Konflikt
PODEJŚCIE OGÓLNE
Konflikt - tradycyjne
ujęcie
Konflikt:
jest złem i szkodą
można go uniknąć
wynika z błędu ludzi
niszczy organizację
trzeba go eliminować
Konflikt - współczesne
ujęcie
konflikt jest normalnym
zjawiskiem
jest nieunikniony
jego źródła są wielostronne
może pomagać organizacji
trzeba zarządzać konfliktem
Konflikt w organizacji -
przekleństwo czy korzyść?
•
Jak rozpoznać konflikt?
•
Jak rozwiązywać konflikt?
•
Jak wykorzystać konflikt?
•
Wnioski
Fazy konfliktu
sytuacje poprzedzające
okres prowokacji
okres eskalacji
faza konfrontacji
Rodzaje konfliktów
A .Wynikający z
relacji między
ludźmi
B . Związany ze
złożonością
interesów i
potrzeb
Negatywny stosunek do osób z
drugiej strony konfliktu; silne
negatywne
emocje,
nieporozumienie, stereotypowe
i błędne postrzeganie ludzi,
zachowania odwetowe.
Wynika
z
zablokowania
realizacji potrzeb wynikających
ze
współzależności
między
ludźmi (np. podział pracy,
poczucie godności szacunku
)
Rodzaje konfliktów
C . Wynikły z braku
dostępu do
informacji
D . Wynikający z
odmiennych
wartości
Pojawia się przy braku
potrzebnej informacji,
braku danych, różnych
informacji stron lub
różnej interpretacji
Odmienne
systemy
wartości
ludzi
lub
organizacji,
różna
interpretacje dobra i
zła, odmienne reguły
sprawiedliwości
Rodzaje konfliktów
E . Konflikt
związany ze
strukturą sytuacji
Wynika ze struktury
sytuacji jego
uczestników, np.
struktury organizacji i
pełnionych ról, z
ograniczeń czasowych
dla rozwiązania
problemu, zbyt dużo
zadań, zbyt mała
przestrzeń, techniczne
problemy
porozumiewania się
Warunki powstawania
konfliktu
(za Z. Czwartoszem
)
Istnieją osoby zależne od siebie
Spostrzegające jako niemożliwe do pogodzenia
różnice i zagrożenia istotnych:
–
potrzeb
–
zasobów
–
wartości
Podejmują działanie aby tę sytuację zmienić, a
wyniku tych działań konflikt ulega:
–
eskalacji
–
rozwiązywaniu
–
złagodzeniu
konflikt potencjalny
konflikt ukryty
konflikt jawny
STYLE REAKCJI/
ROZWIĄZANIA KONFLIKTU
•
konkurencja
•
kooperacja
•
kompromis;
•
łagodzenie
•
unikanie
Style rozwiązywania
konfliktu
•
Unikanie
- napięcie emocjonalne i
frustracja są silniejsze niż chęć
rozwiązywania konfliktu
•
Forma - wycofanie się fizyczne,
ignorowanie, odwlekanie, pokojowe
współistnienie,
nie
zauważanie
konfliktu, nie pomaganie innym w
rozwiązywaniu konfliktu
Style rozwiązywania
konfliktu
•
Łagodzenie / dostosowywanie się
-
postępowanie zgodnie z interesem
przeciwnej strony konfliktu
•
Utrzymanie dobrych relacji z innymi
nawet
kosztem
rezygnacji
z
własnych celów
•
Dobre wyjście kiedy popełniamy błąd
lub partner dysponuje przewagą
Style rozwiązywania
konfliktu
•
Kompromis
- szukanie wykonalnych
rozwiązań,
rezygnacja
z
części
własnych celów, uzyskanie sytuacji
akceptowalnej przez wszystkie strony
konfliktu
•
Rozwiązanie użyteczne kiedy partnerzy
mają równą siłę, wygórowane żądania,
brak czasu na długi spór
Style rozwiązywania
konfliktu
•
Konkurencja / Rywalizacja
- konflikt
postrzegany jako rozgrywka do wygrania
przez silniejszego
•
Strony konfliktu postrzegane w układzie:
zwycięzca - zwyciężony
•
Takie
podejście
wspiera
dobrą
samoocenę własną
•
Dobre
rozwiązanie
w
sytuacjach
krytycznych, bez czasu do namysłu
Style rozwiązywania
konfliktu
•
Kooperacja
/
Współpraca
-
zaakceptowanie celów drugiej strony
konfliktu bez rezygnacji z własnych
•
Zawsze można znaleźć rozwiązanie
satysfakcjonujące obie strony
•
Najefektywniejszy styl reagowania
•
Przyczyną konfliktu jest często zła
komunikacja lub jej brak
Style rozwiązywania
konfliktu
Odwołanie się do osoby trzeciej
odwołanie się do arbitra lub
mediatora
wystąpienie na drogę prawną
Model harwardzki analizy
sytuacji negocjacyjnych
GDZIE:
A i B
krańcowe
jednostronne
stanowiska
stron
A
„wszystko dla
mnie”
B
„czego mu się jeszcze
zachciewa?”
