Patofizjologia zaburzeń
jonowych
Patofizjologia zaburzeń
jonowych
Sód
• Zawartość sodu w ustroju wynosi 60mmol/kg
• 98% tej ilości znajduje się w przestrzeni
pozakomorkowej (w stężeniu 140mmol/l)
• 2% w płynie śródkomórkowym
• 1/3 sodu ustrojowego jest słabo wymienialna
• 2/3 są szybko wymienialne
• Dobowy pobór Na
+
– 2/4g (do 25g w warunkach
tropikalnych)
Sód
Wchłanianie sodu zachodzi w środkowym i
dolnym odcinku jelita cienkiego
Wydalanie sodu
95% przez nerki
4,5% z kałem
0,5% z potem
Sód
Nerki mają zdolność konserwowania sodu
Regulacja wydalania
Na
+
Aldosteron
Kortyzol
Angiotensyna II
ANF
PGA
Leki moczopędne
Sód
Ważne funkcje sodu w ustroju:
1. Jest głównym kationem przestrzeni
pozakomórkowej
2. Warunkuje pobudliwość komórek – nerwowych
– mięśniowych
– gruczołowych
3. Warunkuje osmolalność i objętość płynów
pozakomórkowych
Sód
Mniej ważne funkcje sodu w ustroju:
1. Bierze udział w wydalaniu CO
2
2. Bierze udział w regulacji równowagi
kwasowo – zasadowej (poprzez NaHCO
3
)
3. Wraz z wapniem i magnezem bierze udzial
w utrzymaniu krystalicznej struktury kości
Hiponatremia
• Stan, w którym stężenie sodu w surowicy
krwi jest niższe niż 135mmol/l
• Hiponatremia na ogół przebiega z
obniżoną osmolalnością osocza
• Wyjątki: - hiperglikemia
- hiperlipidemia
- hiperproteinemia
- podanie Mannitolu
Hiponatremia
Hiponatremia ze spadkiem
całkowitej ilości Na
+
w ustroju:
Nerkowa utrata Na
+
:
Pozanerkowa utrata Na
+
:
Nadużywanie
diuretyków
Hipoaldosteronizm
pierwotny lub wtórny
Obfite pocenie
Oparzenia, urazy
Hiponatremia
Hiponatremia bez
zmian całkowitej ilości
Na
+
w ustroju
Niewydolność nerek
Nadmierne
wydzielanie ADH
Hiponatremia
Z podwyższeniem
całkowitej ilośc
i Na
+
w ustroju
Ciężkie obrzęki
Objawy hiponatremii
Wynikające ze zmniejszenia objętości
przestrzeni pozakomórkowej i krwi:
• Spadek objętości wyrzutowej i ciśnienia tętniczego
• Tachykardia i obwodowy skurcz naczyń krwionośnych
-znużenie -osłabienie
-zawroty i bóle głowy -hipotonia
ortostatyczna
Objawy hiponatremii
Wynikające z przemieszczenia wody do
komórek:
• Przemieszczenie wody do
erytrocytów
• Przemieszczenie wody do neuronów
Objawy hiponatremii
Wynikające z zaburzeń pobudliwości:
• W hiponatremii pojawiają się
niekiedy napadowe kurcze mięśni
poprzecznie prążkowanych
Hipernatremia
• Hipernatremia to stan patologiczny,
w którym stężenie sodu w surowicy
krwi przekracza 145 milimoli/l
• Może przebiegać z nadmiarem,
niedoborem lub bez zmian ogólnej
ilości sodu w ustroju.
Hipernatrmia
Hipernatremia ze
wzrostem całkowitej
Ilości Na
+
w ustroju
Wzmożona sekrecja
lub podaż
mineralokortykoidów
Nadmierna podaż NaCl
Hiperaldosteronizm pierwotny
lub wtórny
Picie wody morskiej
Przedawkowanie NaHCO
3
Dializaty z dużą ilością Na
+
Hipernatremia
Hipernatremia bez
zmian całkowitej
Ilości Na
+
w ustroju
Nadmierna utrata wody
Niedostateczna podaż wody
-gorączka
-moczówka prosta
-uszkodzenia ośrodka
pragnienia
-niedobór wody
Hipernatremia
Hipernatremia ze
spadkiem całkowitej
Ilości Na+ w ustroju
Diureza osmotyczna wywołana
innymi czynnikami niż
jon sodowy
Wywołana glukozą
Wywołana mocznikiem
Hipernatremia-objawy
Objawy wynikające z:
• Odwodnienia komórek
• Wzrostu pobudliwości
• Wzrostu przestrzeni wodnej
pozakomórkowej (tylko przy nadmiarze
sodu w ustroju)
Hipernatremia-objawy
Odwodnienie komórek (głównie OUN)
• Zaburzenia orientacji
• Wysoka gorączka
• Śpiączka
Hipernatremia-objawy
Wzrost pobudliwości
• Wzmożenie odruchów ścięgnistych
• Wzrost napięcia mięśniowego
• Drgawki
• Pojedyńcze skurcze mięśni
Hipernatremia-objawy
Wzrost przestrzeni wodnej
pozakomórkowej
• Niewydolność lewokomorowa
• Zastój w płucach
• Obrzęk płuc