Die Schöpfung

Dokumentacja mykologiczno - budowlana
powinna zawierać:

• Opis stanu technicznego z uwzględnieniem czynników

korozyjnych.

• Identyfikację występujących organizmów.

• Zakres uszkodzeń z podaniem ich lokalizacji i intensywności.

• Wyraźne wskazanie przyczyn zniszczeń z propozycją ich

usunięcia.

• Sposób zwalczania szkodników biologicznych.

• Metody i środki do zabezpieczenia obiektu przed rozwojem

korozji.

DOBÓR METOD

Metody zwalczania dobierane w zależności od:

• Dominujących szkodników. Identyfikacja organizmów pozwala

na właściwy dobór środków i metod zwalczania. Istotna jest

zwłaszcza w przypadku grzybów domowych charakteryzujących

się różną odpornością na stosowane środki chemiczne.

• Powierzchni i głębokości porażenia. W zależności od sytuacji

zakłada się wykonanie zabiegów doraźnych, remontów

częściowych, kapitalnych lub całkowitą rozbiórkę porażonych

elementów czy też całego obiektu.

• Rodzaju porażonego materiału, elementu.

• Dostępu do miejsc porażonych. Prace wykonywane są często w

miejscach trudnodostępnych (węzły więźby dachowej) lub też

wymagają częściowego demontażu warstw osłaniających (belki

stropów, tynkowane belki ścian drewnianych).

Sposoby zwalczania grzybów i

owadów technicznych

szkodników drewna:

• Metody chemiczne (specjalne impregnaty

chemiczne, gazy toksyczne).

• Metody fizyczne (termiczna, mikrofalowa).

• Metody biologiczne (wprowadzanie

naturalnych wrogów lub gatunków
konkurencyjnych).

• Malowanie. Drewno pokrywa się impregnatem pędzlem

lub wałkiem. Jest to sposób oszczędny z niewielkim

zużyciem preparatów oraz niewielką głębokością wnikania

(do

kilka

milimetrów).

Opóźnianie

odparowania

rozpuszczalników uzyskuje się poprzez okrycie powierzchni

drewna folią poliestrową lub polietylenową, które stwarzają

korzystne warunki dla wnikania w głąb tkanki drzewnej.

• Wcieranie. Podobnie jak malowanie jest metoda tania,

prosta, lecz dość pracochłonna do wcierania używa się

tampony, szczotki lub szmaty.

• Natryskiwanie. Metoda znacznie szybsza i wygodniejsza

niż malowanie lub wcieranie. Impregnat nanosi się

spryskiwaczem. Za pomocą długiego wysięgnika można

zaimpregnować również miejsca trudno dostępne. Wadą

takiego sposobu zabezpieczania są duże straty impregnatu.

• Kąpiel krótkotrwała. Zabieg polega na zanurzaniu

drewna

kilka

minut

roztworze

preparatu

impregnującego. Jest to najskuteczniejsza z metod

impregnacji powierzchniowej dająca równomiernie nasącza

drewno.

IMPREGNACJA WGŁĘBNA

1. BEZCIŚNIENIOWA

•

Kąpiel długotrwała.

•

Kąpiel gorąco-zimna.

•

Impregnacja dyfuzyjna.

2. CIŚNIENIOWA

•

Próżniowe (pojedynczej i podwójnej próżni)

•

Pełnokomórkowe

•

Pustokomórkowe

•

Hydrostatyczne (metoda zastępowania soków)

Metody bezciśnieniowe:

• Kąpiel długotrwała.

Impregnacja

polega

długotrwałym

zanurzenie całego elementu w roztworze

impregnacyjnym.

miejsce

kapilarne

przemieszczenie się roztworu w głąb drewna.

Wymaga to jednak odpowiednich pojemników,

dużej ilości impregnatu oraz hermetyzacji

całego procesu, aby nie dopuścić do

nadmiernego wzrostu lepkości substancji

impregnującej

skutek

ubytku

rozpuszczalnika.

• Kąpiel gorąco-zimna.

Metoda ta polega na zanurzeniu drewna w

impregnacie o temp. ok. 60°C i szybkim

przeniesieniu go do roztworu o takim samym

stężeniu i temp. 15-20°C. Nagłe ochłodzenie

powoduje wzrost siły ssącej naczyń włosowatych.

Dzięki temu impregnat jest zasysany z dużą

intensywnością. Ilość wchłoniętego środka mierzy

się ważąc drewno przed i po impregnacji.

• Impregnacja dyfuzyjna.

