SAMOBÓJSTWO

SAMOBÓJSTWO

Definicja samobójstwa:
- zachowanie samodestrukcyjne; pozbawienie się życia lub
samouszkodzenie naskutek zaburzeń psychicznych,
nieuleczalnej choroby, ujemnego bilansu życiowego np. u ludzi
samotnych, starych.
- dane zachowanie samodestukcyjne prowadzące do śmierci
biologicznej, może mieć charakter gwałtowny (np. przez
powieszenie się), lub stopniowy (np. przez zagłodzenie się).
Najczęściej , także w Polsce, zakwalifikowanie przypadku
śmierci jako samobójstwa wymaga stwierdzenia intencji
pozbawienia się życia , co ze względu na sposób , a także
często społeczne napiętnowanie samobójstwa nie zawsze jest
możliwe.

Rodzaje samobójstw

1 Samobójstwo egoistyczne – będące wynikiem zbyt słabej

integracji jednostki z grupą i społecznością.

2 Samobójstwo altruistyczne – będące, przeciwnie, skutkiem

zbyt silnej integracji ze środowiskiem, zbyt silnej
identyfikacji z celami, interesami i oczekiwaniami grupy,
zbyt daleko posuniętej socjalizacji.

3. Samobójstwo anomiczne – będące przejawem zakłócenia

ładu społecznego, wskaźnikiem jego rozregulowania,
sytuacji w której zachowania jednostki są w za małym
stopniu kontrolowane i stymulowane przez
społeczeństwo.

4. Samobójstwo fatalistyczne – związane z sytuacją

jednostkową. Jest to samobójstwo człowieka znajdującego
się w sytuacji tragicznej, z której wyjścia są zablokowane
również perspektywicznie.

Przyczyny popełniania samobójstw

przez młodzież:

Badania wykazały, że młodzież z
tendencjami samobójczymi
charakteryzowała się podwyższonym
niepokojem i poczuciem zagrożenia
(53%). Największe poczucie zagrożenia
związane było z obawami o przyszłość,
groźba wojny, napaść, nienawiść między
ludźmi — natomiast motywami
samobójstwa były najczęściej śmierć
bliskiej osoby (44%), nieszczęśliwa
miłość (43%), niepowodzenia szkolne
(43%) i konflikty z rodzicami (37%).

NADUŻYWANIE ALKOHOLU

Najwięcej samobójstw uczniów ma miejsce w maju i
czerwcu tuż przed rozdaniem świadectw. W ostatnim
okresie młodzież jest coraz mniej odporna na stres i
nie potrafi sobie radzić z trudnościami. Wybór środka
ukojenia takiego jak ucieczka w alkohol, narkotyki,
czy też ekstremalny przejaw autodestrukcji, czyli
samobójstwo jest często przypadkowy i zależy od
„mody" narzuconej przez rówieśników.
Według B. Hołysta zachodzą wyraźne związki między
nietrzeźwością a podejmowaniem prób samobójczych.
26% nieletnich samobójców nadużywała alkoholu, a
po jego spożyciu dokonało zamachu 22.9% badanych,
a używanie alkoholu jako powód zamachu
samobójczego stwierdzono u 10,6% badanych.

ZABURZENIA W ODŻYWIANIU

SIĘ

Wiele dzieci i wielu młodych ludzi w
okresie dojrzewania jest
niezadowolonych ze swego ciała i
dlatego stara się schudnąć, zwracając
uwagę na to, co należy i czego nie
należy jeść. Od 1% do 2% nastolatek
cierpi na anoreksję lub bulimię.
Dziewczęta z anoreksją bardzo często
zapadają również na depresję, a ryzyko
samobójstwa wśród nich jest
dwudziestokrotnie wyższe niż w ogólnej
populacji młodych ludzi. Najnowsze
wyniki badań wskazują, że również
chłopcy mogą chorować na anoreksję i
bulimię.

NIEPOWODZENIA W

MIŁOŚCI

Występowanie tej przyczyny często
uwarunkowane jest młodym wiekiem i związana
z nim skłonność do wyolbrzymiania znaczenia
przeżyć miłosnych. W tej „kategorii”
samobójstw znacznie dominują dziewczęta, u
których dziedzina uczuć zajmuje szczególnie
wysoką pozycję wśród kryteriów ważności.
Podsumowując domniemane przyczyny
zamachów spowodowanych niepowodzeniem w
miłości można przyjąć, że należy do nich: brak
wzajemności, zdrada, zerwanie małżeństwa,
narzeczeństwa, współżycia lub bliskich
kontaktów. W zakresie sposobów dokonywania
samobójstw, wśród dziewcząt dominują otrucia
i skok z wysokości, a wśród chłopców
powieszenie.

