Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu

11-1-9

SZCZYT KLIMATYCZNY ONZ

W KOPENHADZE

7-18 GRUDNIA

Sylwia Sobieralska

Zdrowie Publiczne; AM Wrocław

11-1-9

SŁOWEM WSTĘPU

W stolicy Danii – Kopenhadze

odbył się szczyt klimatyczny ONZ w
sprawie redukcji dwutlenku węgla.

Dwutygodniowe spotkanie z

udziałem przedstawicieli 192 państw,
które stawiały sobie za cel wypracowanie
całościowego pakietu walki z globalnym
ociepleniem
i dopomożeniem ofiarom tego zjawiska
w państwach rozwijających się.

11-1-9

•

Szczyt klimatyczny ONZ w Kopenhadze (7-18 listopada
2009) miał być odpowiedzią na kryzys klimatyczny, którego
skutki są coraz boleśniej odczuwane przez najbardziej
wrażliwe społeczności świata. Juz dziś zmiany klimatyczne
zagrażają egzystencji milionów ludzi w krajach
rozwijających się, powodując obniżenie plonów, częstsze i
silniejsze ekstremalne zjawiska pogodowe takie jak susze
czy powodzie, jak również podnoszący się poziom mórz,
zagrażający całym narodom zamieszkującym wyspy i nisko
położone tereny nadbrzeżne.

11-1-9

•

Jednocześnie, globalne emisje gazów cieplarnianych rosną
trzykrotnie szybciej niż dziesięć lat temu. O ile wcześniej
naukowcy przestrzegali, ze wzrost temperatury może
wynieść od 2 do 6°C, obecnie świat zmierza ku górnej
granicy tego przedziału, zwłaszcza, jeśli nie zostaną
wkrótce podjęte globalne działania na rzecz ograniczenia
emisji.

11-1-9



Naukowcy twierdza, ze zostało nam najwyżej dziesięć
lat, aby zahamować wzrost emisji gazów cieplarnianych.
Jeśli to się nie uda, rzeczywistością mogą stać się
samonapędzające się, katastroficzne w skutkach zmiany
klimatu, hamujące rozwój ludzkości i pociągające za
sobą setki milionów, jeśli nie miliardy, zmian
klimatycznych, które w większości nie miały udziału w
wywołaniu kryzysu klimatycznego.

11-1-9

Negocjacje od szczytu na Bali w 2007

do szczytu w Kopenhadze w 2009

Pierwsza faza zobowiązań w ramach Protokołu z Kioto

upływa z końcem 2012 i od samego początku miała stanowić
jedynie pierwszy, skromny krok w międzynarodowych
działaniach w związku ze zmianami klimatu. Negocjacje
odnośnie działań związanych z klimatem po 2012 na poważnie
rozpoczęły sie w 2007 na szczycie klimatycznym ONZ na Bali.
Od tamtego momentu, negocjacje toczą się dwiema
odrębnymi ścieżkami i pierwotnie miały doprowadzić do
konkretnych rezultatów na szczycie ONZ w Kopenhadze.

11-1-9

•

W ramach pierwszej ścieżki, negocjowane są nowe,
ambitniejsze cele redukcyjne dla krajów
uprzemysłowionych na drugi okres zobowiązań w ramach
Protokołu z Kioto, po 2013, który potrwa (w zależności od
wyniku negocjacji) do 2017 lub 2020. W ścieżce tej
negocjowane jest również dostosowanie zasad i
szczegółowych wyliczeń czy tez nowych, elastycznych
mechanizmów pozwalających krajom uprzemysłowionym
inwestować w redukcje emisji w krajach rozwijających się,
zamiast podejmować działania u siebie. Jako że Stany
Zjednoczone nie podpisały Protokołu z Kioto, negocjacje w
ramach tej ścieżki nie maja żadnego formalnego znaczenia
dla tego kraju.

11-1-9

•

Druga ścieżka rozpoczęła sie wraz z przyjęciem Planu
Działań z Bali pod koniec 2007. Plan wychodzi od
stwierdzenia, ze samo dodanie kolejnego zestawu celów
redukcyjnych dla krajów uprzemysłowionych nie będzie
wystarczające, aby uchronić świat przed klimatyczną
katastrofą. Negocjacje w ramach tej ścieżki maja
zaowocować szerszym, kompleksowym porozumieniem,
które obejmowałoby nie tylko cele redukcyjne dla krajów
rozwiniętych (częściowo pokrywając się ze wspomnianą
pierwszą ścieżką negocjacyjną, jednak tym razem włączając
Stany Zjednoczone). Przeciwnie, porozumienie
obejmowałoby redukcje emisji w krajach rozwijających się,
intensyfikację działań adaptacyjnych do skutków zmian
klimatu, czy wreszcie współpracę w zakresie technologii i
ich transfer oraz wsparcie finansowe dla krajów
rozwijających się.

