Fizjoterapia podczas ciąży

dr n. med. Renata Gałuszka

Instytut Fizjoterapii

ZASADY ĆWICZEŃ
FIZYCZNYCH PODCZAS
CIĄŻY

1. Przed przystąpieniem do ćwiczeń niezbędna

jest porada lekarza ginekologa- położnika

2. Nigdy nie wolno ćwiczyć bezpośrednio po

posiłku

3. Strój do ćwiczeń nie może krępować ruchów, a

pomieszczenie nie może być duszne.

4. Po ćwiczeniach konieczny jest odpoczynek i

relaksacja mięśni.

5. Podczas jednej serii ćwiczeń nie stosuje się

wszystkich ćwiczeń na określony odcinek ciała lecz
wybiera po jednym.

1. Ćwiczenia należy dostosować do

trymestru ciąży.

2. Podczas ćwiczeń należy zachować

prawidłową postawę

3. Unikanie ćwiczeń połączonych ze

wstrząsami ciała

( podskoki, skoki, zeskoki), siłowych

(dźwiganie ciężarów, ćwiczenia na siłowni),

mogącymi wywołać uraz w obrębie brzucha

( ćwiczenia przyrządowe, zespołowe gry

sportowe), wymagających nadmiernego

wysiłku (treningi sportowe), sportów

narażających na urazy ciała

( narciarstwo, jazda konna).

1. Dobieranie odpowiednich pozycji do ćwiczeń

(pozycja leżąca sprzyja relaksacji, siedząca-
rozciąganiu mięśni kręgosłupa, ćwiczeniom
układu krążeniowego i oddechowego, zapobiega
nadmiernemu rozciąganiu powłok brzucha, dobra
do ćwiczeń napinania i rozluźniania mięśni,
pozycja statyczna stojąca- zazwyczaj unikana dla
uniknięcia przeciążenia kończyn dolnych i jego
skutków )

2. Ćwiczenia wykonuje się w pełnym zakresie

ruchomości stawów

1. Ćwiczenia nie mogą

powodować bólu, zawrotów głowy,
problemów z oddychaniem i
innych dyskomfortowych
dolegliwości

2. Przeplatanie ćwiczeń z

relaksem (15-20 min ćwiczeń, 15
min relaksacja)

1. Zastosowanie schematu

ćwiczeń:

         Pozycja wyjściowa
         Wykonanie ćwiczenia
         Pozycja końcowa
         Odpoczynek

Zadania ćwiczeń podczas ciąży
Ćwiczenia fizyczne systematycznie stosowane

przysposabiają cały organizm, a zwłaszcza układ

nerwowo-mięśniowy, do sprawnego przebiegu

porodu. Podwyższają adaptację wysiłkową, czemu

sprzyja także naturalne uwodnienie krwi podczas

ciąży. Wpływają korzystnie na wzrost wydolności

fizycznej i tolerancji wysiłkowej, a także na

koordynację nerwowo- mięśniową co powoduje

podniesienie napięcia psychofizycznego, to zaś

sprzyja zwiększeniu wewnętrznej dyscypliny,,

samokontroli i wiary we własne siły.

Ćwiczenia zapewniaja:

1. zapobiegają obrzękom

2. poprawiają krążenia krwi na obwodzie

3. zapobiegają powstawaniu żylaków
4. powodują wzrost pojemności życiowej

płuc

5. przeciwdziałają zaparciom

1. utrzymują prawidłową filtrację nerek

2. zwiększają zakres ruchomości

kręgosłupa oraz stawów biodrowych

3. uelastyczniają i rozciągają mięśnie

dna miednicy i powłok brzusznych

Przed przystąpieniem do ćwiczeń
należy bezwarunkowo
skonsultować się z lekarzem
opiekującym się ciążą w celu
wykluczenia ewentualnych
przeciwwskazań do ćwiczeń

TRYMESTR I
W tym czasie zachodzi w organizmie ciężarnej

wiele zmian przystosowawczych. Macica
zmienia kształt na bardziej kulisty. Wzmaga
się czynność układu wewnątrzwydzielniczego.
Występuje chwiejność układu wegetatywnego
przejawiająca się sennością, zmianą smaku i
powonienia. Częstą zmianą są też różnie
nasilone u kobiet poranne nudności i wymioty
( głównie poranne).

Biorąc pod uwagę małą stabilność

ciąży w tym okresie, ćwiczenia
ruchowe ogranicza się do tych
które kształtują prawidłową
postawę ciała, wpływają na
zwiększenie wydolności układu
oddechowego, usprawniają układ
krążenia.

