3.04.21

3.04.21

1

1

Wykład IX

Wykład IX



Serce

Serce



Krążenie małe

Krążenie małe

3.04.21

3.04.21

2

2

Serce ( cor) jest

Serce ( cor) jest

mięśniowym narządem

mięśniowym narządem

układu krążenia o

układu krążenia o

działaniu pompy ssąco-

działaniu pompy ssąco-

tłoczącej

tłoczącej

Wielkość serca porównuje się

Wielkość serca porównuje się

do prawej pięści ( reguła

do prawej pięści ( reguła

Laenneca)

Laenneca)

Przeciętne wymiary –długość-

Przeciętne wymiary –długość-

12-15 cm, wymiar poprzeczny

12-15 cm, wymiar poprzeczny

9-10 cm wymiar przednio-

9-10 cm wymiar przednio-

tylny 6-9 cm.

tylny 6-9 cm.

3.04.21

3.04.21

3

3

Położenie serca

Położenie serca



Serce wraz z workiem osierdziowym leży w

Serce wraz z workiem osierdziowym leży w

śródpiersiu środkowym

śródpiersiu środkowym



2/3 leży na lewo od płaszczyzny

2/3 leży na lewo od płaszczyzny

pośrodkowej ciała

pośrodkowej ciała



1/3 na prawo od tej płaszczyzny

1/3 na prawo od tej płaszczyzny



Oś serca tworzy z osią podłużną ciała kąt

Oś serca tworzy z osią podłużną ciała kąt

około 45 stopni.

około 45 stopni.



Serce jest skręcone wokół tej osi w lewo

Serce jest skręcone wokół tej osi w lewo

tak, że do przedniej ściany klatki piersiowej

tak, że do przedniej ściany klatki piersiowej

przylega głównie komora prawa, mniej

przylega głównie komora prawa, mniej

komora lewa i przedsionek lewy

komora lewa i przedsionek lewy

3.04.21

3.04.21

4

4

Położenie serca

Położenie serca



Rzut serca na przednią ścianę klatki

Rzut serca na przednią ścianę klatki

piersiowej

piersiowej



Między linią mostkową prawą a 3 cm

Między linią mostkową prawą a 3 cm

przyśrodkowo od linii środkowo-

przyśrodkowo od linii środkowo-

obojczykowej lewej.

obojczykowej lewej.



Pomiędzy III a VI żebrem

Pomiędzy III a VI żebrem

3.04.21

3.04.21

5

5

W sercu wyróżniamy

W sercu wyróżniamy



Podstawę serca

Podstawę serca

,

,

zwróconą ku tyłowi,

zwróconą ku tyłowi,

ku górze i na prawo

ku górze i na prawo

tworzą ją przedsionki

tworzą ją przedsionki

i duże naczynia ( tzw.

i duże naczynia ( tzw.

Korona serca)

Korona serca)



Wierzchołek serca

Wierzchołek serca

,

,

zwrócony ku dołowi

zwrócony ku dołowi

do przodu i na lewo

do przodu i na lewo

utworzony przez

utworzony przez

komorę lewą

komorę lewą

3.04.21

3.04.21

6

6

Serce powierzchnia

Serce powierzchnia

mostkowo-żebrowa

mostkowo-żebrowa

3.04.21

3.04.21

7

7

Jama serca

Jama serca

Jest podzielona na cztery części

Jest podzielona na cztery części

1.

1.

Przedsionek prawy

Przedsionek prawy

2.

2.

Przedsionek lewy

Przedsionek lewy

3.

3.

Komora prawa

Komora prawa

4.

4.

Komora lewa

Komora lewa

Komory oddzielone są od siebie

Komory oddzielone są od siebie

przegrodą międzykomorową

przegrodą międzykomorową

Przedsionki oddzielone są od

Przedsionki oddzielone są od

siebie przegrodą

siebie przegrodą

międzyprzesionkową

międzyprzesionkową



Przedsionki od komór

Przedsionki od komór

oddzielone są przegrodą

oddzielone są przegrodą

przedsionkowo- komorową

przedsionkowo- komorową

3.04.21

3.04.21

8

8

Przedsionek prawy

Przedsionek prawy



Od góry uchodzi

Od góry uchodzi

żyła główna górna

żyła główna górna

( krążenie duże)

( krążenie duże)



Od dołu uchodzi żyła

Od dołu uchodzi żyła

główna dolna

główna dolna

( krążenie duże)