11-1-9

•

Choć obydwie ścieżki formalnie są odrębne, nie będzie
możliwe osiągniecie postępu w żadnej z nich bez sukcesu w
drugiej – ze względu na silną zależność polityczną pomiędzy
np. wsparciem finansowym dla działań redukcyjnych w
krajach rozwijających się a poziomem celów, które te kraje
będą skłonne na siebie przyjąć; to z kolei będzie miało
wpływ na zdefiniowane cele redukcyjne dla krajów
uprzemysłowionych.

11-1-9

•

W trakcie pierwszych 18 miesięcy negocjacji po szczycie w
Bali w 2007 sprecyzowano kluczowe kwestie i ustalono
terminarz negocjacji, jednak w praktyce wydarzyło sie
niewiele poza wymianą poglądów – nie osiągnięto żadnego
znaczącego postępu. W maju 2009, przewodniczący dwóch
negocjacyjnych grup roboczych przedstawili wstępne teksty
Porozumienia Kopenhaskiego, w oparciu o (nieliczne)
rezultaty sesji negocjacyjnych oraz obszerne uwagi złożone
przez rządy. Na każdej z kolejnych sesji negocjacyjnych (w
Bonn, Bangkoku i Barcelonie), rządy starały sie
uporządkować i dopracować teksty. Jednak główne
polityczne spory nie zostały zażegnane (a do pewnego
stopnia nawet się z nimi nie zmierzono), tak wiec postępy
były bardzo niewielkie, a negocjacje zostały rozmyte przez
setki stron wstępnych tekstów. Jako ze główne kwestie
polityczne pozostały nierozwiązane, praktycznie nie był
możliwy jakikolwiek postęp w odniesieniu do szczegółów i
kwestii technicznych.

11-1-9

UKŁAD KOPENHASKI

•

Agencja Associated Press mianem "układu kopenhaskiego" nazywa
porozumienie zawarte w piątek wieczorem pomiędzy Obamą a liderami
czterech krajów rozwijających się: Chin, Indii, Brazylii i RPA. Inne agencje
wskazują jednak, że zostało ono zatwierdzone przez około 25
najważniejszych państw zaangażowanych w negocjacje klimatyczne, w
tym kluczowe kraje UE.

•

W trzystronicowym dokumencie zrezygnowano z liczbowych celów redukcji
emisji gazów cieplarnianych w skali całego świata. Ograniczono się jedynie
do zapisu, że działania na rzecz ich zmniejszenia powinny być
wystarczające, aby wzrost temperatury na świecie do 2050 r. nie
przekroczył 2 st. C w porównaniu z epoką przedindustrialną. Wcześniej
omawiane projekty porozumienia zawierały zobowiązanie do
zmniejszenia do 2050 r. globalnej emisji takich gazów o 50 proc. w
stosunku do poziomu z 1990 roku.

•

Jako aneks do porozumienia dołączono dotychczasowe deklaracje państw w
sprawie emisji gazów cieplarnianych - w niektórych przypadkach zostały
one już przyjęte w procesie legislacyjnym, w innych są tylko w sferze
planów. Unia Europejska zamierza do 2020 r. zredukować emisje gazów
cieplarnianych o 20 proc. w stosunku do 1990 r., Japonia zaś o 25 proc. W
USA emisje mają się w tym czasie zmniejszyć o 17 proc. w stosunku do
2005 r., czyli zaledwie o 3-4 proc. w stosunku do 1990 r.

11-1-9

KOŃCOWE USTALENIA

•

Szczyt COP15 zakończył się kopenhaskim porozumieniem, które
jednak nie zostało przyjęte przez wszystkich 193 uczestników.
Porozumienie kopenhaskie nie jest prawnie wiążącym
dokumentem, który byłby  zaakceptowany zgodnie z zasadami
ONZ przez strony konwencji klimatycznej, ma jednak otworzyć
drogę do przyjęcia prawnej umowy dla ochrony klimatu w ramach
konwencji w przyszłości. Zakłada też dobrowolność w prowadzeniu
polityki ochrony klimatu.