INSTRUMENTALNE MOTYWY

SAMOBÓJCZE

Motywy instrumentalne dotyczą z reguły
taktycznych zamachów samobójczych
służących osiągnięciu określonych celów. Tymi
celami są najczęściej chęć wymuszenia na
rodzicach lub opiekunach oczekiwanego
postępowania, a przede wszystkim złagodzenia
rygoryzmu.

Próba samobójstwa staje się wołaniem o
pomoc i litość „pozwólcie mi być sobą”.

ROZPOZNAWANIE ZŁEGO

STANY EMOCJONALNEGO

Przede wszystkim należy traktować serio każdą nagłą lub radykalną
zmianę, wpływającą na wyniki w nauce, obecność na lekcjach lub
zachowanie dziecka czy nastolatka, na przykład:
brak zainteresowania zwykle wykonywanymi zajęciami,
ogólne obniżenie ocen,
zmniejszenie wysiłku,
złe zachowanie w klasie,
nieusprawiedliwione lub powtarzające się nieobecności lub wagary,
nadmierne palenie papierosów, lub picie albo zażywanie narkotyków.

Jeśli któryś z tych objawów rozpozna nauczyciel bądź pedagog czy
psycholog szkolny, powinien zawiadomić o tym cały zespół nauczycielski i
podjąć działania zmierzające do dokładnego zdiagnozowania danego
ucznia, ponieważ takie objawy zwykle wskazują na bardzo zły stan
emocjonalny i w niektórych przypadkach mogą doprowadzić do
samobójstwa.

Objawy:

Samobójstwo jest symptomem, za którym stoją problemy zawsze aktualne:
poczucie własnej wartości. Wiara, sens życia i cel istnienia, umiejętność
radzenia sobie z trudnościami i rozczarowaniami. Odpowiedź na nie znaleźć
można częściowo w silnej hierarchii wartości – wierze w Boga i wierze w siebie.
Osoby o silnych korzeniach duchowych, emocjonalnych i psychologicznych są
lepiej przygotowane do przeżywania trudności i wszelkich przeciwności losu.
Wielu współczesnych nastolatków nie ma jednak takich korzeni – dlatego też nie
wytrzymują próby.
Rozpoznanie znaków ostrzegawczych poprzedzających samobójstwo to ważny
pierwszy krok. Nie wolno nam poprzestać na przeczytaniu o znakach
ostrzegawczych.
Otwarte werbalne znaki ostrzegawcze zwykle przybierają jedną z następujących
form:
- „Chcę umrzeć”
- „Już dłużej nie mogę”
- „Wolałbym nie żyć”
- „Mam ochotę się zabić”
- „Wolałbym się nigdy nie urodzić”
- „Nie mam już siły”
- „Już niedługo nie będziesz musiał się o mnie martwić”
- „Niedługo nie będę już ci sprawiał więcej kłopotów”
- „Wszystko jest bez sensu”
- „Wątpię czy to przeżyję”

Problem samobójstw w

szkole :

Szkoła to miejsce, w którym dochodzić może do wielu
konfliktowych i trudnych sytuacji. Bezpośrednich
powodów samobójstw może być kilka: brak akceptacji ze
strony kolegów w klasie, nie uwzględnianie specyfiki
struktury psychicznej ucznia przez nauczycieli, stres
wywołany końcem semestru czy wyjątkowo trudną
klasówką. Ludzie młodzi należą do grup szczególnie
zagrożonych samobójstwami. Okres dojrzewania i
wchodzenia w dorosłość obfituje w silne uczucia i emocje.
Ogromnie ważna jest znajomość i uwzględnianie specyfiki
struktury psychicznej ucznia przez nauczyciela, oraz
umiejętność dostrzegania symptomów mówiących, że z
uczniem dzieje się coś złego. Nauczyciel powinien więc
być osobą szczególnie wrażliwą i czujną. Powinien też
okazywać zainteresowanie sprawami uczniów, zwłaszcza
tych, którzy mają problemy w szkole czy w domu.

Statystyki:

W Polsce corocznie popełnianych jest około
4000 samobójstw. Zdecydowaną większość
osób, które samowolnie kończą z życiem,
stanowią mężczyźni.

Najwięcej aktów samobójczych popełniają
ludzie w wieku 16–21 lat. Drugim,
niebezpiecznym okresem jest wiek 45–55
lat.
W 2007 roku odnotowano 4658 zamachów
samobójczych, z których 3530 zakończyło
się zgonem.