Z
zabójcze
rozwiązanie
K
kompromis
„krakowskim
targiem”
T
twórcze
rozwiązanie
I
ideał nieosiągalny
MI
moje interesy
IP
interesy partnera
MAX
M
I
MI
N
MI
N
IP
MAX
*A
*Z
*K
*B
*I
*T
Style rozwiązywania
konfliktu
Asertywny,
skoncentrowan
y na sobie
Nisko
asertywny,
mała
koncentracj
a na sobie
KONKURENCJA
KOOPERACJA
KOMPROMIS
UNIKANIE
ŁAGODZENIE
Wzajemne interakcje
nieistotne
nie współpracuje
Wzajemne interakcje
bardzo ważne
współpracujący
Konflikt polityczny
Konflikt (interpersonalny)– różnica
miedzy stanowiskami bądź
interesami co najmniej dwóch osób
Konflikt - podział ze względu na jawność:
1)
utajony;
2)
jawny
Konflikt – podział ze względu na czas trwania:
1)
ostry
2)
przewlekły
Źródła konfliktów w polityce
•
Sprzeczność interesów
•
Wpływ kategoryzacji społecznej („my”-”oni”,
SDO)
•
Brak zgodności między czynnikami statusu
przywódców i polityków (władza a autorytet)
•
Niejasny rozdział uprawnień
•
Wartości i światopogląd
•
Kultura (kolektywizm, indywidualizm)
•
Kultura organizacyjna
•
osobowość:
- pryncypializm i pragmatyzm
- ugodowość
Kultura organizacyjna
sprzyjająca konfliktom
•
Paranoidalna: nieufność, teorie spiskowe
•
Wymuszona: nacisk na kontrolę i
hierarchiczny charakter organizacji
•
Dramatyczna: brak przywiązania do reguł,
nacisk na spontaniczność i „nowatorskie”
wizje kierownictwa
•
Depresywna: niepewność, pesymizm, brak
realnej władzy przywódców
•
Schizoidalna: lęk przed ludźmi, izolacja, lek
przed zmianami
Stosunek do życia zbiorowego
( na podst. Kenrick i in., 2002, s. 661)
Orientacja
Postawa
Charakterystyka
egoistyczna
indywidualizm
Maksymalizacja
interesu własnego
rywalizacja
Nacisk na
wygraną
prospołeczna
współpraca
Maksymalizacja
interesu
wspólnego
altruizm
Nacisk na dobro
grupy
Fazy konfliktu (Oyster, 2002)
•
Utajenie
•
Spostrzeganie
•
Odczuwanie
•
Manifestowanie
•
zakończenie
Pseudorozwiązania konfliktów
(Witkowski i Chełpa, 1999)
•
odwlekanie
•
ignorowanie
•
pokojowe współistnienie
•
deprecjonowanie
•
reorientacja
•
separacja
•
kompromis
•
eskalacja
•
walka
Dylemat gospodarowania dobrami
naturalnymi
-
sytuacja użytkowania zasobów
wymagających oszczędnej eksploatacji,
ale jednocześnie takich, które opłaca
się maksymalnie eksploatować
indywidualnie
Dylemat wspólnego pastwiska –
I etap
Dylemat wspólnego pastwiska –
II etap
Dylemat wspólnego pastwiska –
III etap
Dylemat dóbr publicznych
-
sytuacja, w której przestrzeganie zasad
jest korzystne dla grupy jako całości, a
poszczególne osoby korzystają z
naruszania reguł (tzw. jazda na gapę)
pod warunkiem, że większość grupy
dba o dobro wspólne.