•

Dla Polski brak nowo podjętych zobowiązań w stosunku do krajów
unijnych to dobra wiadomość, ponieważ zostanie utrzymany status
quo. Unia Europejska nie zwiększy w najbliższym czasie
zobowiązań związanych z redukcją emisji CO2, dzięki czemu
Polska zyska więcej czasu na restrukturyzację gospodarki.
Zdaniem wiceministra środowiska Bernarda Błaszczyka przed UE
stoi zadanie dostosowania swojej strategii ograniczania emisji CO2
do realiów światowych.

11-1-9

•

Stany Zjednoczone planują zmniejszenie emisji gazów
cieplarnianych o max 4 % w stosunku do roku 1990 (o 17%
w stosunku do 2005r.), zaznaczając, że nie są gotowe na
ponoszenie nadmiernych zobowiązań klimatycznych
kosztem wzrostu gospodarczego. Natomiast polityka Chin
od początku negocjacji zakładała jedynie zgodę na
dobrowolne działania.

11-1-9

DLACZEGO USTALONO TAK NIEWIELE?:

PUNKTY SPORNE OBRAD

•

Globalny cel redukcyjny

•

Cele redukcyjne emisji gazów
cieplarnianych dla krajów uprzemysłowionych

•

Finansowanie działań ograniczających emisje i
adaptacji

•

Działania ograniczające emisje w krajach
rozwijających się

11-1-9

Dziesięć unijnych rozwiązań przeciwko

zmianom klimatu

1. Redukcja emisji: W ramach systemu handlu emisjami (ETS), UE zmniejszy emisję

gazów cieplarnianych o co najmniej 20% do roku 2020, w porównaniu z rokiem 1990, lub o 30%,
gdyby doszło do podpisania umowy międzynarodowej. Parlament wzywa do
czterdziestoprocentowej redukcji emisji do 2020 r. w krajach rozwinięte i do co najmniej 80
procent redukcji do 2050 roku.

2. Wspólne wysiłki: wiążące cele krajowe każdego państwa członkowskiego UE do

redukcji emisji gazów cieplarnianych ze źródeł innych niż włączone w system handlu emisjami
ETS (np. transport drogowy i morski, budownictwo, usługi, rolnictwo i mniejsze instalacje
przemysłowe), pomiędzy 2013 a 2020 rokiem. Źródła te obecnie odpowiadają za około 60%
wszystkich emisji gazów cieplarnianych.

3. Przechwytywanie CO2: ramy prawne dla nowych technologii wychwytywania i

składowania dwutlenku węgla (CCS), które umożliwiają przechowywanie CO2 trwale i bezpiecznie
pod ziemią w formacjach geologicznych. Instalacje przemysłowe i elektrownie składają się na
około 40 procent wszystkich emisji CO2 w Unii.

4. Ekologiczne samochody: nowe normy emisji dla nowych samochodów osobowych

zarejestrowanych w UE. Rozporządzenie określa średnią redukcję emisji do 130g CO2 na
przejechany kilometr. Obejmuje też dodatkowe środki pozwalające na osiągnięcie dalszej redukcji
o 10g/km. Samochody osobowe stanowią obecnie źródło 12 procent całkowitej emisji CO2 w UE.

5. Więcej energii odnawialnej: w 2020 r. odnawialne źródła energii - energia wodna,

słoneczna, wiatrowa, z biomasy i ze źródeł geotermalnych - będą stanowiły co najmniej
dwadzieścia procent całkowitej energii zużywanej w UE. W 2005 r. energia odnawialna stanowiła
mniej niż 7% całkowitego zużycia. Dyrektywa ustanawia wiążące cele krajowe, poprzez
promowanie wykorzystania energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej, ciepłownictwie i
klimatyzacji, oraz w transporcie.

11-1-9

6. Mniej CO2 z paliw: dostawcy powinni ograniczać emisję gazów cieplarnianych

powstających przy wydobyciu lub uprawie, transporcie, dystrybucji, przetwarzaniu i spalaniu
paliw o 10% do roku 2020. Ograniczenia emisji gazów cieplarnianych można osiągnąć na
przykład poprzez wykorzystanie większej ilości biopaliw, paliw alternatywnych lub ograniczenie
spalania w pochodniach i wypuszczania do atmosfery gazów w zakładach produkcyjnych.