UWAGA: W dniach, w których

mogłaby pojawić się miesiączka
(gdyby tej ciąży nie było)
ćwiczenia najlepiej przerwać, ze
względu na ryzyko poronienia.

TRYMESTR II
W tym czasie ciąża staje się bardziej

stabilna, a ryzyko poranienia zmniejsza się.
Normalizuje się także stan psychiczny kobiety.
Łagodnieją bądź całkowicie ustępują poranne
nudności i wymioty oraz senność. W związku z
rosnącym płodem powiększa się brzuch matki co
wpływa na pogłębienie się lordozy lędźwiowej i
przesunięcie się środka ciężkości do przodu. Taka
pozycja ciała sprzyja pojawieniu się bólu odcinka
lędźwiowo- krzyżowego.

W celu uniknięcia przykrych dolegliwości obok

ćwiczeń należy przestrzegać następujących zasad:

1. utrzymanie prostych pleców podczas pracy i

czynnościach życia codziennego

2. odpowiednio dobrane krzesło z oparciem pod

plecy

3. w pozycji stojącej częsta zmiana obciążanej

nogi, stanie w lekkim rozkroku, a najlepiej z nogą
odciążoną opartą o mały stołek (najlepiej jest
unikać długotrwałej pozycji stojącej)

1. zakładanie odzieży i obuwia w pozycji

siedzącej

2. nie schylanie się po leżący przedmiot

(lecz kucnięcie i wyprost kończyn dolnych)

3. częsta zmiana pozycji ciała
4. unikanie gwałtownego podnoszenia się z

pozycji leżącej ( przejście do leżenia bokiem
i równocześnie ze wznosem tułowia
opuszcza się poza łóżko nogi podpierając się
rękami o podłoże)

1. unikanie tytoniu, alkoholu oraz innych

substancji toksycznych i odurzających

2. unikanie podnoszenia ciężkich

przedmiotów

3. unikanie nieprawidłowego obuwia

(elastyczna podeszwa, szeroki i niewysoki
obcas ok.3-5 cm, zbyt wysoki powoduje
pogłębienie lordozy lędźwiowej i przesunięcie
środka ciężkości do przodu, całkiem płaski
powoduje przeciążenia stopy i płaskostopie).

TRYMESTR III
Cel:
Uelastycznienie
i rozciągnięcie mięśni,
przygotowanie do porodu.

ĆWICZENIA W POŁOGU
Ćwiczenia rozpoczynamy jak najwcześniej,

gdyż w pierwszych dniach po porodzie

procesy przebudowy przebiegają

najintensywniej (w ciągu 5 pierwszych dni

macica obkurcza się o połowę).

Systematyczne (tzn. codzienne)

ćwiczenia :

- przyspieszają odnowę tkanek
- wzmacniają i regenerują napięcie

układu mięśniowego (szczególnie
istotne są w tym czasie mięśnie
brzucha i dna miednicy, które w czasie
ciąży uległy znacznemu rozciągnięciu i
osłabieniu)

-         dają lepsze samopoczucie
-         ułatwiają sen i wypoczynek
-         regulują czynności pęcherza

moczowego i przewodu
pokarmowego

- przyspieszają zwijanie się

macicy

- przywracają kobiecie wygląd

sprzed ciąży

- zapobiegają powikłaniom

jakimi są zakrzepy i zapalenia żył
kończyn dolnych.

Celem gimnastyki w połogu jest:

 wzmocnienie mięśni brzucha i dna macicy
 pobudzenie układu oddechowego i układu

krążenia

 zapobieganie zastojowi żylnemu

(zakrzepicy)

 regulacja czynności przewodu

pokarmowego

kształtowanie prawidłowej postawy ciała

(zachowanie ładnej sylwetki).

Mając na uwadze przebieg procesów

fizjologicznych, stosowanie ćwiczeń w

połogu możemy podzielić na następując

trzy okresy:

 wczesny okres połogowy - 1 -2-gi

tydzień

 połóg właściwy - 3 -6-y tydzień
 okres popołogowy - od 7-go tygodnia,

aż do uzyskania pełnej sprawności.

PIERWSZY OKRES POŁOGU
1- 2 doba połogu

Na tym etapie ćwiczenia mają na celu:

usunięcie zmęczenia jakie powstało w czasie
porodu
profilaktykę przeciwzakrzepową (nagły spadek
ciśnienia wewnątrzbrzusznego i zwolnienie prądu
krwi żylnej w kończynach dolnych może
przyczyniać się do powstania zakrzepowego
zapalenia żył)
pobudzenie krążenia i przemiany materii
usprawnienie mięśni oddechowych (w czasie ciąży
uległy one rozciągnięciu i osłabieniu poprzez
zmianę ustawienia klatki piersiowej)