Przy metodach dyfuzyjnych wykorzystywane są

zjawiska dyfuzji, jak również osmozy, które występują

wówczas, gdy mamy do czynienia z drewnem o dużej

wilgotności i przy użyciu środków rozpuszczalnych w

wodzie, które będą stopniowo dyfundowały w

materiał drzewny.

Proces nasycania w metodach dyfuzyjnych ustaje po

wyschnięciu drewna, wznawia się zaś przy

powtórnym

nawilgoceniu

zaimpregnowanego

materiału. Dyfuzyjne sposoby impregnacji obejmują

następujące metody: suchej impregnacji, pastowania,

bandażowania,

zastrzykową

metodę

Cobra,

nawiercania otworów, osmotyczną.

Metody ciśnieniowe:

Wszystkie wymienione metody ciśnieniowe mają

charakter przemysłowy i ograniczają się raczej do

drewna nie wbudowanego. Jest jedną z najczęściej

stosowanych metod impregnacji wgłębnej jest

Impregnacja

próżniowo–ciśnieniowa.

Wykorzystywane są w niej urządzenia zwane

autoklawami, w których odsysane jest powietrza z

komórek drewna, a następnie wtłaczany w jego

miejsce środek impregnujący.

PREPARATY IMPREGNACYJNE I
BIOBÓJCZE

Preparaty chemiczne stosowane do ochrony drewna i

materiałów drewnopochodnych dzieli się na substancje o
działaniu zabezpieczającym i zwalczającym.

W literaturze fachowej spotkać można również podział

związany z typem zastosowanego rozpuszczalnika lub też
nośnika substancji aktywnej (oleiste, rozpuszczalnikowe,
wodorozcieńczalne, solne). Podział ten nie do końca
odpowiada

obecnie

stosowanym

środkom.

Środki

rozpuszczalnikowe oraz na bazie olejów, ze względu na
swoją szkodliwość lub też nieprzyjemny zapach zostały
wycofane z użycia.

• I klasa odnosi się do drewna nienarażonego na kontakt z ziemią i

niebędącego bezpośrednio pod wpływem warunków atmosferycznych -

wewnętrzne

elementy

budowlane.

Zabezpieczenie

przeciwko

owadom.

• II klasa - drewno nienarażone na kontakt ziemią i niebędące pod

wpływem

warunków

atmosferycznych,

możliwe

przejściowe

zawilgocenie - wewnętrzne i zewnętrzne elementy budowlane (dotyczy

m.in. więźby w trakcie budowy do momentu ułożenia pokrycia).

Zabezpieczenie przeciwko owadom i grzybom.

• III klasa odnosi się do drewna niemającego kontaktu z gruntem,

narażonego na czynniki atmosferyczne - zewnętrzne elementy

budowlane, wewnętrzne elementy budowlane w pomieszczeniach

wilgotnych.

Zabezpieczenie

przeciwko

owadom,

grzybom

wymywaniu.

• IV klasa - elementy drewniane będące w stałym kontakcie z gruntem i

(lub) wodą, także, gdy znajdują się pod osłoną. Zabezpieczenie

przeciwko owadom, grzybom, wymywaniu i próchnicy.

• V

klasa

dotyczy

drewna

mającego

kontakt

wodą

morską. Zabezpieczenie przeciwko owadom, grzybom, wymywaniu i

próchnicy.

Europejskie  normy  nasycania  drewna  wyodrębniają
klasy  jego  zagrożenia  podając  stopień  narażenia
elementu  na  korozję,  z  jednoczesnym  wskazaniem
intensywności działań ochronnych.

Obecnie  zdecydowana  większość  nowoczesnych
preparatów  rozpuszczalna  jest  w  wodzie.
Bardziej  zasadnym  staje  się  podział  tych
preparatów na:

• Niewymywalne.

W przypadku tego typu środków składnik biobójczy w sposób

trwały wiąże się z drewnem. Czas wiązania trwa od kilku

godzin do kilku dni. Stosowane mogą we wszystkich klasach

narażenia elementu na korozję.

• Wymywane.

W preparatach tego typu substancja biobójczy nie wiąże się

trwale z materiałem i może zostać wypłukana. Powoduje to

możliwość stosowania tych preparatów jedynie w przypadku

elementów nienarażonych na kontakt z ziemią i niebędących

wystawionych na działanie czynników zewnętrznych. Do

środków wymywanych należą wszystkie impregnaty

trójfunkcyjne.