7. Energooszczędne opony: nowy system znakowania pod kątem wydajności

energetycznej pozwoli kierowcom na wybór opon zmniejszających zużycie paliwa. Jedna czwarta
wszystkich emisji CO2 w Unii Europejskiej pochodzi z transportu drogowego. Nowe przepisy
powinny przyczynić się do zmniejszenia emisji od listopada 2012 roku.

8. Energooszczędne budynki: wszystkie budynki budowane od końca 2020 r. będą

musiały spełniać wysokie standardy oszczędności energii i czerpać zasilanie w dużym stopniu z
odnawialnych źródeł energii. Przy remontach generalnych właściciele będą zachęcani do
instalacji "inteligentnych liczników" i zastąpienie tradycyjnych instalacji ogrzewania, ciepłej
wody, kanalizacji i systemów klimatyzacji rozwiązaniami o wysokiej wydajności, takimi jak pompy
ciepła.

9. Energooszczędne produkty: nowa etykieta efektywności energetycznej dla urządzeń

gospodarstwa domowego i innych energooszczędnych produktów obejmuje dodatkowe klasy
energetyczne (A + + + dla produktów o największej wydajności), ale ogranicza całkowitą ich
liczbę do siedmiu. W przyszłości każda reklama promująca cenę lub stopień efektywności
energetycznej lodówki, pralki czy kuchenki będzie musiała podawać klasę energetyczną
produktu.

10. Parlament coraz bardziej ekologiczny: system ekozarządzania i audytu (EMAS) został

wprowadzony, by obniżyć emisję dwutlenku węgla o 30% do roku 2020. Od 2008 roku Parlament
Europejski korzysta jedynie z "zielonej" energii w trzech miejscach pracy.

11-1-9

IMPREZA TOWARZYSZĄCA

•

Kopenhaskiemu szczytowi towarzyszyła też alternatywna
seria dyskusji nad zmianami klimatu, czyli Klimaforum'09.
Forum trwało - podobnie jak sam szczyt klimatyczny - od 7
do 18 grudnia.

•

Organizatorami panelu były duńskie i międzynarodowe
organizacje pozarządowe oraz grupy aktywistów. Oprócz
licznych dyskusji na różne związane z klimatem tematy,
Podczas Klimaforum opracowana została deklaracja
dotycząca sposobów jego ochrony.

11-1-9

EKOLOGIA PO DUŃSKU

• Centrum Kopenhagi jest obsługiwane przez autobusy elektryczne.

• Kopenhaga ma 350 km tras rowerowych: Jeden na trzy osób dojeżdża na co dzień rowerem do
pracy lub szkoły.

• Prawie piąta część energii elektrycznej w Danii pochodzi z elektrowni wiatrowych.

• duński minister ds. Klimatu i Energii, Connie Hedegaard, ma zostać Europejskim Komisarzem
ds. Klimatu.

• Koniec z kubkami, torbami i innymi pamiątkami (zazwyczaj 80-90% wszystkich gadżetów
rozdawanych na konferencjach natychmiast po ich zakończeniu ląduje w koszu): COP15
ograniczenia praktyki obsypywania uczestników prezentami. Zaoszczędzone środki pozwolą
ufundować 10 - 12 "stypendiów klimatycznych", dzięki którym studenci z całego świata będą
mogli zgłębiać w Danii zagadnienia związane ze zmianami klimatycznymi.

• Limuzyny przewożące VIPów jeżdżą na bio-etanolu z odpadów roślinnych, głównie słomy;
delegaci mogą korzystać z bezpłatnego wynajmu rowerów i transportu publicznego.

• Na konferencji nie ma butelkowanej wody - tylko woda z kranu, kubki wykonano z tworzyw
sztucznych ulegających biodegradacji.

• Organizatorzy gwarantują co najmniej 65% organicznej żywności i napojów.

• Zapewniono nadzwyczajne warunki do telekonferencji, umożliwiają one udział w zjeździe bez
konieczności podróżowania do Kopenhagi.

• COP15 jest jedną z pierwszych dużych międzynarodowych konferencji politycznych
oświetlanych za pomocą technologii diod LED. Zapewnia ona oszczędność 80-90% energii.

