1
Choroba niedokrwienna
serca
Katedra i Zakład Fizjopatologii AMG
Anna Dubaniewicz
Sem. 09
1
Choroba niedokrwienna
serca
Katedra i Zakład Fizjopatologii AMG
Anna Dubaniewicz
Sem. 09
2
Mięsień sercowy przeciętnego
człowieka waży około pół
kilograma.
Przez system naczyń długości
około 90 tysięcy kilometrów serce
powoduje krążenie krwi w naszym
ciele, odżywiając kilka trylionów
komórek.
W ciągu jednej doby mięsień
sercowy kurczy się około 100
tysięcy razy, a w okresie 70 lat
życia około 2,5 miliarda razy
przepompowując około 185 tysięcy
ton krwi.
3
Choroba niedokrwienna
serca
w czasach Seneki (60 r. n.e.)
nazywana była "meditatio
mortis" –
przygotowanie do śmierci
4
Choroba niedokrwienna serca/
Definicja
Zespół chorób serca o
zróżnicowanej etiologii, ale o
wspólnym mechanizmie
=
dysproporcja między
zapotrzebowaniem a
dostarczaniem tlenu
5
Choroba niedokrwienna
serca/Epidemiologia
Zgony z powodu choroby
niedokrwiennej serca
12%
Na świecie:
56 mln wszystkich
zgonów rocznie
16 mln zgonów z
powodu chorób
serca
Częściej chorują mężczyźni, zwłaszcza w wieku 40-55 lat
Przeciętna roczna częstość występowania choroby niedokrwiennej serca
wynosi ok. 250-300 nowych przypadków na 100 000 mieszkańców
(Polska)
6
Choroba niedokrwienna serca/ Cz.
ryzyka
ENDOGENNE:
EGZOGENNE
Wiek
Palenie tytoniu
Płeć (męska)
Stres
Choroba
niedokrwienna w
rodzinie
Nadwaga
Hiperlipidemia
Mierna aktywność
fizyczna
Nadciśnienie
Alkohol (nadmierne
spożycie lub
abstynencja) -
najlepiej 30g/
24h
Cukrzyca
Czynniki
hemostatyczne
(wzrost cz.VIII,
VII, PAI –1,
fibrynogenu)
7
Choroba niedokrwienna serca/
Postacie
• Dławica piersiowa (dusznica
bolesna)
• Zawał
• Nagła śmierć sercowa
• Zaburzenia rytmu
• Niewydolność krążenia
8
Choroba niedokrwienna serca/
Postacie
• Przewlekła choroba niedokrwienna serca
– dusznica bolesna stabilna
– niedokrwienie nieme
• Ostra lub podostra postać choroby niedokrwiennej serca
– dusznica bolesna niestabilna
• wysiłkowa
• spoczynkowa
– dusznica bolesna naczynioskurczowa
– zawał serca
• Nagły zgon sercowy
• Choroba niedokrwienna z obrazem niewydolności serca
• Choroba niedokrwienna z obrazem z zaburzeniami rytmu serca
9
Choroba niedokrwienna serca/
Postacie
• Przewlekła stabilna dławica piersiowa :
spowodowana przez częściowe zmniejszenie przepływu krwi
do serca, dolegliwości wywoływane są przez wysiłek fizyczny
lub silne emocje. Bóle ustępują zazwyczaj w spoczynku
• Dławica niestabilna :
poważniejsza odmiana, bóle mogą pojawiać się w spoczynku.
Każda zmiana w dotychczasowym przebiegu choroby (taka
jak częstsze i dłuższe napady) jest objawem zaostrzenia
dławicy i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej
• Dławica odmienna tzw. "variant angina" – dławica
Printzmetala : rodzaj dławicy spowodowanej skurczem
naczynia wieńcowego, a nie odkładaniem się blaszki
miażdżycowej
10
Choroba niedokrwienna
serca/Podział
• PIERTWOTNA
• WTÓRNA
11
Choroba niedokrwienna
serca/Pierwotna
Dotyczy bezpośrednio naczyń:
• miażdżyca tętnicy wieńcowej (choroba wieńcowa)
Norma
Miażdżyca tętnic jest chorobą związaną ze
zmianami w wewnętrznej warstwie naczyń
krwionośnych zwanej błoną wewnętrzną
(intima). Zmiany polegają na stopniowym
rozwoju blaszki miażdżycowej, któremu
towarzyszy utrata elastyczności ściany
naczyniowej.