Przyczyny powstawania globalnych
dylematów społecznych
•
Osiąganie natychmiastowych korzyści:
-
Pułapki społeczne (perspektywa czasowa,
ukryte koszty postępowania)
-
Orientacja egoistyczna -prospołeczna
•
Obrona siebie i grupy własnej:
-
Rywalizacja o zasoby
-
Poczucie zagrożenia
-
Orientacja na dominację społeczną
Strategie w relacjach
międzygrupowych
•
Wet za wet
•
Strategia karzącego odstraszania
(wiara w odstraszanie vs. wiara w
spiralę konfliktu)
•
GRIT
Wyznaczniki współpracy
•
Pozytywna współzależność – przy
zachowaniu wyrazistości
indywidualnego wkładu
•
Cel nadrzędny
Strategia GRIT (Osgood, 1962)
•
GRIT – Stopniowane i
odwzajemniane inicjatywy redukcji
napięcia
Istota strategii: drobne ustępstwo i
wezwanie do odwzajemnienia
(charakter publiczny wystąpienia)
Nierozwiązywalny konflikt
polityczny – cechy:
•
Długotrwałość
•
Zainteresowanie stron w
kontynuowaniu konfliktu
•
Wiara w konflikt jako grę o sumie
zerowej
•
Przemoc
•
Charakter totalny
•
Centralne znaczenie konfliktu dla
społeczności
Rozwiązywanie
konfliktów
Rodzaje konfliktów
•
wewnętrzny osoby
(motywacyjny,
wynikający z pełnienia różnych ról
społecznych)
•
między osobami
(kompetencyjny,
walka o przywództwo)
•
między jednostką a grupą
(związany z wypełnianiem
powierzonych ról)
•
między grupami
•
między organizacjami
Konflikty jako zjawisko
niepożądane
•
utrudniają realizację zadań
•
mogą prowadzić do rozpadu
grupy
•
nieuchronne
•
konieczność kontrolowania i
rozwiązywania
Sposoby rozwiązywania
konfliktów grupowych
•
negocjacje
•
mediacje
•
arbitraż
•
sąd
Negocjacje
•
określenie interesów własnych i
partnera
•
podanie pomysłów rozwiązań
•
opracowanie sposobu wybrania
wspólnego rozwiązania
•
określenie przewidywanych skutków
braku porozumienia
•
sformułowanie propozycji porozumienia
rozmowy podjęte
dobrowolnie
przez strony
konfliktu
Interes a stanowisko
w negocjacjach
•
stanowisko negocjacyjne –
żądanie dotyczące czegoś
wymiernego i konkretnego
•
interes – powód, który
doprowadził do zajęcia danego
stanowiska
Kompromis w
negocjacjach
•
każda ze stron stopniowo
rezygnuje ze swoich interesów
dla dobra ostatecznego
porozumienia
•
porozumienie jako cel
nadrzędny negocjacji
Mediacje
•
alternatywa w
stosunku do
drogi sądowej
•
próba
rozwiązania
konfliktu przez
osobę trzecią
(
mediator
)
•
pośredniczy między
stronami konfliktu
•
musi cieszyć się
szacunkiem i
zaufaniem
•
ustala terminy i
procedury
•
pomaga opracować
rozwiązanie konfliktu
Zasady mediacji
•
odpowiedzialność za efekty negocjacji
spoczywa na stronach negocjujących
•
zachowanie pełnej neutralności
•
akceptacja poczynań negocjatora przez
strony negocjacji
Funkcje mediatora:
•
budowanie wzajemnego zaufania
stron;
•
uczenie stron konstruktywnego
prowadzenia negocjacji
•
modelowanie pożądanych
zachowań w negocjacjach
•
ułatwianie dojścia do porozumienia
Arbitraż
•
zwrócenie się przez
obie strony
konfliktu do osoby lub
instytucji niezależnej z prośbą
o rozwiązanie konfliktu
•
strony zobowiązują się do
uznania werdyktu arbitra
•
arbiter ma prawo wydawania
orzeczeń z mocą prawa
Rozwiązanie konfliktu na
drodze sądowej
•
rozwiązanie w przypadku fiaska
negocjacji i mediacji
•
w przeciwieństwie do arbitrażu
wystarczy
wniosek jednej strony
•
sądy pracy (pracownik – pracodawca)
•
sądy administracyjne (obywatel – urząd)
•
sądy powszechne (obywatel – obywatel)
KONFLIKT W TEORII S.