( krążenie duże)



Uchodzi ujście

Uchodzi ujście

zatoki wieńcowej

zatoki wieńcowej

( spływ krwi z żył

( spływ krwi z żył

serca)

serca)

3.04.21

3.04.21

9

9

Przedsionek prawy

Przedsionek prawy



Jama przedsionka prawego łączy się

Jama przedsionka prawego łączy się

z jamą komory prawej

z jamą komory prawej

Ujściem przedsionkowo-

Ujściem przedsionkowo-

komorowym

komorowym

prawym, w którym się

prawym, w którym się

znajduje zastawka przedsionkowo-

znajduje zastawka przedsionkowo-

komorowa prawa

komorowa prawa

(

(

trójdzielna

trójdzielna

)

)

3.04.21

3.04.21

10

10

Krew z prawej komory

Krew z prawej komory

przechodzi przez

przechodzi przez

ujście pnia płucnego

ujście pnia płucnego

i zastawkę pnia

i zastawkę pnia

płucnego

płucnego

do pnia płucnego i

do pnia płucnego i

dalej do tętnic

dalej do tętnic

płucnych ( czyli do

płucnych ( czyli do

krążenia małego

krążenia małego

)

)

3.04.21

3.04.21

11

11

Przedsionek lewy

Przedsionek lewy



Na tylnej ścianie ujście

Na tylnej ścianie ujście

najczęściej czterech żył

najczęściej czterech żył

płucnych ( z krążenia

płucnych ( z krążenia

małego)

małego)



Jego jama łączy się z

Jego jama łączy się z

komora lewą

komora lewą

ujściem

ujściem

przedsionkowo-

przedsionkowo-

komorowym lewym

komorowym lewym

w

w

którym znajduje się

którym znajduje się

zastawka

zastawka

przedsionkowo-

przedsionkowo-

komorowa lewa

komorowa lewa

(zastawka dwudzielna –

(zastawka dwudzielna –

mitralna)

mitralna)

3.04.21

3.04.21

12

12

Krew z lewej

Krew z lewej

komory

komory

przechodzi

przechodzi

ujściem aorty, w

ujściem aorty, w

którym znajduje

którym znajduje

się zastawka

się zastawka

aorty do łuku

aorty do łuku

aorty (krążenie

aorty (krążenie

wielkie)

wielkie)

3.04.21

3.04.21

13

13

Ściany serca

Ściany serca



Wsierdzie

Wsierdzie



Mięsień sercowy

Mięsień sercowy



Osierdzie

Osierdzie

Do ściany serca

Do ściany serca

zaliczamy również

zaliczamy również



Tzw. Szkielet serca

Tzw. Szkielet serca



Układ przewodzący

Układ przewodzący

serca

serca

3.04.21

3.04.21

14

14

wsierdzi

wsierdzi

e

e



Najbardziej wewnętrzna warstwa ściany

Najbardziej wewnętrzna warstwa ściany

serca

serca



Składa się ze śródbłonka spoczywającego

Składa się ze śródbłonka spoczywającego

na błonie łącznotkankowej

na błonie łącznotkankowej

Mięsień sercowy

Mięsień sercowy



Część przedsionkowa cieńsza 2-3 mm

Część przedsionkowa cieńsza 2-3 mm

dwie warstwy mięśniowe

dwie warstwy mięśniowe



Cześć komorowa grubsza 5-15 mm trzy

Cześć komorowa grubsza 5-15 mm trzy

warstwy mięśniowe

warstwy mięśniowe

3.04.21

3.04.21

15

15

Szkielet serca

Szkielet serca



Łącznotkankowe

Łącznotkankowe

struktury leżące

struktury leżące

wokół ujść serca

wokół ujść serca



Pierścienie włókniste

Pierścienie włókniste

przedsionkowo

przedsionkowo

komorowe prawy i

komorowe prawy i

lewy

lewy



Pierścienie włókniste

Pierścienie włókniste

pnia płucnego i

pnia płucnego i

aorty

aorty



Trójkąty włókniste

Trójkąty włókniste

prawy i lewy

prawy i lewy

3.04.21

3.04.21

16

16

Układ przewodzący

Układ przewodzący

serca

serca



Węzeł zatokowo- przesionkowy (

Węzeł zatokowo- przesionkowy (

Keith-Flacka) przy ujściu żyły

Keith-Flacka) przy ujściu żyły

głównej górnej do przedsionka

głównej górnej do przedsionka

prawego - tzw.