Wiek osób, osób podejmujących zamachy samobójcze w Polsce ( dane KGP )

Wiek

Liczba zamachów

W tym zakończone

zgonem

9 lat i mniej

10-14

15-19

349

228

20-24

470

356

25-29

437

340

30-34

390

321

35-39

444

360

40-44

604

523

45-49

745

659

50-54

649

589

55-59

373

346

60-64

293

266

65-69

249

233

70-74

173

160

75-79

114

104

80-84

85 i więcej

wiek nieustalony

Sposoby popełniania

samobójstw:

Na każde 5625 zamachów samobójczych najwięcej
(4221) osób wybiera samobójstwo przez
powieszenie. Jest to sposób najprostszy i bardzo
małe jest prawdopodobieństwo nieprawidłowego
wykonania tej czynności, co redukuje szansę
przeżycia próby samobójczej do minimum. Są też
sposoby, które nie dają żadnych szans przeżycia,
ale trzeba mieć odpowiednią wiedzę w dziedzinie
biofizyki. Zatrucie gazem, trucizną, podcięcie sobie
żył, utopienie się, rzucenie się pod pojazd,
samookaleczenie, uszkodzenie układu
krwionośnego, porażenie się prądem elektrycznym
a nawet zastrzelenie się, wykonane w sposób
nieprawidłowy zwiększa trzykrotnie szanse
przeżycia aniżeli powieszenie się.

Stosunek liczby prób samobójczych

udanych do nieudanych (rok 2007)

W roku 2007 samobójstwo próbowało popełnić 849 osób w
przedziale wiekowym 5-24 lat, udało się to 503 osobom, co
oznacza, że 41% samobójców w tym przedziale wiekowym uszło z
życiem.
W przedziale wiekowym 25-39 lat samobójstwo próbowało
popełnić 1145 osób, udało się to 748 osobom, co oznacza, że 35%
samobójców w tym przedziale wiekowym uszło z życiem.
W przedziale wiekowym 40-59 lat samobójstwo próbowało
popełnić 1820 osób, udało się to 1500 osobom, co oznacza, że
tylko 17% samobójców w tym przedziale wiekowym uszło z
życiem.
W przedziale wiekowym 60-84 lat samobójstwo próbowało
popełnić 759 osób, udało się to aż 703 osobom, co oznacza, że
zaledwie 7% samobójców uszło z życiem!
W przedziale wiekowym 85 i więcej lat samobójstwo próbowały
popełnić 52 osoby, udało się to aż 46 osobom, co oznacza, że
zamach przeżyło zaledwie 11% samobójców, co w praktyce
oznacza 6 osób!

Metody badań nad

samobójstwem:

W badaniach nad zjawiskiem samobójstwa stosowane są
dwie metody.
Pierwsza polega na statystyczno – socjologicznej analizie
zasięgu struktury, trendów rozwojowych oraz innych
uchwytnych i istotnych cechach zjawiska, mogących się
przyczynić do wyjaśnienia jego charakteru oraz
społecznych uwarunkowań.
Druga z nich stanowi metodę ukierunkowaną na
uchwycenie indywidualnych przyczyn zamachów
samobójczych, polegająca na badaniach osobowości
niedoszłych samobójców i ustaleniu środowiskowych
determinant zachowania autodestrukcyjnego. Analizuje się
przede wszystkim materiały pisane, listy pożegnalne,
dzienniki, pamiętniki, przeprowadza się wywiady z rodziną
samobójcy, osobami bliskimi, współpracownikami.

Zapobieganie zachowaniom

samobójczym:

Brunon Hołyst pracuje nad sposobami zapobiegania zachowań
samobójczych u dzieci i młodzieży. Zwraca on uwagę na potrzeby
edukacji społecznej, która wyrobi wśród obywateli pozytywne
nastawienie do życia, nauczy także sposobów, strategii
rozwiązywania problemów, z którymi na co dzień każdy człowiek
musi się zmierzyć. B. Hołyst nawołuję także do stworzenia miejsc
pomocy, do których osoby w ciężkim stanie emocjonalnym będą
mogły się zgłosić. Gdzie otrzymają radę, pomoc psychologiczną,
gdzie będą mogły się wygadać i poczuć się ważne i akceptowane.

Specjalną opieką instytucjonalną powinny także zostać objęte osoby,
które odratowano po nieudanych próbach samobójczych. To, że te
osoby żyją nie kończy ich problemu. By go zlikwidować, powinno się
objąć je pomocą psychologiczną, socjologiczną a także medyczną,
która pozwoli im przezwyciężyć pierwotny problem, który popchnął
ich do próby samobójczej.

Document Outline