M.
Eskalacja konfliktu
Konflikt międzynarodowy
•
O konflikcie międzynarodowym można mówić dopiero
wtedy, gdy uczestniczące w nim zwaśnione strony nie
tylko posiadają sprzeczne interesy, lecz je sobie także
uświadamiają, co znajduje z kolei odzwierciedlenie w ich
zachowaniu i postępowaniu oraz działaniu. Chodzi przy
tym o to, by konflikt odróżniać od występującej w
normalnych relacjach międzypaństwowych rywalizacji.
Wymaga to powstania określonej sytuacji, nazywanej
często krytycznym napięciem, w której sprzeczne
interesy się wykluczają i dochodzi do powstania rdzenia
lub jądra konfliktu międzynarodowego. Musi to prędzej
czy później doprowadzić do eskalacji, przyczyniając się
do poszerzenia konfliktu międzynarodowego.
Konflikt międzynarodowy -
cechy
•
Ważnym kryterium odróżniającym kryzys
międzynarodowy od innych kryzysów jest
także jego czas trwania.
Musi on trwać
dłużej niż przykładowo pucze lub
przewroty, które trwają niekiedy kilka
godzin i doprowadzają, z reguły, tylko do
wymiany elit
. Ponadto, konflikt
międzynarodowy winien posiadać duży zasięg
oraz obejmować szersze kręgi społeczne. W
tym sensie nie mogą nimi być zamachy
terrorystyczne oraz inne akty przemocy, w
których uczestniczą znikome grupy ludzi
Konflikt miedzynarodowy -
cechy
•
Konflikty międzynarodowe należy także odróżniać
od sporów międzynarodowych, które występują
wtedy, gdy państwa lub inne podmioty w sensie
prawa międzynarodowego wyrażają wobec siebie
sprzeczne stanowiska i roszczenia odnośnie do
tych samych kwestii. Charakterystyczną cechą
sporu międzynarodowego jest zatem to, że może
on potencjalnie stanowić jedno ze źródeł
konfliktu, ale jego uregulowanie może w
większości wypadków nastąpić przy użyciu
środków prawnych .
Rodzaje konfliktów
•
Niektórzy autorzy przyjmują zachowanie
się stron konfliktów za kryterium
klasyfikacji konfliktów międzynarodowych i
wyróżniają m.in.:
•
• konflikty werbalne (protest, sprzeciw,
ostrzeżenie, groźba),
•
• akcje konfliktowe (zerwanie stosunków
dyplomatycznych, konfiskata mienia,
blokada, demonstracja siły i użycie siły).
Eskalacja konfliktu
•
Większość autorów odnosi konflikty międzynarodowe
do rozciągniętej w czasie walki dwóch lub więcej
podmiotów prawa międzynarodowego, zakładając
również możliwość powstania sytuacji, w której tylko
jedna strona ma pełną zdolność międzynarodową.