PREPARATY IMPREGNACYJNE I
BIOBÓJCZE

Nazwa preparatu

Zastosowanie

IMPREX AQUADUR

- IncoVeritas

Ekologiczny,  wodorozcieńczalny  impregnat  do  drewna  o  kompleksowym
działaniu  i  szerokim  zakresie  stosowania.  Zabezpiecza  drewno  przed
działaniem  grzybów  domowych,  pleśniowych,  owadów  żerujących  w
drewnie i sinizną wtórną. Zmniejsza nasiąkliwość drewna

IMPREX

BUDOWLANY -
IncoVeritas

Ochrona drewna przed grzybami domowymi i pleśniowymi oraz owadami.
Zwalczanie grzybów domowych. Stosowany do wnętrz i na zewnątrz
obiektów. Głęboko wnika w drewno, po okresie sezonowania staje się
niewymywalny.

INTOX "U" -

IncoVeritas

Uniwersalny

solny

środek

ochrony

drewna

materiałów

drewnopodobnych. Cechuje go szerokie spektrum działania: jest aktywny
wobec  grzybów  domowych,  grzybów  pleśniowych  i  wobec  owadów
niszczących  drewno.  Zwalcza  pleśnie  na  tynkach  i  murach.  Może  być
stosowany  na  drewno  zarówno  suche  jak  i  wilgotne  oraz  mokre
przeznaczone do wnętrz i na zewnątrz

IMPREX "W2" -

IncoVeritas

Oleisty,  wodochronny  środek  do  zabezpieczania  drewna:  narażonego  na
częste i silne zawilgocenie, przed korozją biologiczną powodowaną przez
grzyby  domowe,  pleśniowe  i  owady  oraz  do  zwalczania  grzybów
domowych.  Środek  jest  szczególnie  zalecany  do  drewna  iglastego.
Głęboko  wnika  w  drewno.  Po  okresie  sezonowania  staje  się
niewymywalny.

ANTOX "B" -

IncoVeritas

Specjalistyczny środek ochrony drewna; do zwalczania owadów
żerujących w drewnie i do zabezpieczania przed owadami. Stosowany do
wnętrz i na zewnątrz obiektów. Nie przebarwia drewna.

ANTOX "Z" –

IncoVeritas

Specjalistyczny  środek  do  konserwacji  drewna  zabytkowego  o  bardzo
szerokim  zakresie  stosowania  i  obszarze  działania.  Przeznaczony  do
ochrony  drewna  przed  działaniem  grzybów  domowych,  pleśniowych,
owadów  oraz  do  zwalczania  grzybów  domowych  i  owadów  w
konstrukcjach  i  detalach  drewnianych  o wartości  zabytkowej,  również  w
elementach  narażonych  na  opady  atmosferyczne.  Środek  nie  może  być
stosowany w obiektach mieszkalnych lub innych przeznaczonych na stały
pobyt ludzi i zwierząt.

PLEŚNIOTEX -

IncoVeritas

Środek  do:  zwalczanie  grzybów  domowych  i  pleśniowych  na  podłożu
mineralnym  i  na  drewnie,  zabezpieczanie  drewna  i  materiałów
drewnopochodnych przed grzybami pleśniowymi i domowymi. Środek nie
wywiera  ujemnego  wpływu  na  zdrowotność  pomieszczeń,  trwałość
podłoża  oraz  przyczepność  tynku.  Środek  nie  przenika  przez  tynk
gipsowy,  tynk  cementowo  -  wapienny,  powłoki  malarskie  z  farb
akrylowych.  W  niewielkim  stopniu  przenika  przez  powłoki  z  farb
klejowych i emulsyjnych.

PLEŚNIOTOX E

Wodorozcieńczalny  środek  do  zwalczania  grzybów  pleśniowych  na
tynkach,  powłokach  malarskich,  tapetach,  okładzinach  drewnianych,
meblach  itp.  wyłącznie  wewnątrz  pomieszczeń  mieszkalnych  i
użyteczności  publicznej.  Preparat  jest  zdolny  do  głębokiego  wnikania  i
trwałego  wiązania  się  z  podłożem.  Nie  przebarwia  tynków  i  powłok
malarskich.

FOBOS M-4 – Z.

CH.

Luboń

Preparat  jest  mieszaniną  soli  nieorganicznych  z  niewielkim  dodatkiem
soli  organicznych.  Jest  środkiem  wielofunkcyjnym:  chroni  drewno  przed
ogniem,  grzybami  domowymi,  grzybami  pleśniowymi  oraz  owadami  -
technicznymi szkodnikami drewna. Drewno po zastosowaniu Fobosu M-4
ma  właściwości  materiału  niezapalnego.  Impregnat  nie  obniża
wytrzymałości  drewna  i  nie  powoduje  korozji  stali.  Jest  skuteczny
zarówno przy impregnacji wgłębnej,  jak i powierzchniowej.