prawego - tzw.

rozrusznik

rozrusznik

serca

serca



Węzeł przesionkowo-komorowy

Węzeł przesionkowo-komorowy

( Aschoff- Tawary)

( Aschoff- Tawary)

w przedsionku prawym w

w przedsionku prawym w

trójkącie między przegrodą

trójkącie między przegrodą

miedzyprzedsionkową płatkiem

miedzyprzedsionkową płatkiem

zastawki trójdzielnej i ujściem

zastawki trójdzielnej i ujściem

zatoki wieńcowej

zatoki wieńcowej



Pęczek przedsionkowo-

Pęczek przedsionkowo-

komorowy (Paladino-Hisi) w

komorowy (Paladino-Hisi) w

tylnej części przegrody

tylnej części przegrody

międzykomorowej,dzieli się:

międzykomorowej,dzieli się:



Odnoga prawa

Odnoga prawa



Odnoga lewa

Odnoga lewa

3.04.21

3.04.21

17

17

osierdzie

osierdzie



Blaszka ścienna

Blaszka ścienna



Blaszka trzewna

Blaszka trzewna



pomiędzy nimi

pomiędzy nimi

jama osierdzia

jama osierdzia

3.04.21

3.04.21

18

18

Krążenie wieńcowe

Krążenie wieńcowe
tzw. trzecie krążenie
Tętnice wieńcowe
Żyły serca

3.04.21

3.04.21

19

19



Tętnica wieńcowa

Tętnica wieńcowa

prawa odchodzi z

prawa odchodzi z

prawej zatoki aorty i

prawej zatoki aorty i

oddaje gałąź

oddaje gałąź

międzykomorową tylną

międzykomorową tylną



Tętnica wieńcowa lewa

Tętnica wieńcowa lewa

odchodzi od lewej

odchodzi od lewej

zatoki aorty i oddaje

zatoki aorty i oddaje

gałąź międzykomorową

gałąź międzykomorową

przednią i gałąź

przednią i gałąź

okalającą

okalającą

3.04.21

3.04.21

20

20

Żyły serca uchodzą do

Żyły serca uchodzą do



Zatoki wieńcowej

Zatoki wieńcowej



Przez żyły sercowe

Przez żyły sercowe

przednie

przednie



Żyły sercowe

Żyły sercowe

najmniejsze

najmniejsze

3.04.21

3.04.21

21

21

Unerwienie serca

Unerwienie serca

współczulne

współczulne

( odchodzi

( odchodzi

od zwojów szyjnych i

od zwojów szyjnych i

części piersiowej pnia

części piersiowej pnia

współczulnego

współczulnego

przywspółczulne

przywspółczulne

( gałęz

( gałęz

ie sercowe szyjne i

ie sercowe szyjne i

piersiowe nerwu

piersiowe nerwu

błędnego)

błędnego)

- czuciowe (włókna

- czuciowe (włókna

czuciowe obu układów

czuciowe obu układów

odbierają bodźce z

odbierają bodźce z

interoreceptorów, +

interoreceptorów, +

nn.przeponowe)

nn.przeponowe)

3.04.21

3.04.21

22

22

Krążenie małe, czyli płucne

Krążenie małe, czyli płucne



służy wzbogaceniu w płucach krwi w tlen i

służy wzbogaceniu w płucach krwi w tlen i

wydzielaniu dwutlenku węgla

wydzielaniu dwutlenku węgla

Rozpoczyna się

Rozpoczyna się



Pniem płucnym w komorze prawej

Pniem płucnym w komorze prawej



Dzieli się on na dwie tętnice płucne tętnica płucna

Dzieli się on na dwie tętnice płucne tętnica płucna

dzieli się na płatowe i segmentowe

dzieli się na płatowe i segmentowe



Tętnice segmentowe przechodzą w coraz mniejsze

Tętnice segmentowe przechodzą w coraz mniejsze

tętnice aż w naczynia włosowate pęcherzyków

tętnice aż w naczynia włosowate pęcherzyków

płucnych

płucnych

Naczynia żylne segmentowe przechodzą w

Naczynia żylne segmentowe przechodzą w



Żyły płucne dwie prawe i dwie lewe

Żyły płucne dwie prawe i dwie lewe

uchodzą do przedsionka lewego ( tu kończy się

uchodzą do przedsionka lewego ( tu kończy się

krążenie małe)

krążenie małe)