psychiczny ( stany lękowe, apatia,
wybuchowość) jak również fizyczny
(nadmierna potliwość, drżenie
mięśni, nieregularność rytmu serca
itp.), dlatego też osoba leczona
umieszczana jest w pomieszczeniu w
którym możliwa jest stała jego
obserwacja.
Detoksykacji towarzyszy
leczenie farmakologiczne przy
pomocy odpowiednich leków, a
także odpowiednia dieta mająca
na celu przywrócenie siły i
równowagi funkcjonowania
organizmu.
DZIĘKUJEMY
ZA UWAGĘ :)