ALTAXIN - Altax

Ochronno-dekoracyjny środek do drewna Nadaje drewnu odpowiednią
barwę, zachowując równocześnie jego rysunek. Hydrofobizuje, umożliwia
drewnu oddychanie i wyprowadzanie nadmiaru wilgoci na zewnątrz.
Chroni przed grzybami i larwami owadów szkodnikami technicznymi

ALTAXIN

LAKIEROBEJC
A - Altax

Impregnat  do  drewna  Łączący  w  sobie  bejcę  i  lakier.  Zapewnia,  dzięki
transparentnym  pigmentom,  wyjątkowe  efekty  estetyczne,  a  środki
grzybobójcze  gwarantują  skuteczną  ochronę  drewna  przed  grzybami,
owadami.  Chroni  przed  niszczącym  działaniem  promieniowania
słonecznego zapobiega efektowi szarzenia drewna.

HYLOTOX PLUS -

Altax

Owadochronny  i  owadobójczy  preparat  do  drewna.  Preparat  stosuje  się
do  zabezpieczania  drewna  przed  atakiem  larw  owadów  -  szkodników
technicznych  oraz  do  zwalczania  larw  żerujących  w  drewnie.  Środek
zwalcza  oraz  zabezpiecza  przed  najczęściej  spotykanymi  szkodnikami
wtórnymi drewna.

OGNIOCHRON -

Altax

Zabezpiecza przed ogniem, grzybami domowymi i owadami -
technicznymi szkodnikami drewna. Działa na zasadzie poboru ciepła i
obniżenia stężenia tlenu i gazów palnych w strefie ognia.

BORAMON - Altax

Środek  grzybobójczy  do  murów,  tynków,  powłok  malarskich  oraz  do
drewna.  Służy  do  zwalczania  grzybów  domowych  i  pleśniowych
występujących powierzchniowo na ścianach, murach, tynkach, powłokach
malarskich.  Przeznaczony  jest  do  zastosowania  wewnątrz  oraz  na
zewnątrz budynków.

ALGAT - Altax

Zwalcza glony, porosty oraz mchy. Oczyszczoną powierzchnię zabezpiecza
przed ponownym porastaniem.

FOBOS M-4 – Z.

CH.

Luboń

ALTAXIN - Altax

ALTAXIN

LAKIEROBEJC
A - Altax

HYLOTOX PLUS -

Altax

OGNIOCHRON -

Altax

Zabezpiecza przed ogniem, grzybami domowymi i owadami -
technicznymi szkodnikami drewna. Działa na zasadzie poboru ciepła i
obniżenia stężenia tlenu i gazów palnych w strefie ognia.

BORAMON - Altax

ALGAT - Altax

Zwalcza glony, porosty oraz mchy. Oczyszczoną powierzchnię zabezpiecza
przed ponownym porastaniem.

MYKOTAX - Altax Środek do zwalczania pleśni na ścianach wewnątrz budynków. Stosowany jako

dodatek do farby emulsyjnej lub klejowej do wymalowań wewnętrznych;
zabezpiecza powłoki malarskie przed działaniem grzybów pleśniowych.

IMPRAPOL PS -
Altax

Środek do zabezpieczania drewna świeżo ściętego przed sinizną oraz grzybami
pleśniowymi.

FOBOS M2 –
Chemia Katowice

Trójfunkcyjny  impregnat  do  drewna  przeciw  ogniowi,  owadom  i  grzybom
Do  impregnacji  drewnianych  elementów  budowlanych  oraz  materiałów
drewnopochodnych,  które  powinny  należeć  do  klasy  materiałów  trudno
zapalnych.

FOBOS M2
KOLOR– Chemia
Katowice

Środek  ochronny  drewna  przed  działaniem  ognia,  grzybów  i  owadów  do
zabezpieczania  drewnianych  elementów  budowlanych  stosowanych  wewnątrz
pomieszczeń.  Nie  wpływa  na  wytrzymałość  drewna.  Jest  preparatem  solnym
rozpuszczalnym  w  wodzie.  Roztwór  barwi  drewno  po  dodaniu  do  środka
załączonej porcji bejcy. Jest nietoksyczny, nie wydziela substancji szkodliwych
dla zdrowia.

ANTY-PAL–
Chemia Katowice

Impregnat przeciwogniowy do drewna. Do impregnacji przeciwogniowej
drewna, do zabezpieczania: więźby dachowej, drewnianych elementów
podpodłogowych,

drewnianych

ścian

konstrukcyjnych

działowych,

konstrukcji nośnych z drewna.

