Choroby trzustki

Andrzej Paprocki

Anatomia trzustki

Najczęstsze choroby trzustki



Ostre zapalenie trzustki



Przewlekłe zapalenie trzustki



Rak trzustki



Cysty trzustki

Przyczyny O.Z.T.



Najczęstszą przyczyną ostrego

zapalenia trzustki jest :



nadużycie alkoholu (50%),



kamica żółciowa

(30%)



lub uraz.

Przyczyny c.d.



Gallstones - kamica żółciowa



Ethanol - etanol



Trauma - uraz



Steroids - stosowanie
glikokortykosteroidów

C.D.



Mumps -

świnka

,

WZW

oraz inne

choroby wirusowe



Autoimmune, Ascaris - choroby
autoimmunologiczne, zakażenie

glistą ludzką



Scorpion - jad skorpiona



Hypertriglyceridemia,
Hyperchylomicronaemia

C.D.



ECPW - ERCP - endoskopowa
cholepankreatografia wsteczna



Drugs - leki

Objawy



bardzo silne bóle zlokalizowane w

środkowej i górnej części brzucha,

mogące promieniować do pleców,

lub bóle opasujące, nie ustępujące

po środkach przeciwbólowych



wymioty

- skąpe, nie przynoszące

ulgi

OBJAWY C.D.



wzdęcie brzucha, często zatrzymanie
gazów i stolca



silna gorączka, często przekraczająca
40°C, czasem dreszcze



bóle mięśniowe



Choremu ulgę przynosi przyjęcie
pozycji siedzącej lub skulonej.

Objawy w ciężkich postaciach



W ciężkich postaciach – spadek

ciśnienia krwi

,

wstrząs

, zatrzymanie

moczu

i ostra

niewydolność nerek

. W

skrajnych przypadkach ostre
zapalenie trzustki może nawet
kończyć się śmiercią.

Skala ciężkości Glasgow



1.

PaO2

<60 mmHg



2.

albumina

w surowicy krwi<3,2 g/dl



3.

wapń

<8 mg/dl



4.liczba

leukocytów

>15 tys/mm³



5.

AspAT

>200 IU/l



6.

LDH

>600 IU/l



7.

glikemia

>180 mg/dl



8.

mocznik

>115 mg/dl

Ocena wg skali Glasgow



Oceny dokonuje się dwukrotnie - po
24 i 48 godzinach od początku
objawów. Ciężkie zapalenie
rozpoznaje się, gdy spełnione są co
najmniej 3 z poniższych kryteriów.

Leczenie



Ostre zapalenie trzustki wymaga
intensywnego leczenia w warunkach

szpitalnych

.

Leczenie cd.



Początkowo konieczne jest
zastosowanie diety ścisłej, następnie
włączenie

żywienia dojelitowego

czy

rzadziej

pozajelitowego

,

Leczenie cd



Istotne bardzo jest podanie

leków przeciwbólowych

i

rozkurczowych,

Leczenie cd.



Oraz dokładna kontrola wszystkich
funkcji życiowych, w tym czynności



nerek



i wydolności układu oddechowego.

Zasady leczenia O.Z.T



dożylne leczenie przeciwwstrząsowe



monitorowanie czynności serca i nerek



kontrolę morfologii krwi.



leczenie przeciwbólowe, gdyż silny ból brzucha jest

przyczyną dużego cierpienia chorego. Ból najlepiej

znosi się opioidowymi lekami przeciwbólowymi –

tramadolem lub petydyną. Morfina jest

przeciwwskazana w OZT, gdyż może nasilać skurcz

zwieracza Oddiego.



wczesne wdrażanie antybiotykoterapii, która ma na

celu zapobiegać zakażeniu martwicy w trzustce

Żywienie chorego z O.Z.T.



w pierwszej kolejności choremu
wprowadza się na krótko głodówkę, która
ma na celu zahamowanie wydzielania
soku trzustkowego przez trzustkę



po kilkudniowej głodówce wraz z
obserwacją i rozpoznaniem u chorego
postaci OZT podejmuje się decyzję o
włączeniu odżywiania.

Żywienie c.d.



U chorych z obrzękową postacią OZT jest to
odżywianie doustne,



a u chorych z ciężkim OZT rozważa się całkowite
odżywianie dojelitowe czyli enteralne za pomocą
sondy dojelitowej,



a jeżeli chory źle je toleruje, to wdraża się
żywienie pozajelitowe czyli parenteralne dożylne.