Przyjmuje się ponadto, iż współcześnie w praktyce
znaczna liczba konfliktów pierwotnie wewnętrznych
ulega umiędzynarodowieniu przez włączenie się do
nich strony trzeciej. Następuje to z reguły w formie
wsparcia finansowego, materialnego lub pośredniej
pomocy wojskowej. W ostatnim wypadku mamy do
czynienia z
konfliktem zbrojnym
Eskalacja konfliktu
•
Przyjmuje się generalnie, iż do umiędzynarodowienia
konfliktów wewnątrzpaństwowych dochodzi w następujących
okolicznościach:
•
a) eskalacji przez zewnętrzne dostawy broni,
•
b) wywieraniu różnorodnych presji, w tym także
dyplomatycznych, przez państwo lub mocarstwo zewnętrzne,
•
c) uzgadnianiu wspólnych akcji (np. w kwestii zwalczania
terroryzmu międzynarodowego poza granicami państwa),
•
d) bezpośredniej interwencji zbrojnej jednego z państw
ościennych lub mocarstw zewnętrznych.
•
Innymi słowy, stopień umiędzynarodowienia konfliktu
wewnątrzpaństwowego można oceniać zarówno przez liczbę
i charakter interweniujących państw lub mocarstw, jak też
przez rodzaj zastosowanych środków zewnętrznych.
wojna
•
Za znanym węgierskim badaczem pokoju Istvanem Kende
można określić wojnę jako gwałtowny konflikt masowy,
który charakteryzuje się następującymi cechami:
•
a) w walkach biorą udział dwie lub więcej zorganizowanych sił
zbrojnych, z których co najmniej po jednej stronie biorą udział
regularne oddziały wojskowe, oddziały paramilitarne itp.,
•
b) obie strony walczące muszą być zorganizowane według
jakiegoś określonego schematu, a ponadto istnieje planowana i
zorganizowana struktura działań zbrojnych, nawet jeśli
ogranicza się tylko do obrony,
•
c) istnieje ustalona chronologicznie kontynuacja konfliktu
zbrojnego bądź korelacja strategicznych i taktycznych
zamierzeń szczebla dowodzenia; zarówno w armii, jak też w
walkach partyzanckich musi istnieć centrum dowodzenia
.
Konflikt zbrojny
za cechy wyróżniające konflikt zbrojny
przyjmuje się przede wszystkim:
•
a) istnienie co najmniej dwóch
podmiotów wojujących,
•
b) używanie przez podmioty wojujące
zorganizowanych sił zbrojnych
przeciwko siłom zbrojnym
przeciwnika,
•
c) stosowanie metod i środków walki
zbrojnej
Zasady prowadzenia
konfliktów zbrojnych
•
1) w międzynarodowym prawie przeciwwojennym:
•
a) zakaz agresji i uznania jej za niedozwolony sposób załatwiania
sporów międzynarodowych,
•
2) w międzynarodowych regułach prowadzenia walki zbrojnej:
•
a) nakaz wyodrębnienia sił zbrojnych w walce zbrojnej,
•
b) istnienie ograniczeń we wzajemnym szkodzeniu sobie przez
wojujące strony,
•
c) powinność zachowania „rycerskości" w walce przez strony
wojujące,
•
3) w międzynarodowym prawie humanitarnym - nakaz ludzkiego
obchodze nia się z osobami wyłączonymi z walki i ludnością cywilną,
•
4) w międzynarodowym prawie karnym - odpowiedzialność karna
sprawców za zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko pokojowi,
•
5) konieczność ochrony praw człowieka
Trzy fazy konfliktu
•
Ze schematu wynika, iż przebieg
poszczególnych faz i stadiów konfliktu
międzynarodowego można uchwycić przez
określone ramy strukturalne oraz
zachowania uczestniczących w nim aktorów.
Generalnie rozróżnia się trzy fazy konfliktu:
•
1) początek konfliktu,
•
2) rozwój konfliktu,
•
3) wynik/rozwiązanie konfliktu.
I faza
•
W pierwszej fazie określone
rządy lub elity
polityczne (grupy rządzące) w państwie znajdują
się pod silną presją wewnętrzną i zewnętrzną
.