FUNGIT– Chemia
Katowice

Impregnat przeciwgrzybiczny do drewna. Zabezpiecza drewno przed
biodegradacją, do zabezpieczania drewna przed grzybami domowymi.

FIRESTOP -
Dekspol

Do zabezpieczania drewna budowlanego montowanego w przestrzeniach
uniemożliwiających wymywanie. Chroni przed działaniem ognia, owadów
oraz grzybów domowych powodujących głęboki rozkład drewna. Nadaje się
również do zwalczania owadów i larw już drążących w drewnie. Może być
stosowany w pomieszczeniach mieszkalnych i użyteczności publicznej.

DEKOLIT KD -
Dekspol

Do powierzchniowej impregnacji drewna przeciw grzybom powodującym
głęboki rozkład drewna, grzybom pleśniowym, glonom oraz insektom.
Podczas suszenia drewna, montowanego pod zadaszeniem jak i narażonego
na wymywanie, zabezpiecza także przed sinizną.

ŚRODEK
GRZYBOBÓJCZY
- Dekspol

Środek do usuwania grzybów pleśniowych z murów, ścian, tynków, drewna,
jak również do powłok farb malarskich, klejowych i emulsyjnych. Służy do
stosowania na powierzchniach narażonych na dużą wilgotność. Może być
stosowany wewnątrz i na zewnątrz budynków.

Wood Protector
W-2 - Dekspol

Niewymywalny  olejowy  impregnat  do  drewna.  Do  zabezpieczenia
elementów  budowlanych  wykonanych  z  drewna  przed  działaniem  grzybów
domowych,  grzybów  pleśniowych  i  owadów  –  technicznych  szkodników
drewna. Do zwalczania grzybów domowych, niszczących drewno elementów
budowlanych.

Wood Protector
Z - Dekspol

Preparat  do  drewna  zabytkowego,  do  stosowania  na  zewnątrz  i  wewnątrz
budynków.  Przeznaczony  do  zwalczania  grzybów  i  owadów  –  technicznych
szkodników  drewna.  Środek  gotowy  do  użycia,  niszczy  szkodniki  poprzez
bezpośrednie  oddziaływanie  substancji  czynnej  na  ich  układ  pokarmowy.
Nie  powoduje  przebarwienia  surowego  drewna.  Można  stosować  do
prewencyjnej ochrony drewna. Hamuje rozwój sinizny.

Wolmanit CX-10
- Dr. Wolman

Preparat do zabezpieczania drewna metodą ciśnieniowo-próżniową. Jest to
środek oparty na miedzi HDO: chroni elementy drewnianej architektury
ogrodowej przed biologicznymi czynnikami degradacji drewna.

Wolmanit CX-H
200- Dr. Wolman

Do zabezpieczania drewna metodą kąpieli. Oparty na miedzi HDO służy do
zabezpieczania drewna budowlanego. Jest niewymywalny.

Wolsin FL 35 -
Dr. Wolman

Rozpuszczalny w wodzie koncentrat do zabezpieczania drewna przed
sinizną i innymi grzybami przebarwiającymi drewno.

Sinesto B -
Dr. Wolman

Rozpuszczalny w wodzie koncentrat do zabezpieczania drewna przed
sinizną i innymi grzybami przebarwiającymi drewno.

WNIOSKI

• Korozja biologiczna dotyczy wszystkich materiałów budulca i

wyposażenia budynku. Może się rozwijać zarówno w jego

wnętrzu jak i na zewnątrz, od fundamentów piwnic kończąc na

pokryciu dachu.

• Sama infekcja, a następnie rozwój organizmów niszczących ma

miejsce dopiero po stworzeniu odpowiednich warunków. W

największym stopniu za rozwój korozji odpowiadają sami

użytkownicy.

• Większość uszkodzeń i zniszczeń ma charakter nieodwracalny, co

powoduje konieczność skomplikowanych napraw lub też

wymiany całych elementów.

• Niezwykle istotnym elementem przeciwdziałania rozwojowi

korozji

jest

likwidacja

przyczyn

powstawania

oraz

zabezpieczanie materiałów o niskiej odporności na degradację

biologiczną.

• Intensyfikacja zjawisk korozyjnych wymaga natychmiastowych

działań. Przygotowania dokumentacji mykologiczno-budowlanej,

projektowej,

następnie

wykonania

zaleconych

prac

remontowych. Wszystkie powinno się zlecić wyspecjalizowanym

jednostkom.

Document Outline