Odżywienie to prowadzone jest specjalnymi
dietami zapewniającymi właściwą podaż
wszystkich składników odżywczych oraz
odpowiednią kaloryczność.

Leczenie inwazyjne



W przypadku zapalenia trzustki
wywołanego zablokowaniem
przewodów żółciowych dobre rezultaty,
przynoszące natychmiastową poprawę,
daje wczesne (w ciągu 72 godzin od
wystąpienia symptomów) nacięcie

zwieracza Oddiego

w ujściu

brodawki

Vatera

i udrożnienie tych przewodów.

Powikłania



Zabiegu tego dokonuje się za pomocą
endoskopu. Niektóre postaci ostrego
zapalenia trzustki mogą wymagać
skomplikowanego leczenia
operacyjnego. W około 5%
przypadków, a w ciężkich postaciach w
ok. 10-40%, mimo prawidłowego
leczenia nie udaje się opanować
choroby i kończy się ona śmiercią

Leczenie operacyjne



Gdy dochodzi do zakażenia martwicy, o

czym może świadczyć brak poprawy

klinicznej w trakcie leczenia lub pogorszenie

stanu chorego pomimo prowadzonego przez

pewien czas leczenia zachowawczego, to

konieczne staje się leczenie operacyjne.



Wskazaniami do leczenia operacyjnego są

również powikłania miejscowe martwiczego

OZT takie, jak: torbiele rzekome trzustki,

ropnie, martwaki, krwotoki z przewodu

pokarmowego

Powikłania systemowe



Powikłania systemowe obejmują

zespół ostrej niewydolności oddechowej

,



zespół niewydolności wielonarządowej,



zespół rozsianego wykrzepiania

śródnaczyniowego,



hipokalcemię (z powodu zmydlania

tłuszczów),



hiperglikemię i cukrzycę insulinozależną

(spowodowana uszkodzeniem trzustkowych

komórek beta produkujących insulinę)

Powikłania miejscowe



torbiel trzustki,



wytworzenie ropowicy lub ropnia,



tętniaków rzekomych tętnicy śledzionowej,



krwotok z uszkodzonych tętnic i żył śledzionowych,



zakrzepica żyły śledzionowej, górnej żyły krezkowej i żyły

wrotnej (kolejność o malejącej częstości),



niedrożność dwunastnicy, niedrożność przewodu

żółciowego wspólnego,



progresja do przewlekłego zapalenia trzustki

Definicja



przewlekła

choroba

nienowotworowa

trzustki

, charakteryzująca się

postępującym włóknieniem z
towarzyszącym zanikiem

tkanki

gruczołowej

, prowadzącym w różnych

okresach do upośledzenia czynności
zewnątrzwydzielniczej i
wewnątrzwydzielniczej trzustki

Etiologia



Do uszkodzenia trzustki dochodzi
najczęściej w wyniku nadużywania
alkoholu



lub w przypadku zatkania

przewodu żółciowego wspólnego

przez

kamień żółciowy

,

Objawy PZT



nawracający, uporczywy ból o
zróżnicowanym nasileniu występujący
głównie po jedzeniu i zlokalizowany w

nadbrzuszu



postępująca utrata masy ciała;



podwyższony poziom cukru we krwi -

nieprawidłowa tolerancja glukozy

i

stopniowo rozwijająca się

cukrzyca

;

Objawy PZT cd



uporczywa biegunka zwykle o
charakterze tłuszczowym, będąca
wynikiem niepełnego trawienia
pokarmów wskutek niedoboru
enzymów trzustkowych;



niewielkiego stopnia żółtaczka;



świąd skóry.

Rozpoznanie



Enzymy trzustkowe w surowicy



Badania obrazowe TK, MNR, USG



ERCP



Różnicowanie b. trudne z rakiem !!!

Leczenie



Głównie ma znaczenie substytucja
farmakologiczna enzymów
trzustkowych

Leczenie żywieniowe



Dieta zbilansowana, ubogo tłuszczowa



Ewentualnie odżywki jako dodatki



Cysty trzustki

Patogeneza



Torbiele rzekome, pozapalne



Torbiele prawdziwe