migracja
monocytów
komórki piankowe
nacieczenia tłuszczowe blaszki miażdżycowe
12
Choroba niedokrwienna
serca/Pierwotna
PATOGENEZA BLASZKI MIAŻDŻYCOWEJ
cholesterol LDL, turbulentny przepływ krwi ( stres ciśnieniowy), niezidentyfikowane czynniki / toksyny- homocysteina,
palenie papierosów, infekcje wirusowe, nadciśnienie, kompleksy immunologiczne
USZKODZENIE ŚRÓDBŁONKA - TYP I USZKODZENIA
Przyleganie, migracja, aktywacja monocytów, makrofagów do śródbłonka naczyń wieńcowych
pochłanianie i metabolizowanie utlenionych cząsteczek cholesterolu LDL
uwalnianie produktów utleniania lipidów - powstają wolne rodniki + toksyczne produkty
ODSŁONIĘCIE ŚRÓDBŁONKA NACZYNIOWEGO - TYP II USZKODZENIA
uwalnianie czynników wzrostu (GF - growth factors) , cytokin
migracja i proliferacja (rozrost) mięśni gładkich budujących ścianę naczynia
WŁÓKNISTA OSŁONA POKRYWAJĄCA JĄDRO O ZMIENNEJ ZAWARTOŚCI LIPIDÓW = BLASZKA MIAŻDŻYCOWA - TYP III
USZKODZENIA
makrofagi , kolagenaza I PĘKNIĘCIE BLASZKI MIAŻDŻYCOWEJ stres ciśnieniowy ,
pochłaniają macierz katecholaminy
(A,NA) ,
pozakomórkową angiotensyna
II
Uwolnienie materiału sprzyjającego powstawaniu zakrzepu
ZAKRZEPICA
13
Choroba niedokrwienna
serca/Pierwotna
14
Choroba niedokrwienna
serca/Pierwotna
Dotyczy bezpośrednio naczyń:
• zwężenie tętnic w przebiegu:
– kiły
– reumatycznego zapalenia stawów
– guzkowego zapalenia tętnic
– tocznia rumieniowetego
– zapalenia zakrzepowo – zarostowego tętnic
– twardziny układowej
– mukopolisacharydozy
– homocystynurii
– skrobiawicy
– idiopatycznego młodzieńczego zapalenia tętnic
– zapalenia tętnic wieńcowych w następstwie posocznic,
choroby zakaźnej, płonicy, duru brzusznego, brucelozy,
wirusów
15
Choroba niedokrwienna
serca/Pierwotna
• zatory tętnic wieńcowych w przebiegu:
-
bakteryjnego zapalenia wsierdzia
- zakrzepów w lewym przedsionku i komorach oraz na sztucznych
zastawkach
- śluzaka
- koronarografii i pomostowania aortalno – wieńcowego
• urazy tętnic wieńcowych i serca zwężąjące światło z zewnątrz
• anomalie tętnic wieńcowych:
-
ujście lewej tętnicy wieńcowej od tętnicy płucnej)
- tętniaki
- przetoki wieńcowe
Dotyczy bezpośrednio naczyń (cd):
16
Choroba niedokrwienna serca/
Wtórna
bez zmian organicznych w naczyniach :
•
stany spastyczne tętnic
–
spastyczna dławica – bez zwężeń organicznych
• zaburzenia hemodynamiczne w przebiegu
:
–wad serca: zwężenia ujścia lewego tętniczego, niedomykalności aortalnej,
zwężenia lewego ujścia żylnego
–zaburzeń rytmu serca z szybką czynnością komór (częstoskurcz,
trzepotanie,
migotanie przedsionków)
–pierwotne i wtórne nadciśnienie płucne
• zaburzenia regulacji neurohormonalnej:
–
nadmierne wydzielanie katecholamin
– nadczynność tarczycy
– nadmierne wydzielanie (przedawkowanie) insuliny
17
Choroba niedokrwienna serca/
Wtórna
bez zmian organicznych w naczyniach
(cd):
•
przedłużające się niedociśnienie
•zaburzenia hematologiczne:
- niedokrwistość
- czerwienica
- zatrucie CO
18
Choroba niedokrwienna
serca/Objawy
Niedokrwienie
mięśnia serca
poj.
Min. serca
podaży
O
2
Aktywacja
układu
współczulnego
HR
przepływu
w naczyniach
trzewnych
przepływu
w
naczyniach
skórnych
Aktywacja
gruczołów
potowych
Nudności, wymioty
Zimna, blada i spocona skóra
Niepokój
Gliokoliza
beztlenowa
kwasu
mlekowego
BÓL
19
Choroba niedokrwienna
serca
/
Konsekwencje
ZMIANY BIOCHEMICZNE W KOMÓRKACH MIĘŚNIA
ZMIANY BIOCHEMICZNE W KOMÓRKACH MIĘŚNIA
SERCOWEGO
SERCOWEGO
:
:
O
2
NIEDOKRWIENIE
JĄDRO
KOMÓRKOW
E
mitochondrium
K
+
, Mg
2+
, PO
4
3-
,
adenozyna
AST
CYTOSOL
CPK
LDH
ALAT
T
R
O
P
O
N
I
N
A
T
M
I
O
G
L
O
B
I
N
A
Kwas
mlekowy
miofibryle
20
Choroba niedokrwienna serca/
Zapobieganie
•
odpowiednia dieta mająca na celu obniżenie poziomu
cholesterolu w surowicy: ograniczenie spożycia tłuszczów
zawierających wiązania nasycone - tłuszcze zwierzęce.
Zgodnie z zaleceniami należy zwiększyć spożycie owoców
(także suszonych), warzyw
•
dążenie do uzyskania należnej masy ciała pacjenta
powinien mieścić się między 20 a 25 - wskaźnik masy
ciała =
BMI= masa ciała w kg
(http://kaliszok.republika.pl/bmi.htm)
(wzrost w m)2
kontrola ciśnienia tętniczego krwi
•
okresowo należy wykonać sobie badania kontrolne
poziomu frakcji cholesterolu we krwi
•
rzucenie palenia tytoniu (zarówno palenia
papierosów,fajki jak i cygar)
•
regularny wysiłek fizyczny - co najmniej 3 razy w tygodniu
przez min. 30 minut
•