Może się ona wahać od nacisku wewnętrznego lub
zagrożenia zewnętrznego do aprobaty dla
zajmowanego przez nie stanowiska. W zależności
od siły i czasu tego nacisku i zagrożenia dochodzi
stopniowo do eskalacji konfliktu i powstaje typowa
sytuacja konfliktowa. Może ona być utrzymywana
tylko do pewnego momentu i zostać wygaszona, ale
z reguły pogłębia napięcie i doprowadza do
eskalacji konfliktu, czyli przejścia do drugiej fazy
II faza
•
W drugiej fazie konflikt międzynarodowy przechodzi przez
kolejne stadia - tlącego konfliktu, kryzysu, poważnego
kryzysu i wojny. Pierwsze stadium „
tlącego konfliktu
" trwa
długo i towarzyszy mu zasadniczo niski poziom napięcia i
eskalacji. Sprzeczności interesów są niejako trzymane pod
kontrolą na małym ogniu. Strony konfliktu ograniczają się z
reguły do powtarzania swoich postulatów i roszczeń. Mnożą
się także liczne oświadczenia w celu uzasadnienia
poszczególnych stanowisk, ale żadna ze stron nie decyduje
się na zastosowanie ostrzejszych środków nacisku. To
stadium konfliktu oznacza, iż otwarte pozostają wszelkie
możliwe opcje jego rozwiązania, ponieważ zaangażowane w
nim strony nie zmieniają swych przeciwstawnych stanowisk
II faza
•
W stadium kryzysu przechodzi konflikt międzynarodowy w
momencie eskalacji żądań i nasilania się gróźb, niewykluczając
sankcji ekonomicznych, blokad, a nawet interwencji militarnej.
Istotnym zagadnieniem w tej fazie konfliktu jest gotowość
jednej ze stron do zdeterminowanego działania oraz
ponoszenia określonego ryzyka. Na podstawie zachodzących
wydarzeń oraz posiadanych informacji strony działają z reguły
pod presją czasu i przygotowują także wariant uderzenia
militarnego, choć równocześnie za wszelką cenę chcą go
uniknąć. Przykładami kryzysów międzynarodowych mogą być
m.in.: kryzys berliński 1958-61, który doprowadził do
wybudowania przez NRD 13 sierpnia 1961 r. muru
oddzielającego Berlin Wschodni od Berlina Zachodniego, jak
również kryzys wokół krajów bałtyckich 1990-91
II faza
•
Poważny kryzys powstaje w stadium eskalacji napięcia między
zwaśnionymi stronami konfliktu międzynarodowego. Grożą one
nie tylko użyciem siły militarnej, ale podejmują już konkretne
działania w kierunku nieuchronnego wybuchu wojny.
Klasycznym przykładem „poważnego kryzysu" jest konflikt
kubański w 1962 r
., który przez rozmieszczenie na Kubie
radzieckich rakiet nuklearnych oraz jej blokadę przez okręty
USA jesienią tego roku o mało nie doprowadził do wybuch
konfliktu międzynarodowego na skalę światową .
•
W fazie tej dochodzi z reguły do blokad, interwencji
wojskowych, okupacji części terytorium na okres przejściowy,
mobilizacji sił zbrojnych, ostrzelanie terytorium, aresztowanie
osób, wypowiedzenie wojny bez podjęcia działań itp. W
określonej sytuacji „poważne kryzysy" mogą się przekształcić w
masowe konflikty zbrojne (jak np. na pograniczu chińsko-
wietnamskim - 1979).
II faza/wojna
•
Ostatnim stadium drugiej fazy jest wojna, która z punktu widzenia
teoretycz nego i praktycznego jest siłową formą rozwiązania
konfliktu. Poza wymienioną już wcześniej charakterystyką i
klasyfikacją wojen z interesującego nas punktu widzenia należy zwrócić
uwagę na jej następujące cechy:
•
a) działania zbrojne prowadzi co najmniej dwóch silnych przeciwników,
•
b) trwają one dłuższy czas przy zastosowaniu różnych rodzajów broni.
Klasyfikacje wojen można, jak to już stwierdzono, przeprowadzać
opierając się na zróżnicowanych kryteriach. Dla uporządkowania można
je podzielić na następujące kategorie:
•
a) sprawcy i ofiary (wojny napastnicze i obronne),
•
b) kryterium moralne (wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe),
•
c) zasięg (wojny totalne i ograniczone),
•
d) rodzaj używanej broni (wojny konwencjonalne i nuklearne),
•
e) groźba użycia siły lub faktyczne użycie siły („zimna wojna"
lub „gorąca wojna").
II Faza/wojna zastępcza
•
Należy także brać pod uwagę występowanie
w latach 1960-88 tzw. wojen zastępczych.
Dochodziło do tego w sytuacjach, gdzie
stronami konfliktu były zwaśnione małe lub
średnie państwa w poszczególnych
punktach zapalnych globu ziemskiego, za
którymi w istocie stały interesy strategiczne
i polityczno-ekonomiczne supermocarstw,
głównie zaś USA i ZSRR (np. Angola, Etiopia
i Nikaragua w latach 70. i 80.).
III faza – zakończenie
działań
•
W trzeciej fazie następuje z reguły rozwiązanie konfliktu, jednak
nieoznaczające jego automatycznego zakończenia. Nie ulega
wątpliwości, iż mechanizmem kończącym wojnę jest określony
nacisk, który może mieć zarówno charakter wewnętrzny, jak też
zewnętrzny bądź też jeden i drugi. Przykładowo USA musiały w
1973 r. zakończyć interwencję w Wietnamie nie tylko ze względu
na porażki militarne, lecz przede wszystkim z powodu
wzrastającej niepopularności tej interwencji w społeczeństwie
amerykańskim, zwłaszcza zaś wśród młodego pokolenia. Podobnie
interwencja ZSRR w Afganistanie 1979-88 została zakończona nie
tylko ze względu na porażki z partyzantami afgańskimi, ale przede
wszystkim wewnętrzne zmiany polityczne i dojście do władzy
Michaiła Gorbaczowa pod hasłami „przebudowy i nowego
myślenia", postępujący kryzys gospodarczy, jak również krytykę i
niepopularność poczynań ZSRR na arenie międzynarodowej.
III faza/ zakończenie
działań
•
Ostatecznym celem zakończenia konfliktu zbrojnego lub wojny jest
osiągnięcie pokoju
, który jest traktowany jako wartość uniwersalna
dla wszystkich ludzi i całego świata. Z jednej strony, oznacza brak
działań wojennych lub wojny, a z drugiej, w szerszym ujęciu, stan, w
którym brak jakiejkolwiek formy przemocy. Z przytoczonego
schematu wynika jednak, odnośnie do faz i stadiów konfliktu
międzynarodowego, iż z perspektywy historycznej pokój stanowi
pewnego rodzaju przerwę między wojnami, gdyż między wojnami
utrzymuje się niewątpliwie pewnego rodzaju okres przejściowy, w
którym gromadzą się napięcia i konflikty, prowadzące prędzej czy
później do wojny. Stąd też osiągnięcie, a zwłaszcza utrzymanie
pokoju, wymaga takiej przebudowy stosunków międzynarodowych,
by w konsekwencji doprowadziły one do budowy takich struktur i
form współpracy oraz instytucji międzynarodowych, które byłyby
zdolne do wyeliminowania wojen i konfliktów zbrojnych, zmierzając
do trwałego pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego
Podsumowanie:
•
Konflikt sam w sobie nie jest zły.
Konfliktem można zarządzać i go
wykorzystywać.
•
Konflikt
nie
zawsze
musi
zostać
rozwiązany lecz jeżeli już to robimy - to
wyciągnijmy z niego korzyść
•
Nie ma złych lub dobrych stylów
rozwiązywania konfliktu - mogą być tylko
adekwatne i nieadekwatne do sytuacji