• 53% wszystkich pokoi hotelowych w regionie Kopenhagi posiada certyfikat ekologiczny.

11-1-9

RZUT OKA NA KOPENHAGĘ:

11-1-9

KLIMAT ROZCZAROWANIA - POSŁOWIE

O WYNIKACH SZCZYTU W

KOPENHADZE

"Wielkie rozczarowanie" tak delegacja Parlamentu Europejskiego na szczyt

klimatyczny ONZ w Kopenhadze określiła osiągnięte tam porozumienie w sprawie
zmian klimatu. Wyniki i procedury podejmowania decyzji zdradzają pilną potrzebę
reformy metod pracy Organizacji Narodów Zjednoczonych, uważają posłowie.

Posłowie wraz z przedstawicielami Rady i Komisji dyskutowali w Strasburgu o wynikach

grudniowego szczytu klimatycznego w Kopenhadze. Piętnastoosobowa delegacja posłów do
Parlamentu Europejskiego, od 14 do 18 grudnia uczestniczyła w konferencji klimatycznej w
Kopenhadze. Deputowani wspierali wysiłki przedstawicieli wspólnoty międzynarodowej, którzy
negocjowali nad porozumieniem klimatycznym, które ma zastąpić Protokół z Kioto. Parlament
ściśle współpracuje z rządami państw członkowskich w dziedzinie ochrony środowiska. Traktat
lizboński, który wszedł w życie 1 grudnia 2009, zwiększył rolę legislacyjną PE w tej dziedzinie.
Ponadto, zgoda większości posłów jest niezbędna do ratyfikowania traktatów międzynarodowych,
a taki charakter będzie miała nowa umowa klimatyczna.

Co się nie udało?

• Nie ustalono konkretnych wiążących celów redukcji emisji CO2 w krótkim okresie do 2020 

• Nie przyjęto wiążących planów zakładających zredukowanie globalnej emisji o 50% w 2050 r.

• "Porozumienie kopenhaskie" nie jest prawnie wiążące, "uznaje" jedynie konieczność utrzymania
wzrostu temperatury poniżej 2°C

11-1-9

CO SIĘ ZMIENI?

•

Po raz pierwszy w dokumencie ONZ, wszystkie kraje "uznały" dwustopniowy cel redukcji
(wcześniej była to tylko rekomendacja naukowa, teraz mamy "wspólny cel") . Wszystkie kraje
rozwinięte (w tym USA) znalazły się w tych samych ramach międzynarodowych. Umowa
obejmuje również "metodę sprawdzania" redukcji emisji w krajach rozwiniętych.

•

Kraje rozwinięte zobowiązały się zapłacić 30 mld USD w latach 2010 - 2012 na wsparcie
działań na rzecz klimatu w krajach rozwijających się kraje rozwijające się po raz pierwszy
zgodziły się uczestniczyć w wysiłkach na rzecz łagodzenia zmian klimatu i ich "wydawały się
gotowe", na to, aby w ich wysiłki "otrzymała wgląd wspólnota międzynarodowa".
"Porozumienie zawarte w Kopenhadze stanowi wielkie rozczarowanie i odkłada na później
ochronę klimatu", powiedział przewodniczący parlamentarnej komisji ochrony środowiska,
niemiecki socjalista, Jo Leinen, który stał na czele delegacji Parlamentu Europejskiego na
konferencję klimatyczną ONZ w Kopenhadze. "W dokumencie końcowym brakuje
długofalowej wizji do 2050 r., nie ma też krótkoterminowych celów na rok 2020. Obecne
zobowiązania krajów uprzemysłowionych w żaden sposób nie spełniają wymogów w zakresie
redukcji emisji CO2, które określił przez panel naukowy ONZ ". Posłowie ubolewali, że
"porozumienie kopenhaskie" nie ma charakteru prawnie wiążącej umowy, a jedynie "uznaje"
konieczność utrzymania wzrostu temperatur poniżej 2 stopni Celsjusza. "Kopenhaga to tylko
pierwszy krok", powiedział przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Jerzy Buzek. "Musimy
wyciągnąć wnioski, jak moglibyśmy poprawić proces negocjacyjny. Istnieją pewne pozytywne
elementy porozumienia, ale Unia Europejska powinna wywierać presję na resztę świata i
doprowadzić do zawarcia bardziej ambitnej umowy w późniejszym terminie. "

11-1